آموزش و سلامت جامعه
سال:1393 | دوره:1 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف: مشکلات مربوط به عادت ماهیانه یکی از علل عمده ناخوشی در زنان است. بحث گروهی یک روش پژوهشی است که گروه کوچکی از مشارکت کنندگان به منظور گردآوری اطلاعات به بحث درباره یک موضوع خاص می پردازند. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش از طریق بحث گروهی بر رفتارهای بهداشتی دوران عادت ماهیانه دختران نوجوان انجام گرفت.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله ای نیمه تجربی (یک گروهی) می باشد، که بر روی دختران 19-12 سال ساکن مراکز شبانه روزی بهزیستی شهر تهران انجام شد. در این مطالعه کلیه افراد واجد شرایط (61 نفر) وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته شامل دو قسمت خصوصیات دموگرافیک و سوالات عملکرد در خصوص بهداشت بلوغ جسمی (دوران عادت ماهیانه) بود که قبل و یک ماه پس از مداخله تکمیل گردید. مداخله آموزشی در طی 3 ماه انجام گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های آماری کولموگروف-اسمیرنوف و آزمون تی زوجی از طریق نرم افزار SPSS-16 تحلیل شدند.یافته ها: پس از مداخله آموزشی در مقایسه با قبل از آن میانگین نمره عملکرد از 12.11±4.43 به 16.50±2.79 افزایش یافت که این میزان تغییر از لحاظ آماری معنی دار بود (p<0.001).نتیجه گیری: مداخله آموزشی از طریق بحث گروهی تاثیر مثبتی در بهبود عملکرد افراد مورد مطالعه در خصوص بهداشت بلوغ جسمی داشت، لذا استفاده از این روش در آموزش مسائل مربوط به دوران بلوغ دختران نوجوان پیشنهاد می شود.

سابقه و هدف: تغذیه مادران در طول بارداری عامل کلیدی در تضمین سلامت مادر و کودک است. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل پیش بینی کننده رفتارهای تغذیه ای در بین زنان باردار شهر تبریز بر اساس تئوری شناختی اجتماعی انجام شده است.مواد و روش ها: این مطالعه تحلیلی در سال 1393 با مشارکت 380 زن باردار مراجعه کننده به 10 مرکز بهداشتی درمانی شهر تبریز انجام شد که به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب و وارد مطالعه شدند. معیار ورود زنان باردار به این مطالعه قرار داشتن در محدوده سنی 15 تا 45 سال و نداشتن هرگونه بیماری جسمی، روحی حاد و مزمن بود. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد رفتارهای تغذیه ای و پرسشنامه محقق ساخته سازه های تئوری شناختی اجتماعی (آگاهی، انتظارات پیامد، ارزش های پیامد، خودکارآمدی، حمایت اجتماعی و خودتنظیمی) بود که به روش مصاحبه و خودگزارش دهی تکمیل گردید.یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان 27 سال بود. از میان سازه های مختلف تئوری شناختی اجتماعی، انتظارات پیامد (p<0.039)، ارزش های پیامد (P<0.046)، آگاهی (P<0.043) و خودتنظیمی (P<0.001) دارای سهم معنی داری در تبیین واریانس رفتار تغذیه ای مناسب در بین مادران مورد مطالعه بودند. این متغیرها در مجموع 16 درصد از واریانس رفتارهای تغذیه ای را پیش بینی گردید. در %54.5 افراد مصرف نان و غلات، %73.2 دریافت گوشت و حبوبات، %55.3 مصرف میوه جات و در %70.5 مصرف سبزیجات کمتر از میزان توصیه شده بود.نتیجه گیری: نتایج نشان داد، آگاهی، انتظارات پیامد، ارزش های پیامد و خودتنظیمی می توانند جهت طراحی مداخلات آموزشی برای دستیابی به رفتارهای تغذیه ای سالم در زنان باردار موثر باشد.

