پژوهش های گیاهی
سال:1397 | دوره:31 | شماره:2 |تعداد مقالات:20

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش شوری و اسید سالیسیلیک بر برخی صفات فیزیولوژیک گیاه دارویی بالنگو آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج سطح مختلف تنش شوری (صفر، 2، 4، 6 و 8 دسی زیمنس بر متر) و دو سطح اسید سالیسیلیک (صفر و 200 قسمت در میلیون) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده برهمکنش تنش شوری و اسید سالیسیلیک بر صفات پرولین برگ، میزان پروتئین، غلظت سدیم و پتاسیم برگ و فعالیت آنزیم-های آنتی اکسیدان کاتالاز و پروکسیداز معنی دار بود در حالی که اثر متقابل تیمارها بر رنگیزه های فتوسنتزی معنی دار نشد. در ارتباط با میزان کلروفیل a فقط اثر ساده تنش شوری و برای کلروفیل b اثرات ساده تنش شوری و اسید سالیسیلیک معنی دار شد. افزایش شدت تنش شوری باعث افزایش میزان پرولین گیاه شد در حالی که در همه سطوح تنش شوری کاربرد اسید سالیسیلیک باعث کاهش معنی دار میزان پرولین شد. کاربرد اسید سالیسیلیک در همه سطوح تنش به طور میانگین باعث افزایش 15 درصدی فعالیت آنزیم کاتالاز شد در حالی که محلول پاشی این هورمون، میانگین فعالیت آنزیم پروکسیداز را در حدود 13 درصد کاهش داد. اگرچه افزایش شدت تنش شوری باعث افزایش میزان پتاسیم برگ شد ولی اسیدسالیسیلیک تاثیر منفی و معنی داری بر میزان پتاسیم موجود در برگ داشت و به طور میانگین در شرایط کاربرد اسید سالیسیلیک میزان جذب پتاسیم توسط برگهای گیاه از 7/64 به 09/50 گرم برکیلوگرم رسید.

تحقیق حاضر در دو منطقه شاهد (کمتر دست خورده) و تخریب یافته در شهرستان ایوان در استان ایلام انجام شد. در هر دو منطقه بصورت تصادفی 4 مرکز برداشت با توجه به اصل توده معرف انتخاب شد. در هر منطقه 16 قطعه نمونه دایره ای شکل با مساحت 1000 مترمربع برای برداشت گونه های درختی و درختچه ای پیاده شد. در هر قطعه نمونه اصلی 2 میکروپلات به ابعاد (1 مترمربع) برای برداشت پوشش علفی تعیین گردید. همچنین در هر قطعه نمونه اصلی سه نمونه خاک از (عمق 0 تا 20 سانتیمتری) برداشت و یک نمونه ترکیبی برای بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیک به آزمایشگاه منتقل گردید. نمایش قطعات نمونه در تحلیل DCA و PCA نشان داد که قطعات نمونه بر اساس ترکیب گیاهی و عوامل محیطی دو گروه مجزا را تشکیل داده اند. نتایج شاخص های خاک و مؤلفه های تنوع بر اساس تحلیل مؤلفه های اصلی نشان داد که بیشترین مقدار غنای گونه ای و مواد مغذی خاک و فعالیت بیولوژیک خاک در منطقه شاهد مشاهده شد. به علاوه بیشترین مقدار یکنواختی گونه ای، درصد شن، آهک و شوری خاک در منطقه تخریب شده مشاهده گردید.

کادمیم (Cd) یکی از فلزات سنگین است که افزایش غلظت آن در محیط ریشه سبب بروز اختلالات متابولیسمی در گیاه می شود. به منظور مطالعه تاثیر فراهمی سیلیسیم بر تجمع کادمیوم و تاثیرات مورفولوژیک و فیزیولوژیکی آن بر خرفه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل غلظت های مختلف کادمیوم (صفر، 20، 40 و 60 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک)، و دو سطح سیلیسیم، (عدم کاربرد سیلیسیم و کاربرد سلیکات سدیم (mg/ kg soil 20/1) Na2SiO3) بود. نتایج نشان داد، ارتفاع ساقه اصلی، تعداد شاخه جانبی، وزن تر و خشک در برگ و ریشه و میزان رنگدانه های فتوسنتزی، در غلظت 20 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک تفاوت معنی داری در سطح (05/0≥ P) با شاهد نداشت، در حالیکه همگام با افزایش غلظت کادمیوم، کاهش معنا داری نسبت به شاهد در صفات یاد شده مشاهده شد. مقدار کاروتنوئید و پرولین با افزایش غلظت کادمیوم در غلظت بالاتر از 20 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک نسبت به شاهد افزایش معنی داری در سطح (05/0≥ P) یافت. کاربرد سیلیسیم باعث افزایش ارتفاع ساقه اصلی، تعداد شاخه جانبی، وزن تر و خشک در برگ و ریشه و میزان رنگدانه های فتوسنتزی (05/0≥ P) شد. بنابراین تیمار سیلیسیم می تواند اثر مثبتی در افزایش مقاومت و بهبود شاخص های فیزیولوژیکی در برابر عنصر سنگین کادمیوم در گیاه خرفه ایفا کند و در غلظت های بالای کادمیوم، می توان سیلیسیم را به عنوان عنصر مفید در افزایش عملکرد و افزایش مقاومت این گیاه به تنش محیطی استفاده نمود.

