طب جنوب
سال:1380 | دوره:4 | شماره:1 |تعداد مقالات:14

روغن های دریایی (Marine oils) به روغن هایی گفته می شود که از بدن یا کبد برخی از جانوران دریایی همچون انواع ماهیان ،کوسه ماهیان، شیرهای دریایی، نهنگ، لاک پشت و .... استخراج می شوند . ارزش دارویی این روغن ها به واسطه وجود برخی مواد مفید مانند ویتامین های D وA ، انواع چربی های اشباع نشده و اسکوالن می باشد. میزان ویتامین موجود در روغن بستگی به سن و جنس ماهی دارد، بدین ترتیب که هر چه ماهی مسن تر و میزان چربی کبد آن بیشتر باشد، قوت ویتامین موجود در آن بیشتر است. ....

صیادان و پرورش دهندگان و عمل آورندگان میگو در تماس مداوم و مستقیم با آب دریا و آب استخرهای پرورش میگو هستند و بدلیل فعالیت در فصل تابستان در مناطق جنوبی کشور، مستعد ابتلا به عفونت های قارچی سطحی- جلدی می باشند. در این مطالعه توصیفی- مقطعی که از 18 مرداد الی 20 آبان ماه 1378 صورت گرفت، 176 نفر از پرورش دهندگان، پاک کنندگان و فروشندگان میگو در شهرستان بوشهر مورد بررسی قرار گرفتند. در ابتدا، دست، ساعد، آرنج، چشم، صورت، تنه، کشاله ران، ساق، کف و بین انگشتان پا از نظر ظاهری بررسی شد و در صورت مشاهده ضایعه یا ضایعات مشکوک به عفونت های قارچی، نمونه برداری انجام گرفت. در کل 11 مورد عفونت قارچی سطحی (شامل 8 مورد تینه آورسیکالر و 3 مورد اریتراسما) و 4 مورد عفونت قارچی جلدی (شامل 2 مورد کچلی کشاله ران و 1 مورد کچلی پا و 1 مورد کچلی ریش) شناسایی گردید و با توجه به نتایج بدست آمده میزان شیوع عفونت های قارچی در بین افراد در معرض تماس با میگو در شهرستان بوشهر 8.52% گزارش شد. از این رو، کارگران صنعت میگو، بعنوان یک گروه پرخطری برای ابتلا به عفونتهای قارچی پوست، می بایست توسط پزشکان طب صنعتی تحت معاینات دوره ای قرار گیرند.  

هموروئیدکتومی ممکن است با درد شدید در 48-24 ساعت اول بعد از عمل همراه باشد. اقدامات مختلفی برای کاهش این درد صورت گرفته است. این مطالعه جهت ارزیابی اثر بلوک حفره ایسکیورکتال در کاهش درد بعد از هموروئیدکتومی و کاهش نیاز به مسکن انجام شد. در این مطالعه 24 بیمار قبل از انجام هموروئیدکتومی بصورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند (در گروه یک بلوک حفره ایسکیورکتال انجام شد و در گروه دو انجام نشد). تکنیک جراحی و نوع بیهوشی در هر دو گروه یکسان بود. توسط کادر پرستاری آموزش داده شده، نمره درد بیمار بر اساس امتیاز درد، در 2، 4، 12 و 24 ساعت بعد از عمل ثبت شد (شاخص امتیازدهی 1 الی 6، که 1 بدون درد و 6 بدترین درد). نیاز به مسکن، مقدار و نوع آن نیز در همین ساعات یادداشت شد. بیمار و پرستار هیچکدام در مورد بلوک یا عدم بلوک حفره ایسکیورکتال اطلاع نداشتند. مقدار متوسط نمره درد در گروه یک (بلوک انجام شد) در 2، 4، 12 و 24 ساعت بعد از عمل به ترتیب 1.25، 1.41، 2.66، 2.83 بود؛ که در مقایسه با گروه دو در همان ساعات بعد از عمل 2.83، 3.83، 4.08، 3.91، این تفاوت قابل ملاحظه بود (P<0.001). در 24 ساعت اول تنها 6 نفر از گروه اول نیاز به تجویز مسکن (متادون و یا پتیدین) داشتند؛ در حالیکه در گروه دو، به تمام افراد مسکن تزریقی تجویز شد. بنابراین بلوک حفره ایسکیورکتال درد بعد از هموروئیدکتومی و نیاز به تجویز مسکن را به طور واضح کاهش می دهد.

