پژوهش در پزشکی
سال:1384 | دوره:29 | شماره:2 |تعداد مقالات:20

"عامل اثرگذار" واژه ای آشنا برای اغلب جامعه علمی و پزشکی است، ولی با وجود استفاده گسترده و اغلب وسواسی، معدودی بطور کامل معنی یا کاربردهای آن در واقع مجادله های راجع به آن را درک می کنند. در این مقاله نحوه اندازه گیری و استخراج این شاخص موثر و برخی مسایل مربوط به آن (بویژه سو استفاده از آن به عنوان سنجشی از شایستگی نویسنده) بررسی می شود.

رعایت اصول اخلاقی در طراحی و اجرای انواع پژوهشها از اصول اولیه تحقیق است، ولی این به تنهایی کافی نیست و هنگام انتشار نتایج تحقیق نیز باید به دقت اصول اخلاقی مورد توجه محقق قرار گیرد. در طراحی و اجرای تحقیق، رعایت صداقت و امانت علمی، در نظر گرفتن باورهای رفتار و نظام اجتماعی، صداقت هنگام بازبینی مطالب موجود در پیشینه تحقیق و در نتایج پژوهش، دقت در حسن استفاده از بودجه، توجه به رفاه اعضای گروه تحقیق و اجتناب از ایجاد ناراحتی برای آنان ضروری است. در تجربیات انسانی توجهی خاص به اساس اصول الهی و بین المللی و معیارهای شغلی و حقوق فردی و انسانی شامل رعایت آزادی فردی، حق انتخاب فردی، رعایت حفظ اسرار، حق آزادی اجتناب از آسیبهای احتمالی در جریان پژوهش، حق تصمیم گیری و انتخاب بین خطر عدم انجام بررسی با خطراتی که ممکن است در نتیجه انجام تحقیق بر فرد وارد شود، رعایت حقوق افراد نابالغ یا بالغین که از نظر روانی نقص دارند و جلوگیری از خطرات احتمالی به سلامت افراد تحت بررسی در معاهده هلسنیکی و سایر بیانیه های جهانی مرتبط با اخلاق در پژوهش آورده شده است.

چاقی اختلالی است که به عوامل متعددی بستگی داشته و اغلب با بیماریهای دیگر از جمله دیابت، پرفشاری خون و بیماریهای قلبی و عروقی، استئوآرتریت و برخی سرطانها همراه است. چاقی را می توان سندرم دنیای نو دانست که شیوع آن در تمام گروههای سنی رو به افزایش است. در حالی که آمار دقیق برای همه کشورها وجود ندارد اما در آمریکا به عنوان مثال چاقی طی یک دهه در مردان از 12% به 20% و در زنان از 16% به 25% رسیده است.پیشینیان ما چاقی را "ام الامراض" یا مادر بیماریها می دانستند بدون آنکه جزئیات مساله از نظر علمی برای آنان روشن باشد. امروزه با پیشرفت دانش به ویژه در زمینه پزشکی و با تقدم یافتن پیشگیری بر درمان مساله چاقی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. اگر چه رابطه اضافه وزن و چاقی با بیماری دیابت از گذشته شناخته شده بود اما امروزه طیف وسیعی از بیماریها ارتباط خود را با چاقی نشان داده اند که از جمله می توان به تخمدان پلی کیستیک، ناباروری در زنان و افسردگی اشاره کرد.

فناوری نانو، زیست شناسی و ژنتیک ملکولی، فناوری اطلاعات و علوم شناختی چهار زیرساخت انقلاب سوم علمی - صنعتی جاری را تشکیل می دهند و توسعه علم و فناوری را تا حداقل پنجاه سال آینده رهبری خواهند کرد. همپوشانی این چهار حوزه در ساختاری واحد، با محوریت فناوری نانو، در آینده ای نه چندان دور پیدایش فناوری همگرا (Convergent Technology) را بدنبال خواهد داشت که یکی از تبعات این فناوری، امکان تولید دستگاهها، ادوات و مواد هوشمندی است که کلیه ویژگیها و مکانیسمهای بسیار پیشرفته موجود در دستگاههای زیستی و هوشمند طبیعی را یکجا در بر خواهند داشت. بررسی اوضاع جهانی در حوزه علوم و فناوری نانو به روشنی نشان می دهد که ایجاد و انکشاف این حوزه می بایست در رده اولویتهای درجه اول کشور قرار گیرد زیرا عقب ماندن ایران از قافله در حال حرکت بزرگ جهانی، ضربات جبران ناپذیری را بر امر توسعه علمی و فنی کشور در کلیه حوزه های علوم و فناوریهای قرن تازه وارد خواهد ساخت.