تنش های محیطی و بویژه تنش کم آبی و شوری از موانع اصلی در تولید محصولات کشاورزی در بسیاری از نقاط دنیا بویژه مناطق خشک ونیمه خشک همچون ایران محسوب می شوند. جنس مرزه از جمله گیاهان معطر دارویی شناخته شده است که از نظر اقتصادی، دارویی و پزشکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این تحقیق اثر غلظت های مختلف شوری NaCl بر ترکیب اسانس گیاه مرزه رشینگری مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای شوری اعمال شده شامل شاهد (بدون تنش)، 30، 60، 90، 120و150 میلی مولار می باشد. اسانس گیری از تیمارهای مختلف با روش تقطیر با آب انجام شد و سپس اسانس ها با استفاده از دستگاه GC-MS مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج آنالیز اسانس نشان داد که تغییرات میزان کارواکرول به عنوان مهم ترین ترکیب شناخته شده در اسانس گیاه مرزه رشینگری در این بررسی از روندهای منظم افزایشی یا کاهشی تبعیت نمی کند به طوری که بیشترین مقدار آن در تیمار شاهد و کمترین مقدار آن در تیمار 30 میلی مولار مشاهده شد. همچنین دیگر ترکیبات مهم نیز که شامل لینالول، تیمول و 4-ترپینئول می باشند، از روندهای افزایشی یا کاهشی منظمی تبعیت نمی کنند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که تنش شوری باعث ایجاد تغییراتی در ترکیب های اصلی اسانس گیاه مرزه رشینگری می-شود.

شناسائی پوشش گیاهی و بررسی انتشار جغرافیائی گیاهان هر منطقه، مبنای بررسی ها و تحقیقات اکولو‍ ژی آن منطقه محسوب می شود. هدف پژوهش حاضر معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیائی گیاهان منطقه بیابانی آران و بیدگل است. این منطقه با مساحت 605100 هکتار در 5 کیلومتری شمال آران و بیدگل قرار دارد. نتایج نشان داد، مجموعه گیاهان این منطقه، بالغ بر 347 گونه گیاهی متعلق به 58 تیره و 230 جنس است. از مجموع 230 جنس، 32 جنس (9/13 درصد) و 43 گونه (4/12 درصد) به رده تک لپه ای ها و 193 جنس (9/83 درصد) و 296 گونه (3/85 درصد) به رده دولپه ای ها تعلق دارد. بزرگ ترین تیره های گیاهی از لحاظ تعداد گونه عبارتند از: Chenopodiaceaeبا 60 گونه، Asteraceae با 37 گونه، Poaceae با 33 گونه، Brasicaceae با 30 گونه و Fabaceae با 20 گونه. بیشترین تعداد گونه مربوط به جنس هایAstragalus L. و Salsola L. هر کدام با 12 گونه، Atriplex L. وCalligonum L. هر کدام با 8 گونه، و Nepeta L. با 5 گونه بودند. بررسی انتشار جغرافیائی رستنی های منطقه نشان داد، بیشترین گونه ها به ترتیب متعلق به ناحیه رویشی ایرانی-تورانی با 205 گونه (59 درصد)، ایرانی-تورانی/صحارا-سندی با 47 گونه (5/13 درصد)، 24 گونه دارای پراکنش جهان وطنی (9/6 درصد)، ایرانی-تورانی/مدیترانه ای با 21 گونه (6 درصد) و 15 گونه عناصر مشترک ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری/مدیترانه ای (3/4 درصد) مربوط است. در بین گیاهان منطقه، به ترتیب تروفیت ها با 153 گونه (44 درصد)، همی کریپتوفیت ها با 67 گونه (3/19 درصد)، فانروفیت ها با 60 گونه (3/17 درصد) و کامفیت ها با 39 گونه (2/11 درصد) مهمترین شکل های زیستی را تشکیل دادند.

