دانشور رفتار
سال:1387 | دوره:15 | شماره:33 (ویژه مقالات علوم تربیتی 11) |تعداد مقالات:6

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه باورهای معرفت شناختی و خود کارآمدی با عملکرد تحصیلی در درس علوم تجربی بود. بدین منظور گروهی متشکل از 475 دانش آموز سال سوم راهنمایی از 10 مدرسه دولتی مشتمل بر مدارس تیزهوشان، نمونه دولتی و عادی دولتی انتخاب شدند و به عنوان آزمودنی در این پژوهش شرکت نمودند. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق، مقیاس «ارزیابی باورهای معرفت شناختی درباره علوم فیزیکی» و «مقیاس خود کارآمدی در علوم تجربی» بود. نتایج حاصل از محاسبه ضرایب همبستگی و تحلیل های رگرسیون چند متغیره نشان داد که روابطی پیچیده بین ابعاد باورهای معرفت شناختی و خود کارآمدی در درس علوم تجربی برقرار است. در این میان، مهم ترین عوامل پیش بینی کننده ابعاد خود کارآمدی دانش آموزان در درس مذکور، دو بعد پیچیدگی ساختار دانش و یادگیری تدریجی و تجمعی می باشد. یافته های پژوهش به وضوح مبین آن است که هر چه دانش آموزان ساختار دانش تجربی را منسجم تر و فرآیند یادگیری را تدریجی و تجمعی تر بدانند، خود کارآمدی بیش تری را در حل مسایل، آزمون و کاربرد این درس تجربه می نمایند. افزون بر این، تحلیل مسیر نشان داد که خود کارآمدی، قوی ترین عامل پیش بینی کننده عملکرد تحصیلی است و ابعاد باورهای معرفت شناختی به طور عمده از طریق خود کارآمدی، عملکرد تحصیلی دانش آموزان را در درس علوم تجربی پیش بینی می کنند.

نیروی انسانی مولد، متمایز کننده کشورهای توسعه یافته و فقیر است. مطالعات نشان داده است که نیروی انسانی ملل توسعه یافته از عزت نفس بالا و درماندگی پایین و کانون کنترل درونی برخوردار هستند و از این رو تلاش برای افزایش عزت نفس و کاهش احساس درماندگی یکی از برنامه های بلند مدت کشورها در چشم اندازهای 20 ساله و 50 ساله شده است. در این تحقیق تاثیر عدالت در ارتقای عوامل شناختی همچون عزت نفس، کانون کنترل درونی و کاهش عوامل شناختی همچون درماندگی اکتسابی و اثر گلم مد نظر قرار گرفته و یافته های تحقیق حاکی از وجود رابطه معنا دار و مثبت بین عدالت اجتماعی و عزت نفس، عدالت اجتماعی و کانون کنترل درونی، و رابطه معنا دار و معکوس بین عدالت و درماندگی اکتسابی و عدالت و اثر گلم است. لذا برای ارتقا عزت نفس و کانون کنترل درونی، ضروری است که نهاد های آموزشی بر استقرار عدالت در این نهاد ها اهتمام ورزند تا ضمن ارتقای این سه عامل شناختی سازنده، همزمان از خطرات درماندگی اکتسابی و اثر گلم جلوگیری شود. جامعه آماری شامل دانشگاه ها و مدارس است که 907 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. طبق یافته های تحقیق، همبستگی بین عدالت و عزت نفس، کانون کنترل درونی رابطه علی مثبت و بین عدالت و درماندگی اکتسابی و اثر گلم رابطه علی منفی وجود دارد.

