بوم شناسی آبزیان
سال:1394 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:15

در این مطالعه اثرات استفاده از رژیم های غذایی مختلف بر میزان نرخ رشد گاماروس دریای خزر Pontogammarous meoticus بررسی شد. میزان 1.5 گرم گاماروس تر با میانگین طولی 7±0.52 میلی متر به ظروف آکواریومی به حجم 900 سانتی متر مکعب (با حجم آبگیری 2.5 لیتر) منتقل گردید. گاماروس ها به مدت 45 روز و به میزان 6 تا 7 درصد بیومس کل با رژیم های غذایی شامل سیب زمینی پخته (تیمار 1)؛ 30 درصد مخمر و 70 درصد غذا سیب زمینی (تیمار 2)؛50 درصد مخمر و 50 درصد سیب زمینی (تیمار 3)؛ بدون غذادهی (تیمار 4) تغذیه شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که میزان تولید کل (بالغین و نوزاد)، سرعت دو برابر شدن جمعیت و نرخ رشد ویژه جمعیتی به طور معنی داری در تیمار 2 و 3 بیشتر بود (P<0.05). افزایش بیوماس وزن و رشد روزانه نیز در تیمارهایی که در جیره ی غذایی مخمر دریافت می کردند به طور معنی داری بیشتر بود (P<0.05). تیمار 3 بیشترین ضریب تبدیل غذایی را داشت. نتایج این بررسی نشان داد که استفاده از مخمر نانوایی می تواند سرعت رشد در گاماروس را بهبود بخشیده و در شرایط پرورشی مورد استفاده قرار گیرد.

در این تحقیق اثرات بافت شناسی مواجهه حاد با سولفات مس در 180 بچه ماهیان انگشت قد کپور مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور ماهیان گروه تیمار با دوز های 2، 4، 6، 8 و 10 میلی گرم در لیتر در معرض سولفات مس به مدت 4 روز قرار گرفتند. در طی این مدت علایم رفتاری و کلینیکی ماهیان ثبت گردید و به منظور بررسی های هیستوپاتولوژی از بافتهای کلیه، کبد و آبشش ماهیان در حال مرگ و تازه تلف شده نمونه برداری صورت پذیرفت و پس از تهیه مقطع و رنگ آمیزی هماتوکسیلین – ائوزین، نمونه ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. میزان LC50 در این بررسی در طی 48 و 96 ساعت به ترتیب6.3 mg/l و4.9 mg/l برای بچه ماهیان کپور محاسبه گردید. در این بررسی در بافت های کلیه،کبد و آبشش تمام ماهیان گروه تیمار علایم آسیب بافتی ملایم تا شدید مشاهده گردید. شدت آسیب های بافتی مشاهده شده در تمام بافت ها با افزایش دوز و زمان سولفات مس افزایش یافت. بر اساس نتایج این تحقیق درمان با سولفات مس در دوزهای بالاتر از2 mg/l در مزارع بچه ماهیان کپور معمولی پیشنهاد نمی شود.

کشتی چسب ها از موجودات غالب گروه ماکروفولینگ ها (macrofoulings) هستند که در نواحی بین جزرومدی سراسر جهان یافت می شوند. در این مطالعه، اثرات تغذیه ی جلبکی با استفاده از گونه های Chaetoceros calcitrans، Ch. muelleri، Isochrysis galbana، Tetraselmis suecica و Chlorella vulgaris به صورت تک جلبکی و ترکیبی بر روی میزان متاموفوز لارو کشتی چسب Amphibalanus amphitrite مورد بررسی قرار گرفت. لاروهای گرفته شده از کشتی چسب های بالغ در ظروف 6 خانه ای کشت داده شد و روزانه توسط جلبک با غلظت 105×2 (سلول/ میلی لیتر) مورد تغذیه قرار گرفتند. نتایج آنالیز واریانس یک طرفه نشان داد که تفاوت معنی داری بین میزان متاموفوز در لاروهای پرورش یافته با جلبک های مختلف وجود دارد (p<0.05). لاروهای تغذیه شده با رژیم غذایی تک جلبکی (به جز T. suecica) و غذای ترکیبی در 5 روز به مرحله ی سیپریس رسیدند، درحالی که لاروهای تغذیه شده با T. suecica در 6 روز به این مرحله رسیدند. بیشترین درصد متاموفوز در لاروهای تغذیه شده با غذای ترکیبی Cha. calcitrans و T. suecica مشاهده شد. این نتایج نشان می دهد که تغذیه ترکیبی و مخصوصا در حضور دیاتومه ها باعث کوتاه تر شدن دوره ناپلیوسی و افزایش درصد متامورفوز ناپلیوس ها و تبدیل آن ها به لارو سیپرید می شود.