گل همیشه بهار (Calendula officinalis L. ) گیاهی چند ساله با گلهای دو جنسی و ماده است که اغلب جهت استفاده های دارویی، پزشکی و نیز به عنوان گیاه زینتی کاربرد دارد. گل آذین کلاپرک و شامل گلچه های زایا و نازا می باشد. گلچه های نازا شامل گل های زبانه ای است که سیستم تولید مثلی در آنها تحلیل رفته است. گلچه های زایا به دو گروه گلچه های دوجنسی و گلچه های ماده تقسیم می شوند. گلچه های دو جنسی، دیواره بساک جوان از اپی درم، اندوتسیوم، لایه میانی و تاپی تشکیل شده است، البته لایه میانی را تنها در مراحل اولیه می توان دید. تاپی اکثرا تیپ ترشحی دارد. ضمن فرآیند میوز میکروسپوروسیت ها در گلچه های دوجنسی، سیتوکینز همزمان اتفاق می افتد و تترادهای تتراهدرال ایجاد می شوند. گلچه های دو جنسی اغلب تخمک فاقد عملکرد داشته و عملا نر هستند، به نحوی که حفره تخمدان در آنها خالی است. این در حالی است که گلچه های ماده با تخمک فعال قابل مشاهده اند. تخمک ها به صورت منفرد، واژگون و حالت تک پوسته ای دارند. پارانشیم خورش فقط از یک لایه سلولی تشکیل شده است و لایه جداری تشکیل نمی شود. قبل از تمایز سلول های میکروپیلی به سلول تخم و سلول سینرژیدی، دو هسته قطبی به هم ملحق شده و سلولهای آنتی پود شروع به تجزیه می کنند. نمو کیسه رویانی از تیپ مونوسپوری پلی گونوم تبعیت می کند.

کلزا به عنوان یکی از محصولات تولید کننده دانه های روغنی از اهمیت ویژه ای برای تولید روغن خوراکی گیاهی برخوردار است ولی تحت تنش شوری به میزان قابل ملاحظه ای تحت تاثیر اثرات منفی تنش قرار می گیرد. به منظور مطالعه اثرات تنش شوری روی برخی صفات رشدی و تغییرات الگوی پروتئوم بذر تحت تنش شوری شدید، رقم حساس ساری گل در شرایط گلخانه ای کشت و تحت تنش شوری در سه سطح 0، 175 و 350 میلی مولار نمک کلرید سدیم قرار گرفت. کشت بذور در سیسنم هیدروپونیک از نوع بستر جاری صورت گرفت. برای مطالعه تغییرات الگوی پروتئوم بذور، از تکنیک الکتروفورز ژل دوبعدی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش سطح تنش وزن تر، وزن خشک بخش هوایی، ارتفاع بوته، عملکرد دانه و وزن صد دانه به طوری معنی داری کاهش پیدا می کنند و میزان پرولین در برگ نیز افزایش پیدا می کند. مقایسه الگوی پروتئوم بذور نشان داد که تحت تنش شدید شوری (350 میلی مولار) 29 لکه پروتئینی دچارتغییرات بیان می شوند. شناسایی این لکه ها مشخص کرد که این پروتئین ها در شش گروه عملکردی شامل: متابولیسم کربن، دفاع-سم زدایی، پروتئین ذخیره ای، فتوسنتز، متابولیسم نیتروژن و سنتز-تجزیه در گیر هستند. بیشتر لکه های دارای تغییرات بیان مربوط به گروه متابولیسم کربن و دفاع-سم زدایی بودند. تنش شوری بطور معنی داری باعث کاهش خصوصیات رشدی ساری گل و تغییر الگوی پروتئومی و سطح بیان بذور گردید. بیش از 65 درصد لکه های پروتئینی در بذر ساری گل کاهش بیان معنی دار پیدا نشان دادند.

جلبک های کلرلا به عنوان دارو، غذای آبزیان و بیوفیلترمورد استفاده قرار می گیرند. ازاین دیدگاه، بالا بردن بیوماس و برخی متابولیت های آن حایز اهمیت اقتصادی است. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر تحریکی برخی هورمون های گیاهی بر بیوماس و محتوای متابولیت های مهم جلبک Chlorella sorokiniana بود. در این پژوهش جلبک در محیط کشت پایه Bold تغییر یافته کشت شد. به محیط کشت 5گرم درلیتر گلوکزمنو هیدرات و نسبت های مختلف هورمون های نفتالن استیک اسید (NAA)، بنزیل آمینو پورین (BAP)، ایندول استیک اسید (IAA) و ایندول بوتیریک اسید (IBA) افزوده شد. وزن خشک، محتوای رنگیزه ها و پروتئین کل در این تیمارها اندازه گیری شد. این صفات رشد، در75% محیط کشت های حاوی NAA+BAP افزایش یافت و این افزایش در تیمار با NAA (10میلی گرم در لیتر) BAP+ (1میلی گرم در لیتر) نسبت به شاهد معنی دار بود. در تیمار IAA (1میلی گرم در لیتر) +) BAP 2میلی گرم درلیتر) وزن خشک و مقدار کلروفیل a به طور معنی داری نسبت به شاهد افزایش یافت. وزن خشک و محتوای پروتئین و رنگیزه ها، در تیمار با غلظت های IBA + BAP یا اختلاف معنی داری را با شاهد نشان نمی داد یا کاهش می یافت. بیشترین وزن خشک، تعداد سلول، محتوای رنگیزه ها و پروتئین کل، نسبت به شاهد در تیمارهای NAA+ BAP مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که هورمون های BAP، NAAو IAA به ترتیب بیشترین اثر افزایشی را بر صفات رشد مورد بررسی داشتند و IBA اثر چندانی بر این صفات نداشت.

