تصویر سلامت
سال:1398 | دوره:10 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

زمینه و اهداف: آگاهی از الگوی تجویز دارو در کشور و مقایسه آن با استانداردهای سازمان بهداشت جهانی می تواند بر تصمیم متولیان نظام سلامت در اجرای سیاست ها و مداخله هاضروری تاثیرگذار باشد. این مطالعه با هدف بررسی الگوی تجویز دارو در بیماران سرپایی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی در استان سمنان انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه، تعداد952. 712 نسخه مربوط به سال 1396 شمسی در سطح استان سمنان مورد بررسی قرار گرفت و شاخص های تجویز دارو شامل میانگین قیمت هر نسخه، میانگین اقلام هر نسخه، درصد نسخ حاوی 4 قلم دارو و بیشتر، درصد تجویز آنتی بیوتیک در نسخ، درصد تجویز داروی تزریقی و درصد تجویز کورتیکواستروئید (Corticosteroid) تفکیک نوع تخصص و همچنین به تفکیک سابقه فعالیت پزشکان استخراج و با استاندارد های ارائه شده توسط WHO مقایسه گردید. یافته ها: میانگین قیمت نسخ 254. 377 ریال و میانگین اقلام هر نسخه 2/65 بود. بطور کلی 26/9 درصد از نسخ حاوی 4 قلم و بیشتر دارو بودند. 55 درصد از نسخه ها حاوی آنتی بیوتیک و 29 درصد نسخ حاوی حداقل یک داروی تزریقی بودند. 11/1 درصد از نسخ نیز حاوی کورتیکواستروئید (Corticosteroid) سیستمیک بودند. همگی شاخص های مورد بررسی بالاتر از سطح مطلوب توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت بود. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد شواهدی از تجویز غیر منطقی دارو در شاخص های پلی فارماسی، (Polypharmacy) تجویز آنتی بیوتیک و داروی تزریقی در نسخ بررسی شده وجود دارد. لذا پیشنهاد می شود نظارت کافی بر نحوه تجویز دارو و آموزش اصول نسخه نویسی برای پزشکان در دستور کار دست اندرکاران نظام سلامت قرار گیرد.

زمینه و اهداف: فرسودگی شغلی یکی از مشکلات اجتماعی عصر حاضر است که عوامل مختلفی می توانند بر روی آن تاثیر بگذارند. از جمله این عوامل که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند هوش هیجانی و تاب آوری است. هدف اصلی این مطالعه بررسی رابطه بین هوش هیجانی و تاب آوری با فرسودگی شغلی در کارکنان ستادی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی تهران بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی از نوع همبستگی بود که در واحدهای ستادی معاونت های دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1397 انجام شد. نمونه آماری 287 نفر از کارکنان واحدهای ستادی بودند که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های هوش هیجانی schutte (S_EIS)، تاب آوری کانر و دیویدسون (CD_RISC )و فرسودگی شغلی مسلش (M_JB) استفاده شد. از نرم افزارهای آماریSPSS وAMOS نسخه 22 و جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد بین هوش هیجانی و تاب آوری رابطه معنی دار و مستقیم وجود دارد (ضریب همبستگی 0/381 p<0/001). بین هوش هیجانی و فرسودگی شغلی رابطه معکوس وجود دارد که از نظر آماری معنی دار می باشد (ضریب همبستگی p<0/05-0/143). بین تاب آوری و فرسودگی شغلی رابطه معکوس وجود دارد که از نظر آماری معنی دار می باشد (ضریب همبستگی p<0/05-0/436). نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که قدرت پیش بینی هوش هیجانی به عنوان یکی از متغیرهای پیش بینی کننده فرسودگی شغلی به گونه ای است که با افزایش هوش هیجانی می توان کاهش فرسودگی شغلی را در کارکنان پیش بینی کرد. هوش هیجانی جز ویژگی هایی است که می تواند از طریق برنامه های آموزشی مناسب و پرورش کارکنان تقویت شود.

