مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال:1390 | دوره:11 | شماره:2 (پیاپی 31) |تعداد مقالات:20

آموزش مداوم جامعه پزشکی به آن دسته از فعالیت های آموزشی که جهت حفظ، توسعه یا ارتقای دانش، مهارت و عملکرد حرفه ای پزشکان لازم است، اطلاق می شود. هر چند مهمترین راه برای فهم و استفاده پزشکان از مراقبت های جدید بهداشتی و درمانی برنامه های آموزش مداوم است، اما ابزار و روش های مورد استفاده در این برنامه ها در کمک به پزشکان جهت استفاده از روش های تشخیصی و درمانی جدید اثر چندانی نداشته است. از آنجا که به نظر می رسد روش های متداول مورد استفاده در آموزش مداوم مثل کنفرانس اثربخشی لازم را در بهبود عملکرد حرفه ای ندارد؛ و با توجه به اهمیت ارتقای کیفیت اثربخشی برنامه های آموزش مداوم شیوه و محتوای این برنامه ها نیاز به بازنگری دارد.

مهمترین عناصر آموزش عالی، برنامه های درسی آن است که بایستی از تناسب لازم در راستای اهداف، وظایف و تحولات مربوط برخوردار بوده تا بتواند نقش موثر خود را ایفا نماید. با توجه به تغییرات مداوم در انتظارات و نیازهای مصرف کنندگان محصول تعلیم و تربیت در علوم پزشکی (یعنی مردم و جامعه)، ضرورت تحول و نوآوری مستمر و رفع نقایص در برنامه درسی دانشگاه های علوم پزشکی کشور احساس می شود. در کشور ما نیز این نیاز به خوبی احساس شده است و بر همین مبنا از چند سال پیش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برخی دانشگاه ها را متولی بازنگری در برنامه های درسی رشته های مختلف علوم پزشکی نموده است.

بدون شک یکی از بزرگ ترین و مهمترین تحولات فناوری عصر حاضر، پدیده شاه راه بزرگ اطلاعاتی است که آن را اینترنت می نامند.امروزه جامعه دانشگاهی به طور گسترده متکی به اطلاعات است. با استفاده از شبکه جهانی اینترنت، دسترسی به سایت های علمی و پزشکی، دستیابی به انواع بانک های اطلاعاتی ملی و بین المللی و استفاده از تمام متن نشریه های داخلی و خارجی امکان پذیر شده است.

شاد بودن و شاد زیستن می تواند بسیاری از مشکلات روحی - روانی را حل کند و سبب افزایش انگیزه در کار و تحصیل گردد. لذا همواره پژوهشگران و روان شناسان به بررسی راه کارها و روش هایی جهت افزایش شادی دانشجویان، این قشر تاثیرگذار و آینده ساز جامعه، پرداخته اند و فعالیت های پژوهشی متعددی نیز در این خصوص انجام داده اند. در این بین شناخت مشکلات و تنش های روحی دانشجویان پرستاری به دلیل اهمیت شغلی آنها و سروکار داشتن با جسم و روان انسان ها و سنگین بودن دروس از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از سوی دیگر ترک تحصیل و افت تحصیلی دانشجویان پرستاری یکی از پیامدهای قابل انتظار برای مشکلات روحی و روانی دانشجویان است.

