طب و تزکیه
سال:1396 | دوره:26 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: به دلیل حساسیت کمتر چالش های اخلاقی در غالب پژوهش های مشاهده ای به نسبت پژوهش های تجربی، گاهی لزوم بررسی و نظارت بر این طرح ها از سوی کمیته های اخلاق در پژوهش نادیده گرفته می شود. این در حالی است که با توجه به تنوع این پژوهش ها و وسعت جمعیت ورودی به آن توجه به ملاحظات اخلاقی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اصول اخلاقی چندی حا کم بر پژوهش های غیر مداخله ای می باشند که در مقاله به شرح بازگو شده اند.روش بررسی: با رویکردی مدیریتی بر موضوع، ملاحظات اخلاقی را می توان در مراحل مختلف پژوهش از جمله سوال پژوهش، گردآوری اطلاعات، ایجاد انگیزه همکاری، مستند سازی و اطلاع رسانی نتایج پژوهش مورد بررسی قرار داد.یافته ها: طراحی پژوهش مرحله گرداوری اطلاعات بسته به اینکه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم انجام شود با چالش های اخلاقی متعددی رو بروست که مهم ترین آن رضایت سوژه و رعایت اصل راز داری است. بررسی اطلاعات پرونده های بیماران، انجام سوالات خاص با جنبه های اخلاقی، مصاحبه با افراد مبتلابه بیماری های جدی و ضبط صوتی و تصویری اطلاعات بیمار مستلزم رعایت جوانبی است تا حریم خصوصی سوژه پژوهش و اصل خودایینی بیمار مخدوش نشود. ایجاد انگیزه های مالی و غیرمالی جهت ورود سوژه به پژوهش می تواند در مطالعات مشاهده ای نیز با چالش های اخلاقی روبرو باشد.نتیجه گیری: با توجه به ملاحظات اخلاقی جدی فوق، کمیته های اخلاق در پژوهش باید در بررسی های اخلاقی گام به گام و مرحله به مرحله پژوهش ها را به لحاظ رعایت موازین اخلاقی بررسی و به صرف مشاهده ای بودن مطالعه از مشکلات اخلاقی آن غفلت ننمایند.

زمینه و هدف: نقش راهبردی اخلاق حرفه ای در سازمان ها و ادارات دولتی مورد تاکید بسیاری از محققین می باشد. متخصصان مدیریت استراتژیک، اصول اخلاقی شایسته را به عنوان یکی از پیش شرط های مدیریت استراتژیک خوب دانسته اند. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت اخلاق حرفه ای در میان کارکنان معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جامعه پذیر شدن آن می باشد.روش بررسی: تحقیق با هدف کاربردی، به شیوه گردآوری میدانی و به صورت توصیفی- همبستگی می باشد. حجم نمونه با توجه به جدول مورگان 153 نفر تعیین و نمونه ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه استاندارد جامعه پذیری سازمانی Ralph cutz و پرسشنامه اخلاق حرفه ای Murray بود که روایی آن تایید شد و پایایی آنها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و نرم افزار SPSS صورت گرفت. این تحقیق گردآوری شده به کمک روش های آماری توصیفی و استنباطی همچون آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی ساده، آزمون کولموگروف- اسمیرنوف و شایپرو- ویلک از طریق نرم آفزار آماری SPSS و PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: یافته ها حکایت از وجود ارتباط معنی دار بین جامعه پذیری سازمانی با مسوولیت پذیری (r=0.517, p<0.01) و صداقت (r=0.526, p<0.01) داشت. بیشترین همبستگی جامعه پذیری با متغیر عدالت و انصاف (r=0.538, p<0.01) و کمترین همبستگی با فروتنی (r=0.483, p<0.01) بود.نتیجه گیری: وجود رابطه معنادار بین اخلاق حرفه ای و جامعه پذیری سازمانی در میان کارکنان معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیانگر همبستگی نزدیک این دو متغیر با هم بود. نتایج حاکی از آن است که وجود ارتباط معنی دار می تواند در ارتقاء کیفیت عملکرد سازمان موثر و راهگشا باشد.

