پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1395 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

اهمیت توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات به حدی است که پس از پایان نخستین دهه قرن 21، کمتر فعالیت آموزشی و پژوهشی باقیمانده که بدون استفاده از اینترنت و ارتباطات کامپیوتری صورت پذیرد.

مقدمه: اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات فیزیکی، به پزشک کمک می نماید تا ضمن تشخیص صحیح بیماری، برنامه مراقبت و درمان بیمار را به درستی طراحی کند. با توجه به تاثیر عوامل زیاد در شرح حال نویسی، مطالعه حاضر با هدف تبیین تجارب پزشکان اورژانس از موانع اخذ شرح حال و معاینه فیزیکی دقیق بیمار انجام شده است.روش ها: این مطالعه یک پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا بود. مشارکت کنندگان 18 نفر از پزشکان دانشگاه علوم پزشکی کردستان بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختارمند بود که با موافقت مشارکت کنندگان پس از هر مصاحبه ضبط و به سرعت بازنویسی و تحلیل شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوی استفاده شد.یافته ها: از تجارب پزشکان، کدهای اولیه موانع شرح حال گیری و معاینه دقیق بیمار در اورژانس شناسایی و با توجه به شباهت ها در هم ادغام و سپس پنج کد ثانویه یا موانع اصلی استخراج شدند: موانع آموزشی، موانع فرهنگی، موانع مادی، عدم آگاهی به مسایل قانونی و نقص سیستم اجرایی و نظارتی.نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده پنج مانع اصلی در شرح حال گیری و معاینه دقیق بیمار بود. مشارکت کنندگان تاکید کردند که رفع این موانع، نیازمند توجه و نظارت دقیق بر فرآیند شرح حال گیری و معاینه فیزیکی دقیق بیمار در بخش های اورژانس و آموزش مستمر علمی و فرهنگی پزشکان و جامعه می باشد.

مقدمه: ادراک اعضای هیات علمی از عدالت سازمانی تاثیرات عمده ای بر نگرش ها و رفتارهای سازمانی آن ها دارد. از این رو هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه عدالت سازمانی با رفتار سازمانی مثبت گرا و اشتیاق شغلی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان بود.روش ها: مطالعه حاضر توصیفی - همبستگی بوده که به شیوه نمونه گیری طبقه ای در دسترس تعداد 205 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان از طریق سه پرسشنامه عدالت سازمانی نیه هوف و مورمن (1993)، سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران (2007)، و اشتیاق شغلی سالانوا و شوفلی (2004) مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه همزمان با کمک نرم افزار آماریSPSS  استفاده شد.یافته ها: میانگین نمرات عدالت سازمانی (0.698±3.61)، رفتار سازمانی مثبت گرا (3.99±0.593)، و اشتیاق شغلی (0.474±4.19) بود که هر سه متغیر در سطح بالاتری از میانگین نظری (3) قرار داشتند. مقدار ضریب همبستگی عدالت رویه ای، توزیعی، مراوده ای و سازمانی با رفتار سازمانی مثبت گرا به ترتیب 0.444، 0.519، 0.486 و 0.563 بود (p<0.01). بر اساس نتایج رگرسیون عدالت رویه ای، توزیعی، مراوده ای 32.1 درصد از واریانس رفتار سازمانی مثبت گرا را تببین می کنند (p<0.05). مقدار ضریب همبستگی عدالت رویه ای، توزیعی، مراوده ای و سازمانی با اشتیاق شغلی به ترتیب 0.645، 0.591، 0.612 و 0.705 بود (p<0.01). بر اساس نتایج رگرسیون عدالت رویه ای، توزیعی، مراوده ای 51.5 درصد از واریانس اشتیاق شغلی را تببین می کنند (p<0.05).نتیجه گیری: با توجه به این که بین عدالت سازمانی و مولفه های آن با رفتار سازمانی مثبت گرا و اشتیاق شغلی اعضای هیات علمی ارتباط معنی داری وجود دارد و عدالت سازمانی قادر به پیش بینی رفتار سازمانی مثبت گرا و اشتیاق شغلی می باشد، بنابراین مدیران دانشگاه باید به عدالت سازمانی که افزایش رفتار سازمانی مثبت گرا و اشتیاق شغلی را در پی دارد، توجه نمایند.

