چشم انداز مدیریت دولتی
سال:1394 | دوره:- | شماره:22 |تعداد مقالات:7

جوامع، فضیلت را عنصر جدایی ناپذیر شهروندی خوب می دانند، با این تصور که می تواند زمینه ساز شکوفایی روابط متقابل اثربخش میان افراد و برقراری ثبات اجتماعی در سازمان باشد. ویژگی های شخصیتی اخلاق مدار که از ادراک جمعی حاصل از رفتار برتر و متعالی سازمان در طول حیات یک کسب وکار فراگرفته می شوند، باعنوان «فضیلت سازمانی» مفهوم سازی شده است. توجه به پدیده فضیلت سازمانی وامدار ظهور پارادایم مثبت گرایی در عرصه پژوهش های سازمانی است، ازاین رو پژوهش حاضر با در نظر گرفتن چنین رویکردی در پی تبیین نقش میانجی گری ادراک از فضیلت سازمانی بر رابطه میان سرمایه روان شناختی مثبت و رفتار شهروندی خواهد بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، از میان 1853 نفر از کارکنان 23 دستگاه اجرایی مشمول بودجه جاری استان یزد، تعداد 324 نفر انتخاب شده و به منظور گرداوری داده ها از پرسش نامه ای مشتمل بر پنج متغیر در مقیاس پنج نمره ای لیکرت استفاده شد. روایی پرسش نامه به روش صوری- محتوایی و پایایی آن با محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ برای هر متغیر محاسبه و بااستفاده از مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر از طریق نرم افزار لیزرل، تجزیه و تحلیل داده های پژوهش انجام شد. یافته های پژوهش، ضمن تایید رابطه میان سرمایه روان شناختی مثبت و رفتار شهروندی، نقش واسط ادراک از فضیلت سازمانی را تصدیق می کند.

در شرایط محیطی درحال تغییر و به شدت رقابتی امروز، سازمان ها به منظور حفظ بقای خود باید بیش از پیش توجه خود را بر کارایی و اثربخشی متمرکز سازند. بر اساس پژوهش های پیشین، «فرهنگ سازمانی» یکی از عوامل تاثیرگذار بر کارایی و اثربخشی سازمان ها است. اهمیت این موضوع تا جایی است که فرهنگ سازمانی قوی و متمایز، یکی از عوامل کلیدی موفقیت سازمان ها به شمار می رود. فرهنگ سازمانی، قوی ترین نیروی داخلی است که یک سازمان را تحت تاثیر قرار می دهد و تاثیر زیادی بر متغیرهای سازمانی از جمله: تعهد سازمانی و رضایت شغلی دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان در «بانک ملت» است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مدیران و کارکنان «بانک ملت» در سطح شهرستان تهران است. با توجه به فرمول کوکران در تعیین حجم جوامع آماری محدود تعداد نمونه آماری، 278 نفر تعیین و اقدام به جمع آوری آرا این افراد شده است. داده های لازم به وسیله پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزار لیزرل تجزیه و تحلیل شد. نتایج، تمام فرضیه ها به جز «انطباق پذیری بر تعهد سازمانی» را تایید کرد، همچنین با توجه به نتایج، «رسالت بر تعهد سازمانی»، بیش ترین تاثیر و «درگیر شدن در کار»، کمترین تاثیر را بر رضایت شغلی داشته است.

تغییرات سازمان ها، به سرعت در حال وقوع هستند و آنچه یک تغییر را موفق می سازد، آمادگی سازمان برای تغییر است. اگر آمادگی اولیه برای تغییر وجود نداشته باشد، تغییر در مراحل بعدی نیز با شکست مواجه می شود. آمادگی برای تغییر درجه ای است که اعضای یک سازمان تغییر را ارزشمند می دانند و به اثربخشی آن اطمینان دارند، این آمادگی تحت تاثیر عوامل روان شناختی و سازمانی است. در پژوهش حاضر اثر عوامل روان شناختی سلسله مراتب نیازها و نگرش نسبت به کار و عوامل سازمانی عدالت توزیعی و ویژگی های کار بر تعهد به تغییر و آمادگی برای تغییر موردبررسی قرار گرفته است. نمونه پژوهش شامل 504 نفر از کارکنان «پالایشگاه نفت اصفهان» است که به طور تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و به ابزارهای پژوهش پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از «تحلیل مسیر» و «آزمون بوت استراب» استفاده شد. نتایج نشان داد در الگوی تحلیل مسیر متغیرهای خودشکوفایی، عدالت، نگرش نسبت به کار و ویژگی های کار متغیرهای واسطه ای هستند. تغییرات باید با توجه به سطح نیاز کارکنان و نوع نگرش آنان اعمال شوند. عدالت توزیعی برای موفقیت تغییر توصیه می شود.

