پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1394 | دوره:7 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

مقدمه: در آموزش رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دروس کارآموزی و کارورزی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشند. به دلیل وجود ضعف های موجود در برگزاری این دروس در سال های گذشته، مطالعه حاضر با هدف بررسی نحوه برگزاری دروس کارآموزی و کارورزی در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی از دیدگاه دانشجویان این رشته انجام گرفته است.روش ها: در این مطالعه کیفی با رویکرد پدیدارشناسی، بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف، 9 نفر از 7 دانشگاه علوم پزشکی تهران (1 نفر)، تبریز (1 نفر)، اصفهان (1 نفر)، شیراز (1 نفر) و کرمان (1 نفر)، قزوین (2 نفر) و دانشگاه آزاد (2 نفر) که چهار نفر از آن ها مرد و پنچ نفر زن بودند، انتخاب شدند. داده ها با استفاده از بحث گروهی متمرکز و مصاحبه با ارسال سوالات باز از طریق پست الکترونیکی در سال 1391 جمع آوری و با روش تحلیل درون مایه ای تحلیل گردید.یافته ها: حاصل تجزیه و تحلیل داده ها 4 درون مایه اصلی و 20 درون مایه فرعی بود. درون مایه های اصلی شامل: نحوه تدریس، ارزیابی، نقاط قوت و نقاط ضعف بود. در تدریس موضوعاتی مانند: جلسات توجیهی، زمان تشکیل، داشتن طرح درس، وظایف و فعالیت ها مطرح بود. در ارزیابی: گزارش نویسی، انجام کارتحقیقاتی، مقاله نویسی و ارزیابی توسط مسوولین بیمارستان ها بیان شده و از ناعادلانه بودن ارزیابی شکایت داشتند. در نقاط قوت: به دو موضوع تمرکز روی موضوعات کاربردی و پژوهش محور بودن اشاره شده و در نقاط ضعف حجم بالای کار، ضعف نظارت، مشکل هماهنگی با بیمارستان ها، عدم همراهی اساتید راهنما، عدم آشنایی پرسنل مراکز با رشته و مباحث آن مطرح گردید.نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه، اصلاح شیوه های ارزشیابی، بهبود هماهنگی با بیمارستان ها و آشنایی بیشتر پرسنل با این رشته برای ارتقای کیفیت کارآموزی و کارورزی رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی ضروری است.

مقدمه: ارتقاء مهارت های خلاقیت یکی از اهداف آموزش عالی جهت تربیت دانشجویان پرستاری است. از طرفی، ضرورت وجود پرستاران خلاق در بخش های ویژه که مراقبت پیچیده تر به بیماران شدیدا بدحال ارائه می دهند، احساس می شود؛ لذا این مطالعه با هدف تعیین و مقایسه سطح مهارت خلاقیت دانشجویان پرستاری و پرستاران شاغل در 30 بخش مراقبت ویژه در بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1392 انجام شد.روش ها: در این مطالعه مقطعی کلیه دانشجویان سال اول (131 نفر) و آخر پرستاری (126 نفر) به روش سرشماری و 150 نفر از پرستاران شاغل در بخش های مراقبت ویژه به روش تصادفی ساده از بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1392 انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از آزمون خلاقیت عابدی استفاده شد. داده ها با نرم افزارSPSS  در سطح معنی داری p<0.05 و با استفاده از آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون توکی تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: میانگین امتیاز مهارت خلاقیت در دانشجویان سال اول 126.1±7.4، در دانشجویان سال چهارم 142.4±8.6 و در پرستاران 151.6±8.4 بود، که از نظر آماری معنی دار (P<0.05) بود. همچنین تفاوت معنی داری بین دانشجویان سال اول و سال چهارم (p<0.01)، سال اول و پرستاران شاغل (p=0.02) و سال چهارم و پرستاران شاغل (p=0.01) وجود داشت، به گونه ای که میانگین امتیاز مهارت خلاقیت پرستاران شاغل از دانشجویان سال اول و چهارم بیشتر بود.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد، مهارت خلاقیت در پرستاران شاغل در بخش های ویژه بیشتر از دانشجویان و در دانشجویان سال آخر بیشتر از دانشجویان سال اول بود. پایین تر بودن مهارت خلاقیت دانشجویان پرستاری در مقایسه با پرسنل پرستاری نشان دهنده لزوم تلاش برای ارتقای این مهارت با برنامه ریزی در آموزش دانشجویان و بکارگیری روش های تدریس نوین می باشد.