میگرن بیماری شایع با پاتوژنز نامشخص است که بصورت سردردی غالبا یکطرفه و ضربان دار تظاهر می یابد و شامل دو نوع است؛ میگرن کلاسیک (همراه با علائم عصبی یا اورا) و میگرن شایع (بدون اورا). یکی از روش های درمانی میگرن، استفاده از داروهای موثر در جلوگیری از حملات سردرد است. برای مقایسه اثر درمانی و عوارض فلوکستین با ایمی پرامین در درمان میگرن بدون اورا، در یک کارآزمایی بالینی، 68 بیمار که دارای معیارهای انجمن بین المللی سردرد، شامل حداقل دو حمله سردرد میگرنی در ماه و فاقد عوامل مداخله گر بودند انتخاب و پس از مشابه سازی از نظر جنس، سن، شدت و تعداد حملات به دو گروه درمانی فلوکستین (30 میلی گرم در روز) و ایمی پرامین (50 میلی گرم در روز) تقسیم و بمدت 12 هفته تحت بررسی قرار گرفتند. در گروه ایمی پرامین 8 نفر و در گروه فلوکستین 10 نفر به علت عوارض دارویی، ادامه درمان متوقف گردید (P>0.05). اختلافی در میانگین تعداد حملات بین گروه فلوکستین ]از 2.85 6.94± حمله در ماه در قبل از درمان به 3.11 3.48± پس از درمان؛ [(P<0.05) با ایمی پرامین ]از 3.11 7.30± حمله در ماه در قبل از درمان به 2.14 3.08± حمله درماه پس از درمان؛ [(P<0.05) وجود نداشت (P>0.05). هر دو دارو در کاهش شدت حملات موثر بودند اما اختلاف آماری قابل ملاحظه ای با یکدیگر نداشتند. با توجه به اینکه فلوکستین را در حاملگی می توان استفاده کرد و بصورت یک قرص 20 میلی گرم در روز مصرف می شود و در اطفال و سنین بالاتر نیز مشکل ساز نیست، اما ایمی پرامین فاقد این خصوصیات می باشد، می توان فلوکستین را بعنوان داروی مناسب در رده اول درمان میگرن بدون او را جای داد.

اعمال ارتوپدی بزرگ به دلایل متعددی با خونریزی فراوان همراه می باشند. و بیمار کاندید ترانسفیوژن می گردد. همودیلاسیون یکی از راه های جلوگیری از انتقال خون است. هدف این مطالعه بررسی اثر همودیلاسیون حاد در کاهش نیاز به تزریق خون در عمل خونریزی دهنده پلیت گذاری فمور است. در این کارآزمایی تصادفی شده یکسو کور، تعداد 63 نفر کاندید عمل پلیت گذاری فمور که سالم و در فاصله سنی 15 الی 45 سال بوده و هیچ گونه سابقه بیماری قلبی، عروقی، تنفسی و اختلالهای کبدی و کلیوی را در شرح حال نمی دادند، در دو گروه تصادفی آزمایش (38 نفر) و شاهد (25 نفر) مورد بررسی قرار گرفتند. به گروه آزمایش، علاوه بر نصف مایع NPO میزان 40 الی 50 سی سی سرم نرمال سالین یا سرم رینگر (بر حسب کیلوگرم وزن بدن) قبل از خونریزی موثر تزریق گردید. همچنین به ازا هر سی سی خونریزی، سه سی سی مایعات وریدی تجویز گردید. تمام افراد شاهد نیاز به تزریق خون داشتند در حالیکه تنها به یک نفر از گروه آزمون خون تزریق گردید. متوسط اختلاف هموگلوبین و هماتوکریت تصحیح شده در قبل و بعد از عمل در گروه شاهد به ترتیب (4.56 گرم در دسی لیتر و 13.24 درصد) و گروه آزمون (به ترتیب 2.17 گرم در دسی لیتر و 6.24 درصد) بود (P<0.001). بنابراین استفاده از روش همودیلاسیون حاد در جلوگیری از تزریق فرآوردهای خون و حفظ ثبات در هموگلوبین بیماران تحت عمل جراحی خونریزی دهنده توصیه می شود.

