توانمند سازی کودکان استثنایی
سال:1398 | دوره:10 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

هدف هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی بازی درمانی انفرادی و گروهی بر تاب آوری در دانش آموزان دبستانی مبتلا به نقص توجه-بیش فعالی بود. روش جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دبستانی مبتلا به نقص توجه-بیش فعالی شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 60 نفر از آنان انتخاب، و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه 20 دانش آموزان) قرار گرفتند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون (2003) استفاده شد. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. گروه های آزمایش تحت بازی درمانی انفرادی (10 جلسه 45 دقیقه ای) و بازی درمانی گروهی (10 جلسه 60 دقیقه ای) قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها یافته ها نشان داد که هر دو بازی درمانی انفرادی و گروهی بر افزایش تاب آوری دانش آموزان دبستانی مبتلا به نقص توجه-بیش فعالی اثربخش بودند (0. 01p<)، همچنین نتایج نشان داد، بازی درمانی انفرادی، دارای تاثیر بیشتری بر بهبود تاب آوری دانش آموزان دبستانی مبتلا به نقص توجه-بیش فعالی بود (p<0/01). نتیجه گیری نتایج نشان داد از بازی درمانی انفرادی و گروهی می توان در افزایش تاب آوری در دانش آموزان ADHD بهره برد. پیشنهاد می شود در مدارس از این دو درمان برای کودکان استفاده نمود.

هدف پژوهش حاضر به بررسی اثر بخشی آموزش مبتنی بر هنر بر اضطراب و حرمت خود دانش آموزان دختر دبستانی می پردازد. روش این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام دانش آموزان دبستان دخترانه صبای نور، واقع در منطقه دو شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 بود. از بین جامعه فوق، نمونه گیری به صورت در دسترس و با جایگزینی تصادفی انجام شد. بدین صورت که با استفاده از سیاهه اضطراب حالت-صفت اسپیلبرگر (1983) و سیاهه حرمت خود کوپر اسمیت (1954)، همه دانش آموزان پایه پنجم انتخاب شده و مورد آزمون قرار گرفتند. بر حسب این آزمون ها، افرادی که نمره اضطراب بالاتر از میانگین(اضطراب حالت = 6/29 و اضطراب صفت = 3/37) و نمره حرمت خود کلی پایین تر از میانگین (7/34) داشتند، مشخص شدند و از بین آن ها 24 نفر به عنوان گروه نمونه انتخاب و به تصادف در دو گروه 12 نفره آزمایش و گواه قرار گرفتند. به منظور اجرای پژوهش، گروه آزمایش طی هشت جلسه تحت آموزش گروهی مبتنی بر هنر قرار گرفتند و مجددا در پس آزمون هر دو گروه به سنجش درآمدند. یافته ها نتایج حاصل از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره، تفاوت معنادار میان گروه آزمایش و گواه را در هر دو متغیر اضطراب و حرمت خود نشان داد (P<0/05). نتایج بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت آموزش گروهی مبتنی بر هنر بر کاهش اضطراب و افزایش حرمت خود دانش آموزان دبستانی موثر بوده است.

هدف پژوهش حاضر، با هدف تعیین اثربخشی مداخله بهنگام والد محور سالهای باورنکردنی بر مشکلات رفتاری کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر 7-5 سال انجام شد. روش روش پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر بود که در سال 1397 در مراکز استثنایی شهرستان لردگان مشغول به تحصیل بودند. از بین آن ها به روش تصادفی 30 نفر که دارای مشکلات رفتاری بودند بر اساس مقیاس مشکلات رفتاری راتر(1975، فرم والدین) انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه 15 نفره(آزمایش و کنترل) گمارده شدند و سپس والدین گروه آزمایشی در 12 جلسه تحت برنامه مداخله ای سالهای باورنکردنی قرار گرفتند و والدین گروه کنترل هیچ برنامه مداخله ای را در طی این مدت دریافت نکردند. پس از اتمام دوره مداخله و 3 ماه بعد، آزمون مشکلات رفتاری راتر(فرم والدین) بار دیگر بر روی دو گروه به ترتیب بعنوان پس آزمون و پیگیری اجراشد. داده های به دست آمده با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها یافته ها نشان داد که بین عملکرد دو گروه آزمایش و کنترل در میزان مشکلات رفتاری در خرده مقیاسهای(پرخاشگری و بیش فعالی، ناسازگاری اجتماعی، رفتار ضداجتماعی و کمبود توجه) تفاوت معنی دار آماری(0/005>p) وجود دارد. نتیجه گیری با توجه به نتایج به دست آمده می توان از برنامه مداخله سالهای باورنکردنی به منظور کاهش مشکلات رفتاری کودکان کم توان ذهنی به عنوان یک روش مداخله ای موثر استفاده نمود.

