مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال:1395 | دوره:15 | شماره:7 |تعداد مقالات:12

در شماره شهریور ماه سال 1393 مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان به مساله بازپس گیری (Retraction) مقالات علمی منتشر شده پرداختیم. در همان مقاله اشاره کردیم که مقالات منتشر شده در مجلات علمی، بیشتر به دلیل خلافکاری های پژوهشی (Research misconduct) باز پس گرفته می شوند. این در حالی است که شواهد نشان می دهند فقط یکی از خطاهای واقعی که ممکن است به بازپس گیری مقالات منتشر شده منجر گردد، استفاده ناصحیح از آزمون های آماری است.

زمینه و هدف: اختلالات اسکلتی- عضلانی (Musculoskeletal disorders; MSDs) یکی از عوامل شایع آسیب های شغلی است که به طور عمده در کمر، گردن و اندام های فوقانی نمایان می شود. پیشگیری از بروز این ناراحتی ها مستلزم ارزیابی وضعیت های کاری با استفاده از روش های آنالیز شغلی علم ارگونومی است. این مطالعه با هدف تعیین میزان آسیب های اسکلتی- عضلانی کارکنان شاغل در شرکت توزیع نیروی برق استان کرمانشاه انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی 171 نفر از سیمبانان شاغل در شرکت توزیع نیروی برق استان کرمانشاه در سال 1393 انجام گرفت. به منظور تعیین شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی از چارت نقشه بدن (Body Map) استفاده شد. همچنین، جهت تعیین خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی از روش ارزیابی سریع تمام بدن Rapid Entire Body Assessment; REBA)) استفاده گردید. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون مجذور کای تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: بیشترین شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در اندام های مختلف مربوط به کمردرد، شانه و زانودرد به ترتیب برابر 78 نفر (%45.6)، 67 نفر (%39.2) و 36 (%36.8) بود. نتایج مطالعه نشان داد که بیشترین تعداد از سیمبانان به ترتیب در سطح ارگونومیک 2 (خطر متوسط) با %43.9، سطح ارگونومیک 3 (خطر زیاد) با %34.5 و سطح ارگونومیک 4 (خطر بسیار زیاد) با %20.5 قرار داشتند. ارتباط آماری معنی داری بین نوع شغل با سطح ریسک REBA مشاهده شد (p<0.001).نتیجه گیری: اختلالات اسکلتی- عضلانی به خصوص در اندام های کمر، شانه و زانو بالا بود. بیشترین نمره ریسک ارگونومیکی مربوط به زیروظیفه سیم کشی و کابل کشی هوایی بود. بررسی بیشتر این مشاغل و همچنین اتخاذ اقدامات کنترلی در آینده نزدیک، ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: تغییر نقش بیمارستان ها در آینده دور و لزوم برنامه ریزی های بلندمدت و میان مدت برای تغییرات لازم در ساختار بیمارستان ها از ضروریات غیرقابل انکار است. بررسی و انتخاب رویکردهای مختلف برای ایجاد تغییر در بیمارستان ها، نیازمند بررسی های گسترده در این زمینه و یافتن بهترین پاسخ برای شرایط و ویژگی های یک کشور است.مواد و روش ها: مطالعه حاضر در دو فاز مطالعه تطبیقی و مصاحبه با خبرگان انجام شد که هدف از آن در فاز اول گردآوری نمونه اطلاعاتی در زمینه بخش های بیمارستانی فعال در کشورهای دیگر و در فاز دوم اخذ نظرات خبرگان در مورد بخش های بیمارستانی موردنیاز در سال های آتی بود.یافته ها: نتایج مطالعه نشان دهنده ضرورت گسترش بخش های کلینیکی و سرپایی در زمینه بیماری های مزمن و سرطان ها، طب سالمندی با توجه به روند سالمندی جمعیت، بازتوانی پس از مراقبت های طولانی مدت، کلینیک خواب، خدمات ارتقای سلامت مانند مدیریت وزن، مدیریت ریسک فاکتورها، اصلاح شیوه زندگی و در برخی موارد تخصصی تر کردن بخش های بستری، مانند پیوند مغز استخوان و مسمومیت، بود.نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه، ساختار بخش های بیمارستانی در آینده در چهار سطح شامل بخش های عمومی و گسترده در سطح کشور، بخش های تخصصی و فوق تخصصی محدود به برخی بیمارستان های کشور، بخش های مربوط به خدمات لوکس و غیرضروری و بخش های مربوط به طب های جایگزین و مکمل، پیشنهاد شد.