سابقه و هدف: بررسیهای اخیر حاکی از افزایش شیوع هشداردهنده چاقی در سراسر جهان است. هدف از این تحقیق، بررسی روند شیوع چاقی در بزرگسالان ساکن منطقه 13 تهران طی سه سال می باشد.مواد و روشها: 2102 نفر از افراد 20 تا 80 ساله که در هر دو مرحله اول و دوم مطالعه قند و لیپید تهران در طی سالهای 1378 تا 1381 شرکت کرده بودند، مورد ارزیابی های تن سنجی قرار گرفتند. وزن، قد، دور کمر و دور باسن طبق پروتکل IOTF اندازه گیری و نمایه توده بدنی (BMI) محاسبه شد. شیوع اضافه وزن و چاقی به ترتیب بر اساس BMI=25-29.9 و BMI≥30 تعریف گردید. چاقی شکمی به صورت نسبت دور کمر به دور باسن (WHR) بیشتر یا مساوی 0.8 در زنان و WHR بیشتر یا مساوی 0.9 در مردان در نظر گرفته شد. گروههای سنی به 6 رده، 29-20، 39-30، 49-40، 59-50، 69-60 و 79-70 تقسیم و شیوع اضافه وزن، چاقی و چاقی شکمی در گروههای مختلف سنی و به تفکیک جنس بررسی شد. یافته ها: در مردان میانگین BMI از 26.1±4.1 به 26.7±4.1kg/m2 و WHR از 0.92 به 0.95 به ترتیب از سال 1378 به 1381 افزایش یافت (P<0.001). میانگین BMI زنان در همین سالها از 27.8±4.9 به 28.7±5.9kg/m2 رسید (P<0.001). میانگین WHR زنان در سال 1378، 0.84±0.08 و در سال 1381، 0.88±0.08 بود (P<0.001). در فاصله سالهای 78 تا 81 شیوع چاقی در زنان از 32.7 به 40.3 (P<0.05) و در مردان از 16.5 به 20.8 درصد افزایش یافت. شیوع اضافه وزن در زنان در سالهای 78 و 81 به ترتیب 40 و 39.5 درصد و در مردان 42.5 و 46 درصد بود. 63.1% از مردان و 67.1% از زنان در سال 1378 و 79.5% از مردان و 82.1% از زنان در سال 1381 چاقی شکمی داشتند. بیشترین میزان روند شیوع چاقی مربوط به گروه سنی 39-30 سال و بیشترین میزان روند شیوع چاقی شکمی مربوط به گروه سنی 29-20 سال بود. نتیجه گیری: نتایج حاکی از افزایش شیوع چاقی در طی سه سال در ساکنین منطقه 13 تهران می باشد. ضرورت آموزشها و برنامه های هدفدار جهت اصلاح شیوه زندگی و تغذیه صحیح به منظور پیشگیری و کاهش شیوع ابتلا به اضافه وزن و چاقی خاطر نشان می گردد.

سابقه و هدف: فلج شبکه بازویی ناشی از کندگی (Avulsion) تنه های عصبی در جوامع صنعتی در بیشتر موارد در سنین جوانی بوجود می آید، لذا از نظر اقتصادی و روانی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. هدف مطالعه حاضر تعیین نتایج ده ساله استفاده از عصب زوج 11 برای فلکسیون آرنج و انگشتان در بیمارستانهای مختلف تهران بود. مواد و روشها: در این کارآزمایی بالینی 32 بیمار با روش Spino - Bicipital درمان شدند که 14 مورد آنها بین 35-18 سال سن داشته و تحت درمان جراحی برای انتقال نیروی عضله دو سربازویی به فلکسورهای دوم تا پنجم با واسطه فاشیالاتا قرار گرفته و بررسی نیروی منتقل شده به فلکسورهای عمقی انگشتان بعد از 3 سال مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: از 32 بیمار جراحی شده، 21 مورد (66%) MRC درجه 4، 8 مورد (25%) درجه 3، 2 مورد (6%) درجه 2 و 1 مورد MRC صفر (3%) داشتند. از 21 مورد MRC4، در 14 مورد جهت انتقال نیروی عضله Biceps به انگشتان از فاشیالاتا استفاده شد و در ارزیابی سه ساله 9 بیمار (64%) قادر به گرفتن وزنه 9 کیلوگرمی و 5 بیمار قادر به گرفتن وزنه 4 کیلوگرمی (36%) بودند. فلکسیون ساعد بیش از 90 درجه در تمام بیماران دیده شد و فلکسیون مچ بین 35-20 درجه بود. نتیجه گیری: استفاده از عصب زوج 11 در بیمارانی که فلج شبکه بازویی متعاقب کنده شدن تنه های عصبی از نخاع دارند، اندیکاسیون داشته و نتایج قابل قبولی خواهد داشت.