هدف این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش دیویس بر بهبود مهارت های خواندن، برنامه ریزی و سازماندهی دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری انجام شد. روش روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه کودکان با ناتوانی یادگیری در مراکز ناتوانی های یادگیری 1، 2، 3 و 4 در شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1398-1397 بود. نمونه آماری 30 نفر از این دانش آموزان بودند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایشی (15 دانش آموز) و گواه (15 دانش آموز) گمارده شدند. ابتدا پرسشنامه مشکلات یادگیری کلورادو (ویلکات و همکاران، 2011) برای هر دو گروه (توسط والدین) تکمیل گردید و سپس در آزمون برج لندن (شالیس، 1982) شرکت کردند. گروه آزمایشی در جلسات آموزش دیوس شرکت کردند. گروه گواه آموزشی دریافت نکرد. سپس پرسشنامه های ذکر شده دوباره برای هر دو گروه توسط والدین تکمیل و دو گروه در آزمون برج لندن شرکت کردند. داده ها از طریق آزمون آماری تحلیل کوواریانس تحلیل شد. یافته ها نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میانگین نمرات مهارت های خواندن، برنامه ریزی و سازماندهی در پس آزمون در گروه آزمایشی نسبت به گروه کنترل به طور معناداری افزایش یافته بود. نتیجه گیری بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که روش آموزش دیویس با شناسایی مشکلات مربوط به نارساخوانی باعث بهبود مهارت خواندن و با تمرکز بر فرایندهای تفکر موجب افزایش توانایی فرد در مهارت های سازماندهی و برنامه ریزی می شود.

هدف پژوهش حاضر با هدف تعیین میران اثربخشی تکنیک های بازی درمانی گروهی بر حساسیت اضطرابی، درماندگی و تاب آوری دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری انجام شد. روش این پژوهش از طرح شبه آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان دچار اختلال یادگیری مراجعه کننده به مرکز اختلال یادگیری آموزش و پرورش شهر بوشهر به تعداد 253 نفر در سال تحصیلی 98-1397 بود. از میان آن ها به روش نمونه گیری در دسترس 40 نفر که ویژگی های لازم را داشتند فهرست و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه حساسیت اضطرابی ریس، پترسون، گورسکی و مکنالی (1986)، پرسشنامه درماندگی آموخته شده کوینلس و نلسون (1988) و مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون (2003) بود. گروه آزمایش به مدت دوازده جلسه به صورت گروهی تحت آموزش قرار گرفت. داده های حاصل از پژوهش با آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها یافته ها نشان داد تکنیک های بازی درمانی گروهی در گروه آزمایش موجب بهبود حساسیت اضطرابی، درماندگی و تاب آوری شده است و این تاثیر در مرحله پیگیری دو ماهه پایدار ماند (0/05˂ P). نتیجه گیری با توجه به یافته های به دست آمده از مطالعه حاضر می توان نتیجه گیری کرد که آموزش تکنیک های بازی درمانی گروهی می تواند به عنوان یک روش مداخله ای در بهبود حساسیت اضطرابی، درماندگی و تاب آوری دانش آموزان با اختلال یادگیری استفاده شود.