مقدمه: عملکرد تحصیلی ضعیف و شکست تحصیلی هنوز هم به عنوان معمول ترین دلایل ترک تحصیل دانشجویان محسوب می شوند و انجام مداخلات ترمیمی برای این دانشجویان مهم به نظر می رسد. هدف این مطالعه تعیین تاثیر برنامه مشاوره حمایتی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران است.روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی 42 دانشجوی کارشناسی پرستاری دارای عملکرد تحصیلی ضعیف دانشگاه ایران در سال 1386 به شیوه تصادفی انتخاب شدند. مداخله، یک برنامه مشاوره حمایتی بود که به مدت یک نیم سال تحصیلی در قالب جلسات مشاوره فردی و گروهی برگزار شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، فرم های پژوهشگر ساخته برای ثبت داده های دموگرافیک برگه ثبت نمرات دانشجویان به منظور بررسی وضعیت تحصیلی دانشجویان بود. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزاری SPSS صورت گرفت و از آزمون های آماری Chi-square،t  مستقل و Mann-Whitney استفاده شد.نتایج: علی رغم اختلاف تفاضل میانگین های دروس گروه تجربی نسبت به گروه شاهد، تفاوت معنادار آماری دیده نشده است ولی تفاضل میانگین نمرات پسران گروه تجربی به طور معناداری پس از مداخله بیش از دختران افزایش یافته بود.نتیجه گیری: علی رغم عدم تایید فرضیه پژوهش مبنی بر تاثیر برنامه مشاوره حمایتی بر بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان پرستاری، تقویت نقش حمایتی و هدایتی استادان و تسهیلاتی برای انجام مداخله های حمایتی برای دانشجویان و همچنین بهبود شرایط رفاهی در زندگی خوابگاهی توصیه می شود.

مقدمه: بررسی نظرات اساتید نسبت به ارزشیابی های دانشجویی می تواند موجب شناخت نقاط قوت و ضعف سیستم ارزشیابی شده و در دستیابی به اهداف ارزشیابی و ارتقای کیفیت مفید واقع گردد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر نمره ارزشیابی استاد توسط دانشجویان بر نگرش اساتید نسبت به ارزشیابی های دانشجویی در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال 88-1378 انجام گرفته است.روش ها: در یک مطالعه توصیفی - مقطعی، تمامی اعضای هیات علمی غیربالینی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور (تعداد 205 نفر) مورد بررسی قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه نظرسنجی از اساتید درباره ارزشیابی های دانشجویی و پرسشنامه ارزشیابی استاد توسط دانشجویان استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون t و ضریب همبستگی اسپیرمن تجزیه و تحلیل شد.نتایج: بین میانگین نظرات گروه اساتید با نمره ارزشیابی پایین نسبت به ارزشیابی های دانشجویی (2.98±0.45) و اساتید گروه بالا (3.45±0.38) تفاوت معنادار آماری مشاهده شد (p>0.001). محدوده میانگین نظرات اساتید گروه پایین از 2.42 تا 3.79 و گروه بالا از 2.23 تا 4.55 بود.نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد بین نظرات گروه اساتید با نمره ارزسیابی پایین و گروه اساتید با نمره ارزشیابی بالا تفاوت معنادار آماری وجود دارد و در این ارتباط میانگین نظرات اساتید گروه بالا بیشتر است. یعنی اساتید با نمره ارزشیابی بالا در مقایسه با اساتید با نمره ارزشیابی پایین نگرش مثبت تری درباره ارزشیابی های دانشجویی دارند.

مقدمه: با توجه به اهمیت بهبود تغذیه در بین دختران نوجوان، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزشی بر آگاهی و عملکرد تغذیه ای دانش آموزان دختر پایه دوم راهنمایی در ناحیه 4 شهر اصفهان انجام گرفت.روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی است. این مطالعه بر روی 72 دانش آموز که به صورت تصادفی در دو گروه 36 تایی تجربی و شاهد قرار گرفتند انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه آگاهی تغذیه ای و یادآمد 24 ساعته خوراک در 2 زمان (قبل از مداخله و 1 ماه بعد از مداخله) بود. مداخله آموزشی در گروه تجربی به صورت سخنرانی و پرسش و پاسخ در 3 جلسه آموزشی (دو جلسه برای دانش آموزان و یک جلسه برای مادران) انجام گرفت و اطلاعات حاصل از پرسشنامه ها نیز توسط نرم افزار SPSS و آزمون های t مستقل و t زوج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: میانگین نمره آگاهی تغذیه ای دانش آموزان در گروه تجربی و شاهد 1 ماه بعد از آموزش به 78.59±17.50 و 50.70±17.81 رسیده که نسبت به قبل از آموزش افزایش معنادار داشته است. همچنین عملکرد تغذیه ای نیز در گروه تجربی بهبود یافته به طوری که قبل از مداخله 83.3 درصد از دانش آموزان عملکرد تغذیه ای نامناسب داشته اند که 1 ماه بعد از آموزش به 36.1 درصد کاهش یافته اما در گروه شاهد این میزان (88.9 درصد) هیچگونه تغییری نداشته است.نتیجه گیری: با توجه به پایین بودن سطح آگاهی و عملکرد تغذیه ای دختران، استفاده از برنامه های آموزشی تغذیه برای بهبود آگاهی و اصلاح رفتارهای تغذیه ای آنان در دوران بلوغ ضروری می باشد.