زمینه و هدف: مفهوم اخلاق حرفه ای یکی از مفاهیم انتزاعی و گنگ بوده و در متون تعاریف مختلفی از آن ارائه شده است. آنالیز این مفهوم برای رسیدن به درک مشترک و تدوین استانداردهای رفتاری و طراحی سنجه های ارزشیابی اهمیت اساسی دارد. هدف این مطالعه ارائه تعریف جامعی از مفهوم اخلاق حرفه ای در آموزش دانشگاهی و شناسایی ابعاد و سازه های تشکیل دهنده آن بود.روش بررسی: به منظور تبیین مفهوم اخلاق حرفه ا در آموزش دانشگاهی از روش هشت مرحله ای تحلیل مفهوم والکر و اوانت استفاده شد. بدین ترتیب که بعد از مرور گسترده منابع و متون، 38 منبع مرتبط وارد مطالعه شدند که با مرور 21 منبع، اشباع داده حاصل شد و ویژگی ها، ابعاد، سازه ها، پیش آیندها و پی آیندهای مفهوم مورد نظر استخراج و آشکار شدند.یافته ها: نتایج بررسی متون و تحلیل مفهوم نشان داد اخلاق حرفه ای در آموزش دانشگاهی در راستای عمل به تعهدات حرفه ای اساتید شکل گرفته و دارای چهار ویژگی اساسی اتیکت حرفه ای، اخلاق در تعاملات اجتماعی حرفه ای، اخلاق در مسائل و کارکردهای تکنیکی حرفه ای، ارزش ها و باورهای درون فردی اختصاصی حرفه بوده و نیازمند برخورداری اساتید از توانمندی های اخلاقی شامل حساسیت اخلاقی، دانش اخلاقی، استدلال اخلاقی و خودتنظیمی اخلاقی است.نتیجه گیری: شناسایی مولفه ها و ویژگیهای اخلاق حرفه ای در آموزش دانشگاهی به ایجاد درک مشترک از این مفهوم منجر شده و به تدارک راهکارهای ارتقاء اخلاق حرفه ای اساتید که از الزامات تضمین کیفیت عملکرد حرفه ای اساتید است، کمک کرده و گام بنیادین در طراحی ابزارهای سنجش آن می باشد.

زمینه و هدف: آموزش بهداشت و ارتقای سلامت به عنوان یک منبع مهم در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فردی مطرح می شود، توجه به این امر خطیر از وظایف مهم دولت ها به شمار می رود. لذا برای همه انسان ها دستیابی به این هدف ارزشمند، یعنی کسب سلامت و شناسایی بحرا ن های موجود نیازمند آموزش است.روش بررسی: مطالعه کیفی حاضر با رویکرد پدیدارشناسی در تابستان 1395 بر روی 15 متخصص تعلیم و تربیت و آموزش بهداشت به روش نمونه گیری هدفمند و تا اشباع داده ها، با رعایت محرمانه بودن اطلاعات و امکان ترک مطالعه در هر زمان که مایل بودند، ادامه یافت. روش جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه عمیق باز و نیمه ساختار یافته انجام گرفت. تمام مصاحبه ها ضبط و سپس، کلمه به کلمه دست نویس شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: با تحلیل و ادغام مولفه های اصلی، 2 مولفه اصلی شناسایی و با تحلیل مولفه های اصلی، 19 مولفه فرعی استخراج گردید. مولفه اصلی نیازها در سطح کلان شامل جامع بودن مطالب کتب درسی، عدم بیان صرف مشکلات بهداشتی در کتب درسی، ایجاد علاقه به مسائل آموزش بهداشت، تربیت معلمان متخصص و علاقمند به آموزش بهداشت، درک وابستگی متقابل بین وجوه اقتصادی، سیاسی و آموزش بهداشت توسط مسوولان، تدوین برنامه جامع آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، اتخاذ رویکردهای جدید در آموزش بهداشت، فراهم کردن امکانات و تجهیزات آموزشی، فراهم کردن منابع علمی و اطلاعاتی در زمین هی آموزش بهداشت، تخصیص بودجه لازم و کافی، تجدید نظر در محتوای کتاب های درسی، افزایش کیفیت چاپ کتا ب های درسی است و مولفه اصلی نیازها در سطح مدارس شامل رعایت استانداردهای بهداشتی در در محیط و ساختمان مدارس، آموزش بهداشت اولیا در کنار دانش آموزان، آموزش بهداشت معلمان، کارکنان و مسوولان مدارس، آموزش مفاهیم بهداشتی از طریق شیو ه های نوین تدریس، اتخاذ تدابیری برای حضور فعال دانش آموزان در طبیعت و لمس آن از نزدیک، علاقمند کردن دانش آموزان به آموزش بهداشت و ارتقای سلامت از طرق مختلف آموزش مفاهیم بهداشتی در خارج از کلاس استنتیجه گیری: از میان 19 محور به دست آمده از تحلیل پاسخ های مصاحبه شوندگان به پرسش اول، تربیت معلمان متخصص و علاقمند به آموزش بهداشت از طرق مختلف از مهمترین نیازهایی است که نظام آموزشی باید پاسخگو باشد

