تصویر سلامت
سال:1400 | دوره:12 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

اهمیت سلامت روان روز به روز در مراقبت های بهداشتی برجسته تر می شود و رویکرد درمان از اختلالات شدید و مزمنی که موضوع غالب در گذشته بود به سمت درمان طیف هایی از اختلالات خفیف تر و نیز کمک به ارتقای عملکرد، سلامت، شادمانی و تعالی پیش می رود. در این راستا سیستم های تشخیصی جدید بر تغییر موضع از رویکرد قبلی، یعنی تشخیص و درمان طبقه ای (Categorical) به رویکرد ابعادی (Dimensional) راهنمایی شده اند. این تغییر موضع ممکن است شیوه های رایج مراقبت روان را تحت تاثیر قرار داده و نیازمند رهیافت ها، دستورالعمل ها و مراقبت های طراحی شده ی جدیدی باشد که می توانند انقلابی در مقوله ی سلامت روان ایجاد کنند. لذا در این راستا راه اندازی کلینیکی مانند کلینیک تعدیل شخصیت (Personality Modulation) و ارایه خدمات آموزشی-درمانی در قالب این کلینیک راهبردی با هدف مراقبت و ارایه خدمات منطبق با به-روزترین نظام طبقه بندی تشخیصی لازم می بود؛ به صورتی که بتوان رشد و اعتلای سلامت روان را به طور گسترده تر و حتی در مورد افراد روی هم رفته سالم یا افرادی با اولویت رشد و ترقی روان تسهیل نمود. در این رویکرد به کسانی خدمات ارایه می شود که در تقسیم بندی های جدید روان پزشکی یازدهمین بازنگری طبقه بندی بین المللی بیماری ها (International Classification of Diseases (ICD-11))، تحت کد دشواری شخصیت (Personality Difficulty) قرار می گیرند و خدمات مزبور منجر به ارتقای ایشان در زمینه های شخصی، شغلی و اجتماعی خواهد شد. در پاسخ به کاستی های سیستم های طبقه بندی قبلی، نسخه یازدهم طبقه بندی بین المللی بیماری ها، رویکرد جدیدی را برای طبقه بندی اختلالات شخصیت اتخاذ کرده است که از نوع رویکرد ابعادی بوده و در آن تمرکز در وهله اول بر تشخیص و تعیین شدت بیماری و سپس تعیین دامنه ی علایم مشتمل بر پنج دامنه ی صفاتی دخیل در اختلالات شخصیت می باشد. این پنج دامنه شامل عواطف منفی (Negative Affectivity)، غیراجتماعی بودن (Negative Affectivity)، علیه اجتماع بودن (Dissociality)، عدم کنترل تکانه (Disinhibition) و وسواسی گری (Disinhibition) است2، 3. تایرر (Tyrer) و همکاران4 ضمن پایه گذاری این طبقه بندی جدید ابعادی، همچنین فضا را برای ارایه تشخیص جدید تحت عنوان دشواری شخصیت باز نمودند. تشخیص دشواری شخصیت به خودی خود یک اختلال روان شناختی محسوب نمی شود، اما برای سودرسانی بالینی در افراد تقریبا نرمال قابل استفاده است و جزو score Z-های نسخه یازدهم طبقه بندی بین المللی بیماری ها برای افراد غیر بیمار تعیین شده است. این تشخیص برای توصیف افرادی می باشد که به صورت تیپیک بیمار یا دچار اختلال شخصیت نیستند، اما مشکلات مرتبط با مدیریت زندگی دارند که باعث مسایل طبی شده و صرف هزینه برای جامعه و سیستم های درمانی را ایجاب می نماید5. محققین مزبور در نهایت به این نتیجه دست یافتند که تغییرات پیشنهادی باعث بهبود کارایی بالینی در تشخیص اختلال شخصیت و کاهش برچسب ننگآور آن شده و به تسهیل انتخاب درمان مناسب کمک می کند...