مقدمه: نظام آموزش عالی سرمایه انکارناپذیر هر کشوری بوده و نقش های مختلفی در جوامع به عهده دارد. اطمینان از کسب دانش، مهارت و صلاحیت های لازم توسط دانش آموختگان و ارزشیابی به عنوان یک امر مدیریتی از ضروریات این نظام است. مطالعه حاضر، با هدف بررسی شیوه های متداول ارزشیابی تحصیلی از نظر اعضای هیات علمی انجام شد.روش ها: در این بررسی توصیفی تحلیلی در سال 1392، تعداد 167 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته روا و پایا انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون رتبه ایی فریدمن، آزمون t مستقل و آنالیز واریانس و از طریق نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.یافته ها: از مجموع 165 نفر پاسخ گو، 27 نفر مدرک PhD و 108 نفر دکترای تخصصی پزشکی داشتند. از نظر اعضای هیات علمی، الگوهای مشارکتی و هدف آزاد الگوهای مطلوب تری بودند. تحلیل نتایج نشان داد ترجیح الگوها بر اساس سابقه تدریس، جنسیت و پست مدیریتی معنی دار نبود. آنالیز واریانس و آزمون LSD نشان داد در الگوی هدف گرا تفاوت میانگین نمرات در رتبه دانشیار (3.95) با رتبه استادیار (3.62) معنی دار بود (P=0.013) و در الگوی مدیریت گرا نیز تفاوت میانگین نمرات در رتبه مربی (4.66) با رتبه استادیار (4.38) معنی دار بود (P=0.042).نتیجه گیری: دیدگاه ها و علایق اعضای هیات علمی در مورد الگوها نشان داد توجه صرف به اهداف تعیین شده و نتایج برنامه ها کافی نیست. لذا می بایست به نتایج پیش بینی نشده و واقعی و مشارکت دادن ذینفعان و بخصوص دانشجویان نیز که در انتخاب الگوی ارزشیابی نقش مهمی دارند توجه شود. این امر موجب افزایش اعتبار ارزشیابی و اثربخشی آن خواهد بود.

مقدمه: ارزیابی مکرر آموزش پزشکی برای ارتقاء و بهبود کیفی آموزش پزشکی ضروری است. بررسی دیدگاه دانش آموختگان درباره ارزش کاربردی مباحث آموزشی و میزان کفایت بالینی شان، یکی از روش های ارزیابی آموزش پزشکی می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش پزشکان درباره ارزش کاربردی موضوعات تدریس شده در زمینه بیماری های مغز و اعصاب و همچنین درباره میزان توانمندی شان در تشخیص و درمان بیماری های شایع مغز و اعصاب انجام شده است.روش ها: این پژوهش توصیفی - مقطعی در سال 1392 به طور تصادفی بر روی پزشکان عمومی مشمول طرح که از ابتدای سال 81 تا انتهای سال 91 فارغ التحصیل شده اند و در طی تحصیل دوره کارورزی مغز و اعصاب را گذرانده و در زمان مطالعه در یکی از رسته های بهداشتی و یا درمانی در استان گیلان مشغول به کار بودند، انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه حاوی سه بخش اطلاعات دموگرافیک، ارزیابی کاربرد عملی سرفصل های تعیین شده توسط شورای آموزش و برنامه ریزی پزشکی از دیدگاه پزشکان،و ارزیابی کفایت تشخیصی و درمانی پزشکان در رابطه با سرفصل های تعیین شده بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار)، استنباطی (Independent test و Mann Whitney) و توسط نرم افزار spss انجام شد.یافته ها: در این مطالعه 148 پزشک عمومی مورد بررسی قرار گرفتند. در ارزیابی ارزش کاربردی سرفصل های تعیین شده بر اساس نظرات پزشکان مشمول طرح بدون در نظر گرفتن رسته کاری، به ترتیب فیزیوپاتولوژی، تشخیص و درمان سردرد (91.82 درصد)، سرگیجه (88.5 درصد) و عوارض عصبی بیماری های داخلی (58.8 درصد)، دارای بیشترین ارزش کاربردی با اهمیت و بسیار بااهمیت بودند. در ارزیابی کفایت تشخیصی و درمانی پزشکان مشمول طرح بدون در نظر گرفتن رسته کاری، بیشترین درصد کفایت تشخیصی و درمانی به ترتیب به سردرد (77.7 درصد)، سرگیجه (61.5 درصد) و انجام معاینه عصبی و اخذ شرح حال بیماری عصبی (50 درصد) تعلق داشت. در بررسی وضعیت کلی کفایت تشخیصی درمانی پزشکان مشمول طرح در رابطه با سرفصل های آموزشی بیماری های مغز و اعصاب، مشخص شد که اکثریت آن ها (65.5 درصد) دارای کفایت تشخیصی درمانی ضعیفی هستند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج، اکثریت پزشکان مشمول طرح دارای کفایت تشخیصی و درمانی ضعیفی هستند، بنابراین پیشنهاد می شود که بازنگری به صورت اختصاص دادن وقت و توجه بیشتر در رابطه با سرفصل های آموزشی با ارزش کاربردی بالا و حذف و یا محدود نمودن سرفصل های آموزشی که ارزش کاربردی کمی دارند اعمال شود.

