فرآیند و کارکرد گیاهی
سال:1399 | دوره:9 | شماره:36 |تعداد مقالات:29

در این مطالعه به منظور بررسی اثر پرولین و اسید سالیسیلیک بر محتوای گلیکوزیدهای استویول و ترکیبات فنلی گیاه استویا در منطقه زنجان آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل پرولین در سه سطح (، 2 میلی مولار) و اسید سالیسیلیک در سه سطح (0، 6/0 میلی مولار) بودند فنل و فلاونوئید کل تأثیر مثبت داشته و موجب افزایش آنها شد و تیمار پرولین تنها گلیکوزیدهای استویوزاید و ربادیوزاید A، فنل و فلاونوئید کل را افزایش داد. اثرات متقابل تیمارها نیز استویوزاید و ربادیوزاید A، C و فنل کل را افزایش داد. بالاترین میزان گلیکوزیدهای استویوزاید (32/60)، ربادیوزاید A (14/24) و فنل کل (94/19) میلی گرم در گرم برگ خشک در تیمار 1 میلی-مولار پرولین به همراه 6/0 میلی مولار اسید سالیسیلیک مشاهده شد و بیشترین میزان فلاونوئید کل (02/10) میلی گرم در گرم برگ خشک در تیمار6/0 میلی مولار اسید سالیسیلیک ثبت شد و کمترین مقدار استویوزاید، ربادیوزاید A، فنل و فلاونوئید کل مربوط به تیمار شاهد بود. در مجموع از نتایج بدست آمده می توان استنباط نمود که تیمار با پرولین و اسید سالیسیلیک با تأثیر بر فرآیندهای متابولیکی در افزایش تولید گلیکوزیدهای استویول و ترکیبات فنلی استویا مؤثر بود.

القا ی محرک های غیرزیستی یکی از راهکارهایی است که با آن می توان سبب تغییرات کمی وکیفی متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی شد. کادمیوم به عنوان یکی از فلزات سنگین سمی و همچنین محرک های غیر زیستی درگیاهان باعث کاهش فتوسنتز، تنفس، متابولیسم کربوهیدرات ها و همچنین ایجاد کلروز و کاهش رشد می گردد. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر غلظت های مختلف کادمیوم بر رشد، محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، آنتوسیانین، پرولین، کربوهیدرات محلول و احیاء و تولید آتروپین در گیاه داتوره می باشد. به این منظور گیاه داتوره درگلدان های حاوی پرلیت کشت شده سپس گیاهان به مدت 2 هفته برای پارامترهای فیزیولوژیکی و به مدت 12 هفته برای بررسی میزان آتروپین تحت تیمار غلظت های 0، 1، 5، 15و50 میلی گرم برلیتر کادمیوم قرارگرفتند. براساس نتایج حاصل، با افزایش غلظت کادمیوم رشدگیاه و مقدار رنگیزه های فتوسنتزی به طور معنی داری کاهش یافت. همچنین مقدار آنتوسیانین، کربوهیدرات محلول واحیاء و پرولین به طور معنی داری نسبت به نمونه شاهد به ترتیب تا 7/56%، 5/31%، 5/40% و7/62% افزایش یافت. همچنین افزایش کادمیوم در محیط کشت منجر به افزایش معنی دار میزان آتروپین درگیاه گردید. به طور کلی کادمیوم به عنوان یک تنش غیرزیستی منجر به افزایش مکانیسم های دفاعی گیاه داتوره از جمله کربوهیدرات ها، پرولین، آنتوسیانین وآلکالوئیدهای تروپانی (آتروپین) می گردد.

به منظور بررسی تاثیر روش های مختلف آبیاری بر عملکرد و برخی خصوصیات بیوشمیایی و فیزیکی گیاه سیب زمینی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. فاکتور اصلی آزمایش شامل 3 روش آبیاری (کرتی (شیاری)، بارانی و قطره ای) و فاکتور فرعی شامل چهار رقم سیب زمینی (رقم رایج بردسیر (مارفونا)، سانته، آگریا و بانبا) بود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که میزان عملکرد غده در آبیاری غرقابی (98/36 تن در هکتار) به طور معنی داری بالاتر از دو روش دیگر است. میزان عملکرد غده در ارقام سانته، رایج بردسیر، بانبا و آگریا به ترتیب 84/34، 91/28، 14/26، 57/21 تن در هکتار مشاهده شد. درصد ماده خشک غده تحت تاثیر آبیاری قرار نگرفت، اما در رقم رایج بردسیر (89/22) به طور معنی داری بیشتر از دیگر ارقام بود. میزان ویتامین C غده روندی مشابه با عملکرد غده داشت، به طوری که در روش آبیاری شیاری (41/2 میلی گرم بر گرم وزن تر غده) و رقم رایج بردسیر (48/2 میلی گرم بر گرم وزن تر غده) بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد. اما محتوای پتاسیم روندی معکوس عملکرد غده را نشان داد. میزان سختی بافت غده در آبیاری بارانی و قطره ای به طور معنی داری بیشتر از آبیاری شیاری بود و در بین ارقام مورد مطالعه، رقم رایج بردسیر سخت ترین بافت غده داشت. به علاوه میزان نشاسته، قند، پروتئین و پیوستگی بافت سیب زمینی تحت تأثیر برهمکنش روش آبیاری و رقم قرار گرفتند. این شاخص ها نیز روندی متفاوت از عملکرد غده را دارند، به طوری که بیشترین محتوای قند (5/9 میلی گرم بر گرم وزن تر غده) و پروتئین (2/26 میلی گرم بر گرم وزن تر غده) غده برای رقم بردسیر در آبیاری بارانی بدست آمد. رقم بردسیر در آبیاری قطره ای نیز بیشترین میزان نشاسته (3/16 درصد) غده را نشان داد. به طور کلی، در مناطقی با بافت خاک لومی-رسی-شنی، استفاده از آبیاری قطره ای به صورت یک نوار در وسط پشته و همچنین بارانی جهت نیل به بالاترین شاخص های کیفی سیب زمینی مناسب است، در حالی که آبیاری غرقابی منجر به تولید بیشترین عملکرد غده و ویتامین C می شود.

کم آبی به عنوان یکی از عوامل محدود کننده رشد و تولید محصولات زراعی در ایران شناخته شده است. عنصر پتاسیم نقش بسزایی در فعالیت های حیاتی گیاه داشته و اثرات مخرب ناشی از تنش کم آبی را مهار می کند. استفاده از نانوکودها به منظور کنترل دقیق آزادسازی عناصرغذایی می تواند گامی موثر در جهت دستیابی به کشاورزی پایدار و سازگار با محیط زیست باشد. هدف از این مطالعه بررسی صفات فیزیولوژیک تحت تأثیر نانوکلات پتاسیم بر میزان تحمل به کم آبی در گندم است. بدین منظور آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه دانشکده علوم دانشگاه محقق اردبیلی در سال 94-95 با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول تنش کم آبی در سه سطح پتانسیل اسمزی 8-، 4-، 0 بار، عامل دوم شامل دو رقم Rasad و Gascogne و عامل سوم شامل نانوکلات پتاسیم با غلظت های 0، 35، 65 میلی گرم بر لیتر بود. اعمال تنش در مرحله ی 3 تا 5 برگی صورت گرفت. اولین نمونه برداری 5 روز بعد از اعمال تنش کم آبی توسط پلی اتیلن گلیکول 6000 و محلول-پاشی نانوکلات پتاسیم روی برگ انجام گرفت. نتایج نشان داد که تنش موجب افزایش فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و آسکوربات پراکسیداز و متابولیت هایی از جمله قندهای محلول، پرولین و پروتئین کل گردید. رقم کاسکوژن در اکثر صفات اندازه گیری شده در مقایسه با رقم رصد، تغییرات معنی داری از خود نشان داد، در نتیجه این رقم نسبت به تنش کم-آبی متحمل می باشد. بطور کلی کاربرد غلظت 65 میلی گرم بر لیتر نانو کلات پتاسیم موجب کاهش تأثیرات تنش بر صفات مورد اندازه گیری شده و در برخی موارد موجب افزایش سازوکارهای دفاعی گیاه در مقابله با تأثیرات مخرب تنش مانند افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و متابولیت های سازگاری گیاه می گردد. در بین غلظت های مورد استفاده از تاتوکلات مصرف 65 میلی-گرم بر لیتر بیشترین تاثیر را در سظح تنش 8-بار داشته و از نظر تاثیر گذاری می تواند برای کشاورزان قابل توصیه باشد.

