علوم دارویی (pharmaceutical sciences)
سال:1381 | دوره:- | شماره:1 |تعداد مقالات:14

با توجه به اینکه زخمهای آفتی از شایع ترین بیماری های مربوط به حفره دهانی می باشد و بیش از 20 درصد کل جمعیت به انواع آن مبتلا هستند، در این مطالعه برای درمان آفت گیاهان بابونه، نعناع و میر انتخاب شدند. عصاره گیری از بابونه با استفاده از اتانول 70 درجه به روش پرکولاسیون، تهیه تنتور میر با استفاده از الکل 90 درجه، اسانس گیری از بابونه و نعناع با استفاده از دستگاه کلونجر صورت پذیرفت. استاندارد کردن عصاره بابونه به روش HPLC  بر اساس آپی ژنین، شناسایی اجزا اسانس میر با استفاده از GC/Mass و تایید حضور مواد موثره در اسانس نعناع و بابونه به وسیله کروماتوگرافی لایه نازک انجام گرفت، پس از تهیه فرمولاسیون های مختلف فراورده موضعی مناسب از سه گیاه مذکور ارایه گردید. پس از استاندارد کردن فراورده بر اساس آپی ژنین موجود در بابونه و اندازه گیری اسانس تام موجود در فراورده، مطالعات پایداری و کنترل میکروبی انجام شد. اثر دارو و دارونما بر روی افرادی مبتلا به آفت مینور در مقایسه با گروه شاهد با استفاده از نمونه گیری تصادفی بررسی شد. جهت بررسی آماری نتایج از آزمون کای - دو استفاده گردید. مقدار آپی ژنین محاسبه شده در عصاره بابونه معادل 5.803 گرم به ازای هر گرم عصاره خشک و مقدار آپی ژنین در عصاره موجود در فراورده 5.651 میلی گرم به ازای هر گرم عصاره خشک تعیین شد. حجم اسانس نهایی به دست آمده از 100 گرم ژل،0.7 میلی لیتر بود. در روش کروماتوگرافی لایه نازک، فارنزن، آزولن، در اسانس بابونه و منتیل استات، منتون و سینئول در اسانس نعناع شناسایی گردید. پایداری فیزیکی فراورده در سه دمای 4، 25 و 40 درجه سانتیگراد بررسی و تایید گردید. 95 درصد بیماران از اثر دارو بر التهاب، 90 درصد از اثر دارو بر درد و 65 درصد از اثر دارو بر بهبود زخم در اثر مصرف ژل گیاهی در مقایسه با پلاسبو و نیز 95 درصد از رنگ، طعم، بو و قوام فراورده دارویی رضایت داشتند.

در این پژوهش پلیمرهایHPMC K4M ، HPMCK 15M، HPC، کتیرا و Carbopol 934P بر پایداری فیزیکی امولسیون های روغن در آب پارافین مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور امولسیون های مختلف با محدوده HLB میانت 7تا 12، و با مقادیر متفاوتی از پلیمرهای فوق، و با دو روش متفاوت تهیه گردید. میزان پایداری فیزیکی امولسیون های موردنظر در سه دمای، محیط، 4 و 40 درجه سانتیگراد بررسی گردید. نتایج حاصل بیانگر این امر بود که پلیمر کربوپل 934P بیشترین تاثیر را بر پایداری فیزیکی امولسیون پارافین در محدوده غلظت های مورد بررسی داشته است. همچنین روش تهیه نیز بر پایداری امولسیون های موردنظر موثر بود به گونه ای که تفاوت بارزی میان روش دو و یک در مقدار 150 میلی گرم از کربوپل در فرمولاسیون های F38 و F31 مشاهده گردید(P<0.001) . بررسی ویسکوزیته فرآورده ها و مقایسه آنها با یکدیگر حاکی از این امر است که مکانیسم عمل فوق را نمی توان تنها به تغییر ویسکوزیته نسبت داد و احتمالا جذب در بین سطح های آب و روغن و کاهش کشش سطحی نیز می تواند برای مطالعات آتی مدنظر قرار گیرد.

