مجله پژوهشی علوم پایه دانشگاه اصفهان
سال:1387 | دوره:31 | شماره:2 (ویژه نامه زیست شناسی) |تعداد مقالات:13

فسفاتیدیل اینوزیتول -3 کیناز P13K) عضوی از یک خانواده آنزیمی است که با فسفریله کردن فسفولیپیدها و ایجاد پیامبر های ثانویه در مسیرهای مختلف انتقال پیام از جمله تکثیر، تمایز، کنترل سیکل سلولی و مرگ برنامه ریزی شده سلول شرکت می کند. کلاس I این خانواده آنزیمی هترودیمری متشکل از دو زیر واحد کاتالیتیکی و تنظیمی است. جهش های زیر واحد کاتالیتیکی سبب افزایش فعالیت آنزیمی و رشد کتنرل نشده سلول ها شده و در نهایت منجر به سرطانی شدن آن ها می شود. مطالعات قبلی نشان دهنده درصد بالای جهش های این ژن در سرطان پستان می باشد. با توجه به شیوع بالای سرطان پستان در جمعیت اصفهان، در این مطالعه پس از جمع آوری 60 نمونه بیمار و 35 کنترل، استخراج DNA انجام و اگزون های این ژن تکثیر شدند. سپس وجود جهش در این ژن با استفاده از تکنیک SSCP مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این مطالعه، 28 درصد جهش در این ژن مشاهده شد. ارتباط مثبت جهت با درگیری غدد لنفاوی، با احتمال P=0.01 و odd ratio=7 نشان دهنده دخیل بودن این مسیر در متاستاز است. درصد بالای جهش در این ژن و نقش آن در متاستاز نشان دهنده اهمیت این مسیر به منظور اهداف درمانی سرطان پستان است.

Teucrium polium L گیاهی است علفی و پایا متعلق به تیره نعناع که در مناطق وسیعی از اروپا و خاورمیانه از جمله ایران به صورت وحشی می روید. T.polium از گیاهان دارویی مهم بشمار رفته و دارای استفاده های متعدد غذایی و دارویی است بطوری که اثر آن در کاهش قند خون بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بخش های هوایی این گیاه در مرحله گلدهی از ارتفاعات شمال شهرستان بروجرد واقع در استان لرستان جمع آوری گردید و بخش های هوایی گیاه پس از خشک شدن در سایه با روش تقطیر با آب مورد اسانس گیری قرار گرفت (بازده اسانس %0.1 بود). اسانس به دست آمده از این گیاه بوسیله دستگاه GC و GC/MS آنالیز گردید. 44 ترکیب در روغن اسانسی این گیاه شناسایی شد که %91.76 از کل اسانس را شامل می شود. آلفا پینن (%13.95)، بتاکاریوفیلن (%12.35)، جرماکرن-بی (%11.74)، بتا پینن (%8.75) و لیمونن (%7.60) ترکیبات اصلی روغن اسانسی این گونه را تشکیل می دهند. بررسی اثرات ضد میکروبی نیز نشان داد که اسانس این گیاه بر علیه اغلب باکتری های گرم مثبت و منفی مورد آزمایش دارای اثرات ضدمیکروبی قابل توجه و بیشتر از آنتی بیوتیک جنتامایسین است.

