دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی
سال:1399 | دوره:21 | شماره:3 (پیاپی 81) |تعداد مقالات:12

این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان CBT و درمان ACT بر علائم پرخاشگری و مانیا در بیماران اختلال دو انجام پذیرفت. در این پژوهش شبه آزمایشی، از بین مراجعه کنندگان به بیمارستان های اعصاب و روان شیراز که بر اساس ملاک های DSM5، تشخیص اختلال دوقطبی دریافت می کردند، 36 نفر به طور تصادفی انتخاب و به سه گروه 12 نفری تقسیم شدند. گروه اول تحت 10 جلسه درمان CBT، گروه دوم تحت 12 جلسه درمان ACT و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به صورت پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفت و داده ها از طریق پرسشنامه های پرخاشگری (Buss & Perry, 1992) و مانیای (Young, 1987) جمع آوری گردید. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها نشان دادند درمان CBT و درمان ACT در گروه های آزمایش باعث کاهش در مؤلفه های پرخاشگری بدنی و خشم شده، اما در مؤلفه های پرخاشگری کلامی و خصومت بین گروه ها تفاوت معنی دار مشاهده نشد. در متغیر شیدایی، بین گروه های آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0 P<). به جز در مؤلفه خشم، بین اثرگذاری دو درمان، تفاوتی وجود نداشت.

هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر توانایی کنترل وزن، رضایت از تصویر بدنی و رضایت از زندگی در زنان مبتلا به چاقی در شهر اصفهان بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل همه ی زنان مبتلا به چاقی شهر اصفهان در بهار سال 1396 بود که با استفاده از شاخص توده ی بدنی (BMI) بالاتر از 25 شناسایی شدند. سپس 30 نفر از آنها به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی گمارده شدند (هر گروه 15 نفر) و گروه آزمایش تحت مداخله قرار گرفت. در پیش آزمون و پس آزمون، پرسشنامه های رضایت از زندگی (SWLS) (Diener, Emmons, Larsen & Griffin, 1985)، نگرش فرد در مورد تصویر بدنی (MBSRQ) (Cash, Winstead & Janda, 1986) و شاخص محاسبه ی توده ی بدنی (BMI) استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی برای گروه آزمایش معنادار است و بر رضایت از تصویر بدنی، رضایت از زندگی و توانایی کنترل وزن زنان مبتلا به چاقی مؤثر است (001/0>P).

هدف این پژوهش، بررسی رابطه علّی روان رنجورخویی، استرس شغلی و تعارض کار-خانواده با قصد ترک شغل و رضایت از زندگی با میانجی گری فرسودگی شغلی بود. روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری پژوهش شامل همه ی این پژوهش شامل 265 نفر از کارکنان این شرکت بودند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. پرسشنامه های پنج عامل بزرگ شخصیت (Costa & McCrae, 1992)، استرس شغلی (Parker & De Cotiis, 1983)، تعارض کار-خانواده (Carlson et al., 2000)، فرسودگی شغلی (Maslach, 1982)، قصد ترک شغل (Camman et al., 1979) و رضایت از زندگی (Diener et al., 1985) به منظور جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار گرفتند. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) با استفاده از نرم افزارهای AMOS و SPSS22 انجام گرفت. به منظور آزمون اثرهای واسطه ای در الگوی پیشنهادی نیز از روش بوت استراپ استفاده شد. یافته ها نشان دهنده ی برازش مطلوب الگوی نهایی با داده ها بودند. نتایج نشان داد تمامی مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم معنی دار بودند (05/0p<). به عبارتی، روان رنجورخویی از طریق فرسودگی شغلی بر قصد ترک شغل (001/0p=، 074/0β =) و رضایت از زندگی (001/0p=، 092/0-β =)، استرس شغلی از طریق فرسودگی شغلی بر قصد ترک شغل (001/0p=، 058/0β =) و رضایت از زندگی (001/0p=، 072/0-β =) و تعارض کار-خانواده از طریق فرسودگی شغلی بر قصد ترک شغل (001/0p=، 124/0β =) و رضایت از زندگی (001/0p=، 154/0-β =) اثر غیرمستقیم دارند.

