مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
سال:1379 | دوره:34 | شماره:48 |تعداد مقالات:13

به منظور مطالعه نقش عوامل سببی در ایجاد برخی از عوارض عفونت های داخل رحمی مانند سقط جنین، مرگ و تاخیر در رشد داخل رحمی، و تولد نوزاد نارس ناشی از ویروسهای روبلا، سیتومگالو، هرپس سیمپلکس تایپ I,II و توکسوپلاسما گوندی، تعداد 40 نفر زن زائو با احتمال وقوع آنومالی به عنوان گروه آزمون و 43 نفر زن زائو بدون احتمال هر نوع آنومالی بصورت اتفاقی انتخاب و سرم آنها از نظر IgG ویژه ویروسهای روبلا، سیتومگالو، هرپس سیمپلکس تایپ I,II و توکسوپلاسما، با روش الیزا مورد ارزیابی قرار گرفتند. تمام نمونه ها از نظر شاخصهای فوق در سطح نرمال مثبت بودند. تجسس IgM ویژه عوامل فوق در سرم نوزادان دارای آنومالی نشان داد که 13 نوزاد از 40 نوزاد (32.5%) از نظر IgM ویژه سیتومگالو مثبت هستند در حالی که IgM سایر ویروسها و توکسوپلاسما منفی بود. در هفت مورد از 13 نوزاد، (53.83%) آنومالی ماژور، 4 مورد (30.8%) مرگ داخل رحمی و در 2 مورد (15.4%) نوزادان که نسبت به سن خود کوچک بودند(SGA) small for gestional age  مشاهده شد. آنالیز آماری نشان داد که سن حاملگی با آنومالی های فوق الذکر دارای ارتباط معنی داری است.

تحقیقات علمی نشان می دهد اندازه گیری میکروآلبومین ادرار می تواند بعنوان یک بیومارکر تشخیصی زودرس قبل از شروع نفروپاتی کلینیکی در بیماران دیابتی بکار رود.بنابراین در طول مدت 6 ماه میکروآلبومین ادرار 12 ساعته شبانه 90 بیمار دیابتی شامل 36 بیمار تیپ I و 54 بیمار تیپ II و 40 نفر غیر دیابتیک به عنوان گروه شاهد با همان گروه سنی بیماران در دو نوبت متوالی (به فاصله یک ماه) اندازه گیری گردید نظر بر اینکه میزان دفع آلبومین ادرار به عبارت دیگر Urinary Albumin Excretion (UAE) بین 200-20 میکروگرم در دقیقه را تحت عنوان میکروآلبومینوری و میزان دفع آلبومین ادرار بین 20-0 میکروگرم در دقیقه را طبیعی می دانند نتایج بدست آمده نشان می دهد که میزان شیوع میکروآلبومینوری در بیماران دیابتیک تیپ II 29.1% در بیماران دیابتیک تیپ I 41.2% می باشد و حدود 24.1% از بیماران تیپ II دچار ماکروآلبومینوری (میکروگرم در دقیقه >200) می باشند.نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که میزان دفع آلبومین از ادرار با طول ابتلا به بیماری ارتباط دارد (تیپ I r=0.23 تیپ II r=0.27) به علاوه میزان هموگلوبین گلیکه (HbAl c) و فشار خون سیستولیک دیاستولیک p<0.05 نزد بیماران دیابتی همراه با میکروآلبومینوری در مقایسه با بیماران دیابتیک بدون میکروآلبومین بیشتر است و در نزد بیماران دیابتی همراه با میکرو آلبومینوری عوارض رتینوپاتی، نوروپاتی یا نفروپاتی بیشتر مشاهده می گردد. لذا با توجه به شیوع بالای میکروآلبومینوری در بیماران دیابتی مورد مطالعه اندازه گیری میکروآلبومین ادرار بصورت یک آزمایش مناسب برای بیماران دیابتی پیشنهاد می گردد تا با بگارگیری روند درمانی صحیح شامل کنترل گلوکز خون، کاهش فشار خون، کاهش پروتئین دریافتی مانع از پیشرفت نفروپاتی گردد.