واکنش دوازده هیبرید گوجه فرنگی و والدین آنها به تنش خشکی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار و سه سطح تنش (: S1 ظرفیت زراعی خاک، S2: 40% رطوبت زراعی و S3: 60% رطوبت زراعی) مورد ارزیابی قرار گرفت. والدین مورد استفاده شامل: L2: Kingstone, L3: Petoearly، L1: Bitstoik.، (S. pimpinellifolium) T1: LA1607 T3: LA2080 (S. lycopersicum var. cerasiforme)، T4: LA1579 (S. pimpinellifolium) و (S. pimpinellifolium) T2: LA2656 بودند که به روش لاین در تستر تلاقی داده شدند. آزمایش های مربوط به تلاقی ها و کشت بذر و نشاء در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در طی سال های 1393 تا 1395 انجام شدند. صفات مورد مطالعه شامل پرولین، مالون دی آلدئید، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز، محتوای نسبی آب، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل، نشت یونی، عملکرد کل، عملکرد بالقوه و عملکرد تک بوته بودند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تنش کم آبی اثر معنی داری روی تمام صفات مورد بررسی داشت. افزایش میزان پرولین و مالون دی آلدئید در تمامی ژنوتیپ ها در اثر افزایش سطح تنش کم آبی مشاهده شد. بیشترین میزان پرولین در تنش سطح 60 درصد (93/31 میکرومول بر گرم وزن تر) در هیبرید Petoearly× LA2080 مشاهده شد. با افزایش تنش کم آبی، محتوای نسبی آب، عملکرد کل، عملکرد بالقوه، عملکرد تک بوته، کلروفیلa، b و کل، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز کاهش و پرولین، نشت یونی و پراکسیداز افزایش نشان دادند. در تنش سطح 60 درصد بیشترین عملکرد کل (74/15 تن در هکتار) مربوط به هیبرید LA2656×Petoearly، لاین Petoearly (19 تن در هکتار) و تستر LA1579 (32 تن در هکتار) بود.

گیاهان روییده در خاک های سرپنتینی، علاوه بر تنش فلزات سنگین که شاخص ترین آن ها نیکل است با تنش های فراوان دیگری چون تنش خشکی روبرو هستند. پژوهش حاضر، به منظور بررسی برهمکنش اثر پیش تیمار نیکل و تنش خشکی حاصل از پلی اتیلن گلایکول بر برخی از شاخص های فیزیولوژیک و انباشت نیکل در گیاهان سرپنتینی Cleome heratensis و غیرسرپنتینی Cleome foliolosa انجام شد. نیمی از گلدان های حاوی گیاهچه های 75 روزه در شرایط هیدروپونیک به مدت 7 روز در محلول دارای 20 میکرو مولار نیکل قرار گرفتند. در نهایت به گلدان های دارا یا فاقد نیکل با استفاده از غلظت های مختلف پلی اتیلن گلایکول، تنش خشکی (صفر، 3/0-و 9/0-مگاپاسگال) به مدت 7 روز اعمال گردید. ارزیابی ها نشان داد نسبت ساقه به ریشه گیاه سرپنتینی برخلاف گیاه غیرسرپنتینی در شرایط تنش خشکی با حضور نیکل کاهش معنی داری داشت و محتوای نسبی آب گونه سرپنتینی نیز در بالاترین سطح تنش خشکی نسبت به تیمار مشابه فاقد نیکل در مقایسه با گروه شاهد بهبود یافت. گیاه سرپنتینی، برخلاف گیاه غیرسرپنتینی بیشتر نیکل را در ریشه انباشت کرده و با شروع تنش خشکی میزان تجمع آن، در ریشه افزایش و انتقال آن را به اندام های هوایی کاهش داد. میزان رنگیزه گیاه غیرسرپنتینی در حضور نیکل به جز بالاترین سطح تنش خشکی کاهش داشت. مقدار فنل کل گونه سرپنتینی برخلاف گونه غیرسرپنتینی در حضور نیکل نسبت به تیمارهای مشابه فاقد نیکل افزایش قابل توجهی داشت که با فعالیت آنزیم فنل آلانین آمونیا لیاز در بالاترین سطح تنش در هر دو گونه مطابقت داشت. بنابراین به نظر می-رسد نیکل در افزایش تحمل گیاهان سرپنتینی به خشکی نقش مؤثری داشته باشد که نشان دهنده وابستگی ژنوتیپی این گیاهان به نیکل برای سازگاری به مناطق سرپنتینی است.

گل رز از شاخص ترین گل های شاخه بریده می باشد که در تولید گلخانه ای آن میزان تابش نور از اهمیت بسیاری برخوردار است. کاهش و یا افزایش شدت نور، هر دو منجر به کاهش فتوسنتز و رشد گیاه می شوند. در این تحقیق با استفاده از فلورسانس کلروفیل a و آزمون OJIP که از روش های دقیق محاسبه کارایی فتوسنتز در گیاه می باشند، اثرات طیف نور بر فتوسنتز و برهم کنش آنها با تنش نور شدید تجزیه و تحلیل شد. آزمایش در بهار سال 96 در گلخانه تحقیقاتی پردیس ابوریحان-دانشگاه تهران با چهار اتاقک رشد مجهز به نور قرمز، آبی، قرمزآبی و سفید بر روی گل رز رقم ’ سامورایی‘ به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. پس از یک ماه قرارگیری گل ها در زیر نورهای مختلف با دوره نوری 12 ساعت روشنایی و تاریکی با شدت نوری 250 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه، گیاهان برای اعمال تیمار تنش نوری به مدت 12 ساعت به اتاقک رشدی با شدت نور 1500 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه منتقل شدند. در بررسی پارامترهای بیوفیزیک فتوسنتزی، بالاترین شاخص جذب انرژی و نرخ انتقال الکترون نسبت به مرکز واکنش در نور قرمز مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان رنگدانه های فتوسنتزی، آنتوسیانین و کربوهیدرات محلول و کمترین میزان پراکسیداسیون غشا و پراکسید هیدروژن نیز در نور قرمز مشاهده گردید. بنابراین بر اساس نتایج حاصل از آنالیز پارامترهای فتوسنتزی و بیوشیمیائی، نور قرمز در کاهش خسارت نوری گیاه رز موثر بوده است.