مقدمه: آموزش بخش بسیار با اهمیت سیستم های پزشکی ملل مختلف را تشکیل می دهد که در مورد برخی تمدن ها مورد تحقیق قرار گرفته است. در این پژوهش سعی شده است تا از میان اطلاعات و منابع موجود طرحی کلی از آموزش پزشکی در ایران باستان (از آغاز تا 637 میلادی) ارائه شود.روش ها: در این پژوهش با مطالعه آثار مرتبط با ایران باستان اعم از نوشته های ایرانی باقیمانده نظیر اوستا و دینکرد و یا آثار به جای مانده از سایر اقوام که تاریخ ایران را به رشته تحریر در آورده اند و نیز به وسیله اسناد مربوط به مناطق باستانی کشور، و نیز با بررسی پژوهش های مورخین و اندیشمندان متاخر اطلاعات لازم جمع آوری شده و با دسته بندی اطلاعات، طرح کلی از آموزش علوم پزشکی در ایران باستان ارائه گردد.نتایج: با بررسی و جمع بندی مطالب موجود طرحی از آموزش پزشکی در ایران باستان شامل: خط: عنصری مهم در علم آموزی، دانش پژوهی و آموزش عمومی در ایران باستان، مکاتب پزشکی، موسسات، دانشگاه ها و مدارس پزشکی و شاخه ها و حیطه های آموزش پزشکی، ارائه شد.نتیجه گیری: با نگاهی اجمالی به اسناد بر جای مانده به خوبی اهمیت دانش و آموزش آن حتی از دوران کودکی میان ایرانیان از روزگاران باستان مشخص می شود. بی تردید این توجه و اهتمام در آموزش و به خصوص آموزش پزشکی به عنوان شاخه ای از آن، یکی از رمز های پویایی فرهنگ و تمدن ایران زمین در طول تاریخ است.

مقدمه: مراکز آموزش مهارت های بالینی در دانشگاه علوم پزشکی با هدف ارتقای توان دانشجویان در زمینه یادگیری مهارت های عملی، محیط مناسبی را برای تمرین در یک محیط شبیه سازی شده و جلوگیری از اشتباهات احتمالی در محیط واقعی به وجود آمده است. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر آموزش مهارت های بالینی اساسی دوره زنان بر عملکرد دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان بود.روش ها: این مطالعه نیمه تجربی با طرح یک گروهی قبل و بعد از آموزش است که در اردیبهشت سال 1388 در مرکز مهارت های بالینی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام گرفت. 25 نفر از کارآموزان دانشکده پزشکی جهت کسب مهارت در رابطه با مهارت های بالینی اساسی دوره زنان به مرکز مهارت های بالینی دانشگاه معرفی شده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها 8 چک لیست پژوهشگر ساخته جهت ارزیابی 8 مهارت بوده است. روایی و پایایی چک لیست تایید شد. از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (t زوج) برای تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS بهره گرفته شد.نتایج: عملکرد بالینی دانشجویان در مورد مهارت های اساسی در دوره زنان به طور معنادار قبل و بعد از آموزش با آزمون t زوج اختلاف داشت و میانگین مجموع امتیاز مهارت ها در مرحله بعد از آموزش در 8 مهارت مورد بررسی به طور معناداری افزایش یافته بود. مهارت هایی که قبل از آموزش بیشترین میانگین امتیاز را کسب کرده بودند شامل تهیه نمونه پاپ اسمیر (7.12±2.42) و جاگذاری (41.2±8.5 IUD) و کمترین امتیاز مربوط به مهارت های اداره مرحله سوم زایمان (1.33±0.57) و معاینه بای مانوئل (1.8±0.18) بود. مهارت هایی که پس از آموزش بیشترین میانگین را کسب کرده بودند شامل جاگذاری (29.1±52.13 IUD) و تهیه پاپ اسمیر (12±1.08) بود.نتیجه گیری: میانگین نمرات کارآموزان قبل از آموزش مهارت در انجام اغلب پروسیجرها رضایت بخش نبوده است، اما پس از آموزش به میزان قابل توجهی میانگین امتیازها افزایش یافت. لذا بهره گیری از مرکز آموزش مهارت های بالینی و شیوه های ارزیابی عینی مهارت دانشجویان به ویژه قبل از ورود به محیط واقعی بالین برای رعایت حقوق بیماران و نیاز دانشجویان توصیه می گردد.