با توجه به نرخ بالای تغییرات در سطح مدیران دولتی که منجر به ظهور تعداد قابل ملاحظه ای از مدیران تازه کار در این بخش شده است، جای خالی الگویی که بتواند راهنمای این مدیران در عرصه پیچیده مدیریت دولتی باشد، به شدت احساس می شود، از طرفی به دلیل فقدان مطالعات بومی در این زمینه، پژوهشگران بر آن شدند تا با بهره گیری از تجربه های مدیران دولتی اثربخش، الگویی را تدوین کنند که نخست، بر مبنای داده های واقعی بنا شده باشد و دوم از فضای مدیریت دولتی ایران برخاسته باشد، بدین منظور و با علم به اینکه روش های کیفی به ویژه روش نظریه پردازی داده بنیاد می توانند چنین دستاوردهایی را در اختیار قرار دهند، مقرر شد تا بر اساس این شیوه با مدیران دولتی اثربخش (درمجموع 25 نفر) مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شود تا به این پرسش کلیدی پاسخ دهند که «به نظر شما اگر مدیران تازه کار، بخواهند به مدیرانی اثربخش (با عملکرد برتر) تبدیل شوند، باید چگونه عمل کنند؟» پس از تحلیل داده ها و با استفاده از نرم افزار 8 Nvivo مشخص شد که مدیران تازه کار برای تبدیل شدن به مدیرانی اثربخش باید چهار راهبرد را در دستور کار خود قرار دهند که به ترتیب اهمیت عبارت اند از: راهبردهای مدیریت بر خود، راهبردهای مدیریت بر کار، راهبردهای مدیریت بر دیگران و راهبردهای مرتبط با محیط.

سازمان های امروزی برای آمادگی در برابر تغییرات گسترده در آینده و دست یابی به عملکرد بهتر سازمانی و کسب مزیت رقابتی به مدیریت اثربخش دانش سازمانی نیاز دارند. تسهیم دانش یکی از مهم ترین اقدامات در راستای مدیریت اثربخش دانش در سازمان ها است. این پژوهش، تاثیر تسهیم دانش بر یادگیری، نوآوری و عملکرد سازمانی را بررسی کرده است. بر مبنای مرور مبانی نظری موضوع، مدلی استفاده شده است که فرض می کند تسهیم دانش به طور مستقیم بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبت دارد و به طور غیرمستقیم از طریق یادگیری و نوآوری سازمانی باعث بهبود عملکرد سازمان می شود. این مدل با داده هایی که با استفاده از پرسشنامه از جامعه آماری مرکب از 400 نفر مدیران، مهندسان و کارشناسان «شرکت آب و فاضلاب مشهد» و نمونه آماری 320 نفری جمع آوری شد، آزمون گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها، از روش مدل سازی معادله ساختاری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که تسهیم دانش بر یادگیری، نوآوری و عملکرد سازمانی تاثیر مثبت دارد، همچنین تسهیم دانش آشکار تاثیر بیشتری بر عملکرد مالی و تسهیم دانش نهان تاثیر قوی تری بر عملکرد عملیاتی دارد.

امروزه سازمان ها با محیط هایی مواجه هستند که تغییر یکی از ویژگی های جدایی ناپذیر آن ها است، از این رو یادگیری سازمانی از ضرورت های لازم برای بقا و کسب مزیت رقابتی به شمار می رود. پژوهش ها نشان می دهد که فراموشی سازمانی در فرآیند یادگیری سازمانی نقش قابل توجهی دارد. فراموشی سازمانی، توانایی حذف دانش منسوخ و ناکارآمد است و بخش مهمی از پویایی دانش در سازمان ها محسوب می شود. با توجه به این امر، شناسایی عوامل اثرگذار بر فراموشی سازمانی اهمیت دوچندان می یابد. بنابراین پژوهش حاضر به بررسی تاثیر سبک رهبری خدمتگزار بر فراموشی سازمانی هدفمند و ناآگاهانه می پردازد. فرضیه ها در میان تمامی کارکنان شهرداری ناحیه شش منطقه یک تهران، مورد آزمون قرار گرفت. ابزار اصلی جمع آوری داده، پرسشنامه بود و داده ها بر مبنای مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که رهبری خدمتگزار فرآیند فراموشی هدفمند را تسهیل می کند و بر فراموشی سازمانی ناآگاهانه اثر منفی دارد.

یکی از مدل های پرکاربرد در ارزیابی کیفیت خدمات، سروکوال است که در پنج بعد: محسوسات، قابلیت اعتماد، اطمینان، پاسخگویی و همدلی به مقایسه انتظار و ادراک مشتری از خدمت ارائه شده می پردازد. پژوهش حاضر با استفاده از مدل یادشده به ارزیابی کیفیت خدمات دانشگاهی در «دانشگاه رازی کرمانشاه» پرداخته است. جامعه آماری شامل 400 نفر از دانشجویان جغرافیا بوده و حجم نمونه پژوهش 210 نفر برآورد شده است. نتایج گویای شکاف زیاد و معنا دار بین انتظار و ادراک پاسخگویان در همه ابعاد بالا است. آزمون همبستگی نشان می دهد که که بین «سال ورودی دانشجویان» و کیفیت محسوسات، قابلیت اعتماد، پاسخگویی، همدلی و درنهایت کیفیت کلی خدمات رابطه منفی و معنادار وجود دارد، همچنین بین «سکونت در خوابگاه» و کیفیت محسوسات و نیز «دوره تحصیلی» و کیفیت پاسخگویی رابطه منفی و معنادار مشاهده شده است.