گل مریم یکی از گل های پیازی معطر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می باشد. به منظور بررسی تأثیر ملاتونین (M) روی برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی گل شاخه بریده مریم، پژوهشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار و 15 شاخه گل در در هر تکرار اجرا شد. ملاتونین (در غلظت های صفر و 250 میکرولیتر در لیتر به مدت چهار ساعت) به صورت پیش تیمار استفاده شد. تیمار ملاتونین مانع کاهش محتوای آب نسبی (RWC)، مانع افزایش نشت الکترولیت (EL) و میزان مالون دی آلدئید (MDA) در بافت ها (برگ و گلبرگ ها) نسبت به تیمار شاهد شد. همچنین ملاتونین باعث افزایش میزان آسکوربات پراکسیداز (APX) و پراکسیداز (POD) در روز ششم نگهداری گل ها نسبت به روزهای سوم و صفر شد. فعالیت پراکسیداز در تیمار شاهد و در روزهای سوم و ششم کاهش نشان داد. در حالی که در تیمار ملاتونین فعالیت این آنزیم افزایش یافت. میزان کاتالاز (CAT) بافت ها در روز سوم دوره نگهداری افزایش و در روز ششم کاهش نشان داد. با توجه به نتایج به نظر می رسد که ملاتونین احتمالا در کاهش تنش های اکسیداتیو و کاهش اکسیداسیون لیپیدها کمک کرده و باعث تاخیر در مرحله پیری در گل مریم شود.

در این بررسی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با فلز سنگین کادمیوم در دو سطح (صفر و 100 میکرومولار)، دو سطح 24-اپی براسینولید (صفر و 75/0 میکرومولار) و دو سطح نانوذره سیلیس (صفر و 50 میلی گرم در لیتر) روی گیاه گوجه فرنگی انجام شد. تنش کادمیوم به طور معنی داری باعث کاهش پارامتر های رشدی، محتوای کلروفیل و همچنین افزایش محتوای ترکیبات فنولی، مالون د آلدئید، پراکسید هیدروژن و افزایش تجمع کادمیوم در برگ گیاه گوجه فرنگی شد. نتایج نشان داد که پیش تیمار نانوذره سیلیس منجر به بهبود ویژگی های رشدی و افزایش فعالیت پلی فنول اکسیداز در برگ گیاه تحت تنش گردید. کاهش محتوای ترکیبات فنولی، مالون د آلدئید و پراکسید هیدروژن، به دنبال کاهش تجمع کادمیوم در این تیمار مشاهده شد. پیش تیمار 24-اپی براسینولید نیز منجر به کاهش محتوای ترکیبات فنولی، مالون د آلدئید، پراکسید هیدروژن و همچنین افزایش وزن تر اندام هوایی، نسبت طول ریشه به طول ساقه، فعالیت پلی فنول اکسیداز و کاتالاز و کاهش تجمع کادمیوم در برگ گیاه تحت تنش شد. بر اساس نتایج اثر متقابل پیش تیمار نانوذره سیلیس و 24-اپی براسینولید بر محتوای مالون د آلدئید و پراکسید هیدروژن و نیز وزن خشک ریشه، فعالیت آنزیم پلی فنول اکسیداز و کاهش تجمع کادمیوم در برگ معنی دار بود. به نظر می رسد تیمار های نانوذره سیلیس و 24-اپی براسینولید با بهبود ویژگی های بیوشیمیایی و مقاومت آنتی اکسیدانی گوجه فرنگی منجر به افزایش رشد و تخفیف تنش کادمیوم می گردد.

بهره گیری از رابطه هم زیستی گیاه با قارچ میکوریزا و باکتری های محرک رشد یکی از راهکارهای کاهش تنش خشکی بوده که اخیراً در کشاورزی به کار می رود. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در زمستان و بهار 1396-1397 در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد طراحی و اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل 2 سطح تنش خشکی (100 و 50 % ظرفیت زراعی) و 8 سطح کود زیستی (باکتری Pseudomonas fluorescens (Ps)، باکتری Azotobactore chroococcum (Az)، قارچ مایکوریزا (M)، باکتری Ps+ قارچ مایکوریزا، باکتری Az + قارچ مایکوریزا، باکتری Ps + باکتری Az، باکتری Az + باکتری Ps + قارچ مایکوریزا و شاهد (عدم استفاده از باکتری و قارچ)) بود. نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی در گیاه دارویی همیشه بهار منجر به کاهش رشد در گیاه شد بطوریکه با کاهش ظرفیت زراعی خاک از 100 درصد به 50 درصد ظرفیت زراعی، سطح برگ، تعداد گل، قطر گل، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، وزن خشک گلبرگ و هدایت روزنه ای در گیاه نسبت به تیمار شاهد کاهش و مقدار پرولین، کربوهیدرات کل و محتوی کلروفیل گیاه افزایش داشت. کاربرد باکتری های محرک رشد در اکثر صفات منجر به بهبود صفات اندازه گیری شده در گیاه در شرایط تنش و غیر تنش گردید. بیشترین سطح برگ در اثر کاربرد باکتری Azotobactore chroococcum (48/2816 میلیمتر مربع)، بدست آمد. بیشترین مقدار وزن خشک کاسه گل در تیمار کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens (52/4 گرم) در شرایط 100% ظرفیت زراعی و پس از آن و بدون اختلاف معنی دار در تیمار کاربرد توام قارچ مایکوریزا و باکتری Pseudomonas fluorescens در شرایط 100% ظرفیت زراعی خاک (81/3 گرم) ثبت شد. در نتیجه کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens در خاک به تنهایی یا توام با قارچ مایکوریزا در گیاه همیشه بهار در شرایط تنش خشکی قابلیت بهبود رشد گیاه را داشته و منجر به افزایش کارایی گیاه در شرایط تنش خشکی شد.

پوشش های خوراکی برای حفظ، بهبود کیفیت و افزایش ماندگاری میوه و سبزی ها استفاده می شوند. هدف از این پژوهش بررسی اثر دو نوع پوشش خوراکی بر پایه صمغ طبیعی روی خصوصیات کیفی و انبارمانی انگور رقم حسینی بود. آزمایش به-صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی انجام شد. فاکتور اول شامل غوطه وری در غلظت های صفر، 5، 10، 15 درصد صمغ عربی و صفر، 3، 5/3 و 4 درصد صمغ بادام کوهی بود و فاکتور دوم شامل بازه های زمانی انبارداری (زمان برداشت، 15، 30 و 45 روز) بود. میوه های تیمار شده به مدت 45 روز در دمای 5/0± 1 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95 درصد در داخل سردخانه نگهداری شدند. هر 15 روز یکبار، درصد کاهش وزن، سفتی، کسر رسیدگی (TSS/TA)، فنل کل، اسکوربیک اسید، مقدار رنگیزه های فتوسنتزی، کربوهیدرات کل و فعالیت آنتی اکسیدانی پوست و گوشت حبه اندازه گیری شدند. یافته های این پژوهش نشان داد نمونه های پوشش داده شده کاهش وزن کمتر و سفتی بهتری نسبت به نمونه های بدون پوشش داشتند. همچنین میوه های پوشش داده شده میزان اسکوربیک اسید، فنل کل، رنگیزه ها و فعالیت آنتی اکسیدانی پوست و گوشت حبه را بهتر حفظ نموده و در میزان TSS/TA و کربوهیدرات کل افزایش کمتری نسبت به نمونه های شاهد داشتند. چنین استنباط می شود که غلظت 5 درصد صمغ عربی و 5/3 درصد بادام کوهی در بیشتر پارامترها با سایر غلظت ها اختلاف معنی دار داشته و خصوصیات کیفی و حسی حبه را در مقایسه با سایر تیمارها بهتر حفظ کرد و انبارمانی میوه را افزایش داد.