مقدمه: در حال حاضر بسیاری از دانشگاه های کشور آموزش مجازی را شروع نموده اند اما آموزش مجازی در دانشگاه های علوم پزشکی موضوعی نوپا است. لذا این پژوهش با هدف بررسی نگرش و عملکرد اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نسبت به آموزش مجازی انجام شده است.روش ها: مطالعه حاضر توصیفی و از نوع مقطعی است که در سال 1388 انجام شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشکده های دانشگاه (360 نفر) بوده و حجم نمونه 86 نفر بوده که به روش طبقه ای و تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و داده ها به صورت میدانی گردآوری شده و در نهایت با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.نتایج: 65 درصد نمونه مرد و 35 درصد زن بوده اند. 46.5 درصد سابقه فعالیت آموزشی کمتر از 5 سال و 39.5 درصد سابقه بالای 10 سال داشته اند. به صورت کلی 90.7 درصد افراد مورد پژوهش با پیاده سازی آموزش مجازی موافق، 4.7 درصد کاملا موافق و 4.7 درصد هم کاملا مخالف بوده اند. همچنین تاکنون 46.5 درصد افراد در تولید محتوای الکترونیکی مشارکت داشته و 34.9 درصد از آموزش مجازی در تدریس خود استفاده نموده اند. یافته ها در خصوص شیوه های مورد استفاده جهت تدریس نشان می دهد که این افراد بیشتر از روش سخنرانی (3.72±1.3) و بحث گروهی (3.47±1.07) استفاده کرده اند.نتیجه گیری: با توجه به نگرش مثبت و عملکرد اعضای هیات علمی در مورد نظام آموزش مجازی پیشنهاد می گردد زمینه لازم جهت طراحی و حرکت به سمت اجرای نظام آموزش مجازی در آموزش های رسمی دانشگاه علوم پزشکی فراهم گردد.