استعمال دخانیات در منازل، اداره ها و اماکن عمومی، موجب می شود که افراد غیرسیگاری نیز بطور مزمن در معرض آلودگی با دود سیگار قرار گیرند و همین امر، ممکن است زمینه ابتلا این افراد به برخی از بیماریها را فراهم آورد.در این مطالعه، به منظور بررسی ارتباط بین دود سیگار و تغییرات غلظت خونی کربواکسی هموگلوبین، لیپید و لیپوپروتئین ها، سطح خونی این متغیرها در 200 کودک (90 نفر مذکر و 110 مونث) با محدوده سنی 3 الی 10 سال که در معرض دود سیگار والدین خود قرار داشتند، اندازه گیری شد. نتایج حاصل با نتایج بدست آمده از کودکانی که در همان محدوده سنی بوده ولی والدین آنها سیگاری نبودند، مورد مطالعه قرار گرفت.بر اساس نتایج این بررسی، در کودکان مورد مطالعه، غلظت سرمی تری گلیسرید با میانگین VLDL-C,98mg/dl با میانگین 19mg/dlو کربواکسی هموگلوبین با میانگین خونی 11.99%، افزایش معنی داری (p<0.05) در مقایسه با کودکانی که در معرض دود سیگار نبودند، نشان داد (میانگین غلظت ها به ترتیب: %3.33 ,16mg/dl ,79 mg/dl). در این کودکان، کلسترول با میانگین 160 mg/dl و LDL-C با میانگین 103 mg/dl افزایش نسبی در مقایسه با گروه کنترل (به ترتیب 91 mg/dl ,152 mg/dl) نشان می داد ولی از نظر آزمونهای آماری، این افزایش ها معنی دار نبودند (p>0.05). برعکس، مقادیر سرمی HDL-C با میانگین 34 mg/dl و نسبت HDL-C/LDL-C با میانگین 0.35، کاهش معنی داری (p<0.05) در مقایسه با گروه کنترل (به ترتیب 0.49, 39 mg/dl) نشان داد.نتایج این بررسی، حاکی از وجود یک ارتباط مستقیم و معنی داری بین تغییرات سطح خونی کربواکسی هموگلوبین و غلظت های سرمی تری گلیسرید یا VLDL-C بود در حالی که در مقایسه با HDL-C یا نسبت HDL-C/LDL-C، رابطه معکوس معنی داری بدست آمد (p<0.05).از نتایج این بررسی، نتیجه گیری می شود که وجود مستمر دود سیگار در محل زیست کودکان، موجب بروز تغییرات قابل توجهی در مقادیر سرمی لیپید و لیپوپروتئین ها می گردد که احتمالا ناشی از افزایش غلظت خونی کربواکسی هموگلوبین است. با توجه به نقش شناخته شده لیپید و لیپوپروتئین ها به عنوان عامل زمینه ساز آترواسکلروز، بهتر است احتمال افزایش میزان وقوع این بیماری در سنین بالای این افراد، مورد توجه قرار گیرد.