زمینه و اهداف: سازمان تأمین اجتماعی خدمات درمانی را به دو شیوه ی مستقیم و غیرمستقیم به بیمه شدگان ارائه می دهد. هدف از این تحقیق تحلیل روند عملکرد درمان مستقیم و غیرمستقیم این سازمان طی 25 سال گذشته و بررسی همبستگی میان آن ها بود. مواد و روش ها: در این مطالعه ی توصیفی که داده های مورد نیاز با مراجعه به وبسایت سازمان تأمین اجتماعی به دست آمد، روند عملکرد درمان مستقیم و غیرمستقیم آن سازمان طی 25 سال گذشته (1372 تا 1396) با استفاده از تصمیم گیری چند شاخصه پویا با درنظرگیری هر سال به عنوان یک گزینه و 21 شاخص کلیدی که وزن هرکدام با استفاده از روش آنتروپی مشخص شد به کمک نرم افزار Excel 2010 مورد تحلیل قرار گرفت و با استفاده از SPSS16 ضریب همبستگی پیرسون بین عملکرد درمان مستقیم و غیرمستقیم محاسبه شد. یافته ها: روند عملکرد هر دو نوع درمان تا سال 1386 افزایشی و پس از آن درمان مستقیم روندی کاهشی اما درمان غیرمستقیم تا سال 1392 روندی کاهشی و پس از آن روندی افزایشی داشته است. ضریب همبستگی پیرسون تا سال 1392 برابر 0/912 با P-value≤ 0/05 و از سال 1392 به بعد برابر 0/991 با P-value≤ 0/05 محاسبه شد که بیانگر وجود ارتباط مستقیم، قوی و معناداری بین عملکرد درمان مستقیم و غیرمستقیم تا سال 1392 و ارتباط قوی، معنادار و معکوسی بین آن ها از سال 1392 به بعد بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از تحلیل داده ها به نظر می رسد راهبرد جدید سازمان تأمین اجتماعی ارائه بیشتر خدمات درمانی به شیوه ی غیرمستقیم از طریق خرید خدمات درمانی از بخش های دولتی و خصوصی بوده است.

زمینه و اهداف: استرس شغلی در پرستاران یکی از مسئله های مهم قرن حاضر است که بسیاری از تحقیقات به بررسی عواملی پرداخته اند که با این متغیر، در ارتباط می باشند. هدف این پژوهش پیش بینی استرس شغلی بر اساس سرمایه روان شناختی و عملکرد شغلی پرستاران است. مواد و روش ها: جامعه آماری این پژوهش توصیفی-همبستگی شامل تمام پرستاران شهر کرمانشاه در سال 1395 بود که تعداد 152 پرستار به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استرس شغلی استاینمتز، سرمایه روان شناختی، و عملکرد شغلی پاترسون استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان با کمک نرم افزار آماری SPSS نسخه ی 22 استفاده شد. یافته ها: بین متغیرهای سرمایه روان شناختی و استرس شغلی (05/0> P) و سرمایه روان شناختی و عملکرد شغلی رابطه معنی دار وجود دارد (001/0>P). مدل کلی نشان داد که این دو متغیر با همدیگر قادر به پیش بینی استرس شغلی پرستاران می باشد (05/0> P) و سرمایه روان شناختی به تنهایی قادر به پیش بینی استرس شغلی می باشد (05/0< P)، در حالی که عملکرد شغلی به تنهایی توانایی پیش بینی کنندگی استرس شغلی را ندارد (05/0< P). نتیجه گیری: براساس این یافته ها، پرستارانی که سرمایه روان شناختی غنی تری داشته باشند استرس کمتری را تجربه می کنند.

