توانمند سازی کودکان استثنایی
سال:1397 | دوره:9 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی نرم افزار شناختی کاپیتان لاگ بر حافظه ی فعال دانش آموزان دارای ناتوانی های یادگیری بود. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانش آموزان دارای ناتوانی یادگیری بود که در سال 1395به مراکز آموزش و توانبخشی دانش آموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری (دولتی و غیردولتی) شهر تهران مراجعه کرده بودند. از بین آن ها به روش دردسترس 24 نفر انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه 12 نفره(کنترل و آزمایش) قرار گرفتند و سپس گروه آزمایش در طی هشت جلسه تحت آموزش نرم افزار شناختی کاپیتان لاگ قرار گرفت و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. پیش و پس از مداخله، از خرده مقیاس حافظه ی فعال آزمون هوش تهران-استنفورد بینه برای اندازه گیری حافظه ی فعال استفاده شد و داده های پژوهش از طریق آزمون های تحلیل کوواریانس تک متغیری و چندمتغیری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که نرم افزارشناختی کاپیتان لاگ بر حافظه ی فعال(کلامی و غیرکلامی) دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری تأثیر مثبت دارد. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که نرم افزار کاپیتان لاگ این مزیت را دارد که از آن می توان در بهبود حافظه ی فعال دانش آموزان دارای ناتوانی های یادگیری و در نتیجه در حل مشکلات تحصیلی آن ها بهره گرفت.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و ارزیابی اعتبار و روایی برنامه ی موبایلی آموزش کنترل بازداری رفتارهای خود آسیب رسان عمدی نوجوانان اجرا شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه ی پژوهش همه ی دختران بستری در بیمارستان های روان پزشکی شهر تهران را شامل می شد که در سال گذشته رفتار خودآسیب رسان عمدی داشتند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، نمونه ای شامل 15 نفر نوجوان دختر 14-18 سال، بستری در بیمارستان روان پزشکی روزبه، دارای رفتارهای خود آسیب رسان عمدی، انتخاب و از طریق مصاحبه ی بالینی نیمه ساختاریافته، آزمون هوش ریون، پرسشنامه ی خودآسیب رسانی عمدی و آزمون برو-نرو ارزیابی شدند. پایایی بازآزمایی، همسانی درونی و روایی همزمان مداخله ی آموزش بازداری با آزمون برو-نرو بررسی شد. در تحلیل داده ها از روش آماری همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها نشان داد که ضرایب همبستگی در ارزیابی پایایی، همسانی درونی و پایایی بازآزمایی معنا دار (001/0P˂ ) بودند. هم چنین ضرایب همبستگی روایی همزمان برای زمان واکنش ها و نسبت خطای ابزارها معنا دار (001/0˂ P) بودند. تحلیل های آماری حاکی از پایایی و روایی قابل قبول این ابزار بود. با توجه به پایایی و روایی حاصل، به نظر می رسد می توان از برنامه ی آموزش بازداری به منظور افزایش بازداری پاسخ، به ویژه در افراد دارای رفتارهای خود آسیب رسان عمدی استفاده کرد.

دانش آموزان مبتلا به اختلال کاستی توجه – بیش فعالی از جمله افرادی هستند که در مهارت حل مسأله و سازماندهی رفتاری-هیجانی با مشکلاتی رو به رو هستند. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای اثربخشی روش خودآموزی کلامی و روش بازی های ادراکی-حرکتی بر سازماندهی رفتاری-هیجانی و مهارت حل مسأله دانش آموزان مبتلا به اختلال کاستی توجه – بیش فعالی شهر تبریز بود. این پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانش آموزان پسر مدارس ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 97-96 بود و نمونه ی پژوهش به تعداد 60 نفر که بر اساس ملاک های تشخیصیDSM-5 و پرسشنامه ی نشانه های مرضی کودکان (CSI-4) به عنوان دانش آموزان مبتلا به اختلال کاستی توجه – بیش فعالی تشخیص داده شدند که 40 نفر از آن ها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و 20 نفر نیز در گروه گواه جایدهی شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس عصب روان شناختی کودک و نوجوان کانرز (2004) و برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره استفاده شده است. مقایسه ی میانگین ها نشان داد که نمره های سازماندهی رفتاری-هیجانی و مهارت حل مسأله در روش بازی های ادراکی – حرکتی و خودآموزی کلامی در پیش آزمون بالاتر از پس آزمون بود. نهایتأ، در مقایسه ی اثربخشی روش بازی های ادراکی-حرکتی و روش خودآموزی کلامی بر سازماندهی رفتاری-هیجانی و مهارت حل مسأله دانش آموزان تفاوت چندانی مشاهده نشد. براساس یافته ها می توان بیان کرد که انجام مداخله های مناسب مانند استفاده از روش خودآموزی کلامی و بازی های ادراکی-حرکتی می تواند در درمان مشکلات رفتاری-هیجانی، افزایش مهارت حل مسأله و بهبود مهارت های شناختی دانش آموزان مبتلا به اختلال کاستی توجه – بیش فعالی مؤثر باشد.