هدف از این پژوهش بررسی ارتباط بین مقادیر اوره و کراتین بیماران اورمیک غیردیالیزی، همودیالیزی و بیماران با پیوند کلیه با تست NBT بوده است.این بررسی بر روی 155 نفر از بیماران اورمیک غیر دیالیزی، بیماران با پیوند کلیه و همودیالیزی در بیمارستان امام (ره) و بخش ایمونولوژی دانشکده پزشکی تبریز انجام گرفته است در این پژوهش مقادیر اوره و کراتینین افراد مورد سنجش قرار گرفته و سپس اثرات غلظت آنها بر نحوه عملکرد سیستم فاگوسیتوز همان افراد مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت بررسی سیستم فاگوسیتوز از آزمایش نیتروبلوتترازولیوم به روش تحریک شده (Spontaneous Nitroblue Tetrazolium test) استفاده شده است و نتایج حاصله با مقادیر اوره و کراتینین در گروه کنترل سالم مورد مقایسه قرار گرفته است.در بیماران همودیالیزی در زمان قبل از دیالیز بین میزان اوره و تست NBT خودبخودی و تست NBT تحریک شده ارتباط معنی داری وجود دارد. در صورتیکه این ارتباط بین میزان اوره و تست NBT خودبخودی در سایر گروهها (گروه کنترل سالم، بیماران پیوندی، ازتمی غیر دیالیزی و بیماران همودیالیزی بعد از دیالیز) وجود ندارد. افزایش درصد تست NBT خودبخودی در بیماران دیالیزی قبل از دیالیز، به دلیل تجمع توکسینهای اورمیک و افزایش تولید رادیکالهای اکسیژن و در نتیجه تحریک سیستم فاگوسیتوز می باشد.

جهت تعیین فراوانی دود کردن سیگار در بین دانش آموزان پسر دوره متوسطه شهر ارومیه مطالعه تحلیلی توصیفی انجام گردید. در شهر ارومیه تعداد 13486 دانش آموز پسر در دوره متوسطه تحصیل می کنند که از این تعداد پس از نمونه گیری طبقه بندی شده تقریبا 8.2% افراد از هر رشته و پایه تحصیلی مختلف انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. از 1096 دانش آموز تحت مطالعه 371 نفر (33.8%) اقدام به دود کردن سیگار کرده و 133 نفر (12.1%) سیگاری جاری بودند. دوستان عامل مهمی در شروع استعمال سیگار بودند. 67.7% از سیگاریها در گروه سنی 18-15 سالگی قرار دارند که نیاز به برنامه ریزی پیشگیرانه سریع دارد.

سرم خون 499 نفر از کودکان زیر 12 سال روستای قورت تپه شهرستان مشکین شهر با استفاده از روش آگلوتیناسیون مستقیم قبل و بعد از مایه کوبی سگها با واکسن های اتوکلاو شده لیشمانیا مورد بررسی قرار گرفت 18 نفر (7.8%) از آنان قبل از انجام واکسیناسیون و 16 نفر (5.94%) بعد از انجام واکسیناسیون سگها با واکسن های اتوکلاو شده لیشمانیا دارای عیار آنتی بادی بیشتر از 1:3200 بودند که از نظر سرولوژی مثبت محسوب می شوند (همراه با نشانه های بالینی). در مجموع 49 نفر (9.8%) در دو مرحله دارای آنتی بادی اختصاصی علیه لیشمانیا بودند. از این عده 274 نفر مذکر (54.9%) و 225 مونث (45.1%) بودند. همچنین قبل از واکسیناسیون، سرم 152 سگ صاحبدار با دو روش الیزا و ایمونوفلورسانس غیر مستقیم بررسی شدند که به ترتیب 33 قلاده (21.7%) و 47 قلاده (31%) مثبت بودند که از مطالعه حذف گردیدند.سرم 119 سگ باقیمانده یک سال بعد از واکسیناسیون با دو روش سرولوژی فوق مورد بررسی قرار گرفت که با روش ایمونو فلورسانس غیر مستقیم و در گروه شاهد 42 قلاده (62.7%) از 67 قلاده سگ مثبت بودند در حالی که در گروه واکسینه با واکسن لیشمانیاماژور + B.C.G از 23 قلاده سگ تعداد 10 سگ (43.5%) و در گروه واکسینه شده با واکسن لیشمانیا اینفانتوم + B.C.G از 22 سگ 6 قلاده (27.3%) مثبت بودند و این مقادیر با روش الیزا به ترتیب 55.2%،30.4% و 31.8% بوده است. این بررسی نشان داد که اولا اختلاف معنی داری بین گروه های شاهد و واکسینه شده سگها وجود دارد(p<0.05) ثانیا از تستهای سرولوژی مورد استفاده در این بررسی جهت ارزیابی و تاثیر واکسن های لیشمانیا در شرایط صحرایی می توان بهره جست.

