پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1396 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

مقدمه: آموزش با رویکرد حل مساله در حوزه پزشکی به عنوان رویکردی نو مورد پذیرش قرار گرفته و مطالعات نظری و تجریی زیادی صورت گرفته است. با وجود اهمیت این رویکرد، هنوز به روشنی اثربخشی آن به اثبات نرسیده است. این مطالعه با هدف بررسی میزان اثربخشی آموزش با رویکرد حل مساله در حوزه آموزش پزشکی انجام گرفت.روش ها: این پژوهش به شیوه مطالعه مداخله ای نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل انجام گردید. جامعه مورد مطالعه دانشجویان رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی سال تحصیلی 93-94 در درس مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی شیراز بود. شیوه نمونه گیری مبتنی بر تعیین تصادفی یک کلاس به عنوان گروه آزمایش (21 نفر) و یک کلاس به عنوان گروه گواه (19 نفر) در نظر گرفته شد. جهت سنجش عملکرد تحصیلی دانشجویان از آزمون محقق ساخته استفاده گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون تحلیل کواریانس - ANCOVA) و از طریق نرم افزار آماری spss تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش با رویکرد حل مساله بر عملکرد تحصیلی دانشجویان به صورت معنی داری موثر است (0.01>p). با وجودی که میانگین نمرات دو گروه در پیش آزمون تفاوت چشم گیری با هم نداشتند با این حال میانگین گروه آزمایش در پایان دوره (پس آزمون) 16.33و میانگین گروه گواه که13.94 بوده که نشان از اثربخشی معنی دار رویکرد آموزش به شیوه حل مساله بر عملکرد تحصیلی دانشجویان داشت. نتیجه گیری: با توجه به اینکه آموزش به شیوه حل مساله بر موفقیت دانشجویان تاثیر مثبت و معنی داری دارد، توصیه می شود اساتید علوم پزشکی در بکارگیری از این شیوه تدریس مبادرت ورزند و آموزش به شیوه حل مساله در دستور دانشگاه های علوم پزشکی قرار گیرد.

مقدمه: سیستم آموزشی دانشکده های پرستاری و مامایی ایران بیش از 20 سال است که اقدام به اجرای برنامه کارآموزی عرصه نموده است. با توجه به اهمیت این موضوع مطالعه حاضر با هدف ارزشیابی اثربخشی برنامه کارآموزی در عرصه دانشکده پرستاری و مامایی انجام گردید. روش ها: در این مطالعه جهت انجام ارزشیابی از دو مرحله یادگیری و رضایت الگوی کرک پاتریک در قالب یک طرح توصیفی - مقایسه ای کمک گرفته شد. کلیه دانشجویان ترم 7 (30 نفر) یکی از دانشکده های پرستاری مامایی تیپ 1 کشور به عنوان گروه آزمون و دانشجویان ترم 7 پرستاری (31 نفر) در دانشکده دیگر همان تیپ که از روش آموزش بالینی کارآموزی در عرصه استفاده نمی کردند به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. برای تعیین سطح یادگیری مهارت های کارآموزی در عرصه دانشجویان و سطح واکنش میزان رضایت آنان از پرسشنامه های پژوهش گر ساخته با توجه به الگوی ارزشیابی کرک پاتریک استفاده شد. برای روایی پرسشنامه از روایی محتوا و صوری و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ تایید شد. داده ها با استفاده از آزمون های t مستقل و زوجی و همچنین آنالیزواریانس دوطرفه با استفاده از نرم افزار آماری spss تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات مهارت های تکنیکی و ارتباطی دانشجویان قبل و بعد از کارآموزی در هر دو گروه تفاوت آماری معنی داری وجود دارد (p<0.05). همچنین بین میانگین تغییر در نمره مهارت کلی و مهارت های تکنیکی قبل و بعد از کارآموزی عرصه در دو گروه تفاوت معنی داری مشاهده نشد (p<0.05). نتیجه گیری: کارآموزی در عرصه با هدف افزایش استقلال و اعتماد حرفه ای دانشجویان تدوین شده است. با توجه به عدم اثربخشی کافی برنامه کارآموزی عرصه در این پژوهش، انتظار می رود مسوولان آموزشی با در نظر گرفتن نقاط ضعف و قوت برنامه جهت تدوین و اجرای یک برنامه کاملا مدون تلاش کنند.