این پژوهش با هدف تعیین میزان اثربخشی برنامه ی آموزشی درمان با استفاده از لگو بر تعامل اجتماعی و رفتارهای قالبی کودکان اتیسم انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی و طرح مورد استفاده در این پژوهش طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری در این پژوهش کلیه ی کودکان اتیسم شهر تهران در سال 1397-1396 بودند. گروه نمونه مشتمل بر 22 کودک اتیسم بود که به صورت در دسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه 11 نفری قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 16 جلسه 60 دقیقه ای، هفته ای دو بار در برنامه ی آموزشی درمان با استفاده از لگو شرکت کرد و گروه کنترل هیج مداخله ای دریافت نکرد. ابزار به کار گرفته شده در پژوهش حاضر آزمون تشخیصی اوتیسم گیلیام بود. داده های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نسخه ی 24 نرم افزار SPSS تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان داد که برنامه ی آموزشی درمان با استفاده از لگو تأثیر معناداری بر تعامل اجتماعی و رفتارهای قالبی کودکان اتیسم داشت. برنامه ی آموزشی درمان با استفاده از لگو می تواند تعامل اجتماعی کودکان اتیسم را افزایش و رفتارهای قالبی آن ها را کاهش دهد؛ بنابراین، برنامه ریزی به منظور استفاده از این برنامه اهمیت خاصی دارد.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش روان شناسی مثبت نگر بر سخت رویی و تعادل عاطفه ی مادران کودکان مبتلا به اختلال کاستی توجه – بیش فعالی انجام شد. روش پژوهش، از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری پژوهش، شامل کلیه ی مادران کودکان دارای اختلال کاستی توجه-بیش فعالی بود که در سال 97-1396 برای درمان فرزند خود به مرکز جامع اعصاب و روان آتیه در تهران مراجعه کرده بودند. تعداد 28 نفر از مادران به عنوان نمونه ی پژوهش از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (13) و گروه کنترل (15) جایگزین شدند. گروه آزمایشی در 10 جلسه ی آموزش (هفته ای 1 جلسه؛ هر جلسه 120 دقیقه ) شرکت کردند، در حالی که گروه کنترل در این جلسات شرکت نکرد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های سخت رویی کوباسا (1979) و عواطف پاناس (1988) استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره با به کارگیری نرم افزار spss25 تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مبتنی بر مفاهیم روان شناسی مثبت نگر به افزایش معنادار در میزان سخت رویی و مؤلّفه های آن (به غیر از چالش، (05/0p). با توجه به یافته های پژوهش، استفاده از برنامه ی آموزش مبتنی بر روان شناسی مثبت نگر در جهت ارتقاء سخت رویی و افزایش هیجان مثبت مادران کودکان دارای اختلال کاستی توجه – بیش فعالی باهدف ایمن سازی روانی آن ها پیشنهاد می شود.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش برنامه ی اوقات فراغت عرش بر سلامت روانی مادران کودکان آهسته گام بود. پژوهش حاضر یک مطالعه ی نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. نمونه ی آماری این پژوهش را 30 نفر از مادران کودکان آهسته گام و فرزندان آن ها تشکیل می دادند کهبه روش نمونه گیری در دسترس از مدارس استثنایی شهر تهران در سال تحصیلی 1397 انتخاب شدند و به صورت تصادفی و به طور مساوی در یکی از دو گروه آزمایش و گروه کنترل (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش در 16 جلسه ی آموزش برنامه ی اوقات فراغت عرش (هفته ای 2 جلسه؛ هر جلسه 60 دقیقه ) شرکت کردند؛ در حالی که گروه کنترل در این جلسات شرکت نداشت. آزمودنی ها با استفاده از پرسشنامه ی سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر ارزیابی (1993) ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری با به کارگیری نسخه ی 23 نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته های این پژوهش نشان داد که بعد از مداخله، میانگین نمرات سلامت روانی و خرده مقیاس های آن (علائم جسمانی، اضطراب، نقص در عملکرد اجتماعی و افسردگی) در گروه آزمایش به طور معناداری کم تر از گروه کنترل بود، به بیان دیگر، مداخله تأثیر مثبتی بر سلامت روان گروه آزمایش داشت. آموزش برنامه ی اوقات فراغت عرش باعث بهبود سلامت روانی مادران کودکان آهسته گام شد. بنابراین، برنامه ی اوقات فراغت ویژه ای نیاز است تا سلامت روانی مادران کودکان آهسته گام افزایش یابد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی مداخله ی هدفمند خواندن مبتنی بر پاسخ به مداخله بر عملکرد خواندن و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان نارساخوان در شهر همدان انجام شده است. این پژوهش، یک مطالعه ی نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه ی آماری این پژوهش، دانش آموزان نارساخوان پایه ی سوم ابتدایی بودند. برای انتخاب آزمودنی ها از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد، به طوری که در این پژوهش 30 دانش آموز نارساخوان پایه ی سوم ابتدایی شرکت داشتند. آزمودنی ها به روش تصادفی ساده به دو گروه 15 نفری تقسیم شدند و در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایشی، برنامه ی مداخله هدفمند خواندن مبتنی بر پاسخ به مداخله را در 12 جلسه دریافت کرد، در حالی که به گروه کنترل این آموزش ارائه نشد. ابزار استفاده شده در این پژوهش آزمون خواندن و نارساخوانی کرمی نوری و مرادی (1384) و پرسشنامه ی خودکارآمدی تحصیلی مک ایلروی و بانتینگ (2001) بود. اطلاعات جمع آوری شده از طریق آزمون آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که در مرحله بعد از مداخله، میانگین نمرات عملکرد خواندن و خودکارآمدی تحصیلی گروه آزمایش پس از مداخله به طور معناداری بیشتر از گروه کنترل بود. برنامه ی آموزشی مداخله ی هدفمند خواندن باعث بهبود عملکرد خواندن و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان نارساخوان شد. بنابراین، توجه به متغیرهایی از جمله عملکرد خواندن و خودکارآمدی تحصیلی ضروری است و برنامه ریزی برای ارائه مداخله ی هدفمند خواندن مبتنی بر پاسخ به مداخله به این دانش آموزان اهمیت خاصی دارد.

هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش برنامه ی فرزندپروری مثبت بر ارتباط والدین با کودک آهسته گام خویش بود. پژوهش حاضر، یک مطالعه ی شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون– پس آزمون و گروه کنترل است. جامعه ی آماری این پژوهش، شامل کلیه ی والدین دانش آموزان آهسته گام مشغول به تحصیل در مقطع ابتدایی در سال1394-1393 شهر سمنان بود و نمونه ی این پژوهش، 30 زوج از والدین دانش آموزان آهسته گام بودند که با روش نمونه گیری در دسترس از مدارس شهر سمنان انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایشی در 8 جلسه ی آموزشی برنامه فرزندپروری مثبت (هر هفته یک جلسه و هر جلسه 90 دقیقه) شرکت کردند؛ در حالی که به گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نشد. ابزار استفاده در این پژوهش پرسشنامه ی جمعیت شناختی و مقیاس رابطه ی والد– کودک پیانتا (1994) بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری با به کارگیری نرم افزار SPSS(نسخه 22) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها حاکی از تفاوت معنادار نمرات پیش آزمون و پس آزمون(05/0 (p< بود. می توان نتیجه گرفت برنامه ی فرزند پروری مثبت باعث بهبود روابط والدین و فرزند می شود.