این تحقیق با هدف مطالعه تنوع شکل بدن سس ماهی کورا (Barbus cyri, De Filippi 1865) در ارتباط با تغییرات شرایط زیستگاه رودخانه در حوضه رودخانه سفیدرود به اجرا درآمد. برای این منظور تعداد 285 قطعه ماهی از سه رودخانه طالقان، توتکابن و کلورز این حوضه با شرایط زیستگاهی کاملا متفاوت نمونه برداری گردید. رابطه بین ویژگی های شکل بدن (مستخرج از روش ریخت سنجی هندسی) و فاکتورهای محیطی شامل عمق (cm)، عرض (cm)، سرعت جریان (m/s)، شیب رودخانه (%)، تعداد سنگ های بزرگ (<25 سانتی متر) بستر، قطر متوسط سنگ بستر (cm)، شاخص سنگ بستر، شاخص پوشش گیاهی ساحل رودخانه و شاخص پوشش جلبکی بستر با استفاده از روش 2B-PLS (two-Blocks Partial Least Squares) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج وجود رابطه معنی دار بین متغیرهای زیستگاهی و شکل بدن را در این گونه نشان داد و فاکتورهای عمق و عرض رودخانه، قطر متوسط سنگ بستر را به عنوان فاکتورهای تاثیرگذار نشان داد. تحلیل نتایج روش 2B-PLS نشان داد که شکل بدنی ذخیره رودخانه های کلورز، بخش زیادی از ذخیره رودخانه توتکابن و بخشی از ذخیره رودخانه طالقان که دارای بدنی با عمق بیشتر و سر بزرگ و گرد و ساقه دمی کم عمقی تر می باشند که با ویژگی های عمق بیشتر، سرعت کمتر و عرض کمتر و تعداد بیشتر سنگ های بزرگ رابطه معنی داری دارند و نمونه های شکل بدنی دوکی شکل با عمق کم و سری کوچک و ساقه دمی عمیق با سرعت بیشتر آب، عمق زیاد، عرض رودخانه بیشتر و وجود بستری با سنگ های کوچکتر رابطه معنی داری دارد.

آلودگی فلزات سنگین ممکن است اثرات مخرب بر تعادل محیط دریافت کننده و تنوع موجودات آبزی داشته باشد. در میان گونه های جانوری، ماهیان موجوداتی هستند که نمی توانند از اثرات زیان بار این آلاینده ها فرار کنند. هدف از این پژوهش فراهم آوردن داده ها در مورد غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در عضلات ماهی کفال و ارزیابی خطر احتمالی مرتبط با مصرف آن بود. در بهار سال 1393، تعداد 29 عدد ماهی کفال از سواحل بندر انزلی در استان گیلان جمع آوری شد. پس از هضم نمونه ها توسط اسیدهای غلیظ، غلظت فلزت سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت کادمیوم و سرب در بافت عضله ماهی به ترتیب 0.67 و 0.072 میکروگرم بر گرم است. غلظت دو فلز در مطالعه حاضر پایین تر از حد مجاز FAO، MAFF، WHO و NHMRC بود. جذب روزانه برآورد شده (EDI) هر دو فلز از طریق مصرف ماهی کفال طلایی برای مردم بومی ساحل بندر انزلی زیر حد مجاز روزانه قابل تحمل برای یک شخص 70 کیلوگرمی (PTDI70) تعیین شده توسط EPA بود. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که در حال حاضر هیچ مشکلی برای سلامت انسان از نظر مصرف ماهی کفال در سواحل بندر انزلی ایحاد نمی شود.

