مجله علوم و فنون دریایی
سال:1385 | دوره:5 | شماره:3-4 |تعداد مقالات:11

امکان کاهش میزان پروتئین جیره در یک وعده غذایی قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزن 48.85g بررسی شد. دو جیره با سطوح پروتئینی 41.5% و 36.5% با سطح انرژی برابر فرمولبندی و ساخته شدند. با توجه به دو زمان غذادهی و دو سطح پروتئین، چهار رژیم غذایی )تیمار( ایجاد شدند. تیمار 1 در هر دو وعده، غذای 41.5%، تیمار 2 صبح 41.5% و عصر 36.5%، تیمار (3) و صبح 36.5% و عصر 41.5% و تیمار (4) در هر دو وعده، غذای دارای 36.5% پروتئین را دریافت کردند. غذادهی در حد اشباع یک ساعت بعد از شروع روشنایی )مصنوعی( و یک ساعت قبل از شروع تاریکی انجام شد. طول مدت روز و شب 12:12 تعیین شد. با کاهش میزان پروتئین جیره از تیمار اول به تیمار چهارم شاخصهای مربوط به رشد، بقا کارایی تغذیه و FCR، کاهش نشان دادند. از این نظر تیمارهای دوم و سوم حد واسط بودند. میزان کارایی و ارزش تولیدی پروتئین نیز در بین تیمارها اختلاف معناداری نشان نداد (p>0.05). به لحاظ مصرف غذا، به طور معناداری تمام تیمارها در وعده صبح تمایل بیشتری به مصرف غذا و به تبع آن مصرف پروتئین و انرژی دریافتی نشان دادند (p<0.05). نتایج این آزمایش امکان کاهش پروتئین جیره در یک وعده غذایی را تایید می کند.

ترجیح بویایی تاس ماهی ایرانی (Acipenser persicus) در محدوده وزنی 9-7 گرم نسبت به 20 اسید آمینه آزاد با دو مشاهد مثبت و شاهد صفر در مجموع 22 تیمار و هر یک در 10 تکرار در سال 1384 انجام شد. در این تحقیق با استفاده از معیار کیفی از میان 20 اسید آمینه، واکنشهای رفتاری قوی و بارز نسبت به اسید آمینه آلانین و با درجه ای کمتر نسبت به گلیسین مشاهده شد که ارزیابی کمی نیز داده هایی در تایید آن داشت. با افزودن اسیدهای آمینه لوسین، هیستیدین، سیستئین، ایزولوسین و پرولین، رفتار ترجیحی ضیف تری در مقایسه با دو اسید آمینه قبلی در بچه ماهیان ظاهر شد. ارزیابی کمی در مورد پرولین اثر مثبت و قوی نشان داد، اما در چهار اسید دیگر همخوانی بین نتایج کمی و کیفی دیده شد. محلولهای اسید آسپارتیک، تیروزین، اسید گلوتامیک و ترئونین تحریک ضعیف نزدیک به صفر بروز دارند. به عبارت دیگر، بچه ماهیان تغییر بارز رفتاری دال بر تمایل نشان ندادند. نتایج ارزیابی کمی تاثیر دافع معنادار اسید گلوتامیک را بر تاس ماهی ایرانی نشان داد (p<0.01). تاثیر دافع اسید آمینه بر بویایی ماهیان خاویاری در مطالعات گذشته گزارش نشده است.

غلظت جیوه در بافت خوراکی و بافتهای غیر خوراکی )امعا و احشا، کلیه و گناد( ماهی شاه کولی (Chalcalburnus chalcalburnus) تالاب انزلی با هدف مقایسه مقادیر موجود با حد مجاز استانداردهای جهانی و همچنین بررسی تاثیر 3 عامل وزن، سن و جنسیت بر میزان تجمع این فلزات در زمستان 1384 تعیین گردید. بافتهای مورد نظر در 23 نمونه صید شده به صورت تصادفی تفکیک گردیدند، برای تعیین غلظت جیوه کل از روش AMA, 254LECO )آنالیز پیشرفته جیوه(، روش استاندارد شماره D-6722 استفاده شد. میانگین غلظت جیوه در عضله، امعا و احشا، گناد کلیه به ترتیب 70.73، 119.71، 158.69 و 189.13 برحسب ppb وزن خشک بود. نتایج نشان داد که هیچگونه تفاوت معناداری بین متغیر مستقل سن و متغیر وابسته میزان جیوه در بافتهای مورد بررسی وجود نداشت )برای عضله p=0.26، امعا و احشا p=0.15، کلیه p=0.39 و برای گناد (p=0.30. همچنین بین متغیرهای مستقل جنس و طول با متغیر وابسته غلظت جیوه رابطه معناداری مشاهده نشد. به علاوه بین میزان جیوه در بافتهای عضله، کلیه و گناد و وزن تفاوت معناداری وجود نداشت )برای عضله P=0.23، کلیه p=0.13 و برای گناد (0.72، اما بین متغیر وزن و میزان جیوه در بافت امعا و احشا تفاوت معناداری در سطح 95% وجود داشت (p=0.03). مقایسه بین میزان جیوه عضله (70.73ppb) باحد آستانه های تعیین شده نشان می دهد که این میزان از سطح آستانه (500ppb) WHO، (500ppb) FAO و (1000ppb) FDA کمتر بود.