مقدمه: انتقال آموخته ها، به معنای استفاده از دانش، مهارت و نگرش جدید فراگرفته شده از برنامه های آموزش مداوم در کار می باشد. بسیاری از فاکتورها نقش تسهیل کننده یا بازدارنده در انتقال آموخته ها دارند. از جمله، شرایط حمایتی محیط کار برای انتقال آموخته ها ضروری است. هدف این مطالعه بررسی نگرش پرستاران به شرایط حمایتی محیط کار موثر بر انتقال آموخته ها به کار، در دو بیمارستان تامین اجتماعی البرز کرج و شهریار در سال 1388 بود.روش ها: تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی بود که از روش نمونه گیری سرشماری استفاده گردید و 132 پرستار از دو بیمارستان تامین اجتماعی البرز کرج و شهریار در این مطالعه شرکت نمودند. ابزار های استفاده شده شامل فرم انتخاب نمونه، مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه مقیاس شرایط انتقال بود. این مقیاس نشان دهنده چگونگی درک پرستاران از محیط کارشان جهت استفاده از دانش و مهارت آموخته شده در طی برنامه های آموزش مداوم است و شامل 4 زیرمقیاس است: حمایت همکاران، حمایت سوپروایزران، تشویق و فشار های موقعیتی. داده ها توسط نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی، آزمون تی و آنالیز واریانس یک طرفه تحلیل گردید.نتایج: این مطالعه نشان داد که میانگین نمره نگرش پرستاران به شرایط حمایتی محیط کار (92.15±16.61) بود و اکثر پرستاران (60.6 درصد) نگرش متوسطی به شرایط حمایتی محیط کار داشتند. بیشترین میانگین حمایت مربوط به حمایت همکاران (40.54±8.42) و کمترین میانگین حمایت مربوط به فشارهای موقعیتی (11.54±3.35) بود.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد شرایط حمایتی محیط کار بر توانایی پرستاران برای استفاده از دانش و مهارت جدید به کار تاثیر می گذارد. برنامه ریزی در راستای ارتقای شرایط حمایتی محیط کار برای پیشرفت در کیفیت مراقبت و بهره وری پرستاران ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: اطلاع از برایندهای آموزش الکترونیکی در مقایسه با روش سنتی، به مدرسین کمک می کند تا در خصوص تهیه و اجرای دوره های آتی آموزشی، از روش های موثرتر استفاده کنند. هدف این پژوهش، مقایسه تاثیر دو روش الکترونیکی و سنتی بر میزان آگاهی پرستاران در خصوص بیماری آنفلوانزای پرندگان بود.روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی با طرح دو گروهی قبل و بعد از آموزش، 140 پرستار در سال 1387 به روش تصادفی ساده انتخاب و به روش تخصیص تصادفی به دو گروه «آموزش سنتی» و «آموزش الکترونیکی» تقسیم شدند. گروه سنتی، به روش سخنرانی و گروه الکترونیکی به روش اینترنتی تحت آموزش قرار گرفتند. در هر دو گروه، قبل و بعد از مطالعه، آزمون آگاهی سنجی در خصوص بیماری آنفلوانزای پرندگان، با استفاده از پرسشنامه انجام شد. بین دو گروه و داخل هر گروه، نمرات قبل و بعد، توسط آزمون های تی زوج و مستقل مقایسه گردیدند.نتایج: طبق آزمون قبل و بعد، هر دو روش آموزش اینترنتی و سنتی در ارتقای میزان آگاهی پرستاران موثر بودند (P<0.001) و میزان تاثیر هر دو یکسان بود (p=0.221).نتیجه گیری: اینترنت می تواند همانند روش های آموزش سنتی به نحو موثری جهت ارائه برنامه های آموزش مداوم به کار رود. با عنایت به مزایای فراوان آموزش الکترونیکی، بکارگیری آن در برنامه های آتی بازآموزی توصیه می شود.

مقدمه: موفقیت در برنامه های مراقبت بیماری ها وابسته به مشارکت پزشکان در سیستم گزارش دهی است. از آنجا که خودآموزی روشی مناسب برای آموزش مداوم فارغ التحصیلان حرفه پزشکی است این مطالعه با هدف مقایسه دو شیوه خودآموزی در آموزش پزشکان عمومی شهر قم در مورد گزارش دهی بیماری ها انجام شد.روش ها: مطالعه از نوع نیمه تجربی بود. 40 پزشک عمومی شهر قم به طور تصادفی انتخاب و با استفاده از تخصیص تصادفی به روش بلوک های متغیر به دو گروه لوح فشرده (n=20) و کتابچه (n=20) تقسیم شدند. آگاهی و نگرش پزشکان قبل از مداخله و یک ماه پس از مداخله آموزشی اندازه گیری و مورد مقایسه آماری قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای در 4 بخش مشخصات دموگرافیک، سوالات سنجش آگاهی و نگرش، و ارزیابی شیوه آموزشی بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و به صورت توزیع فراوانی ها و میانگین و انحراف معیار متغیرها، انجام آزمون های t وkolmogorov–Smirnov test  و U Mann-Whithney انجام گرفت.نتایج: پس از مداخله آگاهی و نگرش هر دو گروه نسبت به قبل از مداخله افزایش معناداری یافته بود (P<0.05). همچنین میانگین افزایش آگاهی در گروه لوح فشرده 10.55±3.97 و در گروه کتابچه 7.55±4.40 بود که اختلاف معنادار بود (P<0.03). افزایش نمره نگرش در دو گروه تفاوت معنادار نشان نداد. در نظرسنجی از شیوه های آموزشی اختلاف معناداری بین میانگین نمره کل دو گروه دیده نشد هر چند لوح فشرده در دو مورد (ترجیح دادن این شیوه به سایر شیوه های آموزشی و همچنین جذابیت در ارائه مطلب) رضایت بیشتری کسب نمود (P<0.001).نتیجه گیری: شیوه های خودآموز با استفاده از لوح فشرده و کتابچه می تواند در آموزش پزشکان در زمینه سیستم گزارش دهی به کار رود و بر اساس نتایج این تحقیق لوح فشرده موثرتر از کتابچه است. توصیه می شود در آموزش مداوم پزشکی از این شیوه های خودآموز استفاده شود.