زمینه و اهداف: بیمارستان بازوی مهم ارایه خدمات بهداشتی و درمانی و اولین سطح ارجاع با قلمرو مسیولیت های مشخص است و به این لحاظ مهم ترین سازمان بهداشتی و درمانی به شمار می آید. این مطالعه با هدف بررسی شکاف کیفیت خدمات درمانی ارایه شده و عوامل موثر بر آن در بیمارستان های مجری نظام ارجاع الکترونیک استان گلستان انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، 384 بیماری که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با تخصیص متناسب با حجم انتخاب شدند، در قالب نظام ارجاع الکترونیک به سطح دو ارجاع داده شده و خدمات سرپایی را توسط پزشک متخصص در درمانگاه های بیمارستان های مجری نظام ارجاع الکترونیک در استان گلستان در سال 1398 دریافت نمودند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه دو بخشی شامل مشخصات دموگرافیک و مدل سروکوال بود. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS23 تحلیل شد. یافته ها: در تمامی ابعاد در درمانگاه های مورد بررسی، شکاف وجود داشت (p<0/001). بیش ترین شکاف در بعد همدلی (0/57) و کم ترین شکاف در بعد ملموسات مشاهده شد (0/38-). میزان شکاف خدمات ارایه شده به بیماران در بعد تضمین برحسب جنس (0/005 = P)، در بعد همدلی برحسب سطح تحصیلات (0/028 = P) و در بعد اطمینان برحسب شهرستان متفاوت بود (0/028 = P). نتیجه گیری: در بیمارستان های مجری نظام ارجاع الکترونیک در استان گلستان، در تمام ابعاد، شکاف وجود دارد و نشان دهنده این موضوع می باشد که در هیچ یک از ابعاد، انتظارات دریافت کنندگان به طور کامل برآورده نشده است.

زمینه و اهداف: اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال رشد عصبی می باشد که افراد مبتلا در فرایندهای احساسی مرتبط با شناخت اجتماعی و سایر الگوهای رفتاری دچار مشکل می شوند. استفاده از فناوری ها در مداخله ی درمانی و آموزشی برای مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم-که چالش های مداومی دارند – در حال افزایش است. به همین دلیل برای انتخاب بهتر مداخلات و تضمین اثربخشی آن ها، باید مداخلات مورد ارزیابی قرار گیرند؛ بنابراین، این مطالعه به تدوین چارچوب ارزیابی مداخلات مبتنی بر فناوری اطلاعات در افراد دارای اختلال طیف اوتیسم می پردازد. مواد و روش ها: مطالعه ی حاضر از نوع توصیفی-کاربردی است که به بررسی مطالعات انجام یافته در زمینه ی مداخلات مبتنی بر فناوری اطلاعات در حوزه ی اختلال طیف اوتیسم پرداخته است. جست وجو و بررسی مطالعات بدون اعمال هرگونه محدودیتی تا جایی که یک چارچوب مناسب و کامل از مداخلات به دست آید، ادامه یافت. داده های موردنیاز استخراج و در جدولی با محوریت ارزیابی مداخلات حوزه ی اختلال طیف اوتیسم گردآوری شدند. سپس داده ها جهت تعیین چارچوبی مناسب در راستای اهداف مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. درنهایت چارچوب ارزیابی تهیه شده با استفاده از روش دلفی 1 مرحله ای برای 15 نفر از متخصصین حوزه ی اوتیسم و فناوری اطلاعات سلامت ارسال شد تا نظرات آن ها مبنی بر تغییر یا اصلاح و تایید چارچوب به دست آید. یافته ها: چارچوب تهیه شده، مداخلات را به طور کلی در 2 جنبه شامل نوع مداخلات مبتنی بر فناوری اطلاعات و پیامد مداخلات، نشان می دهد. همچنین، فناوری های استفاده شده از 3 جنبه ی اصلی ارزیابی که شامل روش ارزیابی، موارد ارزیابی فنی و موارد ارزیابی بالینی بود، ارایه شدند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده مداخلات مبتنی بر فناوری در درمان، آموزش و افزایش تعاملات اجتماعی افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم اثرگذاری و کمک قابل توجهی دارد؛ بنابراین براساس نظر متخصصان، چارچوب ارزیابی تهیه شده از مداخلات مبتنی بر فناوری اطلاعات منجر به شناسایی نقاط ضعف و قوت مداخلات، بهبود فناوری ها و همچنین انتخاب مداخله ی مناسب شده و در نهایت باعث افزایش کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم می شود.