سابقه و هدف: اختلال بیش فعالی و بی توجهی کودکان یکی از شایعترین اختلالات روانپزشکی اطفال می باشد که حدود 5 درصد از دانش آموزان مقطع ابتدایی به آن مبتلا هستند. این بیماری در پسرها شایعتر از دخترها است. این بیماری علاوه بر هزینه های زیادی که بر سیستم بهداشتی کشور اعمال می کند در سرنوشت شغلی، اجتماعی و آموزشی کودکان و رشد فکری و هیجانی آنها نقش مهمی دارد. لذا یافتن روشی که بیشترین اثر درمانی را در جامعه ما داشته باشد، ضروری بنظر می رسد. مواد و روشها: این پژوهش یک مطالعه کارآزمایی بالینی بر روی دو گروه 20 نفری از کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و بی توجهی می باشد که تحت درمان با قرص متیل فنیدیت در گروه اول و متیل فنیدیت توام با رفتار درمانی در گروه دوم بودند. آموزش رفتاردرمانی با استفاده از یک روش مشخص و سازمان یافته به یک گروه از کودکان علاوه بر دارو داده شد. یافته ها: نتایج مطالعه نشان می دهد که درمان توام روی علایم بی توجهی و نافرمانی بیشتر از درمان تک دارویی موثر بوده است ولی روی علایم بیش فعالی و رفتارهای تکانه ای و کل علایم تاثیر بیشتری نداشته است. نتیجه گیری: اگرچه درمان توام روی دو دسته از علایم اصلی بیماری موثر نبوده است ولی با توجه به پاسخ بهتر بر روی علایم بی توجهی و نافرمانی کودکان، اهمیت روشهای آموزش خانواده در کاهش مشکلات دانش آموزان از قبیل افت تحصیلی، بی انضباطی، ترد شدن از طرف دوستان مشخص می شود که لازم است برای بالا بردن اعتماد به نفس و اصلاح بستر خانواده از تکنیکهای آموزش رفتار درمانی استفاده شود.

سابقه و هدف: با توجه به شیوع بالای اختلالات روانی در دنیای امروز و نظر به اهمیت بروز این اختلالات در سنین نوجوانی، مطالعه حاضر به منظور آگاهی از وضعیت سلامت روان نوجوانان منطقه 13 شهر تهران در قالب بخشی از مطالعه قند و لیپید تهران انجام شد. مواد و روشها: در یک مطالعه مقطعی از مجموع موارد مورد بررسی در طرح ملی قند و لیپید تهران، 346 نوجوان 19-12 سال به تصادف انتخاب شدند. فرم اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه 28 سوالی سلامت عمومی (GHQ-28) که قبلا برای جمعیت ایرانی معتبر شده بود، توسط جمعیت مورد مطالعه تکمیل گردید. در این پرسشنامه امتیاز 6 و بالاتر مشکوک به اختلال روانی در نظر گرفته شد. جهت مقایسه امتیازات کل پرسشنامه و خرده مقیاس ها بین دو جنس از آزمونهای کای دو و من ویتنی و برای مقایسه مقیاسها از آزمون فریدمن استفاده شد. یافته ها: نمونه ها شامل 150 (43.4%) پسر و 196 (56.6%) دختر بودند. 184 نفر (53.2%) نمره 6 و بالاتر داشتند. میانگین و انحراف معیار نمره کل پرسشنامه 6.9±5.1 با میانه 6 و میانگین و انحراف معیار مقیاسهای پرسشنامه شامل جسمانی سازی علائم، اضطراب و اختلالات خواب، اختلال عملکرد اجتماعی و افسردگی به ترتیب 0.9±1.4، 0.3±1.7، 3.7±2.1 و 1.0±1.7  محاسبه گردید. میانه مقیاسهای مذکور به ترتیب 0، 1، 4 و 0 بود. در مقیاس عملکرد اجتماعی میزان سلامت روان کمتر از سایر موارد مشاهده گردید (p<0.001). فراوانی نمرات 6 و بالاتر در دختران به طور معنی داری بیشتر از پسران بود (65% در مقابل 35%،P<0.001).نتیجه گیری: بیش از نیمی از نوجوانان مورد بررسی تهرانی مشکوک به اختلال روانی بودند که در این میان دختران سهم بیشتری داشتند. با توجه به اهمیت دوران نوجوانی و با عنایت به نقش سلامت روان به عنوان یکی از ارکان سلامت عمومی، بررسی علل زمینه ساز اختلالات روانی در نوجوانان و راههای پیشگیری از آن بویژه در مقیاس عملکرد اجتماعی در مطالعات بعدی توصیه می گردد.