مقدمه: در آموزش دوره های تخصصی هدف از آموزش، رسیدن به حد قابل قبولی از دانش و مهارت بالینی است. ارزیابی نتایج آموزش در طی دوره دستیاری به وسیله ارزیابی درونی و آزمون های ارتقاء و در پایان دوره توسط آزمون گواهی نامه و دانشنامه صورت می گیرد. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط موفقیت دستیاران رشته های تخصصی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در آزمون دانشنامه با نتایج ارزیابی درون بخشی و آزمون های ارتقاء در دوره های مختلف زمانی بود.روش ها: در این مطالعه گذشته نگر دستیاران رشته های تخصصی مختلف دانشگاه علوم پزشکی گیلان شرکت کننده در آزمون های گواهی نامه و دانشنامه در طی سال های 1392-1384مورد بررسی قرار گرفتند. در طی این دوره زمانی، سه تحول در ارزیابی دستیاران صورت گرفت: دوره اول (1386-1384) ارزیابی درونی، دوره دوم (1389-1387) روش های نوین ارزشیابی اضافه شد و در دوره سوم (1392-1390) آزمون گواهی نامه از حالت متمرکز خارج و به دانشگاه های تیپ 1 تفویض شد. در این بررسی 188 دستیار در دوره اول و 278 نفر در دوره دوم و 218 نفر در دوره سوم مورد ارزیابی قرار گرفتند.در این مطالعه از شاخص قبولی در آزمون نخست دانشنامه استفاده و رابطه این شاخص با نمرات استاندارد شده ارزیابی درونی و آزمون های ارتقاء با استفاده از آزمون های t-test (در صورت توزیع غیر نرمال از (Mann Whitney U test، χ2 و همچنین از آنالیز رگرسیون لجستیک و تحلیل خوشه ای برای دسته بندی دستیاران در سه دوره مذکور از طریق نرم افزار آماری SPSS صورت گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد از مجموع 680 دانش آموخته 366 نفر مذکر و 314 نفر مونث بودند. در کل 64.2درصد دستیاران مذکر و 74.1 درصد مونث در آزمون دانشنامه موفق بودند. اختلاف معنی داری بین میزان موفقیت دستیاران مذکر و مونث در رشته های مختلف مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد که در دوره اول فقط بین نمرات ارزیابی درونی سال های تحصیلی دستیاران موفق با ناموفق (P=0.02) و در دوره دوم بین نمرات ارزیابی بیرونی دستیاران موفق با ناموفق اختلاف معنی دار وجود دارد (P>0.001). در دوره سوم نمرات ارزیابی درونی و بیرونی در دستیاران موفق با ناموفق اختلاف بارزی مشاهده نشد. با توجه به نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک در دوره اول تنها بین نمره استاندارد شده ارزیابی درونی دستیاران سال بالا (P=0.004) و در دوره دوم بین نمره استاندارد شده ارزیابی بیرونی دستیاران سال پایین و بالا با موفقیت در آزمون دانشنامه رابطه معنی داری وجود داشت (P=0.02، P=0.004). در دوره سوم هیچ گونه ارتباطی بین نمرات استاندارد شده ارزیابی درونی و بیرونی با موفقیت در آزمون دانشنامه مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ارتباط ضعیفی بین ارزیابی درونی و بیرونی با نتیجه آزمون دانشنامه در دوره سوم (1392 -1390) به دنبال خارج کردن امتحان گواهی نامه از نظارت دبیرخانه شورای تخصصی پزشکی و سپردن آن به دانشگاه های تیپ 1 وجود داشت.

مقدمه: آموزش علوم پزشکی از جمله پرستاری نیازمند تحولی اساسی است تا با بکارگیری شیوه های نوین آموزشی منجر به پرورش دانش آموختگانی خودکارآمد و متفکرانی خلاق شود که برای عملکرد پرستاری پیچیده امروزی آماده باشند. روش آموزشی کلاس درس معکوس یکی از شیوه های نوین پرطرفدار آموزشی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه و تجربه دانشجویان پرستاری از بکارگیری مدل آموزشی کلاس معکوس (مداخله) انجام گرفت. روش ها: این مطالعه نیمه تجربی پس آزمون با یک گروه بر روی 43 نفر از دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی رشت در سال 1395 انجام گرفت. دانشجویان به روش نمونه گیری سرشماری انتخاب شده و آنان قبل از کلاس، لوح فشرده حاوی محتوای الکترونیکی مربوط به هر جلسه را مشاهده، مطالب کتاب را مطالعه و با آمادگی در کلاس درس حضور می یافتند. در کلاس نیز به کوییز مربوطه پاسخ داده و در بحث درباره پاسخ پرسش های کوییز و فعالیت های کلاسی شامل مشارکت در گروه های 4-3 نفره درباره سناریوهای بالینی مشارکت نمودند. در پایان ترم دانشجویان به 20 سوال پرسشنامه بررسی دیدگاه و تجربه دانشجویان از بکارگیری کلاس معکوس پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و تحلیلی شامل ضریب همبستگی پیرسون، آزمون های t مستقل و آنالیز واریانس یکطرفه استفاده شد. یافته ها: نتایج حاکی از تجارب مثبت فراگیران از بکارگیری روش کلاس معکوس بود. اکثریت دانشجویان (79.1 درصد) آموزش به روش کلاس معکوس را بر روشی سنتی که در آن بیشتر زمان کلاس صرف سخنرانی توسط استاد می شود، ترجیح می دادند. میانگین و انحراف معیار نمرات مربوط به نظرات دانشجویان 2.95±26.09 بود. آزمون های آماری تحلیلی ارتباط معنی داری را میان اطلاعات فردی و دیدگاه دانشجویان نشان ندادند، تنها میان دیدگاه دانشجویان و معدل تحصیلی همبستگی مثبت و قویی وجود داشت (0.001=p و0.88 =r). نتیجه گیری: دانشجویان دیدگاه و تجارب مثبتی از بکارگیری روش آموزشی کلاس معکوس داشتند. با توجه به نوپا بودن این رویکرد آموزشی مطالعات بیشتری برای بررسی تاثیر آن بر برآیندهای مختلف یادگیری لازم است.