کاپتوپریل یک مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین است که دارای اثرات بسیار مفیدی در درمان بیماری فشار خون و نارسایی احتقانی قلب (CHF) می باشد. تاکنون کوشش های مختلفی برای ساخت یک سیستم کنترل کننده آزادسازی از این دارو صورت گرفته است. یکی از این سیستم ها به "سیستم متعادل هیدرودینامیکی" معروف است. چنین سیستمی برای داروهایی که در ناحیه ای از قسمت های فوقانی دستگاه گوارش جذب بهتری دارند و یا در شیره روده تخریب می شوند (مانند کاپتوپریل) مناسب است. هدف از مطالعه حاضر، طراحی و ساخت قرص های آهسته رهش شناور و چسبنده کاپتوپریل با ویژگی کاربرد موم در آنها و بررسی الگوی آزادسازی دارو از این قرص ها در برون تن بوده است. قرص ها حاوی 50 میلی گرم کاپتوپریل و مقادیر متفاوتی از پلیمر و سایر اکسیپان ها بوده و بروش گرانولاسیون مرطوب ساخته شدند. آزمون انحلال با استفاده از دستگاه شماره 1 فارماکوپه آمریکا در 900 میلی لیتر اسید کلریدریک 0.1 نرمال (بدون آنزیم) در دمای 37 درجه سانتیگراد و با چرخش 50 دور در دقیقه انجام شد. نتایج نشان داد که محلول های کاپتوپریل در محیط 0.1HCl نرمال در دمای 37 درجه در برابر نور و هوا تا مدت 24 ساعت (شرایط تست) پایدار هستند و نیازی به افزودن ماده آنتی اکسیدان نمی باشد. فرمولاسیون حاوی (30% موم، HPMC 30%، 16% کارباپول و 5% منزیم استئارات) الگوی آزادسازی مناسب و بازده تولیدی بالایی را نشان داد. فرمولاسیون فوق در مدت زمان تست انحلال به صورت شناور باقی ماند. در این تحقیق از طرفی نشان داده شد که سختی قرص ها و بازده تولید گرانول در آنها با نسبت پودر به کار رفته در تهیه گرانول (P) به موم موجود در فراورده (W) رابطه مستقیم و معنی دار داشته و از طرف دیگر زمان شناوری قرص ها رابطه معکوس و معنی داری با سختی آنها دارد.

به منظور بررسی ترکیبات شیمیایی پیازهای پاییزه گیاه تمشکین گل درشت(Bellevalia longistyla) ، ابتدا تست های کیفی گروه های مختلف ترکیبات طبیعی انجام پذیرفت و حضور ترکیبات آلکالوییدی و فلاوونوییدی در آن نشان داده شد. جهت بررسی ترکیبات فلاونوییدی، ابتدا پیازها آسیاب شد و سپس با استفاده از حلال پترولیوم اثر ترکیبات لیپوییدی آنها حذف گردید. استخراج ترکیبات آگلیکون فلاوونوییدی از تفاله باقیمانده توسط حلال کلروفرم صورت پذیرفت. شرایط جداسازی عصاره کلروفرمی حاصل ابتدا با TLC مشخص گردید و سپس توسط کروماتوگرافی پره پاراتیو مورد جداسازی قرار گرفت. تعیین ساختمان ماده جداشده توسط طیفUV  وHNMR  صورت گرفت. ساختمان شیمیایی این ترکیب 5,4 دی هیدروکسی 7 و 8 دی متوکسی 3 بنزیل 4 کرومانون تعیین گردید. با توجه به طیف HNMR، ترکیب مذکور دارای آرایش انولی در موقعیت کتون کربن 4 و پروتون کربن 3 می باشد.

از جمله ویژگی های ضروری یک فراورده تزریقی وریدی، ایزوتونیک بودن آن می باشد تا از بروز آسیب به گلبولهای قرمز خون جلوگیری گردد. اگر چه این امر در فراورده های فوق بسیار حایز اهمیت است؛ ولی پایین بودن حجم تزریق در فراورده های تزریقی با حجم کوچک مانع از در نظر گرفتن این ویژگی نمی گردد. در این مطالعه توصیفی، ایزوتونیسیته فراورده های تزریقی بتامتازون، ویتامین ب- کمپلکس، کلرفنیرامین، آمینوفیلین، جنتامایسین، دگزامتازون، فورزماید، دیازپام، متوکاربامول، ویتامین ث، سایمتیدین، کلسیم گلوکونات، برم هگزین، متوکلوپرامید، و آمیکاسین با دو روش "هوسا" و "یالکوسکی" بررسی شد. نتایج حاصل بر اساس آمار توصیفی مطالعه گردید. یافته های حاصل از این پژوهش حکایت از عدم وجود ایزوتونیسیته در فراورده های ویتامین ث، ویتامین ب- کمپلکس، متوکاربامول، دیازپام و آمینوفیلین داشت. بررسی میزان اسمولاریته فراورده بر حسب مقدار داروی موجود، حکایت از هیپراسمول بودن سه فراورده نخست داشت؛ ولی در فراورده های تزریقی آمینوفیلین و دیازپام، به نظر می رسد یا وجود حامل ها و مواد موجود در فرمولاسیون و یا هیپواسمول بودن فراورده سبب بروز این امر گردیده است. همچنین یافته های این پژوهش بیانگر اهمیت انجام روش یالکوسکی به عنوان یک آزمون مکمل در بررسی ایزوتونیسیته به روش هوسا بود زیرا در برخی موارد نتایج حاصل از روش هوسا به تنهایی قابل اعتماد نمی باشد.