مقدمه: خودشکوفایی میل به بهتر و بهتر شدن نسبت به آن چه که یک فرد هست و آن چیزی که یک فرد ظرفیت شدن آن را دارد، می باشد. از آنجایی که خودشکوفایی یکی از مولفه های سلامت روان است این پژوهش با هدف بررسی وضعیت خودشکوفایی با برخی عوامل مرتبط جمعیت شناختی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان انجام شد.روش ها: این مطالعه توصیفی - تحلیلی در بین 316 دانشجوی دانشکده های پرستاری و مامایی، پزشکی، پیراپزشکی و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گلستان از طریق نمونه گیری در دسترس در سال 1394 انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه باورهای خودشکوفایی بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (درصد و فروانی) و تحلیلی (کراسکال والیس و کای اسکوئر) و از طریق نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: از مجموع شرکت کنندگان 78.1 درصد مونث، 57.7 درصد قومیت فارس و میانگین سنی آنان (20.91±1.794) بود. نتایج باور خود شکوفایی دانشجویان نشان داد که 14.2 درصد عقاید عالی، 59.5 درصد عقاید خوب، 21.8 درصد تعدیل عقاید و 4.4 درصد عقاید مانع بود. بین متغیرهای جنسیت (P=0.007)، نوع رشته تحصیلی(P=0.042) ، محل سکونت، p=0.064 با باور خودشکوفایی ارتباط معنی دار آماری وجود داشت.نتیجه گیری: خودشکوفایی اکثر دانشجویان در سطح عالی و خوب بود. اما دانشجویان مونث، رشته پزشکی و ساکن در خوابگاه میزان باور خودشکوفایی بالاتری نسبت به سایر دانشجویان داشته اند.

مقدمه: آموزش و یادگیری فرایندی پیچیده و چالش برانگیز است و یکی از فرانظریه هایی که در سال های اخیر تلاش کرده است تا امکان کاربرد ترکیبی از تئوری های آموزشی را به گونه ای سریع، یکپارچه و اثربخش در جریان یادگیری های کلاس درس مهیا سازد مدل آموزش کوآنتومی است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر کاربرد روش یاددهی - یادگیری کوآنتومی بر بهبود یادگیری های درسی (پیشرفت تحصیلی و انگیزه یادگیری) دانشجویان بود.روش ها: نوع پژوهش حاضر تجربی و نمونه پژوهش 46 دانشجوی علوم پایه پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در درس بیوشیمی بودند که از طریق همتاسازی و برمبنای روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به دو گروه آزمایشی و گروه کنترل تقسیم شدند. سپس در گروه آزمایشی روش یاددهی - یادگیری کوآنتومی اعمال و گروه کنترل در شرایط عادی آموزش دیدند. مدل یادگیری کوآنتومی با استفاده از مدل های پیشنهادی و بازنگری و بومی سازی آن توسط محققین این پژوهش طراحی گردید و به مدرس همکار که مسوولیت تدریس در هر دو گروه را بر عهده داشت، آموزش داده شد. اثربخشی مداخله اعمال شده با پرسشنامه انگیزه و نگرش یادگیری و آزمون پیشرفت تحصیلی درس بیوشیمی مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها پس از ورود به نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از شاخص های گرایش مرکزی و آزمون t گروه های مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج نشان داد که هر چند قبل از اعمال مداخله آموزشی تفاوت میانگین گروه های آزمایش و کنترل در متغیرهای پژوهش معنی دار نبود، لیکن میانگین دانشجویان گروه آزمایش پس از شرکت در برنامه یاددهی - یادگیری کوآنتومی در متغیرهای انگیزه تحصیلی (4.079±0.33) و پیشرفت تحصیلی (7.27±1.40) نسبت به دانشجویان گروه کنترل در متغیرهای انگیزه تحصیلی (3.035±0.33) و پیشرفت تحصیلی (3.45±0.83) بطور معنی داری بالاتر بودند (p=0.0001).نتیجه گیری: مشاهدات تجربی این پژوهش نشان داد که این روش می تواند موجب افزایش رضایت در دانشجویان شود و آنان دروس را با جدیت مطالعه و پی گیری نمایند و به کارگیری این روش توسط اساتید می تواند موجب ایجاد علاقه و بهبود انگیزه یادگیری و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان شود.