زمینه و هدف: سوانح ترافیکی یک معضل بهداشتی و اولین علت مرگ در جوانان ایرانی است. این مطالعه با هدف بررسی خصوصیات دموگرافیک متوفیان و عوامل مرتبط با تقصیر در متوفیان سوانح رانندگی منجر به فوت در پهناورترین استان ایران انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع مقطعی است. تمامی اطلاعات تصادفات منجر به فوت در راه های درون شهری استان کرمان طی سال های 1391 تا 1393 از پلیس راهنمایی رانندگی استعلام شد. برای تحلیل داده ها از رگرسیون لجستیک چندگانه و سری زمانی این سوانح استفاده شد.یافته ها: در مجموع، 607 مورد تصادف منجر به فوت رخ داده بود. میانگین سن متوفیان 37.98±23.94 سال بود و بیشتر موارد فوت در سنین 15 تا 30 سال رخ داده بود. تعداد متوفیان در بین مردان (%76.1) و عابران پیاده (%42.7) نسبت به سایر قربانیان بیشتر بود و اکثر متوفیان (%67.7) در رخداد حادثه بی تقصیر بودند. بیشترین وسیله مقصر، سواری (%55.0)؛ بیشترین نوع برخورد، سواری با عابر (%35.1)؛ بیشترین علت برخورد، عدم توجه به جلو (%42.2) بود. بیشترین موارد در ساعات 12-14 (%13.5) و 18-20 (%13.5) رخ داده بود و اکثر متوفیان (%68.4) در راه انتقال به بیمارستان فوت شده بودند. بین جنسیت (p<0.001)، سن (p=0.012) و نوع وسیله (p<0.001) با مقصر بودن متوفی ارتباط معنی داری مشاهده شد.نتیجه گیری: اصلاح ساختار شهری به منظور جدا کردن مسیر عابر پیاده و ماشین سواری و ایجاد ایمنی بیشتر برای عابران الزامی است. همچنین، برای موتورسواران و دوچرخه سواران به علت آسیب پذیری بیشتر، به تدابیر لازم الاجرای محکم تری نیاز است.

زمینه و هدف: با توجه به اینکه تعیین طول کارکرد صحیح، یکی از عوامل مهم در موفقیت درمان کانال ریشه دندان می باشد، ازاین رو، مطالعه حاضر با هدف مقایسه رادیوگرافی های معمولی و دیجیتال در تعیین طول کارکرد کانال های ریشه دندان مولر فک پایین انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه برون تنی، 25 دندان بالغ مولر اول دائمی فک پایین دو ریشه انتخاب و سپس حفره دسترسی تهیه گردید. جهت تعیین طول کارکرد واقعی دندان ها، K-file های شماره 15 داخل کانال دندان ها قرار داده شدند. پس از جایگذاری دندان ها در داخل ساکت دندانی، از آنها رادیوگرافی معمولی و دیجیتال تهیه گردید و بر روی رادیوگرافی های معمولی و تصاویر CMOS، از فاصله نوک کاسپ های هم سطح شده تا نوک فایل به ترتیب به وسیله کولیس با دقت 0.01 میلی متر و نرم افزار اندازه گیری شد. داده ها با آزمون های آماری Greenhouse-Geisser، t زوجی و رگرسیون خطی ساده تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها نشان دادند که اختلاف معنی داری بین دقت رادیوگرافی های معمولی و دیجیتال در تعیین طول کارکرد کانال ریشه دندان های مولر اول فک پایین با انحنای کمتر از 25 درجه وجود ندارد (p>0.05)؛ اما در ریشه های با بیشتر از 25 درجه انحنا، طول کارکرد در تصاویر دیجیتال (CMOS )به طور معنی داری بیشتر از رادیوگرافی معمولی (E-speed) و واقعی بودند ( به ترتیب p=0.001 و p=0.004).نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه، می توان از رادیوگرافی دیجیتال CMOS جهت تعیین طول کارکرد ریشه هایی که انحنای زیادی ندارند، استفاده کرد؛ ولی در دندان های دارای ریشه با انحنای زیاد، بهتر است از رادیوگرافی معمولی برای تعیین طول کارکرد استفاده شود.