در این تحقیق اثر سطوح مختلف مکمل تغذیه ای اسپیرولینا بر برخی از فاکتورهای ایمنی ماهی بنی انگشت قد Mesopotamichthys sharpeyi به مدت 8 هفته مورد مطالعه قرار گرفت. پودر جلبک اسپیرولینا در سطوح 0، 2.5، 5، 7.5 و 10 درصد به جیره غذایی پایه افزوده شد. غذادهی ماهیان آزمایشی طی دوره آزمایش در حد سیری و 2 بار در روز انجام گردید. نتایج آزمایش نشان داد که میزان کمپلمان های C3 و C4 و لیزوزیم در ماهیان بنی که با جیره غذایی حاوی 10 درصد اسپیرولینا تغذیه شده بودند نسبت به گروه کنترل از میزان بالاتری برخودار بودند. میزان C3 و C4 و فعالیت لیزوزیم در تیمار 10% بیشتر از سایر تیمارها بود، و اختلاف معنی داری با گروه کنترل نشان داد (P<0.05). بر اساس نتایج این تحقیق، مکمل تغذیه ای اسپیرولینا در سطح 10 درصد باعث افزایش شاخص های ایمنی کمپلمان ها و لیزوزیم در ماهی بنی می شود.

این پژوهش در آبهای منطقه سیریک تا اطراف بندرعباس و قشم و از اردیبهشت ماه سال 1389 تا مهرماه 1390 صورت گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و با تور ترال کف ویژه میگو صورت گرفت. در این تحقیق مشخص گردید ضریب تلاش صیادی در نقطه بیشینه تولید پایدار، برابر 1.1 می باشد. در این سطح میزان محصول (MSY) به 302.2 تن، میزان توده زنده بقاء یافته در دامنه زمانی محاسباتی به 131.6 تن و میزان ارزش اقتصادی حاصل از صید خرچنگ شناگر آبی به 625.3 دلار می رسد. کاهش 20% میزان تلاش صیادی منجر به تولید محصول کم تر اما با میزان بهینه صرفه اقتصادی (MEY) معادل با 633.1 دلار خواهد بود. بررسی الگوی Recruitment نسبی این گونه خرچنگ نشان داد که در استان هرمزگان بیشترین درصد با قابلیت صید در مهرماه وجود دارد و سن احیاء و یا بازگشت شیلاتی تقریبا 0.5 سال (6 ماه) با عرض کاراپاس 91 و 110 میلیمتر به ترتیب برای جنس های ماده و نر خرچنگ شناگر آبی تخمین زده شد. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز گروه های همزاد به روش باتاچاریا، حداقل سه گروه سنی در تمامی فصول سال های 91 -1389 و برای هر دو جنس نر و ماده خرچنگ شناگر آبی تشخیص و جداسازی شد. همچنین این گروه ها در برخی ماه ها به ویژه در جنس ماده خرچنگ، درجاتی از هم پوشانی را نشان دادند.

علیرغم کشف و تولید تعداد زیادی از آنتی بیوتیک ها، همچنان مشکلات عمده ای در درمان عفونت های میکروبی به دلیل مقاوم شدن سویه های باکتری به داروهای ساختگی، وجود دارد. بنابراین شناخت و معرفی منابع دارویی جایگزین از قبیل ترکیبات طبیعی موجود در گیاهان از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. از آنجا که کشور ایران دارای اقلیم متنوعی بوده و غنی از گیاهان مختلف می باشد، تصمیم گرفته شد تا از میان این منبع عظیم طبیعی به بررسی اثرات ضدباکتریایی گیاه علف بید پرداخته شود. این جنس در ایران شامل 18 گونه می باشد که در تحقیق حاضر عصاره الکلی 9 گونه از نظر فعالیت ضدباکتریایی مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از جمع آوری و شناسایی گونه ها، بخش های هوایی گیاه خشک و عصاره گیری گردیده و تست حساسیت باکتری به عصاره و تعیین کمترین غلظت بازدارنده رشد (MIC) انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که به جز یک گونه، عصاره بخش های هوایی گونه های مطالعه شده دارای فعالیت ضدمیکروبی قابل مقایسه با آنتی بیوتیک های رایج بر روی طیف وسیعی از باکتری های گرم مثبت و منفی می باشند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که باکتری های گرم مثبت نسبت به باکتری های گرم منفی در برابر عصاره علف بید حساس تر هستند.