هدف این پژوهش، پیش بینی شاخص های انطباق یابی شامل اکتشاف، طرح ریزی، خودکارآمدی تصمیم گیری و رفتارهای شبکه سازی مسیر شغلی بر اساس ابعاد انطباق پذیری مسیر شغلی بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی و جامعه ی آماری شامل دانشجویان شهر اصفهان بود. از جامعه ی پژوهش نمونه ای با حجم 450 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شد. داده ها توسط مقیاس های انطباق پذیری (Savickas & Porfeli, 2012)، اکتشاف (Stumpf, Colarelli & Hartman, 1983)، طرح ریزی (Gould, 1979)، خودکارآمدی تصمیم گیری (Betz, Klein & Taylor, 1996) و رفتارهای شبکه سازی (Forret & Dougherty, 2001) مسیر شغلی جمع آوری شد. یافته ها بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که از میان ابعاد انطباق پذیری، ابعاد دغدغه، کنترل و اعتماد به طور معناداری قادر به تبیین 37 درصد از واریانس طرح ریزی بودند. دغدغه، اعتماد و کنجکاوی به طور معناداری قادر به تبیین 34 درصد از واریانس اکتشاف بودند. اعتماد و دغدغه، به طور معناداری 20 درصد از واریانس رفتارهای شبکه سازی را تبیین نمودند. 55 درصد از واریانس خودکارآمدی تصمیم گیری مسیر شغلی نیز با کنترل، دغدغه و اعتماد پیش بینی شد. به طورکلی نتایج بیانگر اهمیت انطباق پذیری مسیر شغلی و ابعاد آن در پیش بینی شاخص های انطباق یابی شامل اکتشاف، طرح ریزی، خودکارآمدی تصمیم گیری و رفتارهای شبکه سازی مسیر شغلی بود.

هدف از این پژوهش اثربخشی آموزش راهبردهای نظم جویی هیجان بر علائم حساسیت اضطرابی دانشجویان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بود. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری پژوهش، همه ی دانشجویان دانشگاه آزاد ساوه در سال تحصیلی 1395-1394 بود. با استفاده از نمونه گیری در دسترس 28 نفر از این افراد انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (14 نفر) و کنترل (14 نفر) قرار گرفتند. ابزارهای سنجش شامل پرسشنامه ی اضطراب اجتماعی (kannor, 2000) و پرسشنامه ی حساسیت اضطرابی (Reiss and Peterson 1985) بود. گروه آزمایش آموزش راهبردهای نظم جویی هیجان در 10 جلسه ی 90 دقیقه ای دریافت نمودند. پس از اتمام برنامه آموزشی و گرفتن پس آزمون از دو گروه، پس از دو ماه پیگیری به عمل آمد. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بون فرنی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که آموزش راهبردهای نظم جویی هیجان باعث کاهش حساسیت اضطرابی دانشجویان مبتلا شده است (p<0\001). نتایج پیگیری نمرات گروه آزمایش پس از دو ماه، حاکی از ماندگاری اثر مداخلات بود.

این پژوهش با هدف بررسی مقایسه ی اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی، برنامه ریزی عصبی-کلامی و راهبرد تلفیقی بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر دوره ی متوسطه انجام شده است. پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی بود و از طرح گروه های کنترل نابرابر استفاده شد. جامعه ی آماری شامل همه ی دانش آموزان پسر و دختر دوره ی متوسطه ی استان همدان بود که نمونه ای به حجم 161 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به تصادف در 6 گروه آزمایش و 2 گروه گواه جایگزین شدند. سپس گروه های آزمایش درزمینه ی راهبردهای خودتنظیمی، برنامه ریزی عصبی کلامی و راهبردهای تلفیقی طی ده جلسه آموزش را دریافت کردند، اما گروه گواه آموزشی دریافت نکرد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی مقیاس انگیزش پیشرفت هرمنس (HAMQ) بود. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی LSD استفاده شد. نتایج نشان داد که بین میزان اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی، راهبردهای برنامه ریزی عصبی-کلامی و راهبردهای تلفیقی بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان تفاوت وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که راهبردهای تلفیقی (005/0 P <)، خودتنظیمی (005/0 P <) و برنامه ریزی عصبی کلامی (005/0 P <) به ترتیب بیش ترین اثربخشی را بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان داشتند. نتایج نشان داد که اثربخشی راهبردهای تلفیقی و خودتنظیمی بر انگیزش تحصیلی پسران بیش از دختران بود، اما تفاوت معناداری در تأثیر راهبردهای برنامه ریزی عصبی-کلامی بر انگیزش تحصیلی دختران و پسران مشاهده نشد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی فیلم درمانگری بر سازگاری زناشویی و بهزیستی روان شناختی زوجین بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل تمامی زوج های مراجعه کننده به سه مرکز مشاوره واقع در تهران در شش ماه اول 1397 بود. تعداد 40 نفر (20 زوج) به صورت در دسترس انتخاب شد و به طور تصادفی در دو گروه گواه و آزمایش گمارده شدند. آزمودنی ها پرسشنامه های سازگاری زناشویی لاک-والاس (1959) و بهزیستی روان شناختی ریف (1989) را قبل و بعد از مداخله و 4 ماه پس از اتمام مداخله تکمیل کردند. در گروه آزمایش به مدت 8 جلسه دو ساعته مداخله فیلم درمانگری ارائه شد و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چندمتغیره با اندازه گیری های مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد اثر گروه ها بر بهزیستی روان شناختی و سازگاری زناشویی معنادار است (11/0>p). اثر زمان اندازه گیری بر متغیرهای وابسته نیز معنادار است (001/0>p). همچنین اثر تعامل بین گروه ها و زمان اندازه گیری متغیرهای وابسته معنادار است (001/0>p)؛ بنابراین می توان بیان کرد که میانگین بهزیستی روان شناختی و سازگاری زناشویی در زمان های مختلف اندازه گیری، در دو گروه تفاوت معناداری دارند.

