پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی
سال:1391 | دوره:18 | شماره:3 (65) |تعداد مقالات:7

هدف پژوهش حاضر بررسی جهتگیری دینی و میزان پرسشگری دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر بود. روش توصیفی از نوع پیمایشی برای انجام دادن این پژوهش انتخاب شد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویانی است که در دانشگاه صنعتی امیرکبیر در سال تحصیلی 1389-1388 به تحصیل مشغول بودند که از این تعداد 430 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های جهتگیری دینی و پرسشگری چند بعدی (با ضریب آلفای 0.74)، مقیاس جهتگیری دینی آلپورت (با ضریب آلفای 0.73) و مقیاس عمل به باورهای دینی (با ضریب آلفای 0.71) استفاده شد. یافته ها نشان داد که میزان جهتگیری دینی درونی و پرسشگری دانشجویان بالاتر از حد متوسط است. برای بررسی دقیق تر، خرده مقیاسها یا مؤلفه های جهتگیری پرسشگری نیز ارزیابی شدند. مقایسه جهتگیری دینی درونی با میزان عمل به باورهای دینی و جهتگیری پرسشگری نشان داد بین میزان جهتگیری دینی درونی و عمل به باورهای دینی تفاوت معنادار وجود ندارد، اما تفاوت این دو مقیاس با جهتگیری دینی پرسشگری معنادار است و جهتگیری پرسشگری به طور معناداری پایین تر از جهتگیری درونی و میزان عمل به باورهای دینی بود. در انواع جهتگیری دینی و میزان عمل به باورهای مذهبی بر اساس مقطع تحصیلی نیز تفاوت معناداری مشاهده نشد. بعد دیگر پژوهش بررسی میزان عمل به باورهای دینی در میان دانشجویان بود که این مؤلفه نیز در بین دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر بالاتر از متوسط بود.

ارتقای کیفیت عملکرد دانشگاهها در گرو گروههای آموزشی توانمند و شایسته است. از این رو، ارزیابی عملکرد گروههای آموزشی یکی از مسئولیتهای مهم مدیران و مسئولان دانشگاهی برای توسعه حرفه ای و حفظ و ارتقای آموزش عالی است. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد آموزشی گروههای آموزشی دانشگاهی بود. روش پژوهش کیفی از نوع اکتشافی بود. جامعه آماری شامل اعضای هیئت علمی 15 دانشکده دانشگاه تهران و 75 گروه آموزشی بود. به منظور انتخاب نمونه مطلوب، با استفاده از روش نمونه گیری کرانه ای، 20 گروه آموزشی که به میزان دو انحراف استاندارد در بالاترین و پایین ترین میزان عملکرد آموزشی قرار داشتند، به عنوان کرانهای بالا و پایین انتخاب شدند. سپس، به منظور شناسایی و تحلیل علل ناهمسانی در عملکرد آموزشی گروههای آموزشی با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته، داده های لازم جمع آوری و از طریق تحلیل محتوا و فرایند کدگذاری تحلیل شدند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که عواملی که در کران بالا و پایین بر عملکرد آموزشی گروههای آموزشی تأثیرگذارند متناظر نیستند و متفاوت اند، علاوه بر این، مشخص شد عواملی نظیر مشارکت ذینفعان در تأمین منابع مالی، کارآفرینی، کارآمدی جمعی، مدیریت مشارکتی و محیط رقابتی فعال از عوامل مؤثر بر عملکرد آموزشی بالا و عواملی نظیر وابستگی به منابع مالی دولتی، شرایط کاری نامطلوب، روحیه پایین و مدیریت لجام گسیخته بر عملکرد آموزشی پایین تأثیر داشته است.

انتخاب استاد راهنمای پایان نامه یکی از انتخابهای بسیار مهم و بحرانی دوره دکتری است. دانشجویان معمولا با در نظر گرفتن معیارهایی از قبیل شهرت علمی استاد راهنما، تعداد پایان نامه های راهنمایی شده، نظارت مستمر و غیره استاد راهنمای خود را انتخاب می کنند. با در نظر گرفتن این معیارها در انتخاب استاد راهنما، اغلب این امر به صورتی ذهنی و شهودی صورت می گیرد که موجب نارضایتی، تأخیر در تکمیل و پایین آمدن کیفیت پایان نامه می شود. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از دو روش تصمیم گیری چند معیاره، روش نوینی در انتخاب استاد راهنمای پایان نامه دوره دکتری ارائه شود. برای شناسایی معیارهای کلیدی انتخاب استاد راهنما از مرور ادبیات و نمونه گیری هدفمند استفاده شد. با روش نمونه گیری هدفمند 37 نفر از دانشجویان سال آخر دوره دکتری دانشگاه تربیت مدرس تهران انتخاب و از طریق پرسشنامه مهم ترین معیارها برگزیده شدند. در این پژوهش برای اولویت بندی و یافتن میزان اهمیت شاخصهای انتخاب استاد راهنما، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده و در نهایت، برای رتبه بندی استادان راهنما و مقایسه آنها از روش تاپسیس (TOPSIS) سود برده شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که بین اولویت خواسته های نمونه و نمونه انتخابی تفاوت وجود دارد. شهرت علمی در درجه اول اهمیت از نظر نمونه و نظارت مداوم از نظر نمونه انتخابی مهم ترین معیار بیان شد.