هدف اصلی تحقیق حاضر تعیین رویکرد های مطالعه دانشجویان و بررسی رابطه رویکرد های عمقی و سطحی مطالعه با جنسیت، پیشرفت تحصیلی و مدت تحصیل دانشجویان در دانشگاه است. به این منظور پرسشنامه رویکرد های مطالعه بر روی تعداد 116 نفر از دانشجویان ترم های دوم، چهارم، و ششم رشته های روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه شاهد اجرا شد و در نهایت پرسشنامه های مربوط به 100 نفر از پاسخگویان تحلیل شد. اطلاعات مربوط به پیشرفت تحصیلی آن ها (معدل دروس گذرانده شده در ترم های قبل) و مدت تحصیل آن ها در دانشگاه هم جمع آوری شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که بنا به اظهار دانشجویان میزان استفاده آن ها از راهبرد های عمقی مطالعه از راهبرد های سطحی بیش تر است. بررسی رابطه میان رویکرد های مطالعه و پیشرفت تحصیلی نشان می دهد که بین نمره رویکرد عمقی مطالعه با پیشرفت تحصیلی همبستگی مثبت و بین نمره رویکرد سطحی مطالعه با پیشرفت تحصیلی همبستگی منفی معنا دار وجود دارد. هم چنین بین نمرات رویکرد عمقی دانشجویان ترم های مختلف تفاوت معنا دار دیده می شود. بر این اساس نمره رویکرد عمقی دانشجویان ترم دوم از دانشجویان ترم های چهارم و ششم بالاتر است. وقتی از میانگین نمرات عمقی و سطحی به عنوان نقطه برش برای تقسیم دانشجویان به دو دسته عمقی و سطحی استفاده می شود، رابطه معنا داری بین جنسیت دانشجویان و رویکرد مطالعه آن ها دیده نمی شود.

این پژوهش از نوع مطالعات کیفی است که با دو روش تطبیقی و توصیفی-تحلیلی به بررسی سیر تحول برنامه درسی آموزش علوم در جهان، پرداخته است. بدین منظور اسناد و مدارک مربوط به موضوع در کشورهای پیشرو و منتخب در زمینه علوم و فناوری گردآوری و بررسی شده تا نتایج پژوهش آماده شود. مقاله حاضر تلاش می نماید، مراحل مختلف سیر تحول آموزش علوم در جهان و عناصر اساسی هر مرحله شامل هدف ها، محتوا، روش های تدریس و شیوه های ارزشیابی را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد.نتایج به دست آمده، پنج مرحله را در سیر تحول برنامه درسی آموزش علوم از نیمه دوم قرن نوزدهم تاکنون، مشخص و معرفی نموده است. در مرحله اول از سال 1850 تا 1920، آموزش علوم صرفا به دنبال آماده کردن دانش آموزان برای گذراندن امتحانات ورودی دانشگاه ها و ادامه تحصیلات بوده است. در مرحله دوم از سال 1920 تا 1957، آموزش علوم به دنبال آماده کردن دانش آموزان برای انجام کارهای عملی و حل مسایل روزانه زندگی بود. در مرحله سوم از سال 1957 تا 1980، آموزش علوم به دنبال پرورش افراد از دوران کودکی و شناخت محیط و سازش خلاق با آن بوده است. در مرحله چهارم از سال 1980 تا 2000، به فرآیند پژوهش، حل مساله و طرح و توسعه مهارتهای تفکر در آموزش علوم اهمیت بیشتری داده شد. مفهوم «سواد علمی» مطرح شد. در مرحله پنجم از سال  2001به بعد، پرورش سواد علمی-فناورانه چند بعدی هدفی اساسی است. تقویت یادگیری مادام العمر نیز مد نظر است. نتایج به دست آمده از این پژوهش می تواند به برنامه ریزان، مولفان کتاب های درسی و معلمان و سایر علاقه مندان کمک نماید تا با دید وسیع تری نسبت به تدوین بهتر برنامه درسی، تغییر برنامه درسی و انتخاب مناسب تر اهداف، محتوا، روش های تدریس و شیوه های ارزشیابی اقدام نمایند.