سابقه و هدف: جمعیت جهان بیش از هفت میلیارد نفر می باشد که از این میان 230 میلیون نفر آن دچار سوء مصرف مواد هستند. برنامه های پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد، طی دو دهه اخیر مورد توجه قرار گرفته است. یک موضوع بسیار اساسی در ترک اعتیاد، علت مراجعه و اقدام به آن می باشد. شناخت دلایل اولیه اقدام به ترک در نتیجه گیری از درمان نیز بسیار مهم می باشند. هدف این مطالعه شناسایی این عوامل و تطبیق آنها با برخی از سازه های مدل های رفتاری است.مواد و روش ها: این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوا انجام شد. مشارکت کنندگان 21 نفر بیمار، پزشک و کارشناس بودند که از چند کلینیک ترک اعتیاد شهر بجنورد در سال 93 انتخاب شدند. نمونه گیری مبتنی بر هدف و تا اشباع داده ها ادامه داشت. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختارمند و یادداشت برداری استفاده شد، مصاحبه ها ضبط و پیاده سازی شدند.یافته ها: با تحلیل داده ها، سی و سه طبقه فرعی و نه طبقه اصلی به دست آمد که شامل: مشکلات اقتصادی، دغدغه های ناشی از خود مواد، مشکلات و عوارض فردی، مشکلات و عوارض خانوادگی، مشکلات و عوارض اجتماعی، انتظارت خانواده، توجه به موقعیت اجتماعی، باور نسبت به اعتیاد و ارزش گذاری به رفتار ترک استخراج شد. سپس چهار درون مایه تهدید درک شده، موانع درک شده در تداوم مصرف، نگرش به رفتار و هنجارهای انتزاعی تشخیص داده شد.نتیجه گیری: دلایل مرتبط با اقدام به ترک اعتیاد با سازه های مدل ها و نظریه های مختلف آموزش بهداشت از جمله برخی سازه های مدل اعتقاد بهداشتی و نظریه رفتار برنامه ریزی شده تطبیق دارند.

سابقه و هدف: دانش آموزان یکی از گروه های آسیب پذیر در مقابل حوادث می باشند. دانش آموزان ناشنوا و نیمه شنوا به علت معلولیتشان ممکن است نسبت به دانش آموزان عادی آسیب پذیرتر باشند. لذا هدف این مطالعه ارزشیابی برنامه آموزش پیشگیری از آسیب های ناشی از حوادث مدرسه ای در دانش آموزان ناشنوا و نیمه شنوای مقطع دبیرستان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی بود.مواد و روش ها: مطالعه نیمه تجربی حاضر در بین کلیه دانش آموزان ناشنوا و نیمه شنوای دبیرستانی شهر همدان (دو مدرسه) در سال 1392 انجام شد. دانش آموزان به روش تصادفی در دو گروه مداخله (23 نفر) و کنترل (27 نفر) قرار گرفتند. داده ها توسط پرسشنامه ای شامل سوالات مربوط به متغیرهای جمعیت شناختی، سازه های مدل اعتقاد بهداشتی، آگاهی و رفتارهای پیشگیری کننده به صورت خودگزارش دهی، قبل و دو ماه بعد از مداخله آموزشی در دو گروه تکمیل گردید. مداخله آموزشی شامل ارائه یک کتابچه طراحی شده و برگزاری 5 جلسه آموزشی بود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS-16 و آزمون های تی زوجی، فیشر، تی مستقل و آزمون کای دو استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد بعد از مداخله آموزشی افزایش میانگین نمرات آگاهی (P=0.002)، رفتارهای پیشگیری کننده (P=0.001) و سازه های مدل اعتقاد بهداشتی شامل شدت درک شده (P=0.001)، منافع درک شده (P=0.001)، خودکارآمدی (P=0.001) و راهنما برای عمل (P=0.001) در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل معنی دار بود.نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که مداخله آموزشی بر مبنای مدل اعتقاد بهداشتی می تواند سبب ارتقاء رفتارهای پیشگیری کننده از آسیب های ناشی از حوادث مدرسه ای در دانش آموزان ناشنوا و نیمه شنوا گردد.