در این مطالعه جذب و تجمع کادمیم و برخی شاخص های رشدی در پنیرک تحت شرایط کشت هیدروپونیک بررسی شد. به دنبال جمع آوری بذر از منطقه صنعتی شرکت فولاد خوزستان، بذرها در گلدان های حاوی خاک هوموس کشت و در شرایط کنترل شده اتاق کشت نگاهداری شدند. گیاهان 47 روزه به محیط کشت های غذایی مایع حاوی 0 (شاهد)، 10، 50 و 100 میکرومولار کادمیم منتقل شدند و برداشت گیاهان در زمان های 0، 1، 2، 6، 10 و 14 روز پس از اعمال تیمارهای کادمیم انجام گردید. بر اساس این نتایج، با افزایش غلظت کادمیم در محیط، غلظت آن در اندام های هوایی و ریشه ای افزایش یافت. با این وجود، هم غلظت و هم جذب کادمیم در ریشه ها مقادیر بالاتری را در مقایسه با بخش های هوایی ارائه دادند. حداکثر غلظت کادمیم در اندام هوایی و ریشه ای به ترتیب 224 و 1548 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک در غلظت 100 میکرومولار سنجش شد. در هر برداشت زمانی با افزایش غلظت کادمیم، طول، وزن تر و خشک اندام های هوایی و ریشه ای و سطح پهنک و شاخص تحمل کاهش معنی داری را نسبت به شاهد نشان دادند. با توجه به فاکتور انتقال کمتر از یک، به نظر می رسد که ریشه های پنیرک اساسا از توانمندی بالاتری برای تجمع کادمیم در قیاس با بخش های هوایی برخوردار هستند. بر اساس این نتایج، احتمالا پنیرک با کاهش انتقال بیشتر کادمیم به بخش های هوایی از بروز اثرات سمی این فلز ممانعت می کند.

روی از عناصر کم مصرف مورد نیاز گیاهان است که کمبود آن در ایران شایع است. نقش سیلیکون در تخفیف کمبود و سمیت برخی عناصر معدنی در گیاهان گزارش شده است. به منظور بررسی تاثیر سیلیکون در تخفیف کمبود روی در گیاه برنج آزمایشاتی در اتاقک کشت و فضای آزاد به اجرا درآمد. گیاهان در محیط کشت هیدروپونیک با دو سطح روی شامل 1 و 10 میکروگرم در لیتر (شاهد) و دو سطح سیلیکون شامل صفر و 5/1 میلی مولار کاشته شدند. نتایج نشان داد وزن، طول و نسبت بخش هوایی به ریشه گیاهان تحت کمبود روی نسبت به شاهد کاهش یافت، در حالیکه تغذیه سیلیکون وزن، طول و نسبت بخش هوایی به ریشه را در کمبود روی افزایش داد. کمبود روی با کاهش غلظت روی در گیاه، میزان پر اکسید هیدروژن و پر اکسیداسیون لیپید را افزایش و مقدار کلروفیل، پروتئین محلول کاهش داد. برعکس، تغذیه سیلیکون انباشتگی این عنصر را در شرایط کمبود روی زیاد کرد. همچنین، کاهش میزان پر اکسید هیدروژن با کاربرد سیلیکون در کمبود روی حاکی از کاهش تنش اکسیداتیو است. در نتیجه، میزان کلروفیلb و کاروتنوئید ها با کاربرد سیلیکون نسبت به شاهد افزایش یافت. سیلیکون توانست تحت کمبود روی فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز ریشه را افزایش دهد که احتمالا نتیجه آن افزایش میزان لیگنین در کمبود روی بود. این نتایج نشان می دهد که سیلیکون احتمالا با بهبود جذب روی، از شدت تنش اکسیداتیو، کمبود کلروفیل و پروتئین های محلول در گیاه کاسته و منجر به بهبود رشد گیاه برنج در شرایط کمبود روی شده است.