گل راعی یک گیاه دارویی سنتی است که برای درمان افسردگی و بهبود زخم استفاده می شود. وابستگی به منابع طبیعی و روش های کشت سنتی اغلب به ماه ها و سال ها زمان برای دست یابی به گیاهان دارویی نیاز دارد. ایجاد سیستم کشت سوسپانسیون ریشه نابجا می تواند تکثیر در مقیاس وسیع، بهبود نژاد و حفاظت از گونه را تسریع بخشد. اما بهینه سازی و تولید در مقیاس وسیع نیازمند افزایش بیومس و متابولیت های ثانویه ریشه است. در این پژوهش تاثیر غلظت های مختلف میواینوزیتول (50، 75، 100، 125، 150، 175، 200، 225، 250 و 275 میلی گرم بر لیتر) بر روی بیومس، فنل، فلاونوئید، درصد فعالیت آنتی اکسیدانی DPPH و مقادیر متابولیت های ثانویه ریشه نابجای گل راعی در پژوهشکده متابولیت های ثانویه منطقه مرکزی کشور در سال 1398 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده در بین تیمارهای اعمال شده نشان داد که تیمارهای 125 و 150 میلی گرم بر لیتر میواینوزیتول دارای بیشترین مقادیر وزن خشک، نرخ رشد و نسبت رشد بودند. غلظت های 100 و 250 میلی گرم بر لیتر میواینوزیتول به ترتیب دارای بیشترین و کمترین مقدار هایپریسین و سودوهایپریسین بودند. از نظر تولید مقدار هایپرفورین، تیمار 100 میلی گرم بر لیتر میواینوزیتول دارای بیشترین میزان بود و غلظت 125 میلی گرم کمترین تاثیر را بر میزان هایپرفورین داشت. تفاوت معنی داری بین تیمارها از نظر مقدار فنل و فلاونوئید وجود داشت بطوری که تیمارهای 75 و 225 میلی گرم بر لیتر میواینوزیتول دارای بیشترین مقدار فنل و تیمار 75 میلی گرم بر لیتر میواینوزیتول دارای بیشترین مقدار فلاونوئید در بین تیمارهای اعمال شده بودند. روند تغییرات درصد فعالیت آنتی اکسیدانی DPPH در بین تیمارها متفاوت بود بطوری که مقدار 50 میلی گرم بر لیتر میواینوزیتول دارای کمترین درصد فعالیت آنتی اکسیدانی DPPH بود، ولی بیشترین درصد فعالیت آنتی اکسیدانی DPPH در تیمار 75 میلی گرم بر لیتر میواینوزیتول مشاهده شد. از آنجایی که پتانسیل تحریک متابولیت ثانویه در میان انواع کشت ها، الیسیتورها، شرایط اعمال تیمارهای مختلف و دیگر پارامترها متفاوت است، تحقیقات بیشتر برای بهینه سازی دستورالعمل های بهتر و کارآمدتر ضروری می باشد.

سمیت فلزات سنگینی مانند مس و نیکل، موجب القاء تنش اکسیداتیو در ارقام گوجه فرنگی می شود که به دلیل تولید رادیکالهای آزاد و آسیبهای غشاء پلاسمایی ناشی از مقادیر سمی مس و نیکل می باشد. هنگامی که اثرات منفی تنش اکسیداتیو بیش از توانایی سیستم مقاومت آنتی اکسیدانی باشد، گیاه دچار کاهش رشد و عملکرد می شود. در این پژوهش سعی شد تا تاثیر همزمان دو لیگاند هیستیدین و مالات بر بهبود رشد و کاهش تنش اکسیداتیو در دو رقم جدید گوجه فرنگی شامل کال جی و ارلی اوربانا تحت تنش همزمان مس و نیکل در شرایط استاندارد هیدروپونیک بررسی شود. 9 تیمار آزمایش پس از بهینه سازی حاوی غلظت های 150 و 300 میکرومولار مس و نیکل، 300 و 600 میکرومولار هیستیدین و 1 و 2 میلی مولار مالات در پایه ای از محلول هوگلند بودند. تیمارهای مذکور بر گیاهان کشت شده در سطح لوله فالکون 50 سی سی حاوی محلول هوگلند بدون بستر کشت در سه تکرار اِعمال شدند. پس از تیمار، پارامترهایی مانند رشد مورفولوژیک، میزان پروتئین کل، تغییر فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز، تجمع آب اکسیژنه، مالون دی آلدئید و غیره در هر دو رقم گیاه سنجش شدند. نتایج نشان داد که کاربرد همزمان 2 میلی مولار و 600 میکرومولار از لیگاندهای هیستیدین و مالات تاثیر معنی داری بر بهبود تنش اکسیداتیو بر ارقام گوجه فرنگی تحت تنش 300 میکرومولار نیکل و مس داشت. بطوریکه با افزودن لیگاندها در شرایط تنش، شاخص های اکسیدانی به میزان شاهد بهبود یافته که نشان از همبستگی بیشتر غشاء پلاسمائی و کاهش جذب و انتقال کاتیون های آزاد نیکل و مس دارد. علاوه بر این، رقم کال جی پاسخ نسبی بهتری از لحاظ شاخصهای رشد و اکسیدانی به لیگاندها، تحت شرایط تنش داد. به نظر می رسد لیگاندها با تاثیر فلزات سنگین آزاد بر فرآیندهای فیزیولوژیکی، مولکولی، فعالیت آنزیم ها و جایگزینی با عناصر تغذیه ای مقابله می کنند که پیشنهاد می شود این تاثیر لیگاندها در سطح مولکولی نیز مطالعه گردد.

با توجه به اثرات مفید اسیدفولویک و آهن در بهبود ویژگی های رشدی و گلدهی گیاهان، در این پژوهش تأثیر اسیدفولویک و نانوکلات آهن بر ویژگی های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل ژربرا رقم دانی بررسی شد. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور اسیدفولویک در 4 غلظت صفر (به عنوان شاهد)، 50، 100 و 250 میلی گرم در لیتر به صورت محلول و کاربرد در پای بوته و نانوکلات آهن در 4 غلظت صفر (به عنوان شاهد)، 1، 2 و 4 گرم در لیتر به صورت محلول پاشی با 3 تکرار در شرایط گلخانه در گلدان و در محیط کشت هیدروپونیک اجرا شد. تیمارها و نیز اثرات متقابل آنها باعث افزایش شاخص های اندازه گیری شده نسبت به تیمار شاهد شدند. بیشترین تعداد برگ (40 برگ) در تیمار اسیدفولویک 250 میلی گرم در لیتر به همراه 4 گرم در لیتر نانوکلات آهن مشاهده شد. بیشترین قطر رزت (66/93 سانتی متر) در تیمار 100 میلی گرم در لیتر اسیدفولویک به همراه 2 گرم در لیتر نانوکلات آهن به دست آمد. بیشترین میزان قند محلول و فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز در غلظت 250 میلی گرم در لیتر اسیدفولویک و غلظت 2 گرم در لیتر نانوکلات آهن مشاهده شد. برای افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز تیمار ترکیبی 50 میلی گرم در لیتر اسیدفولویک و 4 گرم در لیتر نانوکلات آهن بهترین تیمار بودند. به طور کلی کاربرد اسیدفولویک و نانوکلات آهن در گیاهان زینتی می تواند اثرات مثبتی بر روی گیاه داشته باشد.