زمینه و هدف: با توجه به خصوصیات سمی و خطرناک کروم شش ظرفیتی ((VI)Cr)، حذف آن به وسیله یک روش کارآمد و اقتصادی، امری ضروری است. استفاده از کربن فعال به عنوان جاذب، در حذف کروم شش ظرفیتی یک روش متداول و کارآمد است. هدف از این مطالعه تولید کربن فعال به شکل گرانولی و پودری از دانه اسپند و مقایسه کارایی آنها در حذف کروم شش ظرفیتی از محلول های آبی بوده است.مواد و روش ها: این مطالعه به صورت آزمایشگاهی در رآکتور ناپیوسته انجام شده است. برای تولید کربن فعال، از دانه اسپند استفاده گردیده و برای فعال سازی از امواج اولتراسونیک و برای تعیین سطح ویژه کربن فعال از آزمون Brunauer–Emmett–Teller(BET) استفاده شده است. در این تحقیق اثر pH، دوز جاذب، غلظت اولیه کروم، زمان تماس و سرعت اختلاط مورد بررسی قرار گرفته است. برای اندازه گیری (Cr (VI از روش رنگ سنجی با استفاده از UV/VIS SpectrometerT80+ استفاده گردید.یافته ها: آزمون BET نشان داد سطح ویژه کربن فعال پودری و گرانولی به ترتیب برابر با 442 و 310 مترمربع بر گرم بود که نشان دهنده موثر بودن فرایند فعال سازی است. آزمایش های جذب نشان داد که pH بهینه حذف (Cr (VI توسط هر دو جاذب برابر با 2 بوده و راندمان حذف کروم توسط کربن فعال پودری به مراتب بیشتر از کربن فعال گرانولی است. نتایج سینتیک واکنش ها بیانگر تبعیت فرایند جذب هر دو جاذب از سینتیک درجه دوم کاذب است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله مشخص شد که کربن فعال های تولیدی می توانند به عنوان جاذب هایی کارآمد و مقرون به صرفه برای جذب کروم مورد استفاده قرار گیرند.

زمینه و هدف: نشریات علمی پزشکی، نشریاتی هستند که مقالات آن ها به ارائه یافته های جدید پژوهشی و توسعه علم و فناوری در یکی از زمینه های علوم پزشکی می پردازند. با توجه به ضرورت شناخت مجله های تخصصی در هر رشته از علوم سلامت، مطالعه حاضر، با هدف شناخت و مروری بر مجله های تخصصی اپیدمیولوژی انجام شده است.مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی است که در سال 1394 انجام گرفته است. به منظور بررسی و استخراج فهرست مجله های اپیدمیولوژی به پرتال SCImago Journal & Country Rank (SJR) مراجعه شد و سی و سه مجله که در عنوان آن ها واژه اپیدمیولوژی به کار رفته بود، انتخاب گردید. مجلات انتخاب شده از نظر مهمترین اطلاعات مشتمل بر نام مجله، کشور منتشرکننده مجله، ناشر، سردبیر، حیطه موضوعی، انواع مقاله های چاپی، مهم ترین نمایه های مجله، قدمت مجله، شاخص هیرش، دوره چاپ، ضریب تاثیر، تعداد مقاله های منتشرشده در آخرین شماره و آدرس اینترنتی مجله مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مجلات معتبر اپیدمیولوژی را می توان در دو دسته کلی نشریات عمومی نظیر: American Journal of Epidemiology، Annals of Epidemiology، European Journal of Epidemiology و International Journal of Epidemiology و نشریات اختصاصی نظیر: Cancer Epidemiology، Biomarkers and Prevention، Journal of Clinical Epidemiology، Epidemiology and Infection و Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology جای داد.نتیجه گیری: مجله های معتبر اپیدمیولوژی، مجله های عمومی و اختصاصی اپیدمیولوژی هستند که از قدمت چاپ، شاخص هیرش و ضریب تاثیر بالاتری برخوردارند.