مقدمه: علی رغم این که امروزه با پیشرفت روش های تشخیصی و درمانی اکثر بیماران به صورت سرپایی درمان می شوند، ولی در کشور ما آموزش بیشتر در بخش های بستری انجام می شود و به نسبت کمتری در مراکز سرپایی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت آموزش بالینی سرپایی این تحقیق با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان پزشکی همدان در مورد کیفیت آموزشی درمانگاهی در سال 1386 انجام گرفته است.روش : در یک مطالعه توصیفی مقطعی دیدگاه 150 کارورز و کارآموز مقطع آخر سال تحصیلی 1386 توسط پرسشنامه محقق ساخته روا و پایا مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار SPSS و آزمون های آمار توصیفی استفاده شد.نتایج: در این مطالعه اغلب دانشجویان شرایط فیزیکی حاکم بر درمانگاه های آموزشی را متوسط تا خوب ارزیابی نمودند. در خصوص امکانات و تجهیزات آموزشی بیشتر نظرها حاکی از ضعف امکانات بود. برنامه های آموزشی در بیشتر موارد به صورت متوسط تا خوب وجود داشته است و اکثر دانشجویان نحوه آموزش مدرسین را خوب ارزیابی نموده اند. همچنین مشارکت دانشجویان در آموزش درمانگاهی متوسط تا خوب ارزیابی گردیده است و در نهایت غالب دانشجویان ارزیابی آخر دوره در آموزش درمانگاهی را ضعیف قلمداد نموده اند.نتیجه گیری: از دیدگاه دانشجویان شرایط فیزیکی درمانگاه ها و عملکرد اساتید در آموزش درمانگاهی در دانشگاه علوم پزشکی همدان خوب بوده است ولی در سایر محورها دیدگاه مطلوبی از نحوه آموزش درمانگاهی ارائه شده نداشته اند. برای ارتقای کیفیت آموزشی توجه جدی به برنامه ریزی های آموزشی در مراکز سرپایی ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: اساتید در راستای رشد قابلیت های یادگیری مادام العمر در بین دانشجویان، به ابزاری روا و پایا جهت سنجش آمادگی دانشجویان برای خودراهبری در یادگیری نیازمند هستند. هدف پژوهش حاضر سنجش پایایی و روایی سازه مقیاس معرفی شده توسط فیشر و همکاران در مورد آمادگی برای خودراهبری در یادگیری بوده است.روش ها: در این مطالعه مقطعی - روان سنجی در سال تحصیلی 87-86، از بین 1120 دانشجوی پزشکی و دندانپزشکی مقطع قبل از اینترنی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای نجف آباد و خوراسگان، 335 نفر مقیاس آمادگی برای خودراهبری را که دارای 40 گویه و سه خرده مقیاس می باشد تکمیل نمودند. اطلاعات خام به وسیله نرم افزار آماری لیزرل (LISREL) و با اجرای آزمون های توصیفی و استنباطی، از جمله ضریب همبستگی اسپیرمن - براون و تحلیل عاملی تاییدی تحلیل شد.نتایج: تحلیل عامل تاییدی، مقیاس 40 گویه ای خودراهبری را در سه عامل خودمدیریتی، رغبت به یادگیری و خودکنترلی با استناد به شاخص های برازندگی مناسب به وضوح از یکدیگر تفکیک کرد و نتایج نشان داد که هر سه عامل این مقیاس از ضرایب همسانی درونی بالایی برخوردار است.نتیجه گیری: نتایج حاکی از این است که مقیاس آمادگی برای خودراهبری در یادگیری فیشر و همکاران، ابزاری روا و پایا جهت شناسایی قابلیت های یادگیری خودراهبر دانشجویان است.