فلزات سنگین جزو آلودگی های پایدار محسوب می شوند که در بدن موجودات تجمع و تغلیظ می یابند. مقایسه مکانی غلظت سرب در سه گروه از ماکروبنتوزها شامل شکم پایان، دو کفه ای ها و خرچنگ ها و نیز در رسوبات در اسفند سال 91 با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. میانگین غلظت سرب رسوب در خور گورسوزان با مقدار 0.359 بیشترین و در پشت شهر با مقدار 0.216 mg/g دارای کمترین غلظت بود. در خرچنگ ها غلظت سرب در خور گور سوزان با 0.47 mg/g و در پشت شهر با مقدار 0.27 mg/g در دوکفه ای ها در اسکله باهنر با 0.3 mg/g، خور گورسوزان با 0.01 mg/g و در شکم پایان نیز در اسکله با هنر با مقدار 0.15 mg/g و در خور گورسوزان با 0.039 mg/g به ترتیب دارای بیشترین و کمترین غلظت سرب می باشند. مقایسه غلظت سرب در گروه های سه گانه ماکروبنتوز نشان داد که خرچنگ ها < دوکفه ایها < شکم پایان دارای غلظت سرب در بدن خود هستند. همبستگی معنی دار بین غلظت سرب در رسوبات و خرچنگ ها و عدم این همبستگی بین رسوبات با شکم پایان و دوکفه ای ها نشان داد که خرچنگ ها می توانند سرب موجود در بدن خود را به طور مستقیم از رسوبات دریافت نموده در صورتیکه نرمتنان این فلز را از سایر منابع سرب مثلا سرب موجود در آب دریافت می کنند.

تحقیق حاضر به منظور بررسی غلظت فلزات روی، آهن و سرب در بافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae و رسوبات پیرامون آنها در ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم انجام شد. آنالیز فلزات در نمونه های مرجانی و رسوبات هضم شده با استفاده از دستگاه جذب اتمی کوره ای گرافیتی جهت سنجش سطوح سرب و دستگاه جذب اتمی شعله جهت سنجش سطوح روی و آهن انجام گرفت. نتایج حاصل نشان داد که از لحاظ غلظت عنصر سرب و روی در بافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم اختلاف معنی دار آماری وجود دارد (P<0.01). از لحاظ غلظت عنصر آهن در بافت اسکلتی مرجان خانواده Faviidae بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم اختلاف معنی دار آماری وجود ندارد (P>0.01). همچنین از لحاظ غلظت عنصر سرب و آهن در رسوبات پیرامونی خانواده های مرجانی Faviidae اختلاف معنی دار وجود داشت (به ترتیب P<0.01 و P<0.05). لذا با توجه به اهمیت زیاد اکوسیستم مرجانی جنوب جزیره قشم و نتایج حاصل از این تحقیق مرجان ها می توانند به عنوان موجودات پایشگر زیستی توصیه شوند.

هدف از این مطالعه بررسی ترکیب سنی، نسبت جنسی، رشد و هماوری ماهی مخرج لوله ای Rhodeus amarus در رودخانه سفیدرود بود. تعداد 189نمونه ماهی از بهمن ماه 1391 تا خرداد 1392 به صورت ماهانه صید شد. نسبت کلی جنس ماده به نر 1:1.39 بود. دامنه طولی و وزنی به ترتیب 71.2-17.2 میلیمتر و 5.81-0.06 گرم بود. فاکتور وضعیت جنس نر بیشتر از جنس ماده به دست آمد. الگوی رشد در جنس نر و ماده آلومتریک مثبت (b>3) بود. ماهیان در رودخانه سفیدرود دارای گروه سنی 1 تا 9 بودند. متوسط هماوری مطلق 78.77±33.11 عدد بود. هماوری مطلق با طول و وزن بدن ماهی همبستگی معنی دار داشت. نتایج به دست آمده از این مطالعه به افزایش اطلاعات موجود در مورد این گونه کمک خواهد کرد.

این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر سطوح مختلف عصاره نعناع فلفلی جیره بر روی شاخص های رشد، بازماندگی و ترکیبات لاشه بچه ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) صورت گرفت. به این منظور، 4 گروه از بچه ماهیان سفید با میانگین وزنی 1.12±0.14 گرم در وان های پلاستیکی با تراکم 40 عدد ماهی در هر وان، به مدت 56 روز با سطوح مختلف عصاره نعناع فلفلی (0، 1، 2 و 3 درصد غذا، هر تیمار با 3 تکرار) غذادهی شدند. در انتهای دوره شاخص های رشد (میانگین افزایش وزن بدن، درصد افزایش وزن بدن، ضریب تبدیل غذایی، ضریب رشد ویژه)، درصد بازماندگی و ترکیبات لاشه این تیمارها با تیمار شاهد مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بچه ماهیان سفید تغذیه شده با سطح 3 درصد عصاره نعناع فلفلی، از شاخص های رشد بهتر و بازماندگی بیشتری نسبت به سایر تیمارها برخوردار بودند. این در حالی است که بررسی ترکیب شیمیایی لاشه نشان دهنده آن بود که اختلاف معناداری در ترکیب تقریبی لاشه بین تیمارهای مختلف وجود نداشت. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، استفاده از نعناع فلفلی در سطح 3 درصد در جیره بچه ماهیان سفید، به منظور بهبود شاخص های رشد و بازماندگی این گونه ارزشمند، توصیه می شود.