هدف از این مطالعه، بررسی فاکتورهای مادری موثر در تولد نوزادان کم وزن می باشد. فاکتورهای مورد نظر در این مطالعه عبارتند از: سن مادر، رتبه حاملگی، سابقه بیماری مزمن نظیر فشار خون بالا، دیابت و یا بیماریهایی نظیر توکسمی حاملگی، سابقه مصرف دارو و اعتیاد مادر، وضعیت سواد مادر به عنوان شاخص فرهنگی و اجتماعی وی و همچنین جنسیت نوزادان LBW، محدوده وزنی آنها و سن حاملگی. این مطالعه از نوع مقطعی بوده و روش انجام آن بر اساس مشاهده، پرسشنامه و مراجعه به پرونده های مادران بستری در بیمارستان بوعلی در طول سال 1375 بوده است. از 1700 زایمان انجام شده طی سال 1375 در مرکز پزشکی بوعلی تهران 105 نوزاد وزن 2500 گرم یا کمتر داشتند، یعنی 6.2% نوزادان به دنیا آمده LBW بودند که از این تعداد 57.2% دختر و بقیه پسر بودند. بیشترین گروه سنی مادران در محدوده 24-20 سال 34.3% قرار داشت و اکثر مادران رتبه حاملگی 5-2 (45.7%) داشتند اکثریت نوزادان LBW در محدوده وزنی 2500-2000 گرم قرار داشتند (60%) و 57.2% موارد نوزادان LBW سن حاملگی کمتر از 37 هفته و 42.8% موارد SGA بوده و سن حاملگی بالای 37 هفته داشتند. 55% مادرانی که دارای نوزادان LBW بودند، دارای سابقه ابتلا به بیماریهایی نظیر فشار خون بالا 19%، توکسمی حاملگی 16.1% و یا مصرف سیگار 8.6% بودند.از آنجایی که وزن کم هنگام تولد نوزادان عامل مهم مرگ و میر و عوارض دوران نوزادی می باشد و بسیاری از عوامل ایجادکننده آن قابل پیشگیری هستند. امید است که با همکاری نزدیک متخصصین زنان و زایمان، متخصصین نوزادان، افزایش سطح آگاهی مادران و دختران جوان از بروز تولد این نوزادان کاسته شود.

نظر به خطرات بالقوه اسپوروکونیدی قارچ های ساپروفیت موجود در هوای بیمارستانها روی سلامت بیماران بستری بخصوص در بعضی از بخشها و اتاقهای عمل و با توجه به بررسیهای انجام گرفته در داخل و خارج از کشور، بررسی حاضر نیز به شناسائی قارچهای هوای بخشهای مختلف 5 بیمارستان شهر بابل طی 6 ماه (بهمن ماه 1372 لغایت مرداد ماه 1373) پرداخته است.با گذاشتن پلیتهای حاوی محیط کشت استریل سابورو دکستروزآگار به مدت 15 دقیقه در ارتفاع 1.5 متری از سطح مورد نظر و انتقال پلیتها به آزمایشگاه اقدام به شناسائی قارچهای رشد نموده، بر اساس منظره ماکروسکوپی و میکروسکوپی می شد. از مجموع 96 پلیت 501 کلنی قارچی شامل 17 جنس مختلف جدا شد که پنی سیلیوم، مخمر و پسیلومایسس بیشترین کلنی قارچی را به خود اختصاص داده بودند.بیمارستان بابل کلینیک در بررسی حاضر دارای بیشترین میزان آلودگی نسبت به دیگر بیمارستانها بوده است.  