زمینه و هدف: غلظت 0.5-1.5 میلی گرم در لیتر فلوراید در آب آشامیدنی اثر مثبتی بر دندان ها جهت جلوگیری یا کاهش خطر پوسیدگی به دنبال دارد. در حال حاضر، فلوراید موردنیاز برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در درجه اول از آب آشامیدنی تامین می گردد. این مطالعه با هدف بررسی میزان فلوراید آب آشامیدنی روستاهای شهرستان رفسنجان و مقایسه آن با استاندارد ملی و سازمان بهداشت جهانی انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی که در سال 1394 در روستاهای شهرستان رفسنجان انجام شد، به صورت سرشماری از تعداد 8 مخزن آب در دو فصل بهار و تابستان (هر فصل 8 نمونه و حجم هر نمونه یک لیتر بود) نمونه برداری انجام شد. جهت جمع آوری نمونه ها از ظروف پلاستیکی پلی اتیلنی یک لیتری استفاده شد. برای تعیین مقدار فلوراید، نمونه های آب با استفاده از روش SPADNS (6- Naphtalene Disulfonate، dihydroxy-3) Sodium2 (Parasulfophenylazo) مورد آزمایش قرار گرفت. آنالیز داده ها با کاربرد آمار توصیفی (انحراف معیار± میانگین) و تست t زوجی انجام شد.یافته ها: بالاترین میانگین مقدار فلوراید در فصل بهار (1.13 میلی گرم در لیتر) و در فصل تابستان (1.15 میلی گرم در لیتر) مربوط به مخزن احمدآباد دئفه بود و کمترین میانگین مقدار فلوراید در فصل بهار (0.30 میلی گرم در لیتر) و در فصل تابستان (0.48 میلی گرم در لیتر) مربوط به مخزن کبوترخان بود. میانگین مقدار فلوراید آب شرب روستاها در فصل بهار 0.71±0.21 میلی گرم در لیتر و در فصل تابستان 0.78±0.21 میلی گرم در لیتر بود که این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (P=0.049).نتیجه گیری: در مجموع، میزان فلوراید آب شرب روستاهای شهرستان رفسنجان (به جز مخزن کبوترخان) در گستره استانداردهای سازمان بهداشت جهانی و استاندارد ملی آب آشامیدنی قرار داشت.

زمینه و هدف: کیست استخوانی تروماتیک (Traumatic Bone Cyst، TBC)، نوعی کیست داخل استخوانی است که در فک ها شایع نیست. گزارش مورد حاضر، به توصیف یک مورد TBC می پردازد که در قسمت سیمفیز مندیبل بروز پیدا کرده بود.شرح مورد: بیمار خانم 14 ساله ای بود که در رادیوگرافی پانورامیک وی، یک ضایعه رادیولوسنت یونی لاکولار با گسترش به فضاهای بین ریشه دندان ها در ناحیه سیمفیز مندیبل مشاهده شد. بیمار هیچ علامت بالینی نداشت. مجموعه نمای رادیوگرافیک و مشاهده حفره استخوانی پر از خون حین جراحی، تشخیص TBC را برای ما قطعی نمود. ضایعه پس از عمل جراحی بهبود پیدا کرد.نتیجه: در مواجهه با ضایعات رادیولوسنت در فک پایین که به نواحی بین دندانی گسترش یافته باشد، به خصوص در افراد جوان، بایستی مطرح نمودن TBC در تشخیص های افتراقی، مدنظر قرار گیرد.