اثر پساب مزارع پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان بر جوامع بزرگ بی مهرگان کفزی رودخانه ماربر سمیرم در فصول بهار و تابستان 1392 مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری از بزرگ بی مهرگان کفزی با استفاده از دستگاه نمونه بردار سوربر با (سطح دهانه 30.5×30.5 سانتیمتر و چشمه تور 500 میکرون) بصورت ماهانه در موقعیت های ورودی، خروجی و پایین دست سه مزرعه پرورش ماهی در بستر رودخانه انجام شد. علاوه بر سنجش پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب، در مجموع 5326 نمونه از بزرگ بی مهرگان کفزی شناسایی شدند که به 34 جنس، 22 خانواده و 8 راسته تعلق داشتند. شاخص غنای EPT و EPT/Chironomidae در ایستگاه های بلافاصله بعد از مزارع نسبت به ایستگاه های بالادست از مقادیر کمتری برخوردار بود و با فاصله گرفتن از مزارع بهبود پیدا کرد. علاوه بر آن شاخص زیستی هیلسینهوف، کیفیت آب در محدوده مورد مطالعه را در طبقه کیفی متوسط تا عالی طبقه بندی کرد. نتایج حاصل در مجموع نشان داد که رودخانه ماربر سمیرم در شرایط این تحقیق از قابلیت خود پالایی مناسبی برخوردار است به طوری که در فاصله دو کیلومتری از مزارع پرورش ماهی کیفیت آب آن بهبود یافته است.

در این مطالعه ماهیان 8 رشته قنات در تفت و مهریز استان یزد با استفاده از توالی ژن COI در مقایسه با نمونه های متعلق به رودخانه های سیروان، کارون، مند، کر، حوضه کرمان و حوضه نمک مورد بررسی قرار گرفتند. گونه های Capoeta saadi و .Cyprinion sp در قنات های مورد مطالعه مشاهده شدند. تنوع هاپلوتایپی در قنات ها صفر بود. هاپلوتایپ ماهیان C. saadi قنات های مورد مطالعه با هاپلوتایپ متعلق به حوضه کر یکسان بود. هاپلوتایپ .Cyprinion sp با هاپلوتایپ های گونه های Cyprinion watsoni و Cyprinion macrostomum حوضه های مند و کارون فاصله ژنتیکی قابل توجهی (1.94-1.68 درصد) داشت. در بررسی های شجره شناسی، جنس Capoeta یک گروه تک شجره ای را تشکیل داد که جنس های Luciobarbus، Barbus نسبت به آن اجدادی بودند و بر پایه اطلاعات به دست آمده جنس Cyprinion نسبت به سایر جنس های مورد مطالعه قدیمی تر است که شاید با سطح پلوئیدی آن (دیپلوئید) در مقایسه با سایر جنس ها قابل توجیه باشد.

هدف این تحقیق افزایش مدت ماندگاری و بهبود کیفیت گوشت ماهی کپور نقره ای هنگام نگهداری در یخ از طریق افزودن عصاره رزماری بود. ماهیان به مدت 90 دقیقه در محلول های 200 و 600 میلی گرم در لیتر عصاره رزماری غوطه ور گردیدند. شاخص های شیمیایی و آنزیمی فساد چربی شامل مجموع بازهای نیتروژنی فرار، تیوباربیتوریک اسید و پراکسید در زمان های 16، 12، 8، 4، 0 روز پس از یخ گذاری با 3 تکرار اندازه گیری شد و با نمونه های شاهد فاقد عصاره مقایسه گردید. بر اساس نتایج، عصاره رزماری در تمامی زمان های آزمایش، اکسیداسیون چربی را به شکل معناداری (P<0.05) به تعویق انداخت. بهترین کیفیت در تیمار رزماری با غلظت 600ppm دیده شد و تا پایان دوره در محدوده استاندارد باقی ماند.