در این پژوهش تأثیر چهار نور مختلف LED شامل نور LED آبی، نور LED قرمز، نور LED قرمز (70%) + آبی (30%) و نور LED سفید در مقایسه با یکدیگر و همچنین نور فلورسنت سفید و همچنین مقایسه دو زمان متفاوت نوردهی بصورت نوردهی همزمان با تنش زخمی شدن (زمان 1) و نوردهی بصورت پیش تیمار و سپس اعمال تنش (زمان 2) در پاسخ گیاه مدل Arabidopsis thaliana به تنش زخم مورد بررسی قرار گرفت. در پاسخ به زخم، در گیاهان تیمار شده با نورهایLED، به ویژه نور LED قرمز + آبی، وزن خشک اندام هوایی و همچنین فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان بالاتر از گیاهان تحت شرایط نور فلورسنت بود. غلظت پراکسید هیدروژن در زمان 1 نوردهی در گیاهان تیمار شده با نورهای LED قرمز + آبی و LED آبی، و در زمان 2 نوردهی در گیاهان تیمار شده با نور فلورسنت و نور LED آبی بیشتر از سایر گیاهان بود. بالاترین میزان MDA در هر دو زمان نوردهی در گیاهان تحت شرایط نور فلورسنت و LED آبی مشاهده شد. بیشترین میزان ترکیبات فنولیک در برگ های زخمی گیاهان تیمار شده با نور LED قرمز + آبی و LED قرمز اندازه گیری شد. از بین گیاهان تیمار شده با نورهای مختلف LED، بیشترین بیان نسبی ژن PAL، در زمان 1 نوردهی در گیاهان تیمار شده با نور LED قرمز + آبی و در زمان 2 نوردهی در گیاهان تیمار شده با نور آبی و یک هفته پس از ایجاد زخم اندازه گیری شد. القای تأخیری ژن های مرتبط با بیوسنتز ژاسمونات، شامل AOC و AOS، در پاسخ به زخم در تمام محیط های نورهای LED مشاهده شد، ولی شدت القای این ژن در گیاهان تیمار شده با نور LED سفید بیشتر بود. نتایج حاصل از اندازه گیری بیان ژن COI1 نیز پیام رسانی بیشتر متیل ژاسمونات را در گیاهان تحت تیمار نور LED سفید پیشنهاد می کند. با مقایسه استرس اکسیداتیو و ظرفیت آنتی اکسیدانی بین گیاهان در زمان 1 و 2 نوردهی، به نظر می رسد اگرچه نوردهی همزمان با ایجاد تنش در کاهش اثرات تنش نقش بسزائی دارد، پیش تیمار با نورهای LED در کاهش تنش ناشی از زخم مؤثرتر خواهد بود.

گل مغربی (Oenothera spp. ) یک گیاه زینتی بوده که جدای از زینتی بودن از لحاظ خواص دارویی نیز اهمیت دارد. متابولیت های ثانویه از جمله ترکیبات فنولی در این گیاه اهمیت دارویی دارند. برگ این گیاه دارای ترکیبات فنولی متعددی بوده که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند. افزودن برخی ترکیبات به محیط کشت باعث افزایش تولید متابولیت های ثانویه می شود، که از آن جمله می توان به تیدیازورون (TDZ) و تیوسولفات نقره (STS) اشاره کرد. در این پژوهش تاثیر تیمارهای تیدیازورون (0، 5، 10، 15 و 20 میکرو مولار) و تیوسولفات نقره (0، 5، 10، 15 و 20 میکرو مولار) بر ویژگی های مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی (میزان کلروفیل و کارتنوئیدها، فلاونوئید، فنول و آنتوسیانین کل) گل مغربی بررسی شدند. نتایج بدست آمده نشان داد تیمار تیدیازورون بر روی صفات مورفولوژیکی مانند صفات تعداد برگ، وزن گیاه، وزن ساقه، وزن ریشه، اندازه ساقه، وزن خشک کل، وزن خشک برگ و ساقه در سطح 1% معنی دار بوده است. همچنین غلظت های مختلف تیمار تیوسولفات نقره نیز بر برخی پارامترها مانند: وزن ریشه، اندازه ساقه، سطح، طول و عرض برگ، وزن خشک ساقه و وزن خشک ریشه در سطح 1% تاثیر معنی داری داشت. نتایج داده های بیوشیمایی نشان داد که تیمارهای تیدیازورون و تیوسولفات نقره به ترتیب بیشترین تاثیر را بر میزان فنول و مقدار کلروفیل a داشتند. بیشترین میزان فنول کل در تیمار20 میکرومولار تیدیازورون (93/14 میکرو گرم بر گرم وزن تازه) بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که در تیمار تیدیازورون با افزایش غلظت، میزان فنول کل افزایش یافته است. بیشترین میزان کلروفیل a در تیمار20 میکرومولار تیوسولفات نقره ( 43/10 میلی گرم در گرم وزن تازه) مشاهده گردید. در نهایت نتایج نشان دهنده تاثیر مطلوب تیمار تیدیازورون و تیمار تیوسولفات نقره در افزایش فنول کل شده بود.

آزمایش حاضر به منظور بررسی اثر مولیبدات آمونیوم بر برخی شاخص های بیوشیمیایی گیاه باقلا در شرایط آب و هوایی اهواز (خوزستان، جنوب غربی ایران) انجام شد. آزمایش در شرایط مزرعه و با اعمال تیمارهای زیر انجام شد: شاهد(بدون کاربرد مولیبدن)، کاربرد خاکی 5/1 و 3 کیلوگرم مولیبدات آمونیوم در هکتار، محلول پاشی 10 و 20 میلی گرم در لیتر مولیبدات آمونیوم، ترکیب کاربرد خاکی 5/1 کیلوگرم مولیبدات آمونیوم در هکتار +محلول پاشی برگی 20 میلی گرم در لیتر مولیبدات آمونیوم و ترکیب کاربرد خاکی 3 کیلوگرم مولیبدات آمونیوم در هکتار+محلول پاشی برگی10 میلی گرم در لیتر مولیبدات آمونیوم. نتایج نشان دادند غلظت مولیبدن بذر در تمام تیمارهای مولیبدن افزایش معنی داری نسبت به تیمار شاهد داشت و بیشترین مولیبدن بذر در تیمار کاربرد خاکی 3 کیلوگرم مولیبدات آمونیوم در هکتار+محلول پاشی برگی10 میلی گرم در لیتر مولیبدات آمونیوم بود. کاربرد مولیبدن به طور معنی داری میزان نیترات بذر و پوسته غلاف باقلا را کاهش داد. کمترین مقدار نیتریت بذر در تیمار محلول پاشی برگی 20 میلی گرم در لیتر مولیبدات آمونیوم بود. کمترین نیتریت بذر در تیمار محلول پاشی برگی 20 میلی گرم در لیتر مولیبدات آمونیم بود. کاربرد 3 کیلوگرم در هکتار مولیبدات آمونیمبه طور معنی داری کربوهیدرات های محلول برگ (پنتوزها، هگزوزها و گلوکز)و پروتئین بذر را افزایش داد. هم چنین بیشترین میزان فنل کل بذر در گیاهان تیمارشده با مقادیر 5/1 و 3 کیلوگرم در هکتار مولیبدات آمونیم بود. نتایج نشان داد هر دو روش کاربرد خاکی و محلول پاشی برگی مولیبدن موجب تغییر ترکیبات بیوشیمیایی بذر و غلاف باقلا شد.