در سالهای اخیر استفاده از روغنها و فرآورده های گیاهی به عنوان جایگزین سوخت دیزل مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از روغن های گیاهی علاوه بر کاهش قیمت بیودیزل تولید شده، کمکی در جهت حفظ محیط زیست می باشد. تا کنون مناسب بودن روغن کلزا، سویا و روغن نخل در موتور دیزل پاشش مستقیم مورد ارزیابی قرار گرفته است. در موتورهای احتراق داخلی حدود یک سوم کل انرژی سوخت ورودی به کار مفید تبدیل می گردد. کاهش تلفات حرارتی در قسمت های مختلف موتور منجر به افزایش راندمان و کار مفید خواهد شد. هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی اثرات سوخت گیاهی بیودیزل و نانوکاتالیست ها شامل نانو اکسید سریم و نانو اکسید مولیبدن بر روی تراز انرژی موتور دیزل با استفاده از ترکیب سوخت های دیزل-بیودیزل-نانوکاتالیست می باشد. یک موتور دیزل تک سیلندر، چهار زمانه، پاشش مستقیم و هوا خنک جهت انجام آزمایش ها مورد استفاده قرار گرفت. موتور در دور rpm 2100 و شرایط تمام بار راه اندازی شد. با استفاده از قانون اول ترمودینامیک، راندمان حرارتی، تلفات سیستم خنک کننده، تلفات حرارتی اگزوز و همچنین تلفات محاسبه نشده که شامل تلفات حرارتی سیستم روغنکاری و انتقال حرارت تشعشعی می باشد محاسبه شد. نتایج نشان داد افزایش بیودیزل و نانوکاتالیست ها به سوخت دیزل باعث افزایش راندمان حرارتی می شود. بیشترین افزایش راندمان حرارتی (7/7%) مربوط به ترکیب سوخت B10 به علاوه ppm 90 نانوکاتالیست نسبت به سوخت دیزل خالص بدست آمد. همچنین افزایش بیودیزل باعث افزایش تلفات حرارتی اگزوز و سیستم خنک کننده شد، در صورتی که با اضافه کردن نانوکاتالیست به ترکیب سوخت های دیزل-بیودیزل این مقادیر کاهش یافتند.

بنفشه معطر Viola odorata گیاهی متعلق به تیره بنفشگان می باشد که به دلیل وجود ترکیباتی از قبیل کربوهیدرات ها و موسیلاژ در برگ و گل آن خواص دارویی دارد. هیدروکلوئیدهای پلی ساکاریدی از جمله ترکیبات موسیلاژ در بسیاری از گیاهان عالی یافت می شوند. این پلی ساکاریدها یک کلاس ساختاری متنوع از ماکرومولکول های بیولوژیکی با طیف گسترده ای از خواص فیزیکی تشکیل می دهند، به طور گسترده ای در پزشکی و تولید دارو کاربرد دارند. این تحقیق با هدف بررسی و ردیابی ترکیبات موسیلاژی و انواع آن در مراحل مختلف تکوین برگ گیاه بنفشه معطر به دلیل ارزش اقتصادی و سیستماتیکی این ترکیبات انحصاری انجام گردید. در این تحقیق بذرهای گیاه بنفشه معطر در شرایط مطلوب گلخانه ای در قالب طرح کاملا تصادفی کاشته شدند. جهت بررسی و ردیابی ترکیبات موسیلاژی در مراحل مختلف رشد گیاه، برش عرضی از برگ ها تهیه و با رنگ های شناساگر موسیلاژ رنگ آمیزی شدند. نتایج نشان داد که تعداد عناصر موسیلاژی در مرحله برگچه ای بسیار کم و موسیلاژ فقط محدود به دیواره سلولی است. در مرحله رویشی، افزایش تعداد و قطر سلول های موسیلاژی و نیز بهم پیوستن آنها مشاهده شد. در برگ های بالغ، کانال ها و حفره های موسیلاژی، در ناحیه های نزدیک به اپیدرم تحتانی و رگبرگ اصلی، از بهم پیوستن سلول های موسیلاژی مجاور به وجود آمدند. این ویژگی باعث افزایش مقدار موسیلاژ با رشد گیاه می گردد که یک واکنش تکوینی-حفاظتی محسوب می شود. این ویژگی می تواند در راستای بهره برداری و افزایش تولید ترکیبات دارویی منحصر گیاه بنفشه معطر مورد استفاده قرار گیرد.