تهوع و استفراغ بعد از عمل یکی از عوارض ناخوشایند شایع جراحی به طریقه لاپاروسکوپی می باشد. هدف از این مطالعه، ارزیابی اثر پروفیلاکتیک دگزامتازون (5 میلی گرم) بر روی تهوع و استفراغ بعد از عمل بر روی زنانی که تحت عمل جراحی به طریقه لاپاروسکوپی قرار می گیرند می باشد. این مطالعه در طی سال 1380 در بیمارستان سینا – تبریز انجام گرفت و در آن 60 زن در سه گروه (20 نفر در هر یک از گروه های سه گانه) در طی یک سال که کاندید عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا به طریقه لاپاروسکوپی و با بی هوشی عمومی بودند مور مطالعه قرار گرفتند. بعد از لوله گذاری داخل تراشه، به گروه اول، دگزامتازون 5 میلی گرم و به گروه دوم متوکلوپرامید 10 میلی گرم و به گروه سوم نرمال سالین تجویز شد. در بیماران گروه اول (دگزامتازون) شیوع تهوع و استفراغ بعد از عمل کمتر بوده و نسبت به گروه سوم (سالین) در 4 ساعت اول بعد از عمل، نیاز کمتری به تجویز داروهای ضد استفراغ پیش آمد(p<0.01) . در بیماران گروه اول (دگزامتازون) درصد بروز تهوع و استفراغ بعد از عمل نسبت به بیماران گروه دوم (متوکلوپرامید)، و گروه سوم (سالین) در طی 24 سا عت اول بعد از عمل کمتر بود (به ترتیب P<0.05 و P<0.01). گروه دوم و سوم از نظر بروز تهوع و استفراغ و درخواست دارو جهت رهایی از تهوع و استفراغ نسبت به هم فرقی نداشتند. تزریق دگزامتازون (5 میلی گرم) به صورت وریدی تهوع و استفراغ بعد از عمل را در زنانی که تحت عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا به صورت لاپاروسکوپی قرارمی گیرند به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد. در این دوز، دگزامتازون موثر از متوکلوپرامید با دوز 10 میلی گرم و یا پلاسبو است.

در این مطالعه اثرات سورفکتانتهای مختلف از دسته آنیونی، کاتیونی و غیر یونی بر ساختمان پوست و آسیب پوستی ناشی از آنها مورد بررسی قرار گرفت. سورفکتانت هایی برای بررسی انتخاب شدند که کاربرد بیشتری در صنایع داروسازی و فرمولاسیون های دارویی دارند. این مواد شامل سدیم لوریل سولفات (SLS) از دسته آنیونی، ستیل تری متیل آمونیوم بروماید (CTAB) و بنزآلکانیوم کلراید از دسته کاتیونی و Tween 80 از دسته سورفکتانت های غیر یونی بوده و اثرات غلظت و مدت زمان تماس این مواد با پوست در میزان آسیب پوستی ایجاد شده مورد بررسی قرار گرفت. تعیین میزان آسیب وارده به پوست به طریقه غیر مستقیم و از طریق تفسیر داده ها مربوط به انتقال داروهای دیازپام و لورازپام از خلال پوست و با استفاده از تکنیک سلهای دیفوزیون انجام گرفت. ایجاد آسیب های پوستی فقط در غلظت های بالای سورفکتانت ها (5%) مشاهده شد. نتایج بررسی ضرایب افزایش جذب (Enhancement Ratio, ER) داروها نشان داد که سدیم لوریل سولفات در بالاترین غلظت (5%) در مدت زمان کم (کمتر از 10 ساعت) بیشترین آسیب پوستی را ایجاد می نماید. در مدت زمان تماس طولانی (24 ساعت) بیشترین میزان آسیب پوستی مربوط به غلظت 5% از CTAB می باشد که نشان دهنده اثر بطئی این سورفکتانت در تغییر دادن ساختمان چربی های پوست می باشد. کمترین میزان آسیب پوستی در هر دو مدت زمان تماس (10 ساعت و 24 ساعت) مربوط به Tween 80 می باشد که در بالاترین غلظت (50%) و مدت زمان طولانی (24 ساعته) تماس با پوست هیچگونه آسیب پوستی ایجاد نکرده و کاملا سازگار با پوست می باشد.