این پژوهش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب-دانشگاه شیراز اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 97-1396 انجام شد. تیمار ها در این پژوهش شامل: دو سطح آبیاری به عنوان عامل اصلی [1-مطلوب: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک و 2-تنش آبی: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا انتهای مرحله ی گلدهی] بود. همچنین، عامل های فرعی شامل دو سطح بقایای گیاهی [1-حذف بقایا، 2-برگرداندن 30 درصد بقایای گیاهی (کاه گندم) به خاک] و چهار منبع کودی [1-شاهد: صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار، 2-کود نیتروژن: کاربرد 100 کیلو گرم نیتروژن در هکتار، 3-کود تلفیقی: استفاده از باکتری آزوسپیریلوم + 50 کیلو گرم نیتروژن در هکتار و 4-کود زیستی: تلقیح بذر ها با باکتری آزوسپیریلوم)] بود. نتایج نشان داد که برهمکنش تیمار بقایا × نیتروژن بر غلظت کلروفیل a، کاروتنوئید و فعالیت آنزیم های کاتالاز و گایاکول پراکسیداز معنی دار بود. این برهمکنش نشان داد که در شرایط بدون بقایا، کود نیتروژن و تیمار تلفیقی سبب افزایش معنی دار این صفات نسبت به شاهد شدند. در مقابل در شرایط حضور بقایا، نیز روندی مشابه شرایط بدون بقایا البته با شدت واکنش بیشتر به کاربرد این دو منبع نیتروژن وجود داشت. اثر برهمکنش تیمار رژیم آبیاری × منبع کود نیتروژن بر فعالیت آنزیم کاتالاز و گایاکول پراکسیداز نشان داد که در شرایط مطلوب رطوبتی، کاربرد کود نیتروژن صرف نظر از منبع آن سبب افزایش فعالیت این آنزیم ها شد. بیشترین مقدار افزایش در مقایسه با شاهد مربوط به کود نیتروژن و سپس کود تلفیقی بود. روندی مشابه شرایط مطلوب در شرایط تنش آبی البته با شدت واکنش بیشتر به کاربرد نیتروژن وجود داشت. در شرایط آبیاری مطلوب و تنش آبی، بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار کود تلفیقی بود. با توجه به ملاحظات زیست محیطی و اقتصادی و همچنین با توجه به برتری کود تلفیقی در شرایط مطلوب و تنش رطوبتی به لحاظ بیوشیمیایی و عملکرد دانه، این رژیم کودی در شرایط عدم اطمینان از دسترسی به آب برای آبیاری پس از گلدهی در مناطق جنوبی ایران قابل توصیه است.

به منظور بررسی اثر کودهایی با عمل زیستی وشیمیایی بر عملکرد وبرخی ویژگی های بیوشیمیایی کینوا، آزمایشی به صورت فاکتوریل سه عامله در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 1398-1397 در منطقه برخوار اصفهان اجرا شد. در این آزمایش ارقام ساجاما وتیتیکاکا به عنوان فاکتوراول، چهار سطح کود زیستی شامل عدم تلقیح، تلقیح با نیتروکسین، تلقیح با بیوفسفر و تلقیح توام با نیتروکسین وبیوفسفر به عنوان فاکتوردوم و چهار سطح کود شیمیایی شامل شاهد، اوره، سوپر فسفات تریپل و تلفیق اوره و سوپر فسفات تریپل به عنوان فاکتور سوم مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثرات برهم کنش سه گانه رقم، کود زیستی و کود شیمیایی بر میزان کاروتنوئیدها، کربوهیدرات کل پروتئین محلول، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت کینوا معنی دارشد. هرچند بیشترین عملکرد دانه در رقم ساجاما مشاهده شد، اما شاخص برداشت که نشان دهنده ی تخصیص مواد به مقصدهای فیزیولوژیکی (دانه) است، تفاوت معنی داری در این دو رقم نداشت. همچنین طول دوره رشد در رقم ساجاما 32 روز بیشتر از از رقم تیتیکاکا بود که این موضوع علاوه بر افزایش نیاز آبی در رقم ساجاما، موجب به تاخیر افتادن کشت بعدی مزرعه شد. از طرفی تمامی صفات بیوشیمایی اندازه گیری شده (شامل میزان کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، کربوهیدرات کل و پروتئین محلول) در رقم تیتیکاکا بیشتر از رقم ساجاما بود. از این رو با توجه به نتایج این پژوهش، توسعه ی کشت رقم تیتیکاکا به همراه استفاده از کودهای زیستی را می توان به عنوان راهکاری کاربردی جهت دستیابی به محصول باکیفیت تر و مصرف بهینه کودهای شیمیایی در راستای تحقق اهداف کشاورزی پایدار در زراعت کینوا معرفی کرد.

پلی آمین ها از جمله اسپرمیدین نقش مهمی در تحمل گیاهان به تنش کم آبی دارند. به منظور بررسی تأثیر اسپرمیدین بر صفات فیزیولوژیک گل سوسن در شرایط تنش کم آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح کم آبیاری (100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و سطوح مختلف اسپرمیدین (0، 1، و 2 میلی مولار) بود. بر اساس نتایج، تنش شدید کم آبیاری (25 درصد ظرفیت زراعی) به ترتیب باعث افزایش 174 درصدی و 55 درصدی پرولین و نشت الکترولیت نسبت به شاهد شد. برخلاف آن کاهش 33 درصدی و 26 درصدی در میزان کاروتنوئید و پروتئین نسبت به تیمار بدون تنش مشاهده شد. نتایج نشان داد که کاهش دسترسی به آب در گیاه سوسن سبب تحریک فعالیت آنزیمهای کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز و مالون دی آلدهید می شود، ولی مقدار کلروفیل برگها کاهش می یابد. همچنین، تحت تنش شدید (25 درصد ظرفیت زراعی) با کاربرد اسپرمیدین (2 میلی مولار) میزان فعالیت آنزیم ها افزایش و میزان مالون دی آلدهید کاهش یافت. بنابراین، محلول پاشی برگی اسپرمیدین (2 میلی مولار) و تنش ملایم (75 درصد ظرفیت زراعی) یک روش قابل اجرا برای صرفه جویی در مصرف آب و حفظ کیفیت شاخساره سوسن است.

با توجه به تغییرات ایجاد شده در خصوصیات کمی و عملکردی چغندرقند تحت استرس های محیطی، این تحقیق با هدف بررسی میزان تاثیر تنش خشکی بر صفات لاین های اصلاحی چغندرقند انجام گردید. بدین منظور خانواده های فول سیب حاصل از برنامه های اصلاحی در دو آزمایش جداگانه خشکی و نرمال در سال زراعی 1396 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر محیط برای صفات محتوای آب نسبی، میزان نسبی آب ازدست رفته برگ، مساحت سطح برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک ریشه و نسبت جرمی ریشه معنی دار بوده و تنش خشکی باعث کاهش معنی دار این صفات شده است. بین فول سیب های انتخابی ازنظر صفات محتوای آب نسبی، شاخص شادمانی برگ، مساحت سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی و وزن ویژه برگ اختلاف معنی دار مشاهده شد. فول سیب 11 به همراه شاهدهای 18، 24 و 25 بیشترین و فول سیب های 5، 1، 13 و شاهد 21 دارای کمترین میزان آب نسبی برگ بودند. همچنین فول سیب های 1 و 10 به همراه شاهدهای 18 و 22 بیشترین و فول سیب 7 به همراه شاهدهای 23 و 24 کمترین مساحت سطح برگ را داشتند. فول سیب های 2، 13 و 12 بیشترین و فول سیب 17 و شاهدهای 18، 20 و 21 دارای کمترین میزان وزن خشک اندام هوایی بودند. در نهایت اثر متقابل ژنوتیپ × محیط نیز در صفات وزن تر اندام هوایی، وزن خشک ریشه، نسبت جرمی ریشه و نسبت ریشه به ساقه معنی دار بود که نشان می دهد روند تغییرات این صفات در ژنوتیپ های مورد بررسی در دو محیط متفاوت است. در انتها فول سیب های 2، 9، 12، 13 و 19 در بین ژنوتیپ های مورد بررسی در هر دو محیط مورد مطالعه شرایط بهتری داشته و در مجموع صفات می توانند به عنوان ژنوتیپ های برتر معرفی شوند