عفونتهای دستگاه ادراری (Urinary Tract Infetions,UTIS) شایع ترین عفونتهای باکتریایی بوده که ممکن است افراد در طول زندگی به آن مبتلا گردند. عفونت ادراری در تمام سنین بخصوص در جنس مونث شایع تر است. لذا جهت بررسی باکتریهای مولد  UTI:737 بیمار مبتلا به عفونتهای ادراری به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش باکتریولوژیک با نمونه گیری از ادرار میانی (Clean Voided Midstream) و تعیین باکتریوری با ارزش (وجود بیش از 105 باکتری از یک نوع در هر میلی ادرار) و کشت انجام گردید.شایع ترین عامل باکتریایی عفونتهای ادراری در جنس مونث، ارگانیسم های گرم منفی و در راس آنها اشریشیاکلی (69.6%) بود. سایر باکتریهای جدا شده به ترتیب استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس (2.02%) بود. بیشترین ارگانیسم ایزوله شده از ادرار افراد مذکر به ترتیب اشریشیاکلی (45%) و استافیلوکوکوس کواگولاز منفی (1.4%) بود.از باکتریهای جدا شده حساسیت آنتی بیوتیکی به روش (Bauer-Kirby) به عمل آمد موثرترین آنتی بیوتیکها برای اشریشیاکلی که شایع ترین موارد آن بود، آمیکاسین (88.8%) و نیتروفورانتوئین (79%) و نالیدیکسیک اسید (57.7%) و سایر باکتریهای جدا شده حساسیت های متفاوتی نسبت به آنتی بیوتیکهای بکار رفته داشتند.در طی این مطالعه اشریشیاکلی مسوول موارد بسیاری از عفونتهای ادراری بود، اغلب سویه های اشریشیاکلی توسط فاکتورهای ویرولانس خود باعث افزایش کلونیزاسیون، تهاجم به دستگاه ادراری و ایجاد بیماری می گردند که با نتایج بدست آمده در طی این مطالعه اشریشیاکلی، در 57.3% موارد به عنوان اولین عامل مولد عفونتهای ادراری جدا گردید. هدف ما از این مطالعه مشخص شدن عوامل اتیولوژیک عفونتهای ادراری و تعیین حساسیت و درمان سریع آنتی بیوتیکی بوده است.

اومفالوسل یا اگزومفالوس در جدار قدامی شکم بعضی از نوزادان در حین تولد وجود دارد و یکی ازآنومالی های نوزادان با درصد بالای مرگ و میر است و این مساله بررسی و کنکاش بیشتری را در مورد علل مرگ و میر نوزادان مزبور طلب می کند. اومفالوسل در هر سه منطقه از جدار شکم یعنی اپیگاستر یا بالای ناف - مزوگاستر یا ناف هیپوگاستر یا پائین ناف می تواند به وجود آید و در هر منطقه هم، چنانچه در دوران آمبریونیک پایه آن نهاده شود قطر بزرگ داشته و محتویات آن از احشا مختلف روده ای و کبدی یا قلب و معده خواهد بود و اگر در دوران فتالیس به وجود آید قطر آن کوتاه و ساک آن کوچک و محتویات آن فقط روده باریک خواهد بود و در عمل مرگ و میر این قبیل نوزادان کمتر ولی آنچه حین عمل و بعد از عمل کنترل و سیر بیماری را با مشکلات درمانی و مرگ و میر بالا مواجه می سازد نوع بزرگ آن که آنرا بدخیم یا کمپلکس یا Giant نامیده اند می باشد.روی این اصل بررسی از سال 75 تا دی ماه سال 78 از روی پرونده بیماران عمل شده با تشخیص اومفالوسل بعمل آمد و روی مطالعه قرار گرفت. از 40 بیمار اومفالوسلی، 34 مورد اومفالوسل از نوع مزوگاستریک، سه مورد اومفالوسل و اپیگاستریک، سه مورد نیز اومفالوسل هیپوگاستریک بودند. از 34 بیمار اومفالوسل مزوگاستریک 28 مورد اومفالوسل از نوع ساده و 6 مورد اومفالوسل بدخیم یا بزرگ بودند که همگی تحت عمل جراحی برداشتن ساک اومفالوسل و ترمیم یک مرحله جدار قدامی شکم گردیدند که 27 مورد (80%) بهبودی کامل و یک مورد (2.9%) بعلت سپسیس فوت کرد.6 بیمار بقیه از اومفالوسل مزوگاستریک بدخیم 2 مورد با اقدامات مختلف و ابتکاری بهبودی یافتند (33.4%) و 4 مورد (66.6%) فوت شدند. سه بیمار که اومفالوسل هیپوگاستریک داشتند پس از تفهیم وضعیت نوزادان و عوارض اعمال جراحی، توسط کسان بیمار ترخیص شدند. سه مورد اومفالوسل اپیگاستریک هرسه فوت شدند (100%) یکی در حین عمل و دو مورد دیگر در عرض 24 ساعت بعد از عمل فوت شدند. هدف از این بررسی یافتن نقائص نحوه پذیرش و نحوه نگاهداری و اشکال انتخاب زمانی عمل و تکنیک عمل می باشد.