در این تحقیق تاثیر سالیسیلیک اسید و پنکونازول بر برخی شاخص های رشد گیاهی در گیاه گلرنگ تحت تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. 3 تیمار کلرید سدیم (صفر، 100، 200 میلی مولار)، یک میلی مولار سالیسیلیک اسید و 15 میلی گرم بر لیتر پنکونازول بر گیاهان اعمال گردید. گیاهان به مدت 21 روز تحت این تیمارها قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمار سالیسیلیک اسید و پنکونازول به تنهایی و همزمان، اثرات قابل توجهی بر گیاهان گلرنگ داشت. تنش شوری سبب کاهش کلروفیل کل گیاه، کاروتنوئیدها، آنتوسیانین ها و فلاوونوئیدها و سبب افزایش قند کل گیاه شد. سالیسیلیک اسید سبب افزایش معنی دار محتوای کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، آنتوسیانین ها و فلاوونوئیدها در گیاهان شد. پنکونازول سبب افزایش کلروفیل در گیاهان تحت تنش شوری، کاهش کاروتنوئیدها و افزایش فلاونوئیدها در گیاهان تحت تیمار 200 میلی مولار، افزایش آنتوسیانین ها در گیاهان شاهد و تحت تیمار 100 میلی مولار و افزایش قند کل در گیاهان شاهد و تحت تیمار 200 میلی مولار شد. کاربرد همزمان سالیسیلیک اسید و پنکونازول سبب افزایش کلروفیل کل در گیاهان تحت تنش، 200کاروتنوئیدها و افزایش فلاونوئیدها در گیاهان تحت تیمار 200 میلی مولار، افزایش آنتوسیانین در گیاهان شاهد و تحت تیمار 100 میلی مولار، افزایش قند کل در گیاهان شاهد و تحت تیمار 200 میلی مولار شد. در مجموع، به نظر می رسد کاربرد سالیسیلیک اسید و پنکونازول می تواند باعث سازگاری گیاه گلرنگ با تنش شوری شود که با توجه به ارزان و قابل دسترس بودن، برای افزایش مقاومت گیاه گلرنگ به تنش شوری می توانند مورد توجه قرار گیرند.

پایه رویشی پسته قزوینی به عنوان یکی از پایه های مهم پسته در تحمل به شوری، آهکی و مقاوم به خشکی به شمار می آید. به منظور تهیه یک دستور العمل مطمئن و تعیین محیط کشت بهینه برای ریزازدیادی این پایه، کارایی محیط کشت های GNH تغییریافته (GNH-A و GNH-B) در مقایسه با محیط کشت های MS، WPM، DKW یا GNH مورد مطالعه قرار گرفت. علاوه بر این تاثیر مقادیر مختلف BAP (1/1، 8/1 یا 6/3 mg/l) و ال-گلوتامین (0/0، 400، 800 یا 1600 mg/l) برای بهبود نرخ نوساقه زایی با کمترین نارسایی های فیزیولوژیکی بررسی شد. نتایج حاصله نشان داد که بیشترین تعداد جوانه و تعداد نوساقه به ازای هر ریزنمونه (جداکشت) با اختلاف معنی داری در محیط کشت GNH-A (به ترتیب 16/3 ± 46/34 و 46/0± 23/4) در مقایسه با سایر محیط کشت ها بدست آمد. همچنین اضافه نمودن مقادیر مختلف BAP به محیط کشت، تاثیر معنی داری روی تمامی صفات رشدی مورد مطالعه داشت؛ بطوریکه بیشترین تعداد نوساقه به ازای هر جداکشت (48/0± 66/6) در محیط-کشت GNH-A حاوی mg/l6/3 BAP به دست آمد. افزودنmg/l 800 ال-گلوتامین به محیط کشت GNH-A با اختلاف معنی داری رشد طولی و وزن تر نوساقه های تولید شده را (به ترتیبcm 06/0± 20/1 و g02/0 ± 31/0) در مقایسه با سایر مقادیر استفاده شده افزایش داد. علی رغم این، در مرحله ریشه زایی، درصد ریشه زایی با استفاده از NAA در مقایسه با IBA با اختلاف معنی داری افزایش یافت. انتظار می رود که نتایج ارائه شده در این مطالعه دیدگاه های جدیدی در زمینه توسعه محیط کشت های کارآمد برای گیاهان با ارزش اقتصادی، از جمله پسته پیش روی محققین قرار دهد.

مطالعات پوشش گیاهی نقش اساسی در رصد کردن دینامیک پوشش های گیاهی و نتیجه در مدیریت برنامه های زیست محیطی و حفاظت از تنوع زیستی گیاهان یک منطقه دارد. در این مطالعه فلور، فرم رویشی و کوروتیپ منطقه ای کوهستانی به مساحت 105 کیلومتر مربع در منطقه رشته کوه سهند واقع در استان آذربایجان شرقی تبریز-بین سال های 1387-1391 بررسی شد. شناسایی نام علمی گونه های گیاهی براساس سیستم رده بندی تبارزایشی نهاندانگان یعنی APGIII انجام و شکل زیستی عناصر گیاهی با استفاده از روش رانکیه تعیین شد. در منطقه مذکور 403 گونه، متعلق به 242 سرده از 50 تیره شناسایی شدند. بیشترین گونه های منطقه به تیره های Asteraceae و Poaceae تعلق داشتند. همی کریپتوفیت ها با 44% و فانروفیت ها با 6% به ترتیب بیشترین و کمترین پوشش گیاهی منطقه بودند. تروفیت ها با داشتن 33% مقام دوم را از نظر تعداد گونه ها را داشت. تقریبا"61% گونه چندساله 39% گونه های یکساله بودند. عناصر رویشی ایرانی تورانی با تشکیل 44% گونه های منطقه، بشترین سهم و عناصر رویشی صحاری سندی با 1% کمترین نقش در پوشش گیاهی منطقه داشتند. فراوانی همی کریپتوفیت ها با در نظر گرفتن اقلیم منطقه مورد انتظار بود اما تروفیت ها با 33% فراوانی بیانگر خشکی منطقه مورد مطالعه هستند. رویشگاه کوهستانی سهند از نظر پوشش گیاهی بسیار متنوع بوده و حفاظت همه جانبه و اصولی آن برای حفظ تنوع زیستی منطقه اهمیت دارد.