زمینه و هدف: پس از زایمان دورانی مهم برای سلامت مادر و نوزاد است. عملکرد صحیح مادر درزمینه احکام شرعی پس از زایمان علاوه بر تاثیر معنوی، باعث آرامش مادر و برقراری رابطه مناسب تری با همسر می شود. با توجه به اهمیت ارزیابی آگاهی، این مطالعه باهدف ارزیابی این موضوع در ارتباط با احکام شرعی پس از زایمان اجرا شد.روش بررسی:ا ین مطالعه توصیفی تحلیلی پیمایشی در 421 مادر بستری در بخش های پس از زایمان بیمارستان های شهر اصفهان به روش نمونه گیری سهمیه ای آسان از دی تا اسفند 92 انجام شد. پرسشنامه 2 قسمتی توسط مادران تکمیل شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی تحلیلی و نرم افزار SPSS آنالیز شد. (p<0.05) یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که آگاهی اکثر شرکت کنندگان درزمینه احکام شرعی پس از زایمان کم بود. میانگین نمره آگاهی کلی آن ها 27.38 (از 100 نمره) با انحراف معیار 23.5 بود. میزان آگاهی باسن مادر، سن همسرش، تعداد حاملگی و زایمان. شغل همسر رابطه مثبت معنی داری داشت. (p<0.05) اما با شغل مادر و تحصیلات او و همسرش رابطه معنی داری مشاهده نشد (p>0.05).نتیجه گیری: با توجه به سطح آگاهی پایین واحدهای موردپژوهش در مورد احکام شرعی پس از زایمان، لازم است متولیان مذهبی کشور و نیز مسوولین امر بهداشت و درمان توجه ویژه ای به آموزش این احکام جهت زنان باردار و زایمان کرده داشته باشند.

زمینه و هدف: سکوت سازمانی نقش مهمی در موفقیت و شکست سازمان دارد و جو منفی را بر علیه ابراز ایده های جدید و تسهیم اطلاعات فراهم می کند. از طرف دیگر امروزه اشتیاق کارکنان به شغل خود و مدیریت دانش موجود در ذهن این کارکنان از عوامل موثر بر موففقیت و بقای سازمانی محسوب می شوند که ضرورت مطالعه این دو متغیر را ایجاب می کند. هدف این تحقیق بررسی رابطه بین مدیریت دانش و اشتیاق شغلی با سکوت سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بود.روش بررسی: جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 130 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه مدیریت دانش کنراد و نیومن (1999)، پرسشنامه اشتیاق شغلی سالانوا و شوفلی (2001) و پرسشنامه سکوت سازمانی ونداین (2003) استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه ها مورد تایید اساتید صاحب نظر قرار گرفته و پایایی آنها به ترتیب 0.89، 0.79 و 0.76 به دست آمده است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار spss و از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد.یافته ها: میانگین مدیریت دانش 58.86، میانگین نمره اشتیاق شغلی کارکنان 53.79 و میانگین نمره سکوت سازمانی کارکنان 45.09 بود. نتایج تحلیل داده ها نشان داد بین متغیر مدیریت دانش با سکوت سازمانی همبستگی منفی (R=-0.727) و بین متغیر اشتیاق شغلی با سکوت سازمانی همبستگی منفی و معنی دار (R=-0.688) وجود دارد.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق حاکی از آن است که مدیریت دانش و اشتیاق شغلی کارکنان می تواند سکوت سازمانی در دانشگاه را کاهش دهد. یعنی مدیران دانشگاه می توانند با مدیریت دانش موجود در ذهن کارکنان و همچنین فراهم کردن زمینه لازم برای افزایش اشتیاق شغلی کارکنان نسبت به کاهش سکوت در دانشگاه نسبت به مسائل و مشکلات اقدام نمایند.