سابقه و هدف: صرع مقاوم به مواردی اطلاق می شود که حملات صرع با استفاده از داروهای ضد تشنج رایج به خوبی کنترل نشود. هدف از تحقیق حاضر بررسی کارآیی و میزان عوارض جانبی تایپرامات به صورت داروی کمکی در انواع سندرمهای صرعی مقاوم در کودکان بود. مواد و روشها: در این مطالعه نیمه تجربی، 42 کودک با صرع مقاوم به درمان شرکت کردند. 14 نفر دختر (33.3%) و 28 نفر پسر (66.7%) در محدوده سنی 15-1 سال (میانگین سنی 5.8 سال) از بین کودکان با صرع مقاوم مراجعه کننده به درمانگاه و یا بخش اعصاب بیمارستان مفید انتخاب و وارد مطالعه شدند. تشنجات بیماران علیرغم مصرف 13-4 نوع داروی ضد صرع (متوسط 9 دارو) به طور رضایت بخش کنترل نشده بود. دارو طی یک دوره 4 هفته ای تیتراسیون به داروهای ضد صرعی همراه اضافه گردید (هفته اول 3، هفته دوم 5، هفته سوم 7 و هفته چهارم mg/kg 9). سپس بیمار به مدت سه ماه تحت رژیم دارویی ضد صرعی ثابت (تاپیرامات و داروی ضدصرعی همراه) قرار گرفت.یافته ها: بر اساس طبقه بندی سندرمهای اپی لپتیکی، 14 نفر سندرم لنوکس گشتات (34%)، 8 نفر صرع ایدیوپاتیک (19%)، 16 نفر صرع سیمپتوماتیک (38%) و 4 نفر صرع میوکلونیک پیشرونده (9%) داشتند. در پایان ارزیابی سه ماهه، 17% بیماران بدون تشنج شده و در 26% کاهش بیش از 50% در فرکانس تشنج حاصل گردید. در 5% بیماران حملات صرعی تشدید شد. عوارض خطیر کبدی، کلیوی و خونی در هیچیک از بیماران مشاهده نگردید. عوارض عصبی خفیف و گذرا در 12% بیماران دیده شد که شامل کاهش ناچیز اشتها در یک نفر، خواب آلودگی در سه نفر و آتاکسی در یک نفر بود. نتیجه گیری: پاسخ درمانی به تاپیرامات در مطالعه حاضر قابل قبول می باشد. می توان از این دارو در موارد صرع مقاوم سود جست.