در صنعت شیلات و آبزی پروری در ایران برای بیهوشی ماهی ها تنها ترکیب شیمیایی مورد مصرف 3- آمینوبنزوییک اسید اتیل استر متان سولفات (تری کایین یا MS–222) می باشد. اگر چه این ترکیب یک ماده موثر برای بیهوشی انواع مختلف ماهی ها می باشد ولی استعمال زیاد آن توصیه نمی شود. به طوری کهFDA  توصیه می کند که پس از مصرف این ترکیب، ماهی ها باید به مدت 21 روز در قرنطینه نگهداری شوند. همچنین کاربرد ترکیب شیمیایی و سنتتیک تری کایین در بیهوشی سه گونه ماهی باعث ایجاد عوارض سوء روی ماهی، انسان و نیز محیط زیست می شود. در این تحقیق اثر تری کایین و نیز اسانس میخک که یک فراورده طبیعی می باشد در بیهوشی سه گونه مختلف ماهی مور بررسی و مقایسه قرار گرفت. این گونه ها عبارت بودند از: کپور معمولی، فیتوفاگ و آ مور. نتایج حاصله نشان می دهند که اسانس میخک به طور موثری باعث القا بیهوشی در تمام گونه های ذکر شده می شود و کارایی بالایی برای بیهوشی ماهیها دارد. بنابراین بر اساس نتایج بدست آمده می توانیم اسانس میخک را به عنوان جایگزین مناسبی برای تری کایین در بیهوشی این ماهی ها مورد استفاده قرار دهیم

ایندومتاسین یک داروی ضد التهاب غیر استروییدی است که دارای اثرات ضد درد، ضد تب و ضد التهاب است .این دارو در فواصل 8-6 ساعت تجویز می شود تا سطح سرمی آن برای حصول اثر درمانی در حد مطلوب نگه داشته شود. برای راحتی بیمار و کاهش فواصل تجویز دارو، تهیه شکل آهسته رهش مناسب به نظر می رسد. در این بررسی با استفاده از دو نوع کوپلیمر متاکریلیک اسید و با استفاده از دو نوع پرکننده اقدام به تهیه شکل آهسته رهش دارو شده و تاثیر نوع و مقدار پلیمر به کار رفته و نیز نوع و مقدار ماده پر کننده بر روی رهش دارو از ماتریکس ها بررسی شده است. نتایج حاصل از رهش داروها حاکی از آن بود که با افزایش مقدار پلیمر در ماتریکس ها، رهش دارو کاهش می یابد. علاوه بر این جایگزینی اودراژیتRS  وRL  باعث افزایش سرعت رهش دارو می گردد که این امر به زیاد بودن تعداد عوامل آمونیوم چهار تایی در ساختمان اودراژیت RL در مقا سیه باRS ، نسبت داده می شود که باعث نفوذ پذیری بیشتر ماتریکس به فاز گیرنده و رهش سریعتر دارو از ماتریکس می شود. استفاده از دی کلسیم فسفا ت به عنوان پر کننده  در ماتریکس ها نیز رهش دارو را درمقا یسه با لاکتوز کاهش می دهد که از این فرآیند می توان برای طولانی کردن رهش دارو از ماتریکس ها حاوی اودراژیتRS  و RL استفاده کرد.

تعدادی از مواد موثره گیاهان مانند (اسانس فراردر بابونه(Matricaria chamomilla L.) ، فلاونول - گلیکوزید و بتاکاروتن در همیشه بهار(Calendula officinalis L.)  و گم و موسیلاژ در گل گندم(Centaurea cyanus L.)  و پنیرک(Malva silvestris L.)  تعیین شد. پس از حصول اطمینان از استاندارد بودن گیاهان با انجام آزمایشهای ماکروسکوپی و میکروسکوپی و تعیین مقدار مواد موثره آنها، عملیات عصاره گیری از گل انجام گردید. پس از تغلیظ مواد موثره، غلیظ شده در پایه مطلوب امولسیون روغن در آب وارد شد، و از عصاره این گیاهان به نسبت %2 (بر حسب باقیمانده خشک) کرم تهیه گردید. پس از انجام آزمایشهای مربوطه به پایداری، اثر بخشی فرآورده مورد بررسی قرار گرفت. فرآورده مرطوب کننده پوست صورت به شکل بالینی ارزیابی شده و برای مقایسه میزان اثر بخشی به عنوان شاهد از پایه کرم فاقد عصاره گیاهی استفاده شد. بررسی بالینی بر روی یک نمونه 120 نفری انجام گرفت، که از این تعداد به 79 نفر از فرآورده مرطوب کننده گیاهی و 41 نفر از فرآورده شاهد داده شد (مصرف کننده اطلاعی از نوع فرآورده نداشت). پس از سه هفته مصرف فرآورده ها، و تکمیل پرسشنامه همراه آنها و جمع آوری نظر متخصص پوست، آنالیز آماری مشخص نمود که فرآورده بر خشکی و زبری پوست صورت اثرقابل توجهی داشته است.