هدف این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر سرسختی روان شناختی و نشخوار فکری در مادران دارای دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه انجام شد. روش روش پژوهش، از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مادران دارای دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه شهرستان طارم در سال تحصیلی 98-1397 بود. تعداد 20 نفر از مادران به عنوان نمونه پژوهش از طریق نمونه گیری در دسترس از مرکز اختلال یادگیری رشد انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (10) و گروه کنترل (10) جایگزین شدند. گروه آزمایش در 8 جلسه آموزش (هفته ای 1 جلسه؛ هر جلسه 120 دقیقه) شرکت کردند، در حالی که گروه کنترل در این جلسات شرکت نکرد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های سرسختی اهواز (1377) و سبک پاسخ های نشخواری نولن هوکسیما و مورو (2008) استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس مکرر و نرم افزار spss 25 تحلیل شدند. یافته ها نتایج پژوهش نشان داد که آموزش ذهن آگاهی به افزایش معنادار سرسختی روان شناختی و مولفه های آن (0/05

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر مدل داگاس بر نگرش های ناکارآمد و نگرانی دانش آموزان دارای اختلال اضطراب فراگیر انجام گرفت. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل دانش آموزان دارای اختلال اختلال اضطراب فراگیر شهر اصفهان در سال تحصیلی 97-1396 بود. در این پژوهش تعداد 30 دانش آموز دارای اختلال اضطراب فراگیر از بین جامعه آماری با روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و به صورت گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند (15 دانش آموز در گروه آزمایش و 15 دانش آموز در گروه گواه). گروه آزمایش مداخلات درمانی 12 جلسه ای مربوط به درمان شناختی مبتنی بر مدل داگاس را در طی سه ماه به صورت هفته ای یک جلسه 90 دقیقه ای دریافت نمودند. این در حالی است که گروه گواه هیچگونه مداخله ای را در طول پژوهش دریافت نکرد. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر (اسپیتزر و همکاران، 2006)؛ پرسشنامه نگرانی ایالت پنسیلوانیا (دیوی و ولز، 2006) و مقیاس نگرش های ناکارآمد (بک و همکاران، 1988) بود. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از این پژوهش توسط نرم افزار (SPSS) ویرایش 23 با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیل کواریانس صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که درمان شناختی مبتنی بر مدل داگاس بر نگرش های ناکارآمد و نگرانی دانش آموزان دارای اختلال اضطراب فراگیر تاثیر معنادار دارد (0/001>p).

هدف هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش فرزندپروری بر اساس تئوری انتخاب بر رابطه والد-کودک و نشانه های بالینی کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای می باشد. روش روش پژوهش شبه آزمایشی با مراحل پیش آزمون-پس آزمون و آزمون پیگیری است. از نوع پژوهش های شبه آزمایشی با مراحل پیش آزمون، پس آزمون و آزمون پیگیری است. تعداد 26 نفر از والدین دانش آموزان دارای اختلال نافرمانی مقابله ای مراجعه کننده به مرکز خدمات روان شناسی و مشاوره به همراه پدران و مادرانشان با استفاده از روش نمونه گیری گزینش در دسترس، به عنوان نمونه اصلی پژوهش انتخاب شدند و سپس در دو گروه مساوی سیزده نفری والدینشان، به شرح زیر به طور تصادفی قرار گرفتند. گروه آزمایشی در برنامه آموزش مهارتهای فرزندپروری شرکت کردند و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. . ابزارهای مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه ارتباط والد-فرزند پیانتا (1994) و پژوهش پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) می باشد. به منظور تحلیل داده ها، از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. یافته ها یافته ها نشان داد آموزش فرزندپروری بر اساس تئوری انتخاب منجر به بهبود رابطه والد-کودک و کاهش نشانه های بالینی اختلال نافرمانی مقابله ای (در مولفه های ضدیت و بیش جنبشی) شد و بر مولفه های دقت و اختلال ترکیبی تاثیر معنادار نداشته است. نتیجه گیری آموزش مهارتهای والدینی مبتنی بر تئوری انتخاب می تواند منجر با تقویت رابطه با والدین می تواند منجر به کاهش مشکلات رفتاری کودکان شود.