سابقه و هدف: بیشتر بیماری های کودکان دارای علائم و نشانه هایی هستند که برخی از این علائم، نشانه خطر می باشند. دانش مادران نسبت به علائم و نشانه های بیماری ها بخصوص بیماری های تنفسی و گوارشی، در کاهش میزان مرگ و میر کودکان کمتر از پنج سال کمک کننده است. لذا پژوهش حاضر باهدف تعیین آگاهی، نگرش و عملکرد مادران در مورد نشانه های خطر در کودکان کمتر از پنج سال انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی بر روی 350 نفر از مادران دارای کودک کمتر از پنج سال مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر اراک که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند انجام پذیرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته چندقسمتی شامل مشخصات جمعیت شناختی، آگاهی، نگرش و عملکرد بود که روایی و پایایی آن قبل از مطالعه بررسی شد. داده ها از طریق مصاحبه جمع آوری و با استفاده از ویرایش 19 نرم افزار SPSS و آزمون های همبستگی پیرسون، تی مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: میانگین و انحراف معیار نمره آگاهی مادران در مورد نشانه های خطر کودکان 60.71±13.7، نگرش 77.45±5.29 و عملکرد در زمینه عفونت های تنفسی 49.5±41.5، اسهال 49.25±41.42 و تب و تشنج 52.1±42.91 بود. از نظر عملکرد بین مادران شاغل و خانه دار تفاوت معنی داری وجود داشت. عملکرد مادران در وضعیت های اقتصادی و سطح تحصیلات مختلف تفاوت معنی داری داشت. بین نگرش با آگاهی و عملکرد رابطه مثبت معنی داری مشاهده گردید (p<0.001).نتیجه گیری: یافته های این مطالعه می تواند برای طراحی و اجرای برنامه های آموزشی با هدف ارتقای آگاهی، نگرش و عملکرد مادران در مورد نشانه های خطر کودکان مفید باشد.

سابقه و هدف: بی توجهی به سلامت زنان و اعمال خشونت خانگی علیه آنان می تواند سبب پیدایش انواع بیماری های روانی و حتی جسمانی گردد که این امر تهدیدی علیه سلامت اعضای خانواده است. اختلال در روند زندگی زنان و مادران نتایج سویی را نه تنها برای خانواده، بلکه بر کل سلامت جامعه خواهد گذاشت. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه همسر آزاری و سلامت روانی زنان دچار خشونت خانگی مراجعه کننده به پزشکی قانونی شهر شیراز انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی می باشد. حجم نمونه معادل 197 نفر از زنان دچار همسر آزاری ارجاع شده به پزشکی قانونی استان فارس، طی سال 1392 در 3 ماه به دست آمد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه جمعیت شناختی، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) و پرسشنامه استاندارد خشونت علیه زنان بود، جهت برآورد پایایی ابزارهای اندازه گیری، آلفای کرونباخ استفاده شد، تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ویرایش 18 نرم افزار SPSS انجام شد.یافته ها: میانگین سنی نمونه های پژوهش 30.42±6.72 گزارش شد. بیش از 50 درصد زنان مورد خشونت واقع شده بودند که از اختلال سلامت عمومی در تمامی ابعاد رنج می بردند (p<0.05). رابطه انواع همسر آزاری با هر یک از ابعاد سلامت عمومی بررسی شد، نتایج نشان داد که بین این متغیرها رابطه مثبت وجود دارد. به عبارتی خشونت از هر نوع، پیش بینی کننده بروز اختلال در سلامت عمومی فرد بود (p<0.05). در این میان بیشترین اثر را بر بعد افسردگی و اضطراب داشت.نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشانگر پیامدهای روانی همسر آزاری و خشونت علیه زنان بوده و تاییدی بر آسیب به سلامت روان زنان، بر اثر خشونت است. اختلال در سلامت روان زنان علاوه بر تحمیل هزینه های گزاف مراقبتی و دارویی بر جامعه، زندگی خانوادگی و تربیت فرزندان را دچار مشکل می کند.

