علوم و صنایع غذایی ایران
سال:1386 | دوره:4 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

تاثیر نشاسته ذرت مومی رتروگرید شده بر روی ویژگیهای رئولوژیکی خمیر و کیفیت نهایی نان باگت بررسی شد. خمیر نشاسته ذرت مومی (10%) به مدت 7 روز در درجه حرارت 5 درجه سانتی گراد نگهداری شد و سپس نمونه های پودر شده نشاسته ذرت مومی رتروگرید شده جهت تولید نان در سطوح 5، 3 و 7% جایگزین آرد گندم شدند. ویژگی های رئولوژیکی خمیر توسط فارینوگراف واکستنسوگراف ارزیابی شدند. حجم مخصوص، محتوی رطوبت و سفتی نانها در روزهای 0، 2، 4 و 6 اندازه گیری شدند. ویژگیهای حسی نانها پس از 24، 48 و 72 ساعت نگهداری، ارزیابی شدند. با افزودن نشاسته ذرت مومی رتروگرید شده جذب آب افزایش می یابد. به طور کلی آردهای جایگزین شده ویسکوزیته را به سرعت توسعه دادند اما قادر به حفظ پایداری ویسکوزیته نبودند. خمیر تهیه شده از آرد جایگزین شده ضعیفتر بوده و پایداری کمتری را نسبت به خمیر حاصل از آرد گندم نشان داد. نان حاوی نشاسته ذرت مومی رتروگریدشده افزایش در حجم مخصوص را نشان می دهد و نتایج ارزیابی حسی قابلیت پذیرش بیشتری را برای این نانها نشان داد. در طول دوره نگهداری نان، روند افزایش در سفتی با افزودن نشاسته ذرت مومی رتروگرید شده محدود می شود. نتایج نشان دادند که شرکت 5 و 7% از نشاسته ذرت مومی رتروگرید شده سبب ایجاد بهبود قابل ملاحظه ای در ماندگاری نان می شود. در طول دوره نگهداری (6 روز) نان حاوی نشاسته ذرت مومی رتروگرید شده نرمتر و مرطوبتر باقی می ماند. در نتیجه نشاسته ذرت مومی رتروگرید شده می تواند در تولید نان، جهت بهبود کیفیت نان مورد استفاده قرار گیرد.

نظر به اهمیت فراوان ویژگی های حسی فرآورده های گوشتی از نظر مصرف کننده، افزایش مصرف فرآورده های گوشتی، وجود گزارش هایی مبنی بر تاثیر قابل توجه چربی، آب و جانشین های چربی بر ویژگی های حسی فرآورده های گوشتی، این تحقیق به منظور ارزیابی ویژگی های حسی کالباس پر چرب و کالباس های کم چرب 60 درصد گوشت، در انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور و شرکت گوشتیران در سال 1385 انجام شد. این تحقیق به روش های اکتشافی و تجربی انجام گرفت و تکنیک مورد استفاده، مشاهده و تکمیل پرسشنامه بود. تیمار ها در 3 تکرار مجموعا به تعداد 21 فرمول تولید شدند. ویژگی های حسی نظیر رنگ، طعم، آبدار بودن، سفتی و کام پذیری توسط 8 ارزیاب آموزش دیده با استفاده از آزمون امتیاز دهی و به روش مقیاس طبقه ای 8 درجه ای و پذیرش کلی توسط 31 ارزیاب آموزش ندیده با استفاده از روش آزمون رتبه بندی تعیین شدند و با آماره ناپارامتری Kruskal-Wallis و به دنبال آن با Mann-Whitney U مورد قضاوت آماری قرار گرفتند. برای تشخیص وجود همبستگی بین ویژگی های حسی تیمارها از آزمون ناپارامتری Spearman’s rho Correlation یک طرفه استفاده شد. تمامی فرمول های کم چرب رنگ قرمز، آبداری و پذیرش کلی بالاتری نسبت به فرمول کنترل داشتند (P<0.05) اما طعم و سفتی آنها با فرمول کنترل تفاوت معنی داری نداشت. بین رنگ و سفتی، همبستگی مستقیم و متوسطی (r=0.55) وجود داشت. بین رنگ و طعم (r=0.47)، بین طعم و آبدار بودن (r=0.41) و بین طعم و سفتی (r=0.38)، همبستگی مستقیم و ضعیفی وجود داشت (P<0.05). کام پذیری و پذیرش کلی تیمارها همبستگی معنی داری با هم و با دیگر ویژگی های حسی نداشتند. آبدار بودن و سفتی همبستگی معکوس ولی بدون تفاوت معنی داری داشتند. نتیجه آن که امکان ارزیابی ویژگی های حسی کالباس های تولیدی مقدور بود و می تواند به عنوان معیار انتخاب بهترین فرمولاسیون باشد. توصیه می شود در پژوهش هایی که به منظور فرمولاسیون و تولید فرآورده های گوشتی انجام می شود، ارزیابی ویژگی های حسی و استفاده از ارزیاب های حسی مد نظر قرار گیرد.