سابقه و هدف: اندازه گیری شاخصهای ویرولوژیک بهمراه کارکرد کبدی و شاخصهای هیستوپاتولوژیکی می تواند در ارزیابی موقعیت و پیش آگهی بیماران هپاتیت B نقش بسزایی داشته باشد. هدف از این مطالعه بررسی بیماران مبتلا به عفونت مزمن هپاتیت B از لحاظ شاخصهای ویرولوژیک و مقایسه آن با برخی متغیرهای دموگرافیک در بیماران ایرانی می باشد. مواد و روشها: در این مطالعه مقطعی 150 نفر از افرادی که طی سالهای 82-1380 به یکی از کلینیکهای تخصصی شهر تهران مراجعه و در آزمایشات اولیه بیش از 6 ماه HBsAg مثبت بودند، وارد مطالعه شدند. در این بیماران آزمایشات تکمیلی از جمله آزمایشات کارکرد کبدی، HBeAg، HBeAb، HBsAb و HBcAb و همچنین در صورت لزوم بیوپسی و بررسیهای آسیب شناختی کبد صورت گرفت. یافته ها: در مجموع، 40.1% ناقل هپاتیت، 48.3% هپاتیت مزمن و 11.6% مبتلا به سیروز کبدی بودند. 45 نفر HBeAg مثبت و 77 نفر  HBeAgمنفی بودند. بررسی HCVAb نشان داد که 4 نفر از مجموع بیماران همزمان HCVAb مثبت و HBsAg مثبت بودند. 5 نفر از بیماران HBsAb مثبت بودند. HBeAg در 13 نفر از زنان مثبت بود در حالیکه این میزان در مردان مورد بررسی 32 نفر بود (NS). بین سن و HBeAg مثبت در بیماران هپاتیت مزمن ارتباط معنی داری وجود داشت (P<0.001).نتیجه گیری: شیوع بالای HBeAg منفی در بیماران مبتلا به عفونت مزمن هپاتیت B، لزوم انجام بررسیهای DNA برای تشخیص قطعی این بیماران را مشخص می نماید.

سابقه و هدف: تجویز غیرمنطقی آنتی بیوتیکها به ویژه مصرف بی رویه آنها، باعث افزایش گونه های مقاوم باکتریایی در عفونتهای بیمارستانی و بروز عوارض خطرناک اما قابل اجتناب می شود که پیامد آنها تحمیل خسارات مالی و بالینی جبران ناپذیر بر سیستم بهداشتی می باشد. مواد و روشها: این پژوهش با هدف بررسی الگوی مصرف آنتی بیوتیکها به تفکیک بیماریها در مرکز پزشکی، آموزشی، درمانی طالقانی تهران طی ماههای تیر و آذر سال 1380 با بهره گیری از سیستم استاندارد بین المللی ATC/DDD، توصیه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO)، در قالب یک مطالعه گذشته نگر ارزیابی مصرف دارو (DUE retrospective) طرح ریزی گردیده است.یافته ها: در این مدت، 2137 پرونده مورد بررسی قرار گرفت که 57% (1222 پرونده) آنها آنتی بیوتیک دریافت کرده بودند. هزینه این آنتی بیوتیک درمانی نسبت به کل هزینه های دارویی بیمارستان در طی مدت مطالعه بالغ بر 19.4% بود. از کل پرونده هایی که آنتی بیوتیک دریافت کرده بودند، 68% تحت جراحی قرار گرفته بودند که در 49.9% از جراحیها (جراحیهای انتخابی) تجویز پیشگیری آنتی بیوتیکی در جراحی بیش از 48 ساعت ادامه داشته است. میزان کل آنتی بیوتیکهای مصرفی در طی مدت مطالعه در بیمارستان طالقانی بالغ بر DDD/100 bed days 99.82 بود که 79.3% آن مربوط به اشکال تزریقی می شد. در بین گروههای اصلی بیماریها بالاترین میزان مصرف آنتی بیوتیکها مربوط به موارد ارتوپدیک و جراحی ترمیمی (23%) بود. 75% کل آنتی بیوتیک مصرفی مربوط به گروههای سفالوسپورینها (49%) و پنی سیلینها (27%) بود و گروههای آمینوگلیکوزیدها (6%)، مشتقات ایمیدازولی (5%)، فلوروکینولونها (4%) و سایر گروههای آنتی بیوتیکها (9%) سایر موارد مصرف آنتی بیوتیکها را تشکیل می دادند.نتیجه گیری: مقایسه یافته های پژوهش با مطالعات مشابه داخلی تفاوت اندکی را نشان می دهد اما در مقایسه با اکثر مطالعات مشابه اروپایی بیانگر تفاوت چشمگیری می باشد. علیرغم اینکه برای یافتن دلایل این کثرت مصرف، احتیاج به مطالعات کیفی گسترده تری می باشد اما می توان مصرف چند روزه پیشگیری آنتی بیوتیکی در جراحیها (به ویژه در جراحیهای انتخابی)، با توجه به توصیه های مکرر منابع معتبر مبنی بر کاهش زمان تجویز تا کمتر از 24 ساعت، را مصداق مصرف غیر منطقی آنتی بیوتیکها دانست.