سابقه و هدف: رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت از اهمیت قابل توجهی در سلامت زنان باردار و فرزندان آنها برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت در مادران باردار مراجعه کننده به کلینیک مادران باردار بیمارستان امام خمینی(ره) شهرستان سقز انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی با مشارکت 181 مادر باردار انجام شد. نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مشتمل بر پرسشنامه دو بخشی بود. بخش اول مربوط به اطلاعات جمعیت شناختی و بخش دوم مربوط به رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت (Health Promotion Lifestyle II) بود. داده ها وارد نرم افزار SPSS-21 شده و با استفاده از روش های آماری توصیفی (فراوانی و درصد) و استنباطی از قبیل آزمون های تی مستقل، پیرسون و آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: بر پایه یافته های مطالعه رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت مادران باردار در حیطه رشد معنوی بیشترین نمره و حیطه فعالیت فیزیکی کمترین نمره را داشتند. میانگین مجموع نمرات رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت در حد مطلوب بود. از بین متغیرهای جمعیت شناختی، تنها شغل رابطه معنی داری با رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت داشت (p<0.032).نتیجه گیری: نتایج بیانگر سطح مطلوب بودن رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت در این گروه از زنان باردار بود. توصیه می شود توجه بیشتری به حیطه هایی مانند فعالیت فیزیکی، مدیریت تنش و مسوولیت پذیری در دوران بارداری شود و مطالعات دیگر در سایر قومیت ها با حجم نمونه بیشتر انجام شود.

سابقه و هدف: کودکان 12-6 ساله به علت شیوع بالای پوسیدگی دندان، تکامل دندان های دائمی و شکل گیری سبک زندگی، مهم ترین گروه هدف برنامه های بهداشت دهان و دندان هستند و مدرسه آسان ترین و به صرفه ترین روش دستیابی به این گروه است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر مداخلات مبتنی بر مدرسه بر ارتقای سلامت دهان و دندان دانش آموزان 12-6 ساله انجام شده است.مواد و روش ها: جستجوی الکترونیکی در پایگاه های اطلاعاتی Scopus, Proquest, Science Direct, Pub Med, Springer, Biomed Central, Google Scholar، Iran Medex و SID با استفاده از کلمات کلیدی فارسی و انگلیسی انجام و مداخلات آموزشی که جهت پیشگیری از بیماری های دهان و دندان و ارتقاء رفتارهای بهداشتی مرتبط در بین دانش آموزان اجرا و بین ژانویه 2004 تا سپتامبر 2014 چاپ شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: 17 مطالعه انتخاب شده به دو دسته آموزش مبتنی بر رفتارهای خودمراقبتی و ارائه خدمات پیشگیرانه و آموزش مبتنی بر رفتارهای خودمراقبتی تقسیم شدند. آن دسته از مداخلاتی که دارای ویژگی های زیر بودند با موفقیت بیشتری در افزایش آگاهی، رفتارهای بهداشتی، کاهش پلاک و پوسیدگی دندان همراه بودند: استمرار مداخله، درگیر کردن والدین و کارکنان مدرسه در برنامه، کاربرد مدل های تغییر رفتار، استفاده از ترکیب چندین روش آموزشی و به کارگیری تجربه عملی و خدمات پیشگیرانه.نتیجه گیری: استمرار آموزش های اجتماع محور، استفاده از برنامه های آموزشی مدون و ترکیبی، پیگیری، استفاده از نظریه ها و مدل های تغییر رفتار و ارائه خدمات پیشگیرانه بهترین راه رسیدن به نتایج مورد انتظار است.