زمینه و اهداف: امروزه قصد ترک شغل و رفتارهای کناره گیری کارکنان، توجه جهانی را به خود جلب کرده است. یافتن عوامل مستقل و واسط موثر در تعهد کارکنان به ویژه در مراکز درمانی ضروری است. از این رو هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی رضایت شغلی بین کارکردهای مربی گری (Mentoring) و تعهد سازمانی در کارکنان بیمارستانی بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع همبستگی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه پرسنل رسمی، پیمانی و قراردادی بیمارستان پورسینای رشت تشکیل می دهند. 403 نفر از کارکنان به شیوه ی نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. نمونه های انتخاب شده به پرسشنامه کارکردهای مربیگری (MFQ-9)، پرسشنامه تعهد سازمانی (OCQ) و شاخص توصیف شغل (JDI) پاسخ دادند. تمامی تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزارهای SPSS ویراست 22، AMOS ویراست 18 انجام گرفت. جهت تحلیل روابط میانجی نیز از روش Bootstrap در برنامه ماکرو (Macro) پریچر و هایز (Preacher and Hayes) استفاده شد. یافته ها: شاخص های برازندگی الگویابی معادلات ساختاری نشان دادند که الگوی میانجیِ پیشنهادی حاضر از برازش مطلوبی با داده ها برخوردار است (049/0RMSEA=، 986/0CFI=، 976/0TLI=، 972/0NFI=، 986/0GFI=). یافته ها مشخص کرد که مربی گری تأثیر مثبت و معناداری بر تعهد سازمانی (0001/0P<) و رضایت شغلی دارد (0001/0P<). به علاوه، رضایت شغلی دارای نقش میانجی مکمل بین کارکردهای مربی گری و تعهد سازمانی کارکنان بود. نتیجه گیری: پیشنهاد این است که مدیران با تقویتِ ابعاد مربی گری در خود می توانند ضمن بهبود رضایت شغلی، تعهد سازمانی کارکنان را افزایش داده و از قصد ترک کار آنها جلوگیری کنند.

زمینه و اهداف: روابط اجتماعی یکی از مهم ترین عناصر تشکیل دهنده هر جامعه محسوب می شود که در طول تاریخ زندگی بشر تحولات و تغییرات مهمی را داشته است. با توجه به روند رو به رشد جمعیت سالمندان و مواجهه جامعه ایران با سالمندی جمعیت، پرداختن به نیازهای اجتماعی و شبکه ارتباطی سالمندان حائز اهمیت است. هدف اصلی تحقیق، بررسی رابطه حمایت اجتماعی و انزوای اجتماعی سالمندان شهر تهران بود. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی و از نوع توصیفی-تحلیلی بود. مطالعه حاضر در سال 1396 و در میان 384 نفر از سالمندان با سن 65 سال و بالاتر شهر تهران که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بودند، انجام گردید. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه بومی شده سنجش انزوای اجتماعی (UCLA) و مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک شده (MSPSS) بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 25 در دو سطح توصیفی و تحلیلی با آزمون تی تست و تحلیل واریانس انجام شد. سطح معنی داری برای مقایسه تفاوت انزوای اجتماعی بین گروه های مختلف سالمندان 05/0 درصد در نظر گرفته شد. یافته ها: حدود 78 درصد سالمندان شهر تهران از حمایت اجتماعی مطلوبی برخوردار بودند و شیوع انزوای اجتماعی در این جمعیت 62 درصد می باشد. بین جنسیت، سن، قومیت، پایگاه اقتصادی – اجتماعی سالمندان و حمایت اجتماعی آن ها رابطه معنی داری وجود نداشت. (05/0