بررسی مایع مغزی نخاعی (CSF)، هنوز یکی از مفیدترین راههای کمک کننده به تشخیص ترومبوز سینوس مغزی است. در این مطالعه بیماران با تشخیص ترومبوز سینوس از سال 1372 تا 1378 در 3 بیمارستان بزرگ دانشگاهی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته اند. بیماران شامل 39 نفر (30 زن و 9 مرد) با سن 14 تا 49 سال (میانگین 32 سال) بوده اند. در 32 نفر (82%) فشار CSF بالاتر از 200 تا 680 میلی متر آب (میانگین 320 میلی متر آب) و در 7 نفر (18%) فشار CSF نرمال (میانگین 130 میلی متر آب) بود. آنالیز CSF از نظر قند- پروتئین و سلول در 23 نفر (59%) نرمال بود و در 5 نفر (13%) تنها حالت غیر طبیعی، کاهش پروتئین به کمتر از 15 میلی گرم در دسی لیتر بود. در 10 نفر (25%) آنالیز CSF یک یا چند مورد غیرطبیعی داشت: 3 نفر (8%) افزایش پروتئین، 7 نفر (18%) افزایش گلبول های سفید با اکثریت لنفوسیت و در 5 نفر (13%) افزایش گلبول های قرمز داشتند و در هیچکدام کاهش قند CSF وجود نداشت. بنابراین اندازه گیری فشار CSF و آنالیز آن یک اقدام ارزشمند تشخیصی در بیماران سینوس مغزی است و افزایش فشار CSF گرچه در اکثر موارد وجود دارد ولی نبود آن رد کننده ترومبوز سینوس نیست.    

لنفوم های اکسترانودال از نظر گرفتاری ارگان، نوع هیستوپاتولوژی، پاتولوژی مولکولی و ژنتیک، روش های درمانی و پیش آگهی، تفاوت هایی با نوع برخاسته از ارگان لنفاوی دارند. اطلاع از ارگان غالب درگیر و نوع هیستوپاتولوژی، در کنار علائم بالینی به تشخیص به موقع لنفوم های اکسترانودال می تواند کمک شایانی باشد. در این مطالعه گذشته نگر توصیفی، از مجموع 336 مورد لنفوم ثبت شده طی 10 سال (1366 الی 1375) در بخش پاتولوژی بیمارستان شریعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 47 (14%) مورد (26 مذکر و 21 مونث) لنفوم اکسترانودال را شامل می شد. شایعترین ارگان درگیر (38 مورد) دستگاه گوارش بود (22 مورد روده کوچک و 14 مورد معده) و دستگاه اعصاب مرکزی، پوست و پاروتید درجات بعدی را شامل می شدند. شایعترین نوع هیستوپاتولوژی (Working formulation) نوع منتشر با سلول های بزرگ بود (28 مورد از 47 مورد). هیستوپاتولوژی غالب در دستگاه گوارش نیز از نوع منتشر با سلول های بزرگ بوده و در روده کوچک، تعداد موارد لنفوم منتشر با سلول های بزرگ با تعداد موارد IPSID برابر بود (هر کدام 11 مورد). می توان نتیجه گرفت که همیشه باید به فکر لنفوم اکسترانودال بویژه در دستگاه گوارش بود و در مورد اسهال طول کشیده، IPSID را می بایست مد نظر قرار داد.    