از آنجا که عوامل مختلفی از قبیل عوامل بیولوژیکی، عوامل زیست- محیطی، روش برداشت و جابجایی محصول، طول دوره و نوع انبارداری برخواص مختلف محصولات کشاورزی تاثیر می گذارند و این تاثیر در مورد میوه ها بارز است و پیامدهای اقتصادی قابل توجهی در بر دارد. لذا در تحقیق حاضر، تاثیر اندازه میوه، رقم و زمان انبارداری بر میزان مواد جامد محلول، میزان pH، درصد رطوبت و دو ویژگی مکانیکی سفتی و انرژی نفوذ میوه کیوی مورد بررسی قرار گرفت. با انجام آزمون فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی، تاثیر فاکتورهای مستقل زمان انبارداری (0، 6 و 12 هفته)، اندازه میوه (کوچک و بزرگ) و رقم محصول (مانتی و هایوارد) بر روی خواص اندازه گیری شده میوه کیوی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که فاکتورهای زمان انبارداری، اندازه و رقم محصول، بر خواص اندازه گیری شده تاثیر معنی داری داشتند. با افزایش زمان انبارداری در هر دو رقم، سفتی و انرژی نفوذ کاهش و میزان مواد جامد محلول و میزان pH افزایش یافت. زمان انبارداری مورد مطالعه (12 هفته) بر میزان رطوبت نمونه ها تاثیر معنی داری نداشت. همچنین نتایج نشان داد که طول دوره انبارمانی رقم هیوارد نسبت به رقم مانتی بیشتر می باشد. بنابراین به منظور افزایش دوره انبارداری، پیشنهاد می شود قبل از انبار کردن، محصول از لحاظ رقم و اندازه میوه جداسازی شود.

شناسایی و کشت دانه های روغنی جدید، گامی مهم در جهت تامین روغن مورد نیاز در کشور است. گیاه ماریتیغال با نام علمی Silybum marianum یک گیاه علفی یک ساله و یا دو ساله است که عصاره حاصل از برگ این گیاه و بخصوص دانه آن بیش از 2000 سال است که به عنوان دارو در درمان بیماری های کبدی مورد استفاده قرار می گیرد. با وجود سازگاری این گیاه به شرایط آب و هوایی ایران بخصوص مقاومت به خشکی، اطلاع چندانی در مورد میزان روغن بذر و کیفیت آن در دسترس نمی باشد. در این مقاله، ابتدا درصد چربی دانه گیاه به روش سوکسله تعیین گشت که این درصد، تقریبا مشابه میزان روغن دانه های سویا و تخم پنبه (بدون پوست) بوده و 22.7 درصد است. سپس شاخص های فیزیکی از جمله ضریب شکست، وزن مخصوص، رنگ و اندیس های شیمیایی عدد یدی (109.57)، پراکسید (1.59)، صابونی (180.9) و اسیدی (1.82) در روغن ماریتیغال بررسی شد. در نهایت نوع اسید های چرب موجود در روغن نیز با دستگاه GC تعیین و مشخص شد که میزان اسید لینولئیک (51.2%) و اولئیک (28.8%) بیش از اسیدهای چرب دیگر است. با توجه به درصد قابل توجه روغن در دانه این گیاه و بالا بودن ارزش تغذیه ای آن (حاوی اسید لینولئیک بالا)، کشت و توسعه این دانه روغنی جدید و ارزشمند، امری ضروری و مفید است.