مشارکت در مراقبت های بهداشتی یک اصل کلیدی برای دستیابی به «سلامت برای همه» است. روش های متفاوتی برای انجام این مشارکت آزموده شده است. برای تصمیم گیری بهتر و کاهش خطاهای مدیریتی، هدف مطالعه حاضر مروری روایتی بر روش های جلب مشارکت مردم در برنامه های ارتقای سلامت اجتماع محور و استخراج درس های آموخته شده از این مداخلات بود. مطالعه ی حاضر از نوع مروری روایی (Narrative Review) است. جستجو به زبان انگلیسی در پایگاه های اطلاعاتی Scopus، PubMed، و نیز Google Scholar و با استفاده از کلید واژه هایCommunity participation، Health promotion، Methods and Lessons Learned و مقالات زبان فارسی در پایگاههایSID، Magiran و IranMedex با استفاده از کلیدواژه های مشارکت جامعه، ارتقاء سلامت، روش ها و درس های آموخته شده انجام شد. در این جستجو، مقالات و گزارش های مرتبط از سال 2000 تا 2017 میلادی بررسی شدند. استفاده از کانال های ارتباطی متنوع و متناسب با فرهنگ مردم، درگیرکردن مستقیم جوامع، ارائه مشوق های اقتصادی، ایجاد محیط حامی مشارکت از مهم ترین روش های جلب مشارکت جامعه هستند. بسیج منابع محلی، ایجاد یک چشم انداز از پروژه، پیروی از هنجارهای عملیاتی و اصول و ارزش های اصلی مشارکت، تعهد در انتقال یافته ها به مداخلات و سیاست ها از درس های آموخته شده هستند. اعتماد متقابل، احترام و آزادی برای به اشتراک گذاشتن و برقراری ارتباط، تعامل با ذینفعان کلیدی، سپردن مسؤولیت های اجرایی و مدیریتی به ذینفعان اصلی برنامه و آموزش های هم زمان، مشارکت دادن افراد در نظارت بر برنامه، در افزایش مشارکت جوامع در برنامه های ارتقا سلامت تأثیر بسزایی دارد.

سبک باروری از مهمترین عوامل در میزان رشد و تغییرات ساختار جمعیتی محسوب می شود و شناسایی عوامل موثر بر آن می تواند در اتخاذ سیاست های جمعیتی و کنترل رشد جمعیت تأثیرگذار باشد. هدف از مطالعه حاضر، مرور عوامل دموگرافیک و بالینی تأثیرگذار بر سبک باروری در ایران بود. اطلاعات با جستجو در مستندات جمعیتشناسی، وب سایت های رسمی ثبت اسناد و آمار کشور، پایگاه های اطلاعاتی انگلیسی و فارسی زبان Cochrane Web of Knowledge، PubMed، Scopus، Google Scholar، Magiran، Medlib و SID جمع آوری شد. جستجو شامل دوره زمانی 1991 تا 2017 میلادی بوده و بین تمامی انواع مقالات کامل مشاهدهای، مداخلهای انجام شد کلیدواژههای جستجو عبارت بود از: «باروری (Fertility)»، «عوامل پیش آگهی کننده Prognostic Factors))»، «تعیین کننده، باروری Determinant, Fertility))»، «دموگرافیک، عوامل (Factor, Demographic)». با بررسی خلاصه مقالات 107 مقاله انتخاب شد، اما در نهایت تعداد 31 مقاله واجد شرایط برای ورود به مطالعه بودند. نتایج مطالعه نشان داد که سن ازدواج، میزان تحصیلات زنان و اشتغال زنان از مهمترین عوامل تأثیرگذار در سبک باروری است، کما اینکه فاصله سنی بین زوجین، عوارض بارداری بر روی مادر و جنین در بارداری های قبلی، تعداد فرزندان قبلی و جنسیت فرزند(ان) قبلی از دیگر عوامل تأثیرگذار بر سبک باروری گزارش شده بود. بر اساس یافته های این مطالعه، سن زن و مرد در زمان ازدواج، سطح تحصیلات زنان و شاغل بودن شان از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار بر سبک باروری است. همچنین عدم توازن در فرزندآوری در قشرهای مختلف جامعه به چشم می خورد؛ به طوری که اشتغال زنان و تحصیلات بالاتر در زنان یک مانع مهم بر آن محسوب می شود.