امروزه نیروی انسانی هر سازمانی به عنوان استراتژیکی ترین عامل، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است، وجود نیروی انسانی کارآمد و متعهد نسبت به انجام وظایف و ارایه خدمات نتایج مطلوب تری را برای سازمان به ارمغان خواهد داشت، لذا در مقاله حاضر به بررسی رابطه تعهد سازمانی کارکنان با کیفیت ارایه خدمات آنان خواهیم پرداخت. روش تحقیق به کار گرفته شده توصیفی-پیمایشی می باشد، جامعه آماری کلیه کارکنان اداری و آموزشی غیر هیات علمی دانشگاه شاهد در سال تحصیلی 84-85 است، که با توجه به آخرین آمار موجود حجم جامعه آماری برابر با 418 نفر می باشد لذا از این تعداد 279 نفر مرد و 139 نفر زن می باشند. در این طرح تحقیق جهت انتخاب نمونه مناسب (نمونه نماینده واقعی جامعه) از روش نمونه گیری طبقه بندی و جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه تعهد سازمانی 12 سوالی آلن و می یر و پرسشنامه 22 سوالی کیفیت ارایه خدمات پاراسورامن استفاده شد. جهت سنجش پایایی پرسشنامه ها از روش کرانباخ استفاده شد. ضریب آلفای کرانباخ حاصل به ترتیب برابر با 0.86 و 0.89 به دست آمد که نشان دهنده پایایی خوب ابزار است برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده، از روش های آمار توصیفی: فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار، و واریانس و در تحلیل استنباطی داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و بهره گیری از روش های آزمون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تحلیل واریانس یک سویه (ANOVA) آزمون T مستقل، و آزمون تعقیبیSCHEFFE  جهت تعیین رابطه بین متغیرهای مختلف استفاده شد. یافته های تحقیق عبارتند از: میزان تعهد سازمانی کارکنان با میزان کیفیت ارایه خدمات و ابعاد آن: ثبات و پایایی، میزان پاسخگویی، اطمینان، همدلی و وضعیت ظاهری آنان رابطه دارد همچنین میزان تعهد سازمانی کارکنان با متغیر های جنس، سن، مدرک تحصیلی، وضعیت استخدام و سنوات خدمت آنان رابطه دارد.

روابط بین مولفه های تعهد سازمانی (تعهد همانند سازی شده، تعهد مبادله ای و تعهد پیوستگی) با جایگزین های شغلی، میل به ماندن و تمایل به ترک خدمت طی یک مطالعه فراتحلیلی با استفاده از 15 مطالعه و حجم نمونه کلی 4129 نفر در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. روش فرا تحلیلی مورد استفاده در این پژوهش، فن هانتر واشمیت بوده که از آن طریق برای روابط بین تعهد همانند سازی شده، مبادله ای و پیوستگی با جایگزین های شغلی، میل به ماندن و ترک خدمت اندازه رابطه محاسبه شد. اندازه رابطه محاسبه شده در این فرا تحلیل با توجه به فن هانتر و اشمیت فقط بر اساس ضرایب همبستگی ساده (مرتبه صفر) بوده و امکان وارد کردن نتایج تحلیل رگرسیون در آن وجود نداشته است. شواهد حاصله حاکی از آن بود که بین جایگزین های شغلی با تعهد همانند سازی شده، تعهد مبادله ای و تعهد پیوستگی اندازه رابطه معکوس معنادار (-0.165 برای تعهد پیوستگی تا -0.43 برای تعهد مبادله ای، P<0.01) وجود دارد. همچنین بین میل به ماندن با تعهد همانند سازی شده، تعهد مبادله ای و تعهد پیوستگی اندازه رابطه معنادار مثبت (0.315 برای تعهد پیوستگی تا 0.43 برای تعهد همانند سازی شده، P<0.01)، اما بین ترک خدمت و تعهد همانند سازی شده، تعهد مبادله ای و تعهد پیوستگی (-0.312 برای تعهد پیوستگی تا -0.43 برای تعهد مبادله ای، P<0.01) اندازه رابطه منفی معنادار وجود دارد. چنانکه مشخص است هر سه بعد میل به ماندن، ترک خدمت و جایگزین های شغلی با تعهد پیوستگی دارای کمترین ارتباط و با تعهد مبادله ای و سپس تعهد همانند سازی شده دارای بالاترین ارتباط هستند. در همین راستا برخی جهت گیری های تحقیقاتی برای آینده مورد بحث قرار گرفته است.