سابقه و هدف: دانش آموزان که درصد قابل ملاحظه ای از جمعیت در حال رشد را تشکیل می دهند به علت خصوصیات جسمانی روانی بسیار آسیب پذیر بوده ولی از طرف دیگر بسیار مستعد فراگیری نیز می باشند. لذا تامین غذای سالم و بهداشتی و جبران کمبودهای غذایی احتمالی در سنین مدرسه ضمن آنکه کودکان و نوجوانان را برای گذراندن موفقیت آمیز دوران تحصیل یاری می رساند، به سبب تاثیر بر فعالیتهای ذهنی و هوشی آنان بازده آموزشی مدرسه را نیز ارتقا می دهد. مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی، 7610 دانش آموز از 19 منطقه آموزش و پرورش تهران بمنظور تعیین غذاهای دریافتی در مدارس مورد مطالعه قرار گرفتند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه و با مصاحبه حضوری از دانش آموزان انجام شد و الگوی مصرف غذا در آنها تعیین گردید. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که 6.9% از دانش آموزان بدون صرف صبحانه به مدرسه می رفتند و 17.7% از آنها غذای میان وعده مصرف نمی کردند. الگوی مصرف صبحانه برای 45.7% از دانش آموزان مواد غذایی مرسوم مثل نان، پنیر و چای و حدود 42% شیر و شیر کاکائو بود. بیشترین مصرف غذای میان وعده ای مجاز بیسکوییت و کلوچه (47.8%) و میوه و آب میوه (38.9%) بود. در مجموع 14.2% از دانش آموزان از غذاهای غیرمجاز تغذیه می شدند و کمترین مصرف از گروه خشکبار بود به نحوی که مصرف چند قلم از غذاهای غیر مجاز 3 برابر مصرف خشکبار بود. نتیجه گیری: برنامه غذایی مدارس یکی از عوامل مهمی است که می تواند در رفع مشکلات تغذیه ای و سلامتی سنین مدرسه موثر باشد. یافته های این تحقیق نشان داد علیرغم آموزشهای لازم توسط مربیان بهداشت مدارس به دانش آموزان هنوز باید اهمیت صبحانه بعنوان اصلی ترین وعده غذایی و همچنین خوردن غذای میان وعده ای و اجتناب از مصرف غذاهای غیرمجاز برای کودکان، والدین و آموزگاران شرح داده شود.

سابقه و هدف: دریافت کافی ید در نوزادان به مقدار زیادی وابسته به مقادیر ید شیر مادر می باشد. تا به حال مطالعه ای در زمینه مقادیر ید شیر مادران در ایران انجام نشده است. هدف از این مطالعه بررسی کفایت ید دریافتی در زنان شیرده در شهر گرگان است. مواد و روشها: 100 مادر شیرده در مدت دو ماه (فروردین تا خرداد 1382) به هنگام مراجعه به بیمارستان طالقانی گرگان به صورت تصادفی انتخاب شدند. مراجعین بین 180-30 روز پس از زایمان مراجعه نموده بودند. اندازه گواتر بر اساس طبقه بندی WHO درجه بندی گردید. نمونه های ادرار (2-3 mL) و شیر مادر (5-10 mL) برای اندازه گیری غلظت ید با روش هضم کالتوف جمع آوری گشت. مقادیر ید ادرار و شیر مادر به ترتیب μg/L  100> و 50> به عنوان کمبود ید در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن مادران 25.6±1.6 سال بود. گواتر درجه 1 در 43% و درجه 2 در 8% مادران وجود داشت. میانه (محدوده؛ فاصله اطمینان 95%) غلظت ید ادرار μg/L 259 (519-35؛ 275-226) بود. غلظت ید ادرار در 16% کمتر از μg/L 100 (13% بین μg/L 99-50 و 3% بین μg/L 49-20) بود. گواتر درجه 1 در 8% و درجه 2 در 8% مادران با غلظت ید ادرار μg/L 100> وجود داشت. هیچکدام از مادران دارای غلظت ید ادرار کمتر ازμg/L  20 نبودند. میانه غلظت ید شیر مادر μg/L  93.5 (696-17؛ 137-97) بود. غلظت شیر مادر در 19% کمتر از μg/L50 (13% بین μg/L 49-35، 3% بین μg/L  34-20 و 3% کمتر از μg/L 20) بود. گواتر درجه 1 و 2 به ترتیب در 11% و 8% مادران با غلظت ید شیر μg/L  50> شناسایی شد. بین مقادیر غلظت ید شیر و ادرار ارتباط معنی داری وجود داشت (r=0.44، p<0.0001). ارتباط معنی داری بین وجود کمبود ید و گواتر مشاهده شد (p<0.0001).نتیجه گیری: مقادیر ید ادرار نشان دهنده دریافت کافی ید در مادران است ولی هنوز برخی از نوزادان و شیرخواران بدلیل وجود مقادیر کم ید در شیر مادر در معرض کمبود ید قرار دارند.