اثر غنی سازی آرد ستاره با آهن، اسید فولیک، روی و کلسیم بر خواص شیمیایی (گلوتن خشک، گلوتن مرطوب، عدد گلوتن، پروتئین و عدد زلنی)، رئولوژیکی (جذب آب، مقاومت، گسترش، افت بعد از 10 و 20 دقیقه، مقاومت به کشش، قابلیت به کشش، ضریب کشش، حداکثر ارتفاع و انرژی خمیر) نان بربری بررسی و با شاهد مقایسه شد. تیمارها عبارت بودند از: شاهد (آرد ستاره بدون هیچگونه افزودنی)، کم مقدار (20 ppm آهن، 1.5 ppm اسید فولیک، 20 ppm فلز روی و 900 ppm کلسیم)، متوسط مقدار (30 ppm آهن، 2 ppm اسید فولیک، 30 ppm فلز روی و 1200 ppm کلسیم)، پر مقدار (40 ppm آهن، 2.5 ppm اسید فولیک، 40 ppm فلز روی و 1500 ppm کلسیم). نتایج نشان داد که در خواص شیمیایی، گلوتن خشک، گلوتن مرطوب و پروتئین اختلاف معنی داری بین نان شاهد و تیمارهای غنی شده وجود ندارد. عدد گلوتن در تیمارهای کم و متوسط مقدار افزایش معنی داری نسبت به شاهد داشته و در نمونه پر مقدار نسبت به شاهد و نمونه های غنی شده کاهش معنی دار یافته است. عدد زلنی در نمونه شاهد و تیمارهای غنی شده کم و متوسط مقدار تفاوت معنی داری نداشته است، اما در تیمار پر مقدار افت معنی داری در سطح 5 درصد نسبت به سه تیمار دیگر نشان داده است. در خواص رئولوژیک ارزیابی شده با فارینوگراف گسترش خمیر، مقاومت خمیر، افت خمیر بعد از 10 و 20 دقیقه نوسانات اختلاف معنی دار نداشته اند. جذب آب در نمونه های غنی شده افزایش معنی دار در سطح 5 درصد نسبت به شاهد داشته است. مقاومت به کشش خمیر در اکستنسوگراف 45 دقیقه در نمونه کم مقدار افزایش معنی دار در سطح 5 درصد و در نمونه های متوسط و پر مقدار کاهش معنی دار در این سطح نسبت به شاهد داشته است. مقاومت به کشش خمیر در اکستنسوگراف 90 و 135 دقیقه در نمونه کم مقدار و متوسط مقدار نسبت به شاهد کاهش معنی داری در سطح 5 درصد داشته، در تیمار پر مقدار هم نسبت به شاهد و نمونه های کم و متوسط مقدار افت معنی دار در سطح 5 درصد داشته ایم. در قابیلیت به کشش هم عکس این نتیجه گیری صادق است.

نوع و میزان میکروارگانیسم آغازگری که در تولید ماست غلیظ شده استفاده می شود، دو عامل موثر در کیفیت محصول می باشد. نمونه های ماست غلیظ شده از تلقیح مستقیم شیر غلیظ شده با اواپراتور تحت خلا تا دو سطح ماده جامد کل (23 و 27 درصد)، با دو نوع کشت آغازگر CH1 و YC-380 تهیه شدند. سطوح آغازگر مورد استفاده شامل 2 و 4 درصد برای نمونه 23 درصد ماده جامد، و 2، 4 و 6 درصد برای نمونه 27 درصد ماده جامد بودند. بررسی آماری نتایج نشان داد که استفاده از آغازگر YC-380 در مقایسه با CH1 باعث بهبود طعم و بافت نمونه ها در دو سطح ماده جامد می شود. استفاده از سطوح بالاتر آغازگر تا حد 4 درصد طعم و بافت همه نمونه ها را بهبود داده اما از آن حد بیشتر، تاثیر معناداری بر پذیرش حسی آنها نداشت.