مقدمه: با توجه به اهمیت برگزاری المپیادهای دانشجویی و ضرورت ارزیابی کیفیت برگزاری این مسابقات، هدف این مطالعه تجزیه و تحلیل نظرات دانشجویان در خصوص نقاط قوت و ضعف و پیشنهادات آن ها در خصوص بهتر برگزار شدن آزمون های المپیاد دانشجویان علوم پزشکی کشور بود.روش ها: این پژوهش یک تحقیق کیفی پدیدارشناسی از نوع تحلیل محتوای و مبتنی بر هدف که در سال 1391 در تبریز انجام گرفت. در این مطالعه 224 نفر شامل دانشجویان منتخب مرحله اول چهارمین المپیاد دانشگاه های علوم پزشکی سراسر ایران شرکت کرده بودند. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه و مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری و به روش درون مایه ای تحلیل گردید. در مرحله اول پرسشنامه با سوالات باز پاسخ و در مرحله دوم بعد از استخراج کدهای اولیه از سوالات تا رسیدن به اشباع اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختار نیز انجام گرفت.یافته ها: با تحلیل داده ها 3 تم امور رفاهی، وضعیت آزمون ها، سطح علمی المپیاد استخراج گردید. امور رفاهی شامل: وضعیت خوابگاه ها، سرویس دهی، وسایل مورد نیاز دانشجویان، پذیرایی و امکانات تفریحی - ورزشی بود. وضعیت آزمون ها شامل: اطلاع رسانی، برگزاری آزمون و اعلام نتایج و سطح علمی شامل: موضوع المپیاد،کیفیت طراحی سوالات، نوآوری و خلاقیت در المپیاد بود. شرکت کنندگان 4 راهکار کلی و 12 پیشنهاد را برای بهتر برگزار شدن المپیاد ارائه کردند.نتیجه گیری: تجزیه و تحلیل نظرات دانشجویان در خصوص نقاط قوت و ضعف المپیادهای دانشجویی نشان داد که طراحی سوالات با تاکسنومی بالا استدلال بالینی دانشجویان را تقویت می کند. لذا با توجه به سابقه کم برگزاری المپیاد دانشجویی در ایران تدابیر مناسب جهت کاهش احتمال عدم موفقیت این قبیل آزمون ها ضروری بنظر می رسد. همچنین برنامه ریزی دقیق، فراهم کردن امکانات رفاهی و تفریحی در حین برگزاری آزمون در تقویت روحیه دانشجویان جهت شرکت در آزمون موثر است.