سرطان کلورکتال شایعترین بدخیمی درگیر با سیستم گوارش است. این سرطان پس از سرطان های ریه و پستان، سومین عامل مرگ و میر جهان غرب را تشکیل می دهد. تومورهای کلورکتال با بیش از 90 درصد بدخیمی بالاترین نرخ در میان سایر تومورها را به خود اختصاص داده است. تغییر در آرایش مولکول های شرکت کننده در چسبندگی سلول ها و همچنین آنزیم های موثر در تجزیه اتصالات بین سلولی نقش مهمی در ایجاد حالت بدخیمی تومورهای کلورکتال دارد. آنزیم های پروتئازی ماتریکس متالوپروتئیناز با تجزیه ترکیبات مختلف ماتریکس خارج سلولی زمینه را جهت ایجاد تومور، گسترش سرطان و متاستاز فراهم می کنند. احتمالا تغییر در افزایش بیان آنزیم ماتریکس متالوپروتئیناز در نتیجه چند شکلی تک نوکلئوتیدی ناشی از حذف/ دخول داکسی آدنوزین در ناحیه -1171 پروموتور ژن مذکور منجر به سرطانی شدن و ایجاد تومورهای بدخیم می شود. مطالعات کنترل/ بیمار در 120 بیمار مبتلا به سرطان کلورکتال بستری در بیمارستان های امام خمینی تهران و سیدالشهدا اصفهان و 60 کنترل سالم انجام گرفت. پس از تعیین ژنوتیپ پروموتور ژن MMP3 نتایج توسط نرم افزار آماری SPSS 12.0 تحلیل گردید. بیماران مبتلا به سرطان کلورکتال به دو گروه بیماران متاستازی M+ تقسیم گردیدند. توزیع ژنوتیپ های مختلف پروموتور ژن MMP3 در دو گروه کنترل و بیمار یکسان مشاهده شد (P=0.43, OR=0.78, 95%CI, 0.34-1.64)، در حالی که ژنوتیپ 5A/5A در بیماران متاستازی نسبت به کنترل های سالم از فراوانی بالایی برخوردار می باشند (P=0.74, OR=2.91, 95%CI, 0.94-8.98). این فراوانی نسبت به بیماران غیرمتاستازی نیز چشمگیر است (P=0.65, OR=1.90, 95%CI, 0.69-5.2). با توجه به نتایج مطالعه حاضر به نظر می رسد که چند شکلی 5A/6A پروموتور ژن MMP3 نقشی در ایجاد تومورهای کلورکتال نداشته باشد ولی ژنوتیپ 5A/5A با افزایش بیان MMP3 می تواند زمینه را جهت گسترش تومورهای کلورکتال و متاستاز فراهم کند.

سابقه و هدف: بیوفیلم عبارت است از تجمع میکروارگانیسم ها، محصولات خارج سلولی و مواد موجود در فضای ما بین آنها که به یک سطح متصل شده اند. بیوفیلم ها به دلیل ساختار خاص خود و وجود مواد پلیمریک خارج سلولی مانعی در برابر نفوذ عوامل ضد میکروبی می گردند. بیوفیلم با عوامل کنترلی مانند حرارت، خشک کردن، پاک کننده ها و شوینده ها به سادگی از بین نمی روند و بر روی سطوح در تماس با مواد غذایی باقی می ماند. در نتیجه احتمال زنده ماندن باکتری های بیماریزا و فاسد کننده و سپس آلودگی و انتقال بیماری های ناشی از غذا بیشتر می گردد.مواد و روش ها: اثر حذفی و کشندگی ضدعفونی کننده های معمول مورد استفاده در صنایع غذایی و مراکز عفونی بر بیوفیلم باکتری های بیماریزا مانند Salmonella enteritidis، Listeria monocytogenes و Staphylococcus aureus و محیطی کارخانه فراورده گوشتی با روش میکروتیتر پلیت مورد بررسی قرار گرفت. در مورد سنجش میزان حذف بیوفیلم باکتری ها از رنگ کریستال ویوله و در مورد اثر کشندگی از رنگ تنفسی TTC استفاده گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که بیوفیلم باکتری ها به اثر ضدعفونی کننده ها مقاومت نشان می دهند، گرچه بعضی از آنها مانند هیپوکلریت سدیم، پروپانل و پراکسید هیدروژن بیشترین درصد حذف بیوفیلم و گلوتارآلدهید، بیشترین اثر کشندگی را نشان دادند.نتیجه گیری: بنابراین کارایی ضدعفونی کننده ها بسته به نوع بیوفیلم باکتری ها بر حسب گونه، ساختار و شرایط محیطی متفاوت است. این مساله اهمیت انتخاب ضدعفونی کننده مناسب را در صنایع و مراکز بهداشتی برای جلوگیری و در نتیجه کنترل تشکیل بیوفیلم نشان می دهد.