تنش شوری یکی از مهم ترین دلایل کاهش تولیدات کشاورزی است، که به طور روزافزون خطر جدی برای کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می رود. به منظور بررسی تأثیر گلایسین بتائین بر افزایش مقاومت به تنش شوری گیاه سیاه شور (Suaeda fruticosa)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 97-1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح شوری در چهار سطح 3، 10، 30 و 60 دسی زیمنس بر متر و گلایسین بتائین در دو سطح محلول پاشی با آب مقطر و غلظت 50 میلی مولار گلایسین بتائین بود. نتایج حاکی از تاثیر معنی دار سطوح شوری و تیمار گلایسین بتائین بر همه صفات مورد بررسی به جز تاثیر گلایسین بتائین بر میزان کاتالاز بود. همچنین تاثیر متقابل تنش شوری و گلایسین بتائین بر تمامی صفات به جز کاتالاز و پراکسیداز معنی دار بود. کاربرد گلایسین بتائین در تمامی سطوح تنش سبب افزایش طول ساقه، طول ریشه، نسبت طول ریشه به ساقه، عملکرد گیاه و سطح برگ گیاه نسبت به عدم کاربرد گلایسین بتائین شد، به طوری که در خصوص وزن خشک اندام هوایی بیش ترین وزن خشک گیاه در تیمار گلایسین بتائین در سطوح 3 و 10 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد که نسبت به حالت بدون کاربرد گلایسین بتائین به ترتیب سبب افزایش 48/58 و 25/47 درصد در وزن خشک گیاه شد. ترکیبات پرولین، مالون دی آلدهید، کاتالاز و پراکسیداز با افزایش سطح تنش از 3 به 60 دسی زیمنس بر متر افزایش یافت. تولید ترکیبات آنتی اکسیدانی پرولین، مالون دی آلدهید و پراکسیداز در گیاهان تحت تیمار گلایسین بتائین نسبت به عدم کاربرد گلایسین بتائین به طور معنی داری کاهش یافت. به طور کلی نتایج بیانگر نقش مثبت گلایسین بتائین در کاهش اثرات ناشی از تنش شوری بر گیاه سیاه شور بود.

به منظور بررسی تأثیر کود زیستی فسفات بر برخی ویژگی های رشدی، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی چمن فستوکای بلند در شرایط مختلف شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد برهمکنش تنش شوری و کود زیستی بر صفات سطح برگ، کلروفیل کل، درصد سدیم، پتاسیم، و فعالیت آنزیم کاتالاز معنی دار شد. اما برهمکنش این تیمارها در صفاتی چون زیست توده اندام هوایی، زیست توده اندام زیرزمینی، کلروفیل a و b و کاروتنوئیدها در سطح 5 درصد معنی دار نشد. بیشترین سطح برگ و میزان کلروفیل کل در تیمار کود زیستی 1 گرم بر لیتر و شاهد شوری و بیشترین فعالیت کاتالاز در برهمکنش تیمارهای شاهد کود زیستی × 2 دسی زیمنس شوری ارزیابی شد. بیشترین میزان سدیم در تیمار بدون کود زیستی و شوری 12 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان پتاسیم در تیمار های بدون کود زیستی و 5/0 گرم بر لیتر کود زیستی به همراه شوری شاهد و بدون کود و شوری 12 دسی زیمنس بر متر مشاهده گردید. اختلاف معنی دار گیاهان تیمار شده با کود زیستی در شرایط شوری بیانگر بهبود عملکرد چمن فستوکا در شرایط تنش است. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان می دهد تیمار چمن فستوکا با کود زیستی فسفات نتایج مثبتی بر ویژگی های رشدی و فیزیولوژیک گیاه دارد.

در مناطق جنوب و جنوب شرق ایران، میوه گواوا در زمره گیاهان اقتصادی با دو فصل میوه دهی در سال می باشد. اما شوری، توسعه کشت این گیاه را تحت تاثیر قرار داده و ضرورت معرفی ژنوتیپهای متحمل به شوری در آن را پررنگ کرده است. لذا طی سال های 1398-1397 در شهرستان بندرعباس آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی طراحی و 15 ژنوتیپ برتر گواوا تحت تیمار کلرید سدیم (2 و 6 دسی زیمنس بر متر) قرار گرفت. سپس محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل، کاروتنوئید، قند های محلول، نشت یونی، فلورسانس کلروفیل، فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز در آنها بررسی شد. در تحقیق حاضر محتوای نسبی آب برگ و فلورسانس کلروفیل ژنوتیپ های گواوا در مواجه با شوری کاهش پیدا کرد. محتوای کلروفیل(آ، ب و کل) و کاروتنوئید در اکثر ژنوتیپهای گواوا بعد از مواجه با شوری کاهش معنی داری داشت. همچنین، شوری افزایش فعالیت کاتالاز، پراکسیداز و نشت یونی را در اکثر ژنویپ های مواجه شده با نمک باعث گردید، اما شدت افزایش متفاوت بود. بر اساس تجزیه به عاملها، محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس کلروفیل، قند محلول و نشت یونی 30/60 از واریانس کل را توجیه نمودند. بالا بودن محتوای رنگدانههای کلروفیل، کاروتنوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی آنزیمی، ژنوتیپهای G11، G13 و G22 را به عنوان ژنوتیپ های متحمل به شوری دستهبندی کرد. ژنوتیپ های G18، G19 و G25 به عنوان ژنوتیپ های حساس به تنش شوری و سایر ژنوتیپ ها در حد فاصل قرار گرفتند.

با توجه به افزایش سطح اراضی شور در ایران و جهان، تولید ارقام تجاری گیاهان زراعی متحمل به این تنش دارای اهمیت به سزایی خواهد بود. لذا این پژوهش به منظور بررسی واکنش جوانه زنی، رشد گیاهچه و مکانیسم های احتمالی تحمل ارقام تجاری ایرانی چغندرقند تحت تنش شوری در قالب دو آزمایش جداگانه در سال 1395 انجام شد. به منظور بررسی صفات جوانه زنی ارقام شریف، پایا، شکوفا و آریا در سطوح تنش صفر، چهار، هشت، 12 و 16 دسی زیمنس بر متر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار مقایسه شدند. همچنین این ارقام در آزمایش مشابه ولی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سطوح تنش شوری صفر، چهار، هشت و 12 دسی زیمنس بر متر در گلخانه از نظر صفات فیزیولوژیک مورد بررسی قرار گرفتند. ارقام شریف و پایا در سطوح شوری 12 و 16 دسی زیمنس بر متر به ترتیب از شرایط جوانه زنی مناسبتری از نظر درصد جوانه زنی و طول دوره لازم برای جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه در مقایسه با ارقام شکوفا و آریا برخوردار بودند. به طوری که درصد جوانه زنی ارقام مذکور در هدایت الکتریکی 16 دسی زیمنس بر متر به ترتیب حدود 70، 60، 50 و 50 درصد بود. همچنین ارقام شریف و پایا در شرایط تنش شوری از فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، غلظت کلروفیل و محتوای رطوبت نسبی برگ بیشتری در مقایسه با ارقام آریا و شکوفا برخوردار بودند که منجر به بیشتر بودن وزن گیاهچه و پایداری تعداد گیاهچه ارقام شریف و پایا در شرایط تنش شوری در گلخانه شد.