هدف این پژوهش، مقایسه ی بهزیستی روان شناختی، کنترل گری و رضایت زناشویی افراد دارای تجربه ی جنسی و بدون تجربه ی جنسی قبل از ازدواج در شهر شیراز بود. این پژوهش توصیفی از نوع علی مقایسه ای بود. جامعه ی آماری این پژوهش شامل همه ی زنان متأهل شهر شیراز در رده سنی 18 تا 42 سال بودند که در مراکز بهداشتی درمانی شهر شیراز پرونده خانوار داشتند و نمونه مورد بررسی در این پژوهش شامل 160 زن بود که از طریق جدول مورگان و کرجسی مشخص شدند. با توجه به اینکه 90 هزار خانواده شهر شیراز تحت پوشش 4 مرکز بهداشتی درمانی (شهید محسن افتخار، شهید سلطانی، حسین بن علی (ع)، امام مهدی(عج)) بودند و از هر مرکز بهداشتی درمانی 40 زن با تجربه ی جنسی قبل از ازدواج و 40 زن بدون تجربه ی جنسی قبل از ازدواج (به صورت در دسترس) بعد از همتاسازی انتخاب و مورد پرسش قرار گرفتند. داده ها از طریق پرسشنامه های پرسشنامه ی بهزیستی روان شناختی ریف (1989)، پرسشنامه ی رضایت زناشویی انریج (1989) و مقیاس خودکنترلی تانجی (2004) با استفاده از روش های آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. تجزیه وتحلیل داده ها حاکی از آن بود که بین میزان ابعاد بهزیستی روان شناختی، کنترل گری و رضایت زناشویی افراد با تجربه ی جنسی و بدون تجربه ی جنسی قبل از ازدواج در شهر شیراز تفاوت معناداری وجود دارد. ضمناً میانگین افرادی که تجربه ی جنسی داشتند بیشتر از افرادی بود که تجربه ی جنسی نداشته اند.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر تمرینات ورزشی ایروبیک بر شادکامی و اشتیاق به برقراری ارتباط در زنان افسرده بوده است. این پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه ی آماری آن را زنان افسرده مراجعه کننده به مراکز مشاوره و مطب روان پزشکان در سال 96 تشکیل داده است که بر اساس مصاحبه بالینی، ملاک های تشخیصی DSM-5، کسب یک انحراف معیار بالاتر از میانگین در پرسشنامه افسردگی (Beck, 1961) و ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند. این افراد ازلحاظ سن، جنسیت، وضعیت اجتماعی-اقتصادی، عدم ابتلا به بیماری های حاد جسمانی و روان شناختی و سایر متغیرهای موردنظر در پژوهش کاملاً همگون بودند. از میان آنها 30 نفر به صورت تصادفی انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابزار مورداستفاده شامل، پرسشنامه افسردگی بک (Beck, 1961)، مقیاس شادکامی دانشگاه مموریال نیوفاندلند (Kozma & Stones, 1980) و مقیاس اشتیاق برای برقراری ارتباط (Croskey, 1992) بوده است. گروه آزمایشی طی یک برنامه ورزشی که شامل تمرینات ورزشی ایروبیک بوده است به طور گروهی به مدت 12 هفته و هر هفته به میزان 3 جلسه ی یک ساعته شرکت کردند، اما در مورد گروه کنترل هیچ مداخله ای صورت نگرفت. همه ی آزمودنی ها در دو مرحله ی پیش آزمون و پس آزمون، مقیاس های شادکامی دانشگاه نیوفاندلند و اشتیاق برای برقراری ارتباط را تکمیل کردند. نتایج حاصل آشکار ساخت که میان گروه آزمایش و کنترل ازلحاظ شادکامی و اشتیاق به برقراری ارتباط تفاوت معنی داری وجود دارد (p<0. 001). میزان شادکامی و اشتیاق به برقراری ارتباط در زنان گروه آزمایش در مقایسه با پیش آزمون و گروه کنترل به طور معنی داری افزایش یافته بود؛ بنابراین می توان گفت که تمرینات ورزشی ایروبیک، باعث افزایش شادکامی و اشتیاق به برقراری ارتباط در زنان افسرده می شود.