در این تحقیق پویایی جمعیت و زی توده سالیانه کرم پرتار Streblospio gynobranchiata در خلیج گرگان )ساحل بندر گز( در سال 1383 به صورت فصلی در اعماق 1، 2 و 3m بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش عمق، تراکم و زی توده این کرم افزایش می یابد. میانگین تراکم سالیانه این کرم در عمق 3m، 2894±1137 و در عمق 1m، 1477±796 عدد مترمربع برآورد شد. میانگین زی توده سالیانه این کرم در عمق 3m، 0.614±0.20 و در عمق 1m، 0.15±0.310 g/m2 به دست آمد. همچنین بررسی فصلی جمعیت این کرم نشان داد که بیشترین زی توده و تراکم در اعماق 1 و 2 متری در فصل پاییز بود و در عمق 3 متری بیشترین تراکم در فصل تابستان و بیشترین زی توده در فصل تابستان و پاییز وجود داشت. کمترین تراکم و زی توده نیز در همه اعماق در فصل زمستان به دست آمد.

امکان پیش بینی مشخصات امواج ناشی از باد در منطقه دریایی انزلی با استفاده از مدل پیش بینی عددی موج WAM بررسی شد. داده های ورودی این مدل شامل سمت و سرعت باد و همچنین آبنگاری بستر بودند که به ترتیب از ایستگاه هواشناسی بندر انزلی و اداره بنادر و کشتیرانی استان گیلان تهیه شدند. فاصله زمانی بین دو داده متوالی باد یک ساعت و مدت کل اندازه گیری آن شش ماه بود. این مدل با داده های موجود اجرا شد و نتایج آن با اندازه گیریهای به عمل آمده به وسیله یکی از شناورهای نیروی دریایی مقایسه گردید. نتایج به دست آمده موید آن است که با استفاده از مدل WAM و اطلاعات ایستگاه انزلی می توان با دقت قابل قبولی ارتفاع امواج را در منطقه دریایی انزلی پیش بینی کرد. از طرفی، تامین و کاربرد داده های بیشتر با تراکم و توزیع مناسبتر باد روی منطقه برای افزایش دقت پیش بینی ها ضروری است. خطای به دست آمده در منطقه نزدیک ساحل به مراتب کمتر از میزان خطای حاصل در منطقه دورتر از ساحل می باشد. همچنین، بررسیهای به عمل آمده بیانگر آن است که بیشینه و متوسط ارتفاع امواج در دوره 6 ماهه مورد پیش بینی به ترتیب 2.6m و 0.65m است.

پاره ای از ویژگیهای بیولوژی تولید مثل ماهی حلوا سفید در آبهای اطراف بندرعباس بررسی گردید. نمونه برداری به صورت ماهانه از فروردین ماه تا اسفند ماه 1384 انجام شد. این ماهی دارای دوره تخمریزی طولانی از اسفند تا شهریور ماه بوده ولی ماهی مولد در این منطقه بسیار کم دیده شده است و بیشتر شامل مراحل 2، 3 و 5 است.این صیدگاه به عنوان منطقه تخمریزی حلوا سفید نمی باشد. طول ماهی ماده در اولین بلوغ جنسی (FL) 24.8cm است. وضعیت زیستی )ضریب چاقی( برابر 0.00563g/m3 می باشد. این ماهی از بهمن ماه تا خرداد ماه در بهترین شرایط رشد قرار دارد. رابطه بین طول و وزن به صورت W=0.00002×F.L3.0902 است. b=3.0902 با عدد 3 اختلاف معناداری ندارد (p>0.05).