بیماری لکه موجی با عامل Alternaria solani یکی از بیماری های مهم و رایج خسارت زا در اکثر گیاهان خانواده سولاناسه می باشد. در حال حاضر عملی ترین راه کنترل این بیماری استفاده از قارچ کش ها می باشد. با توجه به اهمیت بیماری لکه موجی و مصرف بیش از حد سموم شیمیایی، این پژوهش به منظور بررسی کارایی ترکیبات غیر سمی (عوامل میکوریزا) در کنترل این بیماری است. در این پژوهش ابتدا قارچ های میکوریزی Glomus moseae، G. rubi و Scutellospora sp روی ریشه ذرت گسترش داده شدند و سپس در شرایط گلخانه ای تاثیر این عوامل روی شاخص های گیاهی و شدت بیماری زایی قارچ Alternaria solani روی گوجه فرنگی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش های گلخانه ای حاکی از تاثیر معنی دار ترکیبات میکوریز آربوسکولار در کاهش میزان بیماری لکه موجی گوجه فرنگی بودند به طوری که بهترین تیمارها بر افزایش ارتفاع ساقه و ریشه گوجه فرنگی، به ترتیب تیمار Scutellospora با G. mousae+Scutellospora با 86/30 و 05/19 درصد افزایش رشد و بهترین تاثیر بر وزن تر ساقه و ریشه را G. moseae به ترتیب با 37/31 و 81/47 درصد افزایش، داشتند. تیمار G. mousae+ Scutellospora به ترتیب با 79/40 و 60/52 افزایش وزن خشک ریشه بهترین تیمار برای رشد ریشه بود همچنین همین تیمار با 08/46 درصد، علائم به وجود آمده توسط قارچ A. solani را نسبت به شاهد کاهش داد. بنابراین تیمارهای میکوریزی اثر بسیار مناسبی در افزایش رشد گوجه فرنگی و کاهش شدت بیماری قارچ A. solani دارند و می توانند گزینه مناسبی در جایگزینی سموم شیمیایی در پرورش گلخانه ای گوجه فرنگی باشند و منجر به تولید محصولی کاملا ارگانیک شوند.

بره موم ترکیبی است که، زنبور عسل با جمع آوری رزین درختان و اختلاط آن با موم تولید می کند. این ماده خمیری شکل به دلیل دارا بودن فنل و فلاونوئید یکی از قوی ترین مواد طبیعی با خاصیت ضد باکتریایی است، که زنبور عسل توسط آن از کندو در برابر مهاجمان محافظت می کند. هدف از این مطالعه، بررسی خاصیت ترکیبات شیمیایی و ضد باکتریایی رزین درخت صنوبر و بره موم (تولید شده توسط زنبور عسل) آن است. در این مطالعه، اثر عصاره های اتانولی و اتیل استاتی بره موم و رزین بر روی سه باکتری بیماری زای انسانی و دو باکتری بیماری زای گیاهی بررسی شده است. فعالیت ضد باکتریایی عصاره ها توسط روش چاهک سنجیده شد. ترکیبات عصاره به صورت کیفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره های اتانولی و اتیل استاتی بره موم و رزین، دارای فعالیت ضد باکتریایی بر ضد باکتری های بیماری زای گیاهی و انسانی می باشند، هرچند عصاره رزین فعالیت ضد میکروبی بیشتری نسبت به عصاره بره موم نشان داد. از طرف دیگر باکتری های بیماری زای گیاهی حساسیت بیشتری نسبت به باکتری های بیماری زای انسانی در مقابل عصاره ها از خود نشان دادند. این اولین گزارش از خاصیت ضد باکتریایی، بره موم و رزین صنوبر بر روی باکتری های بیماری زای گیاهی در ایران است.