امروزه برای کاهش هزینه های آزمایشگاهی و افزایش سرعت انجام آزمایشات میکروبی استفاده از مدلهای ریاضی توسعه یافته است. ضرورت آگاهی از کیفیت میکروبی شیر در زمانی کوتاه پس از دریافت شیر از مواردی است که صنایع شیر سخت به آن نیازدارند. لذا در این پژوهش شیر خام از دامداری های مختلف موجود در سطح شهر مشهد در دو فصل بهار و تابستان جمع آوری شد. سپس بر اساس متغیرهای مختلف بهترین مدل ریاضی برای پیشگویی شمارش کلی میکروارگانیسم های مزوفیل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که مدل رگرسیون چند خطی (مرکب) بهترین مدل برای پیش بینی شمارش کلی میکروبی شیرخام می باشد (R2=0.65). همچنین مشخص شد که معادلات بهار و تابستان متفاوت بوده، به طوریکه در معادله بهار اثر متقابل کلی فرم مدفوعی و pH به تنهایی مهمترین عامل تعیین کننده مدل و در معادله تابستان متغیر چربی و اثر متقابل کلی فرم مدفوعی و چربی از عوامل تعیین کننده مدل در پیش بینی میزان شمارش کلی میکروارگانیسم های مزوفیل در شیر خام می باشد و در معادله تابستان فاکتور چربی اثر بیشتری روی مدل دارد. در این مقاله کلیه متغیرهای موثر در کیفیت میکروبی شیر خام و چگونگی تاثیر آنها در پیش بینی کیفیت به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است.

سارکوسیست یکی از انگل های تک یاخته ای دو میزبانه اجباری است که میزبان نهایی آن شکار کننده است که در داخل روده آن مرحله اسپوروگونی و گامتوگونی انگل انجام می شود، میزبان واسط آن شکار شونده است و مرحله شیزوگونی انگل به صورت کیست در عضلات آن مشاهده می شود.در این مطالعه تعداد 117 عدد همبرگر خام منجمد دست ساز و کارخانه ای در سطح عرضه شهر تهران  پس از رفع انجماد به منظور بررسی وجود کیست های سارکوسیست به روش مهری Dab smear مورد آزمون قرارگرفت، نمونه ها پس از تماس با سطح لام و ثبوت، با رنگ گیمسا رنگ آمیزی گردید و با میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین نمونه ها همزمان با آزمون روش مهری با چشم غیر مسلح از نظر وجود ماکروکیست بررسی شد. نتایج حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS.11 مورد آزمون آماری قرار گرفت.بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه فقط در یکی از نمونه های دست ساز تحت آزمایش ماکروسیست انگل مشاهده گردید، همچنین در 56 نمونه میکروکیست های سارکوسیست مشاهده گردید.تجزیه و تحلیل آماری اختلاف آماری معنی داری بین میزان آلودگی نمونه های همبرگر خام دست ساز و کارخانه ای به میکروکیست های ساکوسیست را نشان نداد.

تکنولوژی پینچ ابزاری برای محاسبات انرژی و هدف گذاری بمنظور بهینه سازی مصرف آن است. در سال 2004، بعد از انجام آنالیزهای انتالپی و اکسرژی در مورد کارخانه قند چهارمحال و اعمال برخی تغییرات در سیستم انتقال حرارت آن، درصد بخار مصرفی به چغندر نسبت به سال قبل 34 درصد کاهش یافت. جهت دستیابی به صرفه جویی بیشتر در مصرف انرژی، وضعیت انرژی در سال 2004 با استفاده از آنالیز پینچ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و بر مبنای اطلاعات بدست آمده سه دستگاه مبدل حرارتی در مناسب ترین محل به سیستم انتقال حرارت اضافه گردید. نتایج حاصل از این تغییرات نشان داد که مصرف بخار بر مبنای وزن چغندر از 54 درصد در سال 2004 به 46 درصد در سال 2005 کاهش یافته است.