رشد اقتصادی نوین حاصل گسترش علم و دانش و استفاده نظام مند و نهادمند از دانش است که عمدتا حاصل تلاش مؤسسات آموزش عالی در کشورهاست و به توسعه مفهوم جدیدی با عنوان هوش سازمانی منجر شده است که به معنای توانایی فکری یک سازمان و نیز تأکید آن بر تلفیق نیروی انسانی و تواناییهای فنی برای حل مسائل و مشکلات سازمان است. هدف این پژوهش مقایسه تحلیلی هوش سازمانی در آموزش عالی از طریق مطالعه موردی در دو دانشگاه داخل ایران بود. برای گردآوری داده ها در این مطالعه تحلیلی- پیمایشی، ابتدا برای شناخت شاخصهای هوش سازمانی و عوامل موثر بر آن، مطالعه کتابخانه ای انجام و سپس، با استفاده از تحلیل عاملی کلیه شاخصها دسته بندی و پرسشنامه تحقیق تهیه شد. برای جامع تر بودن این بررسی در کشور، جامعه آماری پژوهش استادان و کارکنان دو دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه فردوسی مشهد بود. در مجموع، 270 نفر برای نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. نتایج نشان داد که دانشگاه شهید بهشتی با موفقیت در شاخصهای تعلق سازمانی و ایجاد توافق و اعتماد در بین کارکنان و استادان خود، در هوش سازمانی وضعیت مناسب تری دارد. اما در ابعاد کاربرد دانش و میل به تغییر، دانشگاه فردوسی مشهد وضعیت به مراتب بهتری را دارا بود.

بخش زیادی از تحقیقات روستایی کشور را دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی در قالب پایان نامه/ رساله انجام می دهند. اولین شرط دستیابی به حداکثر کارایی پایان نامه / رساله این دانشجویان، انتخاب موضوعهای مناسب برای این تحقیقات است؛ از این رو، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر انتخاب موضوع پایان نامه / رساله های دانشجویان رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و با ترکیب دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری مشتمل بر دانشجویان (161 نفر) و اعضای هیئت علمی (20 نفر) رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاههای دولتی سطح شهر تهران است که به روش سهمیه بندی تعداد 100 نفر از دانشجویان و به روش تمام شماری تعداد 20 نفر از اعضای هیئت علمی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته است که برای اطمینان از روایی آن به افراد صاحبنظر در رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی مراجعه شد و پایایی آن با استفاده از آزمون همسانی درونی آلفای کرونباخ به میزان 0.79 احراز شد. برای تحلیل داده های پرسشنامه از آزمونهای آماری چون توزیع فراوانی، تعیین میانگین، محاسبه متوسط میانگین، تحلیل عاملی، آزمون تی (t-test) و ویل کاکسون استفاده شد. نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی نشان داد که پنج دسته از عوامل شامل محیط دانشگاه، علاقه شخصی دانشجو، زمان و سهولت دسترسی به منابع، ارتباط با سازمانها و نهادها و تعلق مکانی در انتخاب موضوع پایان نامه / رساله های دانشجویان مؤثر بودند که در بین این عوامل محیط دانشگاه بیشترین تأثیر را داشته است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که دانشجویان در مرحله انتخاب موضوع کمتر به مسائل، مشکلات و نیازهای جامعه روستایی توجه داشته اند.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین رشته تحصیلی با اشتغال دانش آموختگان مقطع کارشناسی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران در فاصله سالهای 87- 1380 بود. این پژوهش از نظر نوع، توصیفی- پیمایشی و از نظر روش از نوع همبستگی است. جامعه آماری (904 نفر) شامل همه دانش آموختگان دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران در شش رشته آموزش کودکان استثنایی، تکنولوژی آموزشی، روانشناسی بالینی، کتابداری و اطلاع رسانی، مدیریت و برنامه ریزی آموزشی و مشاوره بود که طی سالهای 1380 تا 1387 دانش آموخته شده بودند. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 136 نفر تعیین و به روش تصادفی- طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن با نظر استادان و کارشناسان تأیید و پایایی آن نیز از طریق آزمون بازآزمایی (0.98) سنجیده شد. داده ها با استفاده از آزمون خی دو، یومان ویتنی، ویلکاکسون و تی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که بین رشته تحصیلی، اشتغال و تناسب شغلی ارتباط معناداری وجود دارد؛ بدین معنا که در رشته هایی مثل روانشناسی بالینی، مشاوره، کتابداری و کودکان استثنایی وضعیت اشتغال و تناسب شغلی بهتر از رشته های دیگر است. اما در خصوص رشته هایی مثل تکنولوژی آموزشی و مدیریت آموزشی وضعیت اشتغال و تناسب شغلی نامطلوب است. رابطه بین میانگین تحصیلی و نوع اشتغال با رشته تحصیلی معنادار نبود.

هدف پژوهش حاضر سنجش نگرش و رفتار دانشجویان در زمینه سرقت علمی بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و ابزار آن پرسشنامه ای ساختارمند حاوی سؤالهای بسته پاسخ بود که روایی آن با کسب دیدگاههای گروهی از متخصصان بررسی شد. ضریب پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بین 0.81 تا 0.89 به دست آمد. جامعه آماری مورد نظر شامل کلیه دانشجویان (کارشناسی ارشد و دکتری) دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس بود که حداقل دو نیمسال تحصیلی را گذرانده بودند (N=559) که از این میان، تعداد 225 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند (n=225). نتایج توصیفی تحقیق نشان داد که میزان نگرش و رفتار بیشتر دانشجویان در زمینه سرقت علمی به ترتیب در سطوح «نسبتا نامساعد و متوسط» بود. همچنین، یافته های تحقیق نشان داد که بین رفتار دانشجویانی که در کارگاههای آموزشی مقاله نویسی شرکت کرده و آنهایی که شرکت نکرده اند، در خصوص سرقت علمی تفاوت معناداری وجود دارد.