مقدمه: شناسایی نقاط قوت، نقاط ضعف و مشکلات موجود در طراحی و اجرای برنامه کارآموزی در عرصه دانشجویان، اهمیت زیادی در تحقق اهداف آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی دارد. این مطالعه با هدف ارزیابی برنامه های کارآموزی در دانشجویان رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز انجام شد.روش ها: در این مطالعه توصیفی که در نیمسال اول سال تحصیلی 1388 انجام شد، کلیه فارغ التحصیلان دوره های اول و دوم رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز که 16 واحد کارآموزی را گذرانده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری گردید. روایی پرسشنامه از طریق روایی محتوا، و پایایی آن با روش آزمون مجدد تایید شد. داده ها با استفاده از شاخص های مناسب آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار و درصد) و به کمک نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: میزان اثربخشی برنامه های کارآموزی که بر مبنای میزان آشنایی دانشجویان با هر کدام از موضوعات تعیین شده در سرفصل شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی برای رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی است «متوسط» ارزیابی شد. میانگین میزان آشنایی دانشجویان با مفاد کارآموزی یک 49.8±7.3 درصد، کارآموزی دو 63.6±9.4 درصد، کارآموزی سه 65.7±4.8 درصد و کارآموزی چهار 59.4±5.6 درصد محاسبه شد. همچنین اثربخشی برنامه های کارآموزی دانشجویان دوره دوم بیشتر از دوره اول بود.نتیجه گیری: در مقایسه با استانداردهای آموزشی، برنامه های کارآموزی در دانشجویان رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشگاه جندی شاپور اهواز، دارای اثربخشی مطلوب و رضایت بخشی نمی باشد. لذا بازنگری جدی و اعمال اصلاحات لازم در برنامه ریزی و اجرای کارآموزی، در راستای تحقق اهداف آموزشی دانشجویان این رشته ضرورت تام دارد.

مقدمه: استناد و تحلیل منابع استفاده شده در فعالیت های پژوهشی حائز اهمیت می باشد. این تحقیق با هدف تحلیل استنادهای علمی استفاده شده در پایان نامه های دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان در سه مقطع زمانی طراحی شد.روش ها: در این مطالعه مقطعی 519 پایان نامه دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان که تا سال 1386 دفاع شده بود مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها توسط چک لیست جمع آوری و در سه مقطع زمانی سال های 72-76، 77-81 و 82-86 دسته بندی شده با هم مقایسه گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های مجذور کای و ANOVA استفاده شد.نتایج: مقایسه میانگین متغیرهای اندازه گیری شده (منابع، مقالات، مقالات انگلیسی، فارسی، کتاب، کتاب فارسی و انگلیسی، مقالات چاپ شده در مجلات ثبت شده درISI  و منابع الکترونیکی) در بخش منابع پایان نامه ها نشان داد که در آخرین مقطع یعنی در سال های 82-86 افزایش قابل ملاحظه ای در میانگین استفاده از این استنادها مشاهده شد (P=0.0001). میانگین استفاده از مقالات دارای ISI در هر پایان نامه دو برابر شده بود (14.25±21.68) اما استفاده از منابع الکترونیکی افزایش جزیی نشان داد (0.32±1.22). میانگین تعداد منابع مورد استفاده 28.07±26.65 مورد بود. 50.1 درصد پایان نامه ها استانداردهای نگارش استنادها را رعایت کرده بودند. استفاده از روش هاروارد در نگارش استنادها در سال های 72-76 بیشترین فراوانی (77.8 درصد) را تشکیل می داد.نتیجه گیری: در این بررسی میانگین استفاده از کل منابع، روش استاندارد، روش وانکوور و مقالات ثبت شده در مجلاتISI  در سه مقطع زمانی پیشرفت نموده است اما در مورد استفاده از منابع الکترونیکی این افزایش ناچیز و جزیی بود.