کلروفایت ها گروهی از فیتوپلانکتون ها هستند که در آب های شیرین پراکنش دارند. نمونه برداری از دریاچه زاینده رود در 4 ایستگاه توسط دستگاه Nansen از آبان سال 1384 تا شهریور سال 1385 صورت گرفت. نمونه ها با فرمالین 4 درصد تثبیت شده و پس از تغلیظ با استفاده از کلیدهای ویژه مورد شناسایی قرار گرفتند. در مجموع 17 جنس و 26 گونه از کلروفایت ها شناسایی شدند که Bey, Nephrocytium Nagli, Oocystis Snow, Elakatothrix Wille, Chlorella از جنس های مهم بودند. گونه هایی از جنس های Nephrocytium, Elakatothrix و واریته Pediastrum integrum var. Printz. در این دریاچه برای اولین بار در ایران گزارش می گردد. تراکم کلروفایت ها در فصول گرم افزایش محسوسی داشت. ترکیب فلوریستیک و فراوانی فیتوپلانکتون ها حاکی از الیگو- مزوتروف بودن آب دریاچه زاینده رود است.

چرخه زندگی گیاهان گلدار شامل یک مرحله دیپلوئید غالب (اسپوروفیت) و یک مرحله هاپلوئید موقت (گامتوفیت) می باشد. در طی فرایند تولید مثل جنسی، گامتوفیت نر و ماده تشکیل می شوند که گامتوفیت ماده یا یک کیسه رویانی به طور معمول 7 سلولی 8) هسته ای)، در تخمک تشکیل می شود. لقاح مضاعف که در نهاندانگان معمول است، نمو رویان دیپلوئید و اندوسپرم تریپلوئید را بنیانگذاری می کند. در این مطالعه به منظور بررسی ساختار نموی تخمک و رویان، غنچه های گل و میوه های گل اطلسی در مراحل مختلف نموی جمع آوری، تثبیت و مطالعه شدند. مادگی بدون پایه، دو برچه ای با تمکن محوری، دوخانه با تعداد زیادی تخمک واژگون است. تخمک تک پوسته ای و کم خورش است و ضمن میوز کیسه رویانی مونواسپوری از نوع علف هفت بند (پلی گونوم) را تولید می کند. رویان در حال تمایز مرحله رویان کروی شکل (گلبولی)، مرحله تمایز سلولی، مرحله قلبی شکل و مرحله لپه ای را می گذراند. ضمن رویان زایی ذخیره لپه ها افزایش چندانی نشان نمی دهد، بنابراین بافت ذخیره ای دانه را اندوسپرم سلولی می سازد و دانه ها از نوع اندوسپرم دار می باشند. سلول های اندوسپرم دانه دارای دانه های آلرون می باشند.

Monascus یک قارچ میکروسکوپی با کاربردهای مختلف صنعتی از جمله تولید پیگمان های غذایی و داروی کاهش دهنده کلسترول است. با توجه به اینکه به تازگی در ایران دو گونه از این قارچ بنام های M.purpureus و M.fumeus توسط نگارندگان این مقاله جداسازی و شناسایی گردید، به منظور تعیین شرایط بهینه رشد، اثر دما و pH روی رشد این دو گونه با روش کشت در محیط جامد و اندازه گیری قطر کلنی در چهار دمای مختلف 25، 30، 35 و 40 درجه سانتیگراد و در pHهای 4، 4.5، 5، 5.5 و 6 بررسی گردید. نتایج بدست آمده از اندازه گیری قطر کلنی ها به کمک نرم افزار آماری SPSS تحلیل گردید و دما و pH مناسب برای رشد هر کدام مشخص شد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که برای گونه M.purpureus دمای 30 تا 35 درجه سانتیگراد با pHهای 4 تا 5 رشد بهتری را ایجاد نموده و برای گونه M.fumeus دمای 30 تا 35 با pHهای 4 تا 5.5 رشد بیشتری را القا می نمایند.