زمینه و اهداف: از آن جا که صاحب نظران پیش نیاز و جوهره موضوع کارآفرینی را خلاقیت می دانند، ضرورت دارد برای شناسایی میزان خلاقیت مدیران حوزه سلامت اقدامی انجام شود. لذا این پژوهش با هدف تعیین همبستگی بین خلاقیت و مهارت کارآفرینی در مدیران بیمارستان های آموزشی شهر اهواز انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی بود. جامعه پژوهش شامل مدیران بیمارستان های آموزشی شهر اهواز بود و داده ها به روش سرشماری از 110 نفر از مدیران سطوح ارشد و میانی از طریق پرسش نامه گردآوری شده است. روایی پرسش نامه با استفاده از نظرات اساتید و صاحب نظران تایید شد. مقدار آلفای کرونباخ برای پرسش نامه خلاقیت 0/83 و برای پرسش نامه مهارت های کارآفرینی 0/88 محاسبه شد. برای تحلیل داده ها از شاخص های آماری فراوانی مطلق و نسبی، میانگین، انحراف معیار و نیز آزمون های تی مستقل، آنووا، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی گام به گام در نرم افزار SPSSنسخه 22 استفاده شد. یافته ها: میانگین امتیاز خلاقیت برای مدیران 7/91± 44/74 به دست آمد. 64/6 درصد مدیران بسیار خلاق و 35/4 درصد آنها نسبتا خلاق برآورد شدند. میانگین امتیاز مهارت های کارآفرینی مدیران 0/67± 3 به-دست آمد و مناسب برآورد شد. همبستگی خلاقیت با مهارت های کارآفرینی 0/645 به دست آمد که رابطه مثبت و قوی بین این دو متغیر را نشان داد (P<0/001). رگرسیون خطی ساده نشان داد که مهارت های مدیریتی در بین مهارت های کارآفرینی تعیین کننده 44/4 درصد خلاقیت است (P<0/001). نتیجه گیری: مهارت های مدیریتی مهم ترین عاملی است که می تواند در خلاقیت بین مدیران بیمارستان موثر باشد. بنابراین، پیشنهاد می گردد با برگزاری کلاس ها و دوره های آموزشی میزان مهارت های مدیریتی در میان مدیران تقویت گردد. همچنین با توجه به یافته های پژوهش مبنی بر اینکه سن و سابقه کار با خلاقیت و مهارت های کارآفرینی رابطه عکس دارد، پیشنهاد می شود از افراد جوان تر استقبال بیش-تری به عمل آید.

زمینه و اهداف: مشارکت دولتی-خصوصی می تواند منجر به افزایش کارایی، برابری، مسیولیت پذیری، کیفیت و دسترسی به خدمات در نظام سلامت شود. این مطالعه با هدف بررسی دیدگاه مدیران سلامت در خصوص مزایا، معایب و موانع مشارکت دولتی-خصوصی در ارایه خدمات مراقبت های بهداشتی اولیه انجام گرفت. مواد و روش ها: مطالعه ی حاضر یک مطالعه کمی و کیفی است که در سال 1399 در دو بخش صورت گرفت. بخشی از فرآیند طراحی پرسش نامه در بخش کیفی مطالعه انجام گرفت. در مرحله اول بخش کمی، روایی و پایایی پرسش نامه برآورد گردید و در مرحله دوم این بخش، مزایا، معایب و موانع مشارکت دولتی-خصوصی با تکمیل 100 پرسش نامه توسط مدیران حوزه سلامت شناسایی گردید. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Stata ویرایش 14 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: مهم ترین مزایای مشارکت دولتی-خصوصی در ارایه خدمات مراقبت های بهداشتی اولیه از نظر مدیران سلامت شامل تامین منابع مالی پروژه های سلامت در ارایه خدمات بهداشتی با میانگین 4/02 و انحراف معیار 1/00 و بالا بودن کارایی فنی و مدیریتی در بخش خصوصی با میانگین 3/90 و انحراف معیار 0/60 می باشند. عدم پوشش کامل خدمات مراقبت های اولیه بهداشتی و خروج از عدالت اجتماعی با میانگین نمره 3/99 و انحراف معیار 0/92 و کاهش امنیت شغلی منابع انسانی در بخش خصوصی با میانگین نمره 3/97 و انحراف معیار 0/9 مهم ترین معایب مشارکت دولتی-خصوصی می باشند. نواقص قانونی، نظارتی، قوانین دست وپا گیر و گاهی متضاد در مشارکت با بخش خصوصی با میانگین نمره 4/06 و انحراف معیار 0/60 و عدم وجود ریسک پذیری در مدیران حوزه سلامت در مشارکت با بخش خصوصی با میانگین نمره 4/05 و انحراف معیار 0/61 مهم ترین موانع مشارکت دولتی-خصوصی محسوب می شوند. نتیجه گیری: تامین مالی پروژه های مشارکتی مراقبت های اولیه بهداشتی دولتی مهم ترین مزیت و عدم پوشش کامل خدمات مراقبت های اولیه بهداشتی جهت کلیه گیرندگان خدمات و خروج از عدالت اجتماعی مهم ترین عیب و نواقص قانونی، نظارتی، قوانین دست و پا گیر و گاهی متضاد در مشارکت مهم ترین مانع مشارکت محسوب می شود. مشارکت موفق رویکردی است که می تواند باعث کاهش هزینه، کسب رضایت و بهره وری در بخش بهداشت و درمان شود.