هدف پژوهش حاضر با هدف هنجاریابی و بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس ارزش های اجتماعی هیجانی و تاب آوری در کودکان عادی و ناشنوای پیش دبستانی در شهر اصفهان انجام شد. روش این پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، متخصصان، مادران کودکان عادی و ناشنوای پیش دبستانی شهر اصفهان در سال 1397-1398 بودند. نمونه به ترتیب شامل 10، 310 و 62 نفر از متخصصان و مادران کودکان عادی و ناشنوا می شد که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای تعیین روایی صوری و محتوایی از نظر ده متخصص استفاده شد. شاخص روایی محتوایی به روش لاواشه و روش والتز و باسل به دست آمد و شاخص روایی سازه به روش تحلیل عاملی محاسبه شد. پایایی مقیاس با استفاده از روش آلفای کرونباخ به دست آمد. یافته ها مقیاس در پنج خرده مقیاس شامل 42 سوال چهار گزینه ای طراحی شد. روایی صوری و محتوایی (شاخص روایی محتوایی کل= 83/0) تائید شد. شاخص روایی محتوایی برای هر یک از خرده مقیاس های خودتنظیمی، شایستگی اجتماعی، همدلی، مسئولیت پذیری و دانش هیجانی به ترتیب 83/0، 89/0، 83/0، 81/0 و 84/0 بود. پایایی مقیاس با آلفای کرونباخ برای نمره کل 88/0 و برای هر یک از خرده مقیاس ها به ترتیب 87/0، 86/0، 90/0، 84/0 و 86/0 به دست آمد. نتیجه گیری مقیاس ارزش های اجتماعی هیجانی و تاب آوری برای کودکان عادی و ناشنوای پیش دبستانی، ابزاری روا و پایا است. بنابراین، قابلیت استفاده در جامعه ایرانی را دارد و می توان از آن برای ارزیابی ارزش های اجتماعی هیجانی و تاب آوری کودکان عادی و ناشنوای پیش دبستانی استفاده کرد.

هدف پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم شناختی هیجان و انعطاف پذیری شناختی مادران کودکان با اختلال یادگیری ویژه انجام شد. روش طرح پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل می باشد. جامعه آماری پژوهش را کلیه مادران دانش آموزان سوم تا پنجم مراجعه کننده به مراکز ناتوانی های یادگیری شهر ارومیه در سال تحصیلی 95-96 تشکیل می دادند. از میان آنها، 30 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش وکنترل (هر گروه 15 نفر) به صورت تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایش برنامه درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در طی هشت جلسه یک و نیم ساعته را دریافت کردند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسش نامه های تنظیم شناختی هیجان گرانفسکی و همکاران (2001) و پرسشنامه انعطاف پذیری شناختی دنیس و وندورال (2010) بودند که توسط پژوهشگر به عنوان پس آزمون در اختیار مادران قرار گرفت و داده های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس در نسخه 22 نرم افزار spss تحلیل شد. یافته ها نتایج نشان داد که مداخله مبتنی بر ذهن آگاهی موجب کاهش هیجانات منفی (05/0P<)، و افزایش هیجانات مثبت (05/0P<) در مادران کودکان با اختلال یادگیری ویژه گردیده است. همچنین یافته ها نشان داد که برنامه مبتنی بر ذهن آگاهی موجب افزایش انعطاف پذیری شناختی (05/0P<) در مادران کودکان با اختلال یادگیری ویژه شده است و بین گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری از لحاظ متغیرهای مذکور وجود دارد. نتیجه گیری براساس یافته ها می توان نتیجه گرفت برنامه مبتنی بر ذهن آگاهی موجب کاهش مشکلات روان شناختی و افزایش سلامت روان در مادران کودکان با اختلال یادگیری ویژه می شود.