به منظور بررسی و مقایسه بازده تغذیه ای شش هیبرید (A)103×104، (C)31×32، (E)107×110، (B)104×103، (D)32×31 و (F)110×107 در شرایط مختلف تغذیه، هیبریدهای فوق در سه دوره پرورشی مجزا، در سنین چهارم و پنجم لاروی تحت چهار تیمار تغذیه ای 5 درصد بالاتر از جدول غذایی استاندارد هیبریدها، جدول غذایی، 5 درصد پایین تر از جدول غذایی و 10 درصد پایین تر از جدول غذایی قرار گرفتند. پارامترهای اندازه گیری شده شامل غذای مصرفی، غذای هضمی، قابلیت مصرف، قابلیت هضم، نسبت برگشتی، وزن پیله، وزن قشر پیله، درصد قشر پیله، ضریب کارآیی غذای خورده شده به وزن قشر پیله، ضریب کارآیی غذای هضم شده به وزن قشر پیله، ضریب کارآیی غذای خورده شده به وزن پیله و ضریب کارآیی غذای هضم شده به وزن پیله بودند. نتایج نشان داد که در هر سه دوره پرورش میانگین چهار شاخص تغذیه ای غذای مصرفی، غذای هضمی، قابلیت مصرف و قابلیت هضم برای آمیزش های معکوس (هیبریدهای B، D و (F بیشتر از آمیزش های مستقیم (هیبریدهای A، C و (E بود. همچنین در هر سه دوره پرورش ضریب کارآیی غذای خورده شده و ضریب کارآیی غذای هضم شده به وزن قشر پیله و ضریب کارآیی غذای خورده شده و ضریب کارآیی غذای هضم شده به وزن پیله در آمیزشهای معکوس کمتر از آمیزش های مستقیم بود. بررسی ضریب کارآیی غذای خورده شده و ضریب کارآیی غذای هضم شده به وزن پیله و وزن قشر پیله نشان داد که در نسل دوم پرورش این نسبت ها در هیبریدهای E و F پایینتر می باشند. همچنین نسبت های فوق در دوره پرورشی پاییز کاهش یافتند. بازده تبدیل غذای مصرفی و هضمی به وزن قشر پیله و وزن پیله نیز در کل هیبریدها در پرورش پاییزه کمتر از پرورش بهاره بود.

آنتی بیوتیک ها به طور وسیع به عنوان عوامل انتخابی در آزمایش های تبادل ژنتیکی مصرف می شوند. باکتری های نمک دوست نسبی وقتی در غلظت اپتیمم نمک (NaCl) رشد کنند، غلظت های بالاتری را نسبت به آنتی بیوتیک ها تحمل می کنند. حساسیت تعدادی از جنس های مختلف باکتری های نمک دوست نسبی، نسبت به برخی آنتی بیوتیک های رایج و تاثیر غلظت های مختلف نمک %15) NaCl و %10، %5، (%0 بر روی عملکرد آنتی بیوتیک های مزبور، مورد مطالعه قرار گرفت. این ارزیابی با روش Kirby-Bauer’s disk diffusion و بر روی محیط کشت مولرهینتون آگار (M.H.A) همراه با غلظت های مختلف نمک NaCl انجام شد. قطر هاله اندازه گیری و حساسیت به وسیله مقایسه با استاندارد مشخص شد. اثر غلظت نمک NaCl روی حساسیت باکتری های نمک دوست نسبی به آنتی بیوتیک ها متفاوت است و بستگی به نوع آنتی بیوتیک مصرف شده دارد ولی به طور کلی به 3 گروه تقسیم بندی می شود. گروه اول که افزایش غلظت نمک بدون اثر یا اثرات جزئی روی حساسیت به آنتی بیوتیک (ونکومایسین و اریترومایسین) نشان می دهد. در گروه دوم افزایش شوری سبب مقاومت وابسته به نمک در باکتری نسبت به آنتی بیوتیک (آمیکاسین و جنتامایسین) به کار رفته می شود. در گروه سوم پاسخ ها با توجه به سویه های باکتریایی متفاوت است، یعنی با توجه به نوع سویه، شوری می تواند در حساسیت به یک آنتی بیوتیک خاص بدون اثر، باعث افزایش یا کاهش مقاومت به آنتی بیوتیک شود. نتایج به دست آمده جهت مطالعات ژنتیکی مانند انتقال پلاسمیدها و ترانسپوزون ها بر روی نمک دوست های نسبی مزبور و طراحی محیط های انتخابی برای آنها قابل استفاده می باشد. از سوی دیگر، شناسایی باکتری های نمک دوست مقاوم که در محیط پراکنده می باشند، از نظر انتقال ژنتیکی ژن های مقاومت به باکتری های بیماریزا حایز اهمیت است.