مشکل کمبود ید و اختلالات ناشی از آن در نقاط مختلف دنیا وجود داشته، این اختلالات در ایران نیز شناخته شده و برنامه کنترل و پیشگیری از بروز این اختلالات از جمله تولید و توزیع نمک یددار از سال 1368 به مرحله اجرا در آمده است. به منظور پایش برنامه کشوری مبارزه با کمبود ید در سال 1375، این بررسی در دانش آموزان 8 تا 10 ساله استان بوشهر انجام شد. طی یک بررسی توصیفی- مقطعی از طریق نمونه گیری تصادفی، تعداد 1400 دانش آموز (به تعداد مساوی دختر و پسر) از نظر شیوع گواتر از طریق معاینه بالینی، اندازه گیری T3، T4 و TSH سرم به روش رادیوایمیونواسی و جذب (T3RU)T3 و نمونه ادرار برای اندازه گیری ید ادرار به روش هضم مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین T4، T3 و TSH سرم به ترتیب: 2mg/dl 10.0±، ±30ng/dl 160 و 1.4mIu/ml  3.0± بود. تفاوتی بین آنها در دو جنس و بین دانش آموزان شهری و روستایی وجود نداشت. 8 نفر (0.6%) T4 بالاتر از 12.5mg/dlداشتند، TSH بالاتر از 5mIu/ml در 5 نفر مشاهده شد. میانه دفع ادراری ید در جمعیت مورد مطالعه 17mg/dl بدست آمد که در 89% موارد بیشتر از 10mg/dl بود. ید ادرار کمتر از 5mg/dl در 3.6% موارد وجود داشت. درصد کلی گواتر استان 53% و به ترتیب در دختران و پسران 56% و 54% بود. یافته های این بررسی نشان می دهد که 7 سال پس از شروع یدرسانی و 2 سال پس از آنکه بیش از نیمی از جمعیت استان از نمک یددار استفاده کرده اند، ید ادرار در گروه سنی 8 تا 10 ساله استان به حد مطلوب سازمان جهانی بهداشت رسیده است. اما با توجه به اینکه هنوز 53% از جمعیت مورد مطالعه مبتلا به گواتر هستند، این استان از نظر گواتر هیپرآندمیک محسوب می شود.

مطالعات وجود یک رابطه خطی بین پری فشار خون و بیماری های عروق کرونر را نشان داده اند، برای آشکار نمودن همبستگی (association) پری فشار خون با بیماری ایسکمیک قلبی، در جمعیت 64-30 ساله بندر بوشهر، معیارهای تشخیصی WHO برای پری فشار خون و شاخص های نوار قلب در حالت استراحت (Resting EKG) پیشنهادی دانشگاه مینوسوتا (Minesota Code) را به کار بردیم. میزان شیوع با سن همسان شده (Age- adjusted) پری فشار خون 18.3 درصد در زنان و 14.5 درصد در مردان و میزان شیوع با سن همسان شده انفارکتوس میوکارد 2.5 درصد در مردان و 1.3 درصد در زنان بدست آمد. همبستگی چشمگیری بین پری فشار خون با مجموع بیماریهای ایسکمیک قلبی در مردان Odds ratio=3.63] با حدود اطمینان 95 درصد (6.76-1.59)؛ [P<0.00001 و در زنان Odds ratio=1.87] با حدود اطمینان 95 درصد(2.87-1.22)؛ [P<0.001 مشاهده گردید. این یافته ها نشانگر آن است که پری فشار خون، به عنوان یک عامل خطرزای عمده عروق کرونر، در جمعیت 64-30 سال بندر بوشهر خودنمایی می کند.    

شپش و گال، دو درماتوز مسری هستند که در تمام مناطق دیده می شوند و همراهی این دو بیماری با سایر بیماری ها شایع است. به منظور شناسایی میزان شیوع این دو درماتوز در سطح بندر بوشهر، 3913 دانش آموز (1951 دختر و 1962 پسر) مدارس ابتدایی بوشهر با روش نمونه گیری تصادفی منظم مورد معاینه قرار گرفتند. تعداد 469 (12%) نفر از دانش آموزان مبتلا به شپش سر و 84 (2.1%) نفر نیز مبتلا به گال بودند. هر چند از لحاظ شیوع گال بین دو جنس تفاوتی دیده نشد؛ اما شیوع شپش در دختران (22%) بسیار بیشتر از پسران (2%) بود (P<0.05). در بین دانش آموزان با والدین با سطح سواد پایین و با پدران با شغل کارگری و بیکار و همچنین با افزایش تعداد افراد خانواده، شیوع هر دو درماتوز مسری، بطور محسوسی افزایش می یافت (P<0.05). بنابراین شپش و گال از بیماری های شایع در بین دانش آموزان مدارس ابتدایی بندر بوشهر بوده و می بایست آگاهی های لازم را در راه مبارزه با این دو درماتوز مسری، به خانواده ها از طریق بهداشتکاران مدارس انتقال داد.