مقدمه: اهمال کاری یک عادت رفتاری شایع در بین افراد است و پژوهش ها حاکی از آن است که یکی از عوامل به وجودآورنده و تشدیدکننده اهمال کاری، تکانشی بودن است که یکی از نشانه های اختلال بیش فعالی / کم توجهی است. از طرفی دیگر با توجه به اهمیت شغل در زندگی افراد که در طول مسیر شغلی آنان قرار دارد، این مطالعه با هدف مقایسه رشد مسیر شغلی و اهمال کاری دانشجویان بیش فعال / کم توجه و دانشجویان نرمال دانشگاه اصفهان انجام شد.روش ها : روش این پژوهش علی - مقایسه ایی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه اصفهان بود، که تعداد 220 نفر، به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ایی انتخاب شدند و به وسیله پرسشنامه رشد مسیر شغلی، پرسشنامه اهمال کاری و مقیاس درجه بندی وندر یوتا در سه گروه بیش فعال / کم توجه، مشکوک به بیش فعالی / کم توجهی و نرمال مورد مقایسه قرار گرفتند. این پرسشنامه ها از روایی و پایایی مطلوب برخوردار بودند. داده ها از طریق آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی با روش تحلیل واریانس تک متغیره با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: تحلیل واریانس تک متغیره نشان داد که بین میانگین رشد مسیر شغلی دانشجویان بیش فعال / کم توجه، مشکوک با نرمال تفاوت معنی دار وجود ندارد (p=0.25، F=1.38). در حالیکه میانگین اهمال کاری دانشجویان بیش فعال / کم توجه و مشکوک به طور معناداری بیشتر از اهمال کاری دانشجویان نرمال بود(p<0.01، F=6.47).نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که اختلال بیش فعالی / کم توجهی بر میزان اهمال کاری دانشجویان تاثیرگذار است. لذا درمان دارویی و نیز مداخلات آموزشی در زمینه کنترل اهمال کاری برای بهبود عملکرد این دانشجویان پیشنهاد می شود.

مقدمه: تفاوت های افراد در یادگیری تا حدی به هوش و توانایی افراد بستگی دارد و عوامل متعددی مانند انگیزه، محیط مناسب، کیفیت آموزشگاه و مربی در آن تاثیر گذارند. علاوه بر این موارد، عامل موثر دیگر بر یادگیری فراگیران، سبک یادگیری آنان است که فراگیران، آن را همچون دیگر توانایی ها از طریق تجربه به دست می آورند. در همین راستا مطالعه ای با هدف تعیین سبک های یادگیری دانشجویان اتاق عمل و پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در دروس مختلف انجام گردید.روش ها: در این مطالعه توصیفی - مقطعی، کلیه دانشجویان اتاق عمل و پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد (200 نفر) به روش سرشماری انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه سبک یادگیری کلب استفاده شد. در پایان داده ها از طریق نرم افزار آماریSPSS  و آزمون های آماری توصیفی (درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و آزمون های تحلیلی (کای دو) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها :از 200 دانشجوی شرکت کننده در این مطالعه 77 درصد مونث و 23 درصد مذکر بودند. سبک یادگیری ترجیحی در میان کلیه دانشجویان به ترتیب 56.5 درصد انطباق یابنده، 37.5 درصد واگرا، 5.5 درصد همگرا و 0.5 درصد جذب کننده گزارش شد. همچنین آزمون کای دو نشان داد بین جنسیت، علاقه به رشته تحصیلی و سن با سبک یادگیری تفاوت معنی داری وجود ندارد.نتیجه گیری: با توجه به اینکه سبک های یادگیری غالب دانشجویان سبک انطباق یابنده بوده است، لازم است مدرسان دانشگاه توجه بیشتری به این سبک یادگیری دانشجویان داشته باشند، تا با استفاده از استراتژی های مختلف آموزشی باعث تقویت و افزایش توانمندی های لازم برای این گروه از فراگیران در محیط های آموزشی و کاری شوند.