بررسی فلوریستیک هر منطقه اهمیت زیادی دارد، زیرا فهرست فلوریستیک، شناسنامه ای برای هر منطقه است که وجود گیاهان و وضعیت آنها را نشان می دهد. هدف از این مطالعه معرفی فهرست گیاهی منطقه اکوتون نواحی رویشی ایران و تورانی و صحرا سندی در استان سیستان و بلوچستان می باشد. جهت بررسی فهرست فلورستیک، نمونه های گیاهی جمع آوری و شناسایی شد. عملیات برداشت میدانی در سال 1392 در منطقه اجرا گردید. سپس پراکنش جغرافیایی و شکل زیستی آنها تعیین شد. بررسی ها نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 51 تیره، 233 جنس و 327 گونه گیاهی وجود دارد. از مهمترین تیره های منطقه می توان تیره کاسنی، Asteraceae (42 گونه)، تیره گندمیان، Poaceae (39گونه)، تیره شب بو، Brassicaceae (28 گونه)، تیره چغندر، Chenopodiaceae (25 گونه) و تیره پروانه آسا، Papilionaceae (27 گونه) را نام برد. بزرگترین جنس، جنس گون با 7 گونه بود. شکل های زیستی شامل: تروفیت ها با (92/37 درصد) شکل رویشی غالب منطقه را تشکیل می دهد و همی کریپتوفیت ها با (94/22 درصد)، فانروفیت ها با (96/18 درصد)، کاموفیت ها با (37/14 درصد) و ژئوفیت ها با (81/5 درصد) به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند. تحلیل پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه نشان داد که گونه های ایران وتورانی/صحرا-سندی با 77/24 درصد رویش غالب منطقه، گونه های صحرا-سندی با 16/24 درصد، ایران و تورانی با 33/22 درصد و گونه های جهان وطن 36/3 درصد از رویش های ناحیه را به خود اختصاص داده اند و بقیه عنصر چند منطقه ای هستند. با توجه به نتایج می توان گفت این منطقه در یک ناحیه گذر قلمرو گیاهی قرار دارد.

دگر آسیبی (آللوپاتی) عاملی است که می تواند نقش مهمی را در کنترل علف های هرز ایفا نماید. گیاه بومادران جزو گیاهان دارای خاصیت دگر آسیبی است. به کمک روش عصاره گیری پتانسیل دگرآسیبی دو گونه بومادران تهیه شده از نقاط مختلف ایران شامل گونه های Achillea nobilis L. (اصفهان)، و دو ژنوتیپ Achillea pachycephala Rech. F. (گلستان) و (همدان)، بر روی علف هرز تاج خروس (Amaranthus retroflexus L. ) مورد بررسی قرار گرفت. عصاره در چند غلظت مختلف (0، 3، 6، 12، 25، 50 و 100 درصد) تهیه و بذورتاج خروس به مدت یک هفته توسط عصاره های تهیه شده تیمار شد و صفات مربوط به جوانه زنی تاج خروس اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که اثرات گونه، غلظت و اثرات متقابل آن ها در سطح یک درصد معنی دار بود. ژنوتیپ A. pachycephala همدان دارای بالاترین میزان بازدارندگی و ژنوتیپ A. pachycephala گلستان دارای کمترین میزان بازدارندگی در صفات یاد شده بود. عصاره ها در غلظت های بین 3 تا 12 درصد دارای اثر تحریک کنندگی و در غلظت های 25 تا 100 درصد دارای اثر بازدارندگی بر روی گونه های هدف بودند.

بررسی فلوریستیک هر منطقه یکی از موثر ترین روش ها جهت مدیریت و حفاظت از ذخایر توارثی تنوع زیستی موجود است. منطقه حفاظت شده شیدا با مساحت 23832 هکتار در استان چهارمحال و بختیاری می باشد و در محدوده جغرافیایی ˊ 25 50 تا ˊ 44 50 طول شرقی و ˊ 33 32 تا ˊ 41 32 عرض شمالی قرار دارد. حداقل و حداکثر ارتفاع منطقه به ترتیب 2100 و 3165 متر از سطح دریا می باشد. در این مطالعه گونه های گیاهی موجود در منطقه جمع آوری و تعداد 316 گونه گیاهی از 48 تیره و 206 جنس شناسایی شدند. گونه ها بیشتر متعلق به خانواده های Asteraceae (56 گونه)، Fabaceae (36 گونه)، Lamiaceae (32 گونه)، Poaceae (29 گونه)، Apiaceae (25 گونه) و Brassicaceae (18گونه) و جنس های Astragalus (17 گونه)، Centaurea (10 گونه)، Cousinia، Nepeta، Salvia و Stachys (5 گونه)، Silene، Bromus و Hordeum (4 گونه) می باشند. از بین گیاهان حدود 44/9 % (دارویی)، 34/8 % (علوفه ای-مرتعی)، 6/6 % (سمی)، 5/3 % (علف هرز)، 4/4 % (صنعتی) و 3/7 % (حفاظت خاک-پوششی) می باشند. شکل زیستی گونه های گیاهی مطابق روش رانکیائر شامل 48/7 % همی کریپتوفیت، 31/3 % تروفیت، 10% کامفیت، 8 % ژئوفیت و 2 % فانروفیت می باشند. بررسی پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه نشان داد که 64/2 درصد گونه ها (203 گونه) به ناحیه ایرانی-تورانی تعلق داشتند. سایر گونه ها علاوه بر ناحیه رویشی ایرانی-تورانی در نواحی رویشی دیگر نیز پراکنش دارند.