دو سطح پروتئین و نسبتهای کربوهیدرات به چربی در جیره غذایی بر شاخصهای رشد، کارایی غذا، هپاتوسوماتیک و ترکیب لاشه فیلماهی جوان (H. huso) با متوسط وزن 894.41g±9.3 مطالعه شد. این مطالعه در چهارچوب طرح آماری فاکتوریل 2±4 با هشت جیره غذایی هم انرژی حاوی دو سطح پروتئین 40 و 45%، هر یک با چهار نسبت کربوهیدرات به چربی 1.7، 1.4، 1.1 و 0.8 به مدت 16 هفته اجرا گردید. ماهیان 4 بار در روز تا حد سیری غذادهی شدند.با افزایش پروتئین از 40 به 45%، شاخصهای رشد و بازده غذا بهبود (p³0.05) و نسبت بازده پروتئین به طور معناداری افزایش یافت (p£0.05). در تمام سطوح پروتئین، ماهی تغذیه شده با جیره محتوی نسبت پایین کربوهیدرات به چربی (0.8)، روند رشد کمتری نسبت به بچه ماهی تغذیه شده با جیره محتوی نسبت کربوهیدرات به چربی متعادل (1.1) و بالا (0.7) نشان داد (p£0.05). آنالیز شیمیایی لاشه نشان داد، چربی لاشه بدون توجه به میزان پروتئین و کربوهیدرات جیره با مقادیر چربی موجود در غذا همبستگی مثبت و با رطوبت لاشه رابطه عکس دارد (p£0.05). بالاترین شاخص هپاتوسوماتیک در ماهیان تغذیه شده از تیمار 1.7 مشاهده شد.بررسی نتایج شاخصهای رشد نشان داد، تیمار غذایی حاوی 40% پروتئین، 13 تا 24% کربوهیدرات و 16 تا 17% چربی با نسبت کربوهیدرات به چربی 1.4 برای دستیابی به حداکثر رشد از نظر فیزیولوژیک و اقتصادی برای فیل ماهیان جوان اوزان 800 تا 1900g مناسبت تر بود.

پراکنش و فراوانی زئوپلانکتون در سه استخر خاکی پرورش ماهیان گرم آبی طی دوره پرورش )7 ماهه( در منطقه لاکان از توابع شهرستان رشت انجام شد. 24 جنس در سه شاخه روتاتوریا، بندپان آغازیان شناسایی شدند. شاخه روتاتوریا با 16 جنس با 66.7% به عنوان شاخه غالب بیشترین تنوع و شاخه بندپایان با 3 جنس با 12.5% کمترین تنوع جنسها را به خود اختصاص دادند. شاخه روتاتوریا با میانگین تراکم 357 عدد در لیتر با فراوانی 71.6% از بیشترین تراکم برخوردار بود و شاخه های آغازیان و بندپایان به ترتیب با تراکم 72 و 69 عدد زئوپلانکتون در لیتر و فراوانی  14.5و 13.9% در رتبه های بعدی قرار گرفتند. بیشترین تراکم زئوپلانکتونی با تعداد 622 عدد در لیتر و فراوانی 41.7% مربوط به فصل تابستان بود. بیشترین مقدار میانگین فراوانی ماهانه زئوپلانکتونها با تعداد 885 عدد در لیتر در ماه مرداد و کمترین آن با تعداد 108 عدد در لیتر در ماه اردیبهشت تعیین گردید. بر اساس نتایج آزمون T و ANOVA اختلاف معناداری بین تولیدات زئوپلانکتونی ایستگاههای مختلف در استخرهای پرورش ماهی مشاهده نشد (p<0.05). همچنین بررسی محتویات دستگاه گوارش 27 عدد ماهی 18) عدد کپور معمولی، 9 عدد کپور سرگنده( نشان داد که جنسهای زئوپلانکتونی متعلق به شاخه روتاتوریا بیشتر مورد استفاده ماهیان قرار داشت.

ویژگیهای تولید مثل )فصل تخمریزی، نسبت جنسی، میزان باروری، هم آوری و قطر تخمک ماهی( سنگسر معمولی، Pomadasys kaakan، در آبهای استان هرمزگان با بررسی 415 نمونه طی 12 ماه از آبان 1384 تا مهر 1385 به صورت ماهانه مطالعه گردید. بلوغ و تخمریزی این گونه با مشاهدات ماکروسکوپی، میکروسکوپی و بافت شناسی تخمدانها به دست آمد. با بررسی میانگین شاخص گنادی و درصد مراحل بلوغ، فصل تخمریزی تعیین و مشخص گردید که زمان تخمریزی این ماهی از خرداد ماه آغاز شد و تا پایان تیر ماه ادامه داشت. نتایج حاصل از مطالعات زیست سنجی نشان داد که حداکثر طول مشاهده در این ماهی 61cm است و با توجه به رابطه نمایی میان طول و وزن، این گونه از رشد یکنواخت برخوردار است (b=2.769). نسبت جنسی کل نمونه ها بر اساس نر به ماده 0.98:1 محاسبه گردید که با نسبت 1:1 اختلاف معناداری نداشت. حداکثر و حداقل هم آوری مطلق به ترتیب 1874814 و 268296 عدد تخمک محاسبه گردید. حداقل قطر تخمک اندازه گیری شده 0.04 و حداکثر آن 0.61mm به ترتیب مربوط به تخمدانهای مرحله 2 و 5 رسیدگی جنسی بودند. ماهی سنگسر معمولی دارای تخمکهای بخشی به طور همزمان با Partial synchronism است و روش تخمریزی این ماهی یک دفعه ای یا Total spawner تعیین شد.