مقدمه: تفکر انتقادی و گرایش به انتقادی اندیشیدن در دانشجویان به عنوان مهارتی ارزشمند و مهم در فرایند یاددهی - یادگیری، حل مساله و پژوهش، یکی از اهداف، ضرورت ها و دغدغه های جدی نظام های آموزشی است. بنابراین هدف این پژوهش بررسی گرایش به تفکر انتقادی در دانشجویان کارشناسی ارشد مجازی است.روش ها: روش این پژوهش توصیفی - مقطعی و جامعه آماری آن شامل دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده مجازی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال تحصیلی 95-1394 بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی بر حسب جنس تعداد 120 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی فاشیون (2001) است. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS-19 و آزمون های t تک نمونه ای،t گروه های مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد.یافته ها: میانگین کل گرایش به تفکر انتقادی در دانشجویان در سطح مثبت و متوسط قرار داشت (300.62±26.43). ابعاد کنجکاوی (47.42±5.05)، حقیقت جویی (46.60±6.05)، نظام مندی (44.59±6.49) و گشودگی ذهنی (44.42±7.66) در سطح گرایش مثبت و متوسط و ابعاد اعتماد به نفس انتقادی (39.43±8.98)، تحلیل گری (39.16±14.88) و بلوغ در قضاوت (38.76±6.69) در سطح متزلزل بود. همچنین بین میانگین گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان مرد و زن و رشته های تحصیلی مختلف تفاوت معنی داری یافت نشد.نتیجه گیری: به طور کلی گرایش به تفکر انتقادی در دانشجویان مجازی علوم پزشکی در سطح گرایش مثبت و متوسط ارزیابی شد. بنابراین به منظور ارتقای سطح گرایش به تفکر انتقادی و رسیدن به مهارت های تفکر انتقادی و تربیت دانش آموختگانی مولد و کارآمد در رشته های مجازی علوم پزشکی باید مولفه های گرایش به انتقادی اندیشیدن در عناصر برنامه درسی به ویژه هدف، محتوا، راهبردهای یاددهی یادگیری و ارزشیابی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه: یکی از مهمترین روش های آموزشی در علوم پزشکی گزارش صبحگاهی می باشد. پزشکی مبتنی بر شواهد (EBM) یک رویکرد نوین در علوم پزشکی جهت ارتقاء کیفیت مراقبت های بالینی بیماران است. هدف از انجام این مطالعه بررسی و مقایسه برگزاری جلسات گزارش صبحگاهی از دیدگاه دانشجویان پزشکی به دو روش روتین و EBM بود.روش: مطالعه به روش توصیفی - تحلیلی بر روی 87 نفر از کارآموزان، کارورزان و رزیدنت های بخش زنان بیمارستان بعثت سنندج در سال 1393 انجام شد. روش نمونه گیری به صورت سرشماری بود. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته، مشتمل بر 26 سوال در 3 بخش شامل اطلاعات جمعیت شناختی و تحصیلی، اطلاعات مرتبط با ساختار و محتوای آموزشی گزارش صبحگاهی و قسمت مربوط به ارتقائ توانمندی های دانشجویان در دو روش روتین و EBM جمع آوری شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفا کرونباخ 0.85 بود. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های آماری t-test و کای اسکویر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که 85 نفر (97 درصد) از دانشجویان ساعت شروع گزارش صبحگاهی را 8 صبح اعلام کردند. میانگین مدت زمان برگزاری جلسات در گروه 42.10 EBM دقیقه و در گروه روتین 38.6 دقیقه بود. در گروه هایEBM  و روتین بین ارائه فیدبک (p=0.04) و مشارکت و تعامل حاضرین (p=0.003) تفاوت معنی داری آماری وجود داشت و میانگین گروه EBM بیشتر از گروه روتین بود. از نظر تعداد بیماران معرفی شده، نوع بیماری ها و مدت زمان معرفی هر بیمار بین گروه روتین و EBM تفاوت معنی داری وجود نداشت. بین گروه های EBM و روتین در توانمندی های دانشجویان تفاوت معنی داری آماری مشاهده شد (P=0.04) و میانگین در گروه EBM بیشتر از گروه روتین بود.نتیجه گیری: ضوابط مربوط به ساختار جلسات گزارش صبحگاهی در حد قابل قبول در هر دو روش رعایت شده بود. به منظور بهبود جلسات گزارش صبحگاهی باید بر موارد مربوط به ساختار و محتوی جلسات مانند ارائه فیدبک، مشارکت و تعامل حاضرین و هم چنین موارد مربوط به ارتقای توانمندی های دانشجویان تاکید بیشتری گردد.