سابقه و هدف: سندرم هپاتوپولمونری (HPS) یکی از عوارض ریوی بیماران سیروزی است که با کاهش اکسیژن خون شریانی خود را نشان می دهد. مطالعه حاضر با هدف تعیین فراوانی این سندرم در بیماران سیروزی، بررسی خصوصیات بالینی و آزمایشگاهی و تعیین ارزش پیش بینی کننده این خصوصیات در تشخیص این سندرم در بیماران ایرانی صورت گرفت.مواد و روشها: این مطالعه بر روی 54 بیمار مبتلا به سیروز که طی سالهای 83- 1382 به بخش گوارش بیمارستان طالقانی مراجعه کرده بودند، انتخاب شدند. اکوکنتراست ریه صورت گرفت و شانت داخل ریوی و داخل قلبی در آنها بررسی شد. توسط ABG اکسیژن خون شریانی و گرادیان (A-a)o2 اندازه گیری شد. علایم بالینی - آزمایشگاهی و علل زمینه ای بررسی گردید. تمام بیماران از نظر واریس مری تحت آندوسکوپی قرار گرفتند. بیمارانی که هر سه معیار تشخیص سندرم هپاتوپولمونر را به صورت سیروز کبدی، داکسی ژیناسیون خون شریانی (Po2<80mmHg) و دیلاتاسیون شریانی داخل ریوی داشتند، تحت عنوان سندرم هپاتوپولمونری کلینیکال تعریف شدند و بیمارانی که فقط دیلاتاسیون شریانی داخل ریوی داشتند ولی معیارهای دیگر (هیپوکسی خون شریانی) را نداشتند، تحت عنوان ساب کلینیکال هپاتوپولمونری شناخته شدند.یافته ها: از 54 بیمار، 10 بیمار (18.5%) معیارهای HPS کلینیکال و 7 بیمار (13%) HPS ساب کلینیکال داشتند. بیشترین فراوانی در گروه سنی 80-71 سال بود. بیشترین عامل ایجاد HPS هپاتیت B بود. از نظر علائم بالینی بیشترین فراوانی مربوط به تنگی نفس (100%) و سیانوز (90%) بود. تنگی نفس بیشترین حساسیت و کلابینگ بیشترین ویژگی را داشت. Pao2 زیر 70 و گرادیان آلوئولی - شریانی بالاترین حساسیت را در تشخیص HPS داشت. نتیجه گیری: کلابینگ با بیشترین ارزش اخباری مثبت (75%) و تنگی نفس با بیشترین ارزش اخباری منفی (100%) بهترین فاکتورها در تشخیص بالینی سندرم هپاتوپولمونری هستند. Pa02<70 و P(A-a)02>30 و مجموع آنها بیشترین ارزش پیشگویی کننده مثبت و منفی را در تشخیص سندرم هپاتوپولمونری دارند.