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی مهارت های ارتباطی بر اساس ویژگی های شخصیتی و خودپنداره در دختران دانشجو انجام شد. پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل دختران دانشجو مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن در نیمسال دوم 97-1396 به تعداد 1357 نفر بود. 240 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه های مهارت های ارتباطی (Queendam, 2004)، ویژگی های شخصیتی فرم کوتاه (NEO, 1992) و خودپنداره (Beck, 1990) بود. نتایج حاصل از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری سلسله مراتبی نشان داد خودپنداره 4/21درصد (01/0p<) واریانس مهارت های ارتباطی را پیش بینی می کند. روان رنجورخویی رابطه منفی و معنادار (05/0p<، 171/0β =-) و برون گرایی (01/0p<، 195/0β =)، با کمی اغماض گشودگی (069/0p=، 104/0β =) و باوجدان بودن (05/0p<، 164/0β =) رابطه ی مثبت و معنادار با مهارت های ارتباطی دارند. بین ویژگی توافق پذیری و مهارت های ارتباطی رابطه ی معنی داری مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد خودپنداره به همراه ویژگی های شخصیتی می توانند 5/33درصد از واریانس مهارت های ارتباطی را تبیین کنند؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت ویژگی های شخصیتی و خودپنداره ازجمله عوامل مؤثر در پیش بینی مهارت های ارتباطی دانشجویان به شمار می روند.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر برنامه مداخله ای آموزش توجه متمرکز و تقسیم شده بر ظرفیت عدد کل و توالی عدد-حرف در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص بود. روش پژوهش، آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل و جامعه ی آماری پژوهش شامل همه ی دانش آموزان 6 تا 9 سال تحت درمان در مراکز اختلالات یادگیری شهر تهران بود. تعداد 16 دانش آموز به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه برابر آزمایش و گواه قرار گرفتند و با استفاده از آزمون های ظرفیت عدد کل و توالی عدد-حرف از نسخه ی چهارم مقیاس هوش وکسلر کودکان مورد پیش آزمون قرار گرفتند. پس از اجرای 8 جلسه ی 30 تا 40 دقیقه ای آموزش توجه متمرکز و تقسیم شده به صورت فردی روی گروه آزمایشی، از هر 16 نفر پس آزمون گرفته شد و پس از گذشت زمان به مدت یک ماه و نیم، پیگیری صورت گرفت. برای تحلیل داده ها از روش آمیخته (Split Plot) استفاده شد. نتایج نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل در افزایش نمره های عملکرد ظرفیت عدد کل و توالی عدد-حرف تفاوت معناداری وجود دارد(01/0>P)؛ بنابراین برنامه مداخله ای طراحی شده مبتنی بر آموزش توجه متمرکز و تقسیم شده باعث افزایش ظرفیت عدد کل و توالی عدد-حرف در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص می شود.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه ی هوش های چندگانه ی گاردنر و خودکارآمدی دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه ی جمع آوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی ناحیه 3 آموزش وپرورش کرج در سال تحصیلی 96-1395 با تعداد 8019 بود. نمونه ی آماری پژوهش با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک 117 نفر انتخاب شدند. پرسشنامه ها شامل هوش چندگانه ی گاردنر (armstrung, 2003) و خودکارآمدی کودک و نوجوان (2001، murhs) بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون های چندگانه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و این نتایج به دست آمد: بین ابعاد هوش های چندگانه (زبانی، ریاضی، فضایی، حرکتی، میان فردی، درون فردی، موسیقی، طبیعت گرایی) و اجزای خود کارآمدی (اجتماعی، تحصیلی و هیجانی) دانش آموزان رابطه ی معنادار وجود دارد (01/0P<). رگرسیون های خطی نیز نشان داد که از بین مؤلفه های هشت گانه ی هوش های گاردنر، فقط یک مؤلفه (هوش ریاضی) بیشترین رابطه را با خودکارآمدی تحصیلی (01/0P<) داشته است.