در کشور ما همچون دیگر کشورهای در حال توسعه سو تغذیه یکی از مهمترین عوامل موثر در میزان مرگ و میر کودکان زیر 5 سال است. عدم آگاهی مادران نسبت به تغذیه کودکان و نیز کاربستهای نامناسب آنان در این خصوص مهمترین زمینه ساز سو تعذیه هستند.به منظور تعیین وضعیت آگاهی، نگرش و کاربست مادران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی - درمانی شهر تبریز درباره تغذیه کودکان با شیر مادر و غذاهای کمکی در زمستان 1373 مطالعه ای بر روی 400 نفر از مادران که حداقل دارای یک کودک 12 تا 24 ماهه بودند، صورت گرفت.نتایج بدست آمده نشان داد، 24.3 درصد مادران آگاهی مطلوب و 24.7 درصد نگرش مناسب و تنها 10.3 درصد از مادران کاربست مناسب داشتند. همبستگی مثبت معنی دار بین امتیاز آگاهی با امتیاز نگرش مادران (p=0.0001 ,r=0.32) و امتیاز کاربست مادران با برخی ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی خانواده ها مانند سن مادر و وضعیت آموزش مادران دیده شد (p=0.008, r=-0.13 ,p=0.002).همچنین بین میانگین امتیاز آگاهی و نگرش مادران با سطح تحصیلات آنها، شغل همسر، وضعیت نسبی درآمد خانوار، سطح تحصیلات همسر تفاوت معنی داری مشاهده شد. پایین بودن سطح آگاهی و نگرش مادران در خصوص تغذیه کودکان با شیر مادر و غذاهای کمکی از مشکلات مهم بهداشتی در جامعه مورد مطالعه بوده و از این رو برنامه های آموزشی موثری جهت ارتقای آنها باید طرح و اجرا شود.

سل پاروتید حتی در کشورهائی که از شیوع بالای سل برخوردارند از بیماری های نادر محسوب می شود. زیرا بیماران معمولا علائم خاص سل را ندارند و اغلب با نشانه های بالینی شبیه تومور پاروتید مراجعه می نمایند تشخیص بیشتر موارد سل پاروتید معمولا بعد از عمل جراحی خارج نمودن پاروتید داده می شود.در این مقاله یک خانم 58 ساله ساکن شهرکرد را با توده پاروتید راست از 5 ماه قبل معرفی نموده ایم. این بیمار با تشخیص احتمالی تومور پاروتید تحت عمل جراحی خارج نمودن لب سطحی پاروتید قرار گرفت و بررسی های پاتولوژیک سل غدد لنفاوی داخل پاروتید را محرز نمود.بیمار با تشخیص سل پاروتید به مدت 6 ماه تحت درمان داروهای ضد سل قرار گرفت که پاسخ به درمان کاملا مساعد بود و در پیگیری های بعدی بیمار هیچگونه عودی بعد از 2 سال دیده نشد.