مقدمه: امروزه دانشکده های دندانپزشکی در سراسر دنیا با چالش های عمده در ارائه خدمات آموزشی جامع برای دستیابی به کفایت لازم برای کار دندانپزشکی در فارغ التحصیلان رو به رو هستند. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین دیدگاه های دانشجویان دندانپزشکی از کیفیت خدمات آموزشی در دانشکده دندانپزشکی رشت طراحی و اجرا گردید.روش ها: دراین مطالعه مقطعی - تحلیلی، 105 نفراز دانشجویان بخش های پری کلینیک و کلینیک دانشکده دندانپزشکی در سال 1393 به روش سرشماری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه استاندارد سروکوال شامل دو بخش اطلاعات فردی و پنچ بعد کیفیت خدمات آموزشی (ابعاد فیزیکی، تضمین، پاسخگویی، اطمینان و همدلی) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی کای دو و t زوج از طریق نرم افزار SPSS انجام گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد میانگین سنی دانشجویان 22.28±2.6 و اکثریت دانشجویان (52 درصد) دختر بودند. در هر پنج بعد خدمات آموزشی بین وضع موجود و ایده آل دانشجویان از کیفیت خدمات آموزشی شکاف منفی وجود داشت. ابعاد پاسخگویی و تضمین به ترتیب با (-0.910) و (-0.820) بیشترین شکاف منفی و بعد فیزیکی با (-0.760) کمترین شکاف را به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری: انتظارات دانشجویان در مورد کیفیت آموزش فراتر از درک آنها از وضعیت موجود است و در این میان عدم توجه به نیازهای دانشجویان در تدوین برنامه آموزشی نقش مهمی در کاهش رضایت دانشجویان داشته است. از این رو اطلاع از عقاید و نظرات آنان می تواند منبعی از اطلاعات برای استفاده مدیران آموزشی در تصمیم گیری های کلی و جزئی برای ارتقای کیفیت آموزش فراهم آورد.

موضوع یاددهی و یادگیری از موضوعات اساسی در هر جامعه ای می باشد و عناصر اصلی این مطلب معلم و یادگیرنده هستند. در روانشناسی مکتب ها و روش های مختلفی وجود دارند که هر کدام به نوبه خود در زمینه های مختلف رفتار پژوهش های گسترده و فراوانی را بعمل آورده اند و واقعیت ها و نظریه های یادگیری را از دیدگاه های خاص مورد بررسی قرار داده اند. خرد گرائی بیان می کند که عقل بالاترین نیرو و استعداد در انسان است، چون به کمک آن می توان به اندیشه های مجرد پی برد. تجربه گرایان بیان می کنند که از راه تجربه می توان دنیای پیرامون را مطالعه کرد. عمل گرایان ایده ها را در عمل به کار می گیرد. یادگیری از دیدگاه ساخت گرایان تغییر در ساخت شناختی و فرایندهای ذهنی فرد محسوب می شود. یادگیری گشتالتی، یادگیری از راه کسب بینش را مطرح می نماید. در یادگیری گشتالتی قوانین یادگیری مانند شباهت مطرح می شود. نظریه یادگیری کلامی آزوبل معنی دار کردن یادگیری را وجود رابطه بین یادگیری های قبلی و یادگیری جدید می داند.بر اساس نظریه یادگیری تجربی، یادگیری به روش های تجربه عینی، مفهوم سازی انتزاعی، مشاهده تاملی و نیز آزمایش گری فعال صورت می-گیرد. از دیدگاه این نظریه یادگیرندگان بطور غالب در جهت یادگیری مشخصات یکی از انواع سبک های واگرا، جذب کننده یا تحلیل کننده، تطبیق یابنده و همگرا دارند. یادگیری شناختی اجتماعی بر یادگیری از راه مشاهده استوار است. این نظریه شناختی رفتاری است که در آن هم بر تقویت و تنبیه و هم بر فرایندهای شناختی تاکید شده است. هدف این مطالعه معرفی و شناخت مکاتب و نظریه های روانشناسی پرورشی و راه های مختلف آموزش و یادگیری می باشد که بر مبنای آن ها مدرسین راه های مناسب آموزشی را جهت مشکلات آموزشی انتخاب کنند و آن ها را به کار گیرند.