زمینه و هدف: شیوه رهبری از اساسی ترین عناصر مدیریتی موثر بر ارائه خدمات است و نقش رهبری بالینی به عنوان یک عامل مهم در بهبود کیفیت مراقبت و ایمنی بیمار به خوبی شناخته شده است. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط شایستگی های رهبری بالینی ماماها با شاخص های بیمارستان دوستدار مادر انجام شده است.روش بررسی: این پژوهش از نوع مطالعات همبستگی است که در 8 بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شده است. جامعه پژوهش را کلیه ماماهای بیمارستا نهای مذکور (200 نفر)، تشکیل می دادند که به صورت سرشماری نمونه گیری شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه خودارزیابی و فرم های اطلاعاتی بیمارستان ها بود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار0 2SPSS استفاده گردید.یافته ها: بر اساس نتایج این بررسی 82.5 % افراد، سابقه پست مدیریتی نداشته و 1.87 % آنان هیچ دوره مدیریتی نگذرانده بودند. ماماها شایستگی های رهبری بالینی خود را در سطح خیلی بالا (میانگین: 3.52) ارزیابی کردند. در سطوح 2 و 3 بیمارستانی، تفاوتی در این خصوص دیده نشد. بین شایستگی های رهبری بالینی ماماها با میانگین شاخص های بیمارستان دوستدار مادر (شاخص سزارین، ایندا کشن، اپی زیاتومی و استفاده از بی دردی دارویی) همبستگی منفی وجود داشت.نتیجه گیری: سطح آمادگی و بلوغ سازمانی کارکنان در تعیین سبک رهبری سازمان موثر است و در صورت مناسب بودن آن، مدیران م یتوانند با حمایت و تشویق و برقراری ارتباط مناسب با کارکنان، از توانایی ایشان برای اخذ تصمیمات بهتر و ارتقاء کیفیت خدمات بهره ببرند.

زمینه و هدف: در مطالعات تاریخ پزشکی، شاخه جراحی در طب دوره اسلامی، کمتر موردبررسی همه جانبه و تخصصی قرارگرفته است، لذا هدف از این تحقیق نشان دادن برخی از ابتکارات و دستاوردهای مهم و تاثیرگذار جراحان عصر اسلامی در این زمینه بوده است. با توجه به محدوده موضوعی گسترده، اندام کلیوی- ادراری انتخاب گردید تا ظرافت و حساسیت این اندام ها، زوایای بیشتری از نوآورهای این دوره را به نمایش گذاشته است.روش بررسی: روش تحقیق کیفی و از نوع توصیفی- تحلیل بوده است و با این روش محتوای متون مرجع دانش جراحی دوره اسلامی مورد بررسی نقادانه و تحلیل قرار گرفته است. بر این اساس، آثار شاخص و مرجع این دوره گلچین شده است با این هدف بازه زمانی قرن سوم هجری، آغاز تالیفات اصیل در این حوزه تا قرن سیزدهم هجری که ورود طب نوین به جهان اسلام است، انتخاب گردید. سپس د اصول و تکنیکهای ثابت جراحان در زمینه جراحی کلیه، مثانه و مجرای ادراری، مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است، در نهایت با روش استقرایی اصول و تکنیک های رایج در این حوزه مشخص شده است.یافته ها: اصول ثابت و رایج جراحی شامل: تشخیص افتراقی، اصول احتیاطی، ممانعت از خونریزی: مانند داغ زدن، نشستن در آبزن، پاشیدن ترکیبات قابض، حجامت و بستن محل زخم بوده است، پس از جراحی، اصول بهداشتی در موضع جراحی شده نیز توسط همه جراحان مورد تاکید بوده است، یافته های تحقیق این تکنیک های جراحی اندام کلیوی-اداری را مطرح کرده است: داغ میخی کلیه و مثانه، داغ مخصوص انواع مختلف فتق، شکافتن با تکنیک بزل، سلاخ کردن، شکاف زدن عرضی، البته در این دوره از تکنیک قطع کردن به دلیل خطرات بسیار استفاده نمی شده است.نتیجه گیری: نتایج تحقیق موید این فرض بوده است که برخی اصول و تکنیک های ثابت در این مقطع زمانی از شرق تا غرب جهان اسلام مورد پذیرش و متداول بوده است. در زمینه تکنیک های جراحی سه روش عمده شامل: داغ کردن، شکافتن و قطع کردن بوده است و در زمینه اصول ثابت نیز شامل تشخیص افتراقی، رعایت اصل اخلاقی عدم آسیب رسانی به بیمار، جلوگیری از خونریزی، بخیه زدن و ضدعفونی کردن موضع زخم بوده است.