فسفربه عنوان یکی از درشت مغذی های اصلی، نقش مهمی در انتقال انرژی، سنتز فسفولیپید و اسیدنوکلئیک و ترکیبات بیوشیمیایی در سلول های ریزجلبک دارد، همچنین نقش مهمی در تشکیل و انتقال انرژی متابولیتی در ATP و NADP ایفا می-کند. در این تحقیق اثر غلظت های مختلف فسفر (صفر، 2، 4، 8 و 16 میلی گرم در لیتر) بر میزان رشد و ترکیب بیوشیمیایی جلبک دریایی Isochrysis galbana مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد محرومیت فسفر باعث کاهش رشد سلول، محتوای رنگدانه ها و پروتئین ها می شود. در حالی که مقدار کربوهیدرات و چربی I. galbana با افزایش غلظت فسفر، افزایش یافته است. بالاترین میزان کربوهیدرات، پروتئین و چربی به ترتیب 5/23، 6/34 و 2/36 درصد در غلظت های فسفر صفر، 8 و صفر میلی گرم در لیتر بود. همچنین با افزایش میزان فسفر محتویات C16: 0 از 96/33 درصد و C18: 0 از 40/23درصد در شرایط محرومیت فسفر (صفر میلی گرم در لیتر) به ترتیب به 75/27 و 37/14 درصد در واحد آزمایش با غلظت فسفر 16 میلی گرم در لیتر کاهش یافته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که غلظت فسفر به طور قابل توجهی بر سرعت رشد و ترکیبات بیوشیمیایی جلبک I. galbana تاثیر می گذارد.

تغذیه برگی یک روش سریع و کارآمد جهت تأمین نیاز غذایی تاک به ویژه در مراحل بحرانی رشد است. در این پژوهش تاثیر محلول پاشی نانوکلات آهن و منگنز در سه سطح (0، 5/0 و 1درصد) با سه تکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، بر میزان pH، اسیدیته قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول کل، آنتوسیانین و اسید آسکوربیک در دو مرحله غوره گی و رسیدگی کامل، در یک قطعه باغ انگور رقم "بیدانه سفید" واقع در شهرستان ملایر ارزیابی شد. بر اساس نتایج کمترین میزان اسیدیته (pH) مربوط به نمونه شاهد در مرحله غورگی(5/2) و بیشترین میزان این صفت کیفی مربوط به تیمار آهن 1 درصد با میزان (75/3) در مرحله رسیدگی بوده است. همچنین کمترین میزان اسیدیته قابل تیتراسیون (TA) مربوط به تیمار آهن 1 درصد در مرحله رسیدگی (9/0 درصد) و بیشترین میزان این صفت کیفی مربوط به نمونه شاهد (75/1 درصد) در مرحله غورگی بود. کمترین میزان مواد جامدمحلول ( 0Brix9)، مربوط به نمونه شاهد در مرحله غورگی و بیشترین میزان این صفت کیفی ( 0Brix4/25) مربوط به تیمار منگنز 1 درصد در مرحله رسیدگی بود. همچنین نتایج نشان داد که کمترین میزان آنتوسیانین مربوط به نمونه شاهد در مرحله غورگی (02/0 میلی گرم در 100گرم وزن میوه) و بیشترین میزان آن مربوط به تیمار منگنز 5/0 درصد در مرحله رسیدگی (071/0 میلی گرم در 100گرم وزن میوه) می باشد. بیشترین میزان اسید آسکوربیک مربوط به تیمار منگنز 1 درصد در مرحله رسیدگی (6/24 میلی گرم در 100گرم وزن حبه) و کمترین میزان این صفت کیفی مربوط به نمونه شاهد با مقدار (04/9 میلی گرم در 100گرم وزن حبه) در مرحله غورگی بود. به طور کلی طبق این مطالعه، این نتیجه حاصل شد که فاکتورهای کیفی ذکر شده در میوه انگور تحت اثر محلول پاشی آهن و نانوکلات منگنز در هر در هر دو مرحله غوره گی و رسیدگی کامل بهبود یافته اند.

به منظور بررسی اثرات کاربرد پوترسین و نیترات کلسیم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی کنجد تحت تنش رطوبتی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات-فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال (1397) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. در این آزمایش تنش رطوبتی در سه سطح شامل: 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی کنجد به عنوان فاکتور اصلی و محلول پاشی نیترات کلسیم در سه سطح 0-5-10 میلی مولار و پوترسین در دو سطح (5/0 میلی مولار و محلول پاشی با آب) به عنوان فاکتور فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که برهمکنش تنش رطوبتی، نیترات کلسیم و پوترسین روی فعالیت آنزیم کاتالاز و پلی فنل اکسیداز معنی دار بود بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز در محلول پاشی نیترات کلسیم 10 میلی مولار و با مصرف پوترسین در تنش رطوبتی 50% بدست آمد. بیشترین مقدار آنزیم پلی فنل اکسیداز در محلول پاشی نیترات کلسیم 5 میلی مولار و با مصرف پوترسین در تنش رطوبتی 75% نیاز آبی به دست آمد. برهمکنش نیترات کلسیم و پوترسین، تنش رطوبتی و پوترسین و همچنین تنش رطوبتی و نیترات کلسیم بر آنزیم پراکسیداز و پایداری غشاء معنی دار بود. به طورکلی محلول پاشی نیترات کلسیم و پوترسین بهترین تیمار در جهت کاهش تأثیرات تنش رطوبتی در گیاه کنجد بود که نشان دهنده وجود رابطه هم افزایی بین آن ها در کاهش اثرات ناشی از تنش رطوبتی می باشد.

به منظور کمی سازی پاسخ گیاه کلزا (Brassica napus L. ) به سطوح مختلف سرب، آزمایشی در سه تکرار با دوازده غلظت عنصر سرب از منبع نیترات سرب (صفر، 10، 50، 100، 500، 1000، 1500، 2000، 2500، 3000، 3500، 4000 میلی گرم در کیلوگرم خاک) به صورت طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. نتایج نشان داد با افزایش غلظت سرب صفات رویشی به صورت مدل دوتکه ای کاهش یافتند. همچنین محتوی کلروفیل a، b و a+b و شاخص سبزینگی برگ (عدد اسپد) به ترتیب حدود 23، 47، 30 و 22 درصد کاهش ولی نسبت کلروفیل a بر b و کاروتنوئید به ترتیب حدود 46 و 39 درصد در سطح 4000 میلی گرم سرب نسبت به شاهد روند افزایشی داشتند. به علاوه، فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز ابتدا به ترتیب تا سطح حدود 10، 447 و 18 میلی گرم سرب افزایش و سپس با افزایش غلظت سرب کاهش یافتند. در مقایسه، فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در سطح 4000 میلی گرم سرب حدود 2/3 برابر بیشتر از شاهد شد. غلظت مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن نیز در سطح 4000 میلی گرم سرب حدود دو برابر و غلظت پرولین حدود 12 درصد نسبت به شاهد افزایش یافتند. در مجموع، صفات رویشی و رنگیزه های فتوسنتزی در سطوح پایین سرب، تا سطح 100 میلی گرم سرب در کیلوگرم خاک، بیشترین حساسیت را نشان دادند. در میان رنگیزه های فتوسنتزی نیز حساسیت کلروفیل b نسبت به کلروفیل a بیشتر بود. همچنین، فعالیت بیشتر آنزیم سوپراکسید دیسموتاز نسبت به سایر آنزیم های مورد بررسی و پرولین در مقادیر بالای سرب می تواند دلیل احتمالی کاهش آسیب وارده به کلزا باشد.