مقدمه: در سال های اخیر، ادغام در برنامه آموزش پزشکی عمومی به عنوان یک صفت برجسته در برنامه ریزی آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی معرفی گردیده است. ارائه بیماری محور دروس پاتولوژی اختصاصی و فارماکولوژی در مقطع فیزیوپاتولوژی که از مصادیق تلفیق افقی به حساب می آید، یکی از اهداف آموزشی دانشگاه علوم پزشکی یزد بوده و مطالعه حاضر با هدف توجه به اهمیت دیدگاه و نظرات دانشجویان در خصوص اجرای این طرح، انجام گرفت.روش ها: در این پژوهش توصیفی - مقطعی، نگرش دانشجویان پزشکی مقطع فیزیوپاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی یزد در سال 1392 به روش سرشماری تبیین شد. داده ها از طریق پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش اطلاعات دموگرافیک و سوالات در چهار حیطه آگاهی و ضرورت فرایند ادغام، حیطه آموزش، وجود امکانات و رضایت از برنامه تلفیق با استفاده از مقیاس لیکرت جمع آوری گردید. داده ها با روش های آماری توصیفی و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: از نظر دانشجویان بالاترین میزان امتیازات به حیطه آموزش از طرح ادغام با میانگین و انحراف معیار 3.36±0.45 اختصاص داشت. بعد از آن در جایگاه دوم، حیطه رضایت از سیستم ادغام 3.26±0.4 و کمترین امتیاز به بخش وجود امکانات 2.92±0.7 اختصاص یافت.نتیجه گیری: باتوجه به یافته های این پژوهش، دانشجویان مقطع فیزیوپاتولوژی در دانشگاه علوم پزشکی یزد نسبت به ارائه دروس فارماکولوژی و پاتولوژی به شیوه ادغام نگرش مثبتی داشتند، اما برای بهبود اجرای این شیوه، در جهت ارتقاء امکانات آزمایشگاه ها، همکاری سایر گروه ها به منظور جلوگیری از تکرار مباحث و نیز ارائه کتابچه اهداف و شرح طرح دروس ادغام برای دانشجویان تلاش هایی باید صورت گیرد.

مقدمه: پیشرفت هر جامعه مرهون پژوهش و تحقیق است. در این بین مطالعه روش های پژوهش اهمیت قابل توجهی برای شناخت علمی و بهبود کیفیت پژوهش ها دارد. لذا این پژوهش هدف خود را بر تبیین روش های پژوهش در حوزه علوم پزشکی نهاده است تا از این طریق با شناسایی وضعیت موجود، راهی به سوی توسعه دانش پزشکی از راه توجه به انجام پژوهش های اصیل تر و عمیق تر بازگردد.روش ها: روش پژوهش حاضر تحلیل محتوا از نوع کمی است که بر روی 150 مقاله استخراج شده از آخرین شماره ده مجله منتخب دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام شد. مجلات دانشگاه ها بر مبنای دو اصل انتخاب و از بین آن ها ده مجله به صورت تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند این دو اصل شامل «مجله علوم پزشکی» در عنوان نشریه و نمایه بودن مجله در سال 1391 بود و روش پژوهش، شیوه نمونه گیری، جامعه آماری، ابزار جمع آوری داده ها و شیوه تحلیل داده ها مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج بیانگر آن بود که اکثر مقاله های مورد بررسی از روش های کمی 109 مورد (72.6 درصد) و 111 مورد (74 درصد) از نمونه گیری با شیوه کمی استفاده شده است. 57 مورد (38 درصد) جامعه آماری پژوهش ها را بیماران و بیشترین ابزار مورد استفاده با 64 مورد (41.6 درصد) آزمون بود و نهایتا اکثر مقالات 81 مورد (54 درصد) از تحلیل توصیفی برای گزارش نتایج استفاده نمودند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که عمده تحقیقات در حوزه پزشکی با رویکرد کمی انجام شده است و با توجه به این که در حوزه پزشکی اصلی ترین مساله مورد پژوهش، انسان است، لذا توجه به پارادایم تفسیری - سازنده گرا و در نتیجه روش های کیفی توجه بیشتری را می طلبد.