زمینه و اهداف: سوختگی ها به عنوان یکی از آسیب ها و چالش های سلامت عمومی به شمار می روند. بستری شدن بیماران دارای سوختگی در محیط بیمارستان، ارایه ی خدمات درمانی به آن ها را تسهیل می کند، اما طولانی شدن مدت زمان بستری می تواند علاوه بر تحمیل هزینه های اقتصادی، موجب بروز عفونت-های مختلف در بیماران نیز شود. این مطالعه به بررسی عوامل موثر بر مدت بستری بیماران سوختگی در بیمارستان سینای تبریز به عنوان بیمارستان مرجع سوختگی در شمال غرب کشور پرداخته است. مواد و روش ها: در این مطالعه ی توصیفی تحلیلی، پرونده های پزشکی بیماران سوختگی که در سال 1397 در بیمارستان سینای تبریز بستری بودند، مورد مطالعه قرار گرفت. جمع آوری داده ها با استفاده از چک لیست محقق ساخته مبتنی بر هدف انجام گرفت. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Stata 16 و آنالیز رگرسیون چندک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تعداد کل بیماران سوختگی بستری شده 1586 نفر بود. میانگین سنی بیماران 22/9 ± 25/5 سال بود. 62/3 درصد بیماران مذکر بودند. سوختگی ها بیشتر در فصل تابستان (30/5 درصد) و در منزل رخ داده بود (78/6 درصد). میانگین مدت زمان بستری این بیماران برابر با (8/57-7/43: 95 درصد CI) 8 روز بود. بیماران مجرد نسبت به متاهل (0/010=P) و افراد بی سواد نسبت به باسواد (0/022=P) مدت زمان بستری بالاتری داشتند. از طرفی هرچه نمره کمای گلاسکو در بدو بستری پایین تر بود، مدت زمان بستری افزایش می یافت (0/034=P). بیماران دارای سوختگی در صورت (0/037=P)، سر و گردن (0/001>P) و پشت تنه (0/031=P) مدت زمان بستری بیشتری داشتند. نتیجه گیری: نمره کمای گلاسکو، سوختگی در صورت، سر و گردن و پشت تنه علایم بالینی موثر در مدت زمان بستری بیماران سوختگی شناخته شدند. توجه به این علایم در تریاژ بیماران سوختگی و فراهم آوری خدمات باکیفیت درمانی و مراقبتی برای مدیریت این علایم، می تواند مدت زمان بستری را کاهش داده و نهایتا منجر به کاهش هزینه های اجتماعی و اقتصادی آن برای بیماران و جامعه گردد.

زمینه و اهداف: بسیاری از صاحب نظران اعتقاد دارند که تحقیقات کلاسیک نتوانسته کمک چندانی به حل مسایل گوناگونی که نظام سلامت با آن روبرو هست بکند. بنابراین محققین برای رفع این مشکل رویکرد جدیدی به نام "اقدام پژوهی" را طراحی کردند. هدف مطالعه حاضر معرفی مفاهیم و کاربردهای اقدام پژوهی در ارتقای عملکرد نظام سلامت می باشد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع مرور کتابخانه ای می باشد. به منظور بررسی روش های مختلف اقدام پژوهی کتاب ها و وب سایت های مرتبط مورد جستجو قرار گرفت. به منظور بررسی مطالعات اقدام پژوهی صورت گرفته در حوزه سلامت و سایر حوزه ها نیز مراجع الکترونیکی معتبر داخلی و خارجی از طریق به-کارگیری کلیدواژه های "اقدام پژوهی"، "سلامت"، "سیستم سلامت" و "بهداشت" در سال 2020 مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: در ابتدا به تعاریف و مفاهیم کلیدی اقدام پژوهی در نظام سلامت پرداخته شده است و سپس مدل معرفی شده توسط سیمونز در سال 1995 برای اقدام پژوهی، به عنوان یک مدل جامع و کامل، تشریح و مثال هایی از مطالعات اقدام پژوهی انجام گرفته ارایه شد. مدل سیمونز شامل مراحل تشخیص موضوع، جمع آوری اطلاعات، برنامه ریزی، اجرا، ارزیابی و بازخورد می باشد. با جمع بندی مراحل مختلف می توان مراحل زیر را برای انجام یک اقدام پژوهی موفق در حوزه سلامت پیشنهاد کرد: تعیین موضوع اقدام پژوهی، توصیف وضعیت موجود، گردآوری اطلاعات، تحلیل و تفسیر داده ها، انتخاب و اجرای راه حل جدید، گردآوری اطلاعات، ارزیابی تاثیر اقدام جدید و تعیین اعتبار آن، تجدیدنظر و ارایه گزارش نهایی. نتیجه گیری: از مهم ترین دلایل موفقیت اقدام پژوهی، ناکارآمدی تحقیقات سنتی در پاسخ گویی به سوالات و مشکلات اساسی حوزه سلامت می باشد و دلیل این ناکارآمدی فاصله بین تحقیقات سنتی و نیازهای نظام سلامت می باشد، نقطه ضعفی که می تواند توسط اقدام پژوهی به نحو مناسبی برطرف گردد. در نهایت توصیه می شود اگر مدیران حوزه سلامت به دنبال ارتقای استانداردها و بهبود وضعیت نظام سلامت در عمل و موقعیت خاص خود هستند، بهتر است به سراغ اقدام پژوهی بروند.