مقدمه: گرایش به تفکر انتقادی در دنیای مدرن، یک فرایند پیچیده شناختی مورد نیاز برای مشارکت عاقلانه در یک جامعه دموکراتیک شناخته می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پیش بینی کننده باورهای خودکارآمدی و فراشناخت برگرایش به تفکر انتقادی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان بود روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع همبستگی بر روی کلیه دانشجویان رشته های مامایی، پرستاری، بهداشت و پیراپزشکی مشغول به تحصیل دانشگاه علوم پزشکی لرستان در سال تحصیلی 94-1393 بود.حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 220 نفر ( 60.9درصد زن و 39.1 درصد مرد) و به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه های باورهای خودکارآمدی شرر و همکاران، فراشناخت شراو و دنیسون و گرایش به تفکر انتقادی ریکتس بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گام به گام و آزمون t مستقل با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد بین باورهای خودکارآمدی (P<0.001، r=0.390)، و فراشناخت (P<0.01، r=0.468) با گرایش به تفکر انتقادی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد (P<0.001) و یافته های حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نیز نشان داد که متغیرهای باورهای خودکارآمدی (P<0.001، b=0.468) و فراشناخت (P<0.05، b=0.160) پیش بینی کننده معنی داری برای گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان هستند. همچنین آزمون t مستقل نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر در متغیرهای گرایش به تفکر انتقادی، باورهای خودکارآمدی و فراشناخت تفاوت معنی داری وجود دارد، به نحوی که میزان گرایش به تفکر انتقادی (M=104.79) باورهای خودکارآمدی (M=56.37) و فراشناخت (M=84.21) در بین دختران بیش تر از میزان گرایش به تفکر انتقادی (M=92.57) باورهای خودکارآمدی (M=49.23) و فراشناخت (M=77.17) پسران بود. (P<0.001) نتیجه گیری: با توجه به اهمیت نقش باورهای خودکارآمدی و فراشناخت در پیش بینی گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان، برنامه های دانشگاه ها باید به گونه ای سازماندهی شوند که در برنامه ریزی های آموزشی و برنامه درسی تجدیدنظر به عمل آید و از روش های فعال تدریس استفاده شود که به جای ذخیره سازی اطلاعات و حقایق علمی، دانشجویان را درگیر مساله و حل آن نماید.

مقدمه: دندانپزشکی به طور گسترده با سطح بالایی از استرس همراه است. این استرس از، روند آموزش دندانپزشکی سرچشمه میگیرد. اگر عوامل استرس زای مزمن شوند و یا درمان نشده باقی بمانند، منجر به علائم روانی و جسمی می شوند که برای سیستم آموزشی مضر است. این مطالعه با هدف تعیین استرس محیط دندانپزشکی در دانشجویان بالینی رشته دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام گرفت. روش ها: این مطالعه به صورت توصیفی- مقطعی با همکاری 167 دانشجو (74 مرد و 93 زن) در سال تحصیلی 95-1394 در دانشکده های دندانپزشکی رشت و واحد پردیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شد.مطالعه به روش سرشماری و با استفاده از پرسشنامه استاندارد استرس محیط دندانپزشکی (Dental Environment Stress; DES) با روایی و پایایی مناسب (0.8) به همراه مشخصات دموگرافیک ثبت شد. داده ها از طریق آزمون های t مستقل و ANOVA و آنالیز چندگانه از مدل رگرسیون لجستیک و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: میانگین سنی دانشجویان شرکت کننده در این مطالعه 2.4±23.7 سال بود. میانگین نمره استرس 0.50±2.27 (از 4) بود. در میان حیطه های استرس زا، بیشترین میانگین استرس مربوط به استرس درک شده در حیطه درمان بیماران (0.64±2.41) و حداقل میانگین نمره استرس مربوط به باورهای درونی (0.72±1.86) و در میان 32 عبارت استرس زا، بالاترین میانگین استرس مربوط به ترس از امتحان و نمرات (0.91±2.95) بود. در آنالیز چندگانه رگرسیون لجستیک دیده شد که دانشجویان دختر نسبت به دانشجویان پسر (Odds Ratio=2.3، 95%CI OR: 1.1-4.84) و همچنین سال پنجم تحصیل بالاترین سطح از استرس را نشان دادند. نمرات استرس دانشجویانی که در طول ترم با پدر و مادرشان زندگی می کردند به طور قابل توجهی بالاتر از دانشجویان دیگر بود. (Odds Ratio=2.67، 95%CI OR: 1.1-6.4).نتیجه گیری: با توجه به سطح بالای استرس در دانشجویان دندانپزشکی در حین تحصیل و همچنین خطرات سطوح بالای استرس، لازم است که مسوولان به این موضوع بیشتر توجه کنند. علاوه بر این، دانشجویان دختر و دانشجویانی که در سال پنجم تحصیل می کنند، بیشترین نیاز به حمایت را دارند.