مهمترین عوارض مورد انتظار تابش های یونیزان کم شدت، اثرات ژنتیکی و سرطان زائی آنها است؛ بنابراین برای حفاظت در برابر این پرتوها، مجموعه قوانین و مقررات ایمنی تدوین شده است. بمنظور تعیین میزان رعایت اصول حفاظتی در برابر اشعه در مراکز رادیولوژی استان، فرم چک لیستی بر اساس توصیه های امور حفاظت سازمان انرژی اتمی ایران تهیه گردید و بر اساس این چک لیست، تمام مراکز رادیولوژی استان بوشهر (25 مرکز) مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفتند. 22 مرکز رادیولوژی فاقد سپرهای حفاظت از غدد تناسلی بودند. 5 مرکز فاقد روپوش سربی و 30 اتاق رادیوگرافی از روپوش سربی جهت همراهان بیماران استفاده نمی کردند. 7 مرکز از فیلم های تاریخ گذشته استفاده کرده و 10 مرکز جهت تمام پرسنل خود از فیلم بج استفاده نمی کردند. 29 اتاق رادیوگرافی بدون استفاده از دستگاه تهویه هوا مشغول فعالیت بوده و 22 اتاق رادیوگرافی فاقد علائم هشدار دهنده ورود ممنوع و 21 اتاق فاقد علامت منطقه تشعشع بودند. 6 اتاق رادیوگرافی در هنگام رادیوگرافی درب ورودی آنها بطور کامل بسته نمی شد و هیچکدام از مراکز هنگام رادیوگرافی پرتابل از پاراوان سربی جهت حفاظت سایر بیماران حاضر در اتاق استفاده نمی کردند. بنابراین مشاهده می شود که هیچکدام از اصول حفاظتی مورد بررسی بطور کامل توسط این مراکز رعایت نمی شود ولی با نظارت و بازرسی مرتب از طریق مسئولین ذیربط، برگزار نمودن کلاس های حفاظت و همچنین توصیه به مسئولین مراکز جهت کنترل بیشتر پرسنل در مورد رعایت اصول حفاظتی می توان میزان رعایت اصول حفاظتی را ارتقا بخشید.  

میزان رضایت 440 بیمار بستری شده در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی بوشهر از خدمات ارائه شده توسط پزشکان، پرستاران و واحدهای آزمایشگاهی، رادیولوژی، تسهیلاتی، تغذیه ای و خدمات عمومی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور پرسشنامه ای که حاوی مشخصات دموگرافیک و سئوالات پژوهش بود، برای هر یک از بیمارانی که از اسفند 1378 تا خرداد 1379 در بیمارستانهای استان بوشهر بستری گردیدند تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها مشخص نمود که بیشترین میزان رضامندی از خدمات پرستاری است (با امتیاز 89 از 100 نمره) و کمترین میزان رضامندی، مربوط به تسهیلات بیمارستانهاست (65 از 100 نمره). در این پژوهش مشخص گردید در مجموع، 88% بیماران از عملکرد کلی بیمارستانها رضایت داشته اند و میزان رضامندی زنان از مردان بیشتر است (P<0.01). همچنین روستانشینان رضایت بیشتری از خدمات درمانی نسبت به شهرنشینان دارند (P<0.01). فاکتور دیگری که بر روی میزان رضایت بیماران موثر شناخته شد، سطح سواد آنها بوده است. افراد با تحصیلات دانشگاهی، کمترین میزان رضامندی و افراد دارای مدرک تحصیلی دیپلم، بیشترین رضامندی را از خدمات داشته اند (P<0.01). از نظر 83.6% بیماران بستری شده، پزشکان معالج افرادی خوش خلق و تنها 1.4 درصد، پزشکان را بدخلق معرفی کرده اند. این ارقام در رابطه با پرستاری به ترتیب 81.8 و 2.3 درصد بوده است. با توجه به نتایج حاصله، برای توسعه خدمات پزشکی در بیمارستانها، بمنظور افزایش سطح رضامندی بیماران از خدمات بیمارستانی، برنامه ریزی مناسب می بایست صورت گیرد.