از آن جایی که ویروس کووید-19 ویروسی ناشناخته است و با توجه به اینکه طی یک سال گذشته آمار مرگ و میر نگران کننده ای را بر جای گذاشته است، لذا محققین حوزه های مختلف را بر آن داشته است که مطالعات زیادی در جهت کنترل و مهار این ویروس انجام دهند. از طرفی ورزش به عنوان یک روش غیر دارویی سودمند جهت بهبود عملکرد سیستم ایمنی شناخته شده است، از این رو، پژوهشگران حیطه علوم ورزشی هر چند کم و محدود اما تحقیقات ارزشمندی در این باره انجام داده اند که می تواند اطلاعات ارزشمندی در این زمینه در اختیار ما قرار دهد. بنابراین ضرورت وجود مطالعه ای که این آخرین یافته ها را جمع آوری و دسته بندی کند احساس می شد و هدف ما از مطالعه مروری حاضر، بررسی مقالاتی است که نقش ورزش و فعالیت بدنی را در برابر ویروس کووید-19 مورد مطالعه قرار داده اند. این پژوهش از نوع مرور روایتی مطالعات می باشد. بر این اساس با استفاده از جستجوی پایگاه های اطلاعاتی پابمد (مدلاین)، ساینس دایرکت، اسکوپوس و نیز موتور جستجوی علمی گوگل اسکولار، مقالات مورد نظر استخراج شدند. همچنین در این جستجو از کلمات کلیدی "Exercise Training"، "Physical Activity"، "Aerobic Exercise"، "Interval Training"، "Resistance Training"، "Endurance Training"، "Covid19"، "Coronavirus" و "Immune System" استفاده شد. بر اساس جستجوهای انجام شده در پایگاه های اطلاعاتی، تعداد 1185 مقاله انتخاب گردید. پس از بررسی اولیه عناوین و چکیده مقالات و حذف مقالات غیر مرتبط و تکراری، تعداد 59 مقاله وارد مرحله ارزیابی شدند. پس از بررسی متن کامل مقالات باقیمانده، 28 مقاله شرایط ورود به پژوهش را داشت که اطلاعات آن ها استخراج شدند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، ورزش می تواند از راه های متفاوتی در برابر ویروس کووید-19 به صورت پیشگیری از ابتلا و یا بهبود برخی از بیماری های زمینه ای مانند پرفشار خونی، بیماری عروق کرونری و دیابت نقش داشته باشد. همچنین ورزش سبب کاهش سطوح کورتیزول در دراز مدت می شود که به دنبال آن استرس ناشی ویروس کووید-19 کاهش می یابد و این خود باعث تقویت سیستم ایمنی افراد می شود. از طرفی با انجام تمرینات ورزشی با شدت متوسط می توان در درازمدت سیستم ایمنی را تقویت کرد و این در حالی است که تمرینات ورزشی با شدت پایین و یا شدت بالا چنین سازگاری را با خود به همراه ندارند و همچنین پاسخ حاد سیستم ایمنی به تمرینات ورزشی کاهشی می باشد. البته گفتنی است که با توجه به تازه بودن این پدیده، تحقیقات محدودی در این زمینه انجام شده است و به پژوهش های بیش تر در این حوزه نیازمندیم.