سابقه و هدف: افزایش شیوع چاقی در کودکان و نوجوانان، محققین را بر آن داشته تا مطالعات گسترده ای را در زمینه عوامل مرتبط با چاقی در این گروه سنی انجام دهند. عوامل مربوط به دوران جنینی و سالهای نخست زندگی و همچنن عواملی که حاصل تغییر در شیوه زندگی هستند، در بسیاری از بررسیها مد نظر قرار گرفته اند. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط این عوامل با چاقی در دانش آموزان دبستانی شهر اهواز صورت گرفت.مواد و روشها: طی یک نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای در سطح دبستانهای شهر اهواز در سال تحصیلی 82-1381، کلیه دانش آموزان 10 و 11 ساله ای که دارای نمایه توده بدن BMI بزرگتر یا مساوی صدک 95 مرجع ایرانی بودند، به عنوان گروه مورد (چاق) و همین تعداد (150 نفر) دانش آموز هم سن و هم جنس غیر چاق (BMI کوچکتر از صدک 85 همان مرجع) به عنوان گروه شاهد بررسی شدند. فعالیت فیزیکی دانش آموزان با استفاده از پرسشنامه فعالیت فیزیکی Baeck ضمن پرسش از دانش آموز ارزیابی گردید و سایر اطلاعات با پرسش از مادر دانش آموز جمع آوری شد. یافته ها: با تجزیه و تحلیل داده ها، میانگین وزن تولد در دانش آموزان چاق به طور معنی داری بیش از دانش آموزان غیر چاق بود و همبستگی منفی و معنی داری بین BMI دانش آموزان چاق با سن شروع غذای کمکی یافت شد. مدت تماشای تلویزیون و بازی با رایانه و سایر وسایل الکترونیکی نیز با BMI دانش آموزان چاق همبستگی مثبت و معنی داری نشان داد. دانش آموزان گروه مورد در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری کمتر می خوابیدند و فعالیت بدنی کمتری نیز داشتند. تفاوت آماری معنی داری از نظر نژاد، سن جنینی، فصل تولد، رتبه تولد، مدت تغذیه با شیر مادر و نظم خوابیدن بین دو گروه مورد و شاهد مشاهده نگردید. نتیجه گیری: وزن بالای تولد، شروع زودرس غذای کمکی، تماشای طولانی مدت تلویزیون و بازی با رایانه و سایر وسایل الکترونیکی، کم بودن طول مدت خواب و فعالیت فیزیکی کم عوامل مرتبط با چاقی در دانش آموزان دبستانی شهر اهواز بودند. انجام بررسیهای بیشتر در این زمینه و در شهرهای دیگر می تواند اطلاعات کاملتری از عوامل مرتبط با چاقی در کودکان و نوجوانان ایرانی فراهم نماید.

سابقه و هدف: توجه به عملکرد حرفه ای سرپرستاران، به عنوان مدیران پرستاری بخشهای بیمارستانی، به معنای توجه به موفقیت و بهره وری بیمارستانها و ارتقا سطح سلامت افراد جامعه است. پژوهش حاضر به منظور تعیین نظرات مدیران خدمات پرستاری و سرپرستاران در مورد ارزشیابی عملکرد سرپرستاران و ارایه الگوی پیشنهادی جهت ارزشیابی عملکرد آنها در بیمارستانهای تابعه دانشگاههای علوم پزشکی شهر تهران در سال 1382 صورت گرفت. مواد و روشها: در این پژوهش توصیفی - مقایسه ای، ابتدا نظرات 34 مدیر پرستاری که به روش تصادفی طبقه بندی شده و 108 سرپرستار که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند، با استفاده از پرسشنامه ارزشیابی فعلی و مطلوب عملکرد سرپرستاران تعیین، و بر اساس نتیجه آزمون KF که نرمال بودن داده ها بررسی می شود از آزمون پارامتری نظیر t و آزمون ناپارامتری مانند آنالیز واریانس کروسکال والیس و آزمون من ویتنی برای مقایسه موارد با یکدیگر استفاده شده است. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که مدیران پرستاری نسبت به سرپرستاران دید مثبت تری در مورد ارزشیابی فعلی دارند (P<0.002). 97.1% مدیران و 95.1% سرپرستاران به میزان بسیار زیاد (با میانگین نمره 5-4 از 5 نمره) با «ضرورت» تدوین الگوی ارزشیابی مطلوب عملکرد سرپرستاران موافق بودند. مدیران و سرپرستاران به ترتیب با میانگین نمره 4.81 و 4.75 با ویژگی های پیشنهادی در زمینه نحوه اجرای ارزشیابی و استفاده از نتایج آن موافق بودند. تدوین معیارهای ارزشیابی عملکرد سرپرستاران در دو بعد کلی مدیریت اجرایی و مدیریت آموزشی - پژوهشی ارایه گردید. نتیجه گیری: ضرورت دارد که الگوی پیشنهادی پس از طی مراحل تصویب و تایید جهت اجرای آزمایشی مورد بررسی و تعمق قرار گیرد. بدون شک بکارگیری ارزشیابی عملی و صحیح گامی موثر در جهت ارتقای کیفیت خدمات پرستاری خواهد بود.