مقدمه: دانشجویان علوم پزشکی به دلیل ماهیت رشته تحصیلی شان بیش از دانشجویان دیگر با محیط آموزشی ارتباط دارند و نیاز دارند که از این محیط استفاده بهینه داشته باشند. دو متغیر مهمی که موجب می شود آنها استفاده بهتری از محیط و امکانات دانشگاهی داشته باشند، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی است. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش راهبردهای موفقیت در دانشگاه بر خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی دانشجویان سال اول علوم پزشکی انجام شده است. روش ها: روش پژوهش از نوع تجربی، پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود که در سال تحصیلی 95-1394 در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. نمونه آماری آن 24 نفر از دانشجویان سال اول مقطع کارشناسی رشته های دانشکده تغذیه و علوم غذایی بودندکه به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. آزمودنی های گروه آزمایش، به مدت 10 جلسه 70 دقیقه ای آموزش راهبردهای موفقیت در دانشگاه را دریافت کردند در حالی که برای آزمودنی های گروه گواه چنین برنامه ای ارائه نشد. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه خودکارآمدی شرر و همکاران و انگیزش تحصیلی والرند بود که در دو نوبت به صورت پیش آزمون و پس آزمون برای شرکت کنندگان هر دو گروه اجرا شد. به منظور تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار SPSS و روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکووا) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد آموزش راهبردهای موفقیت در دانشگاه بر خودکارآمدی (0.001>P، F=22.43) و انگیزش تحصیلی (P<0.001، F=30.21) تاثیر معنادار داشته است، به طوری که پس از مداخله آزمایشی، میانگین گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه در هر دو متغیر به طور معناداری بیشتر بود. مجذور سهمی اتا اندازه این اثر را برای خودکارآمدی 0.53 و برای انگیزش تحصیلی 0.61 نشان داده است. نتیجه گیری: بر اساس این نتایج، آموزش راهبردها و مهارتهای موفقیت در دانشگاه که هدف آن استفاده مطلوب از محیط آموزشی است، موجب بهبود خودکارآمدی و انگیزش دانشجویان شده و زمینه را برای پیشرفت تحصیلی بهتر آنها فراهم می آورد.

مقدمه: کسب مرجعیت علمی، از جمله تاکیدات مقام معظم رهبری در سیاست های ابلاغی نظام سلامت می باشد. شناسایی بهره مندی از توانمندی دانشگاه ها فرصتی برای توسعه کشور محسوب می گردد. لذا، ضرورت دارد برجسته ترین توانمندی هر دانشگاه به مجامع علمی معرفی گردد. دانشگاه بابل به عنوان یکی از واحدهای آموزش عالی سلامت، در راستای برنامه تحول و نوآوری در آموزش پزشکی، اقدام به شناسایی توانمندی های برجسته خود در کلان منطقه یک آمایشی نموده است. روش ها: این پژوهش توصیفی - اکتشافی با بررسی اسناد و شواهد مربوط به گروه های آموزشی، ارزیابی گزارش عملکرد، مشاهده و گزارش بازدید مدیران آموزشی و نشست خبرگان در معاونت آموزشی انجام شد. یافته ها: برخی حیطه های قابلیت مرجعیت در دانشگاه علوم پزشکی بابل شامل توسعه دانش سرطان، پزشک خانواده، مراقبت های نوزادان، تشخیص ژنتیک، جراحی قلب و مداخلات قلب اطفال، پیوند کلیه و مغز استخوان می باشند. نتیجه گیری: ضمن تبیین حیطه هایی که در آن قابلیت مرجعیت علمی وجود دارد، این دانشگاه باید علاوه بر تدوین برنامه های راهبردی و عملیاتی، منابع و امکانات لازم را در این راستا بسیج نماید.