نوآوری های آموزشی
سال:1390 | دوره:10 | شماره:39 |تعداد مقالات:14

هدف پژوهش حاضر تعیین و اولویت بندی روش های مناسب تدریس دوزبانه و تاثیر این روش ها بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل 100 نفر از متخصصان مرتبط با گروه علوم تربیتی از جمله اساتید برنامه ریزی درسی، مدیریت آموزشی، روانشناسی تربیتی، آموزش زبان انگلیسی و نیز کلیه دانش آموزان پسر اول ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 90 - 89 بوده است. برای انتخاب اساتید از روش تمام شماری استفاده شد و برای انتخاب دانش آموزان با استفاده از روش خوشه ای چند مرحله ای، ده کلاس و 271 نفر دانش آموز انتخاب شد. در انجام پژوهش از روش توصیفی-پیمایشی و نیمه تجربی استفاده گردید. با توجه به پیشینه پژوهش سه رو ش تدریس انتقالی، غوطه ورسازی و دوسویه در کشورهای مختلف بیشترین کاربرد را دارند. الفای کرونباخ پرسش نامه سه روش فوق به ترتیب 0.75، 0.72 و 0.80 به دست آمد. بر اساس آزمون t تک نمونه و فریدمن روش های تدریس دوسویه و غوطه ورسازی از دیدگاه اساتید مورد تایید قرار گرفته بود، این دو روش به صورت نیمه تجربی بین دو گروه اجرا گردید. گروه اول با استراتژی های روش تدریس غوطه ورسازی و گروه دوم با استراتژی های روش دوسویه آموزش دیدند. یافته های ما نشان داد که پیشرفت دانش آموزان آموزش دیده با روش دوسویه در درس علوم از دانش آموزان آموزش دیده با روش غوطه ورسازی بیشتر است. پیشرفت تحصیلی دانش آموزان آموزش دیده با روش دوسویه در دروس ریاضی و بنویسیم با دانش آموزان آموزش دیده با روش غوطه ورسازی از نظر آماری معنا دار نبود.

برای بررسی تاثیر آموزش های پیش دبستانی بر رشد مهارت های شفاهی زبان فارسی دانش آموزان آذری زبان در پایه اول از بین 450 نفر جامعه آماری دانش آموزان پایه اول ابتدایی منطقه هیر واقع در استان اردبیل تعداد 60 دانش آموز (شامل 30 نفر کودک که پیش دبستانی را گذرانده اند و 30 نفر که این دوره را نگذرانده اند) به روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب و همتاسازی شدند. با به کارگیری آزمون رشد زبان (TOLD-P: 3)، مهارت های صحبت کردن، سازمان دهی کردن، گوش کردن، معناشناسی، نحو و واج شناسی، در این دو گروه از دانش آموزان پایه اول ابتدایی مورد سنجش قرارگرفت. با استفاده از آزمون t و آزمون U میانگین گروه ها از نظر هر یک از مهارت های مورد مطالعه با هم مقایسه شد و نمرات خام، نمرات استاندارد و مرکب آزمودنی ها به همراه جداول آنها ثبت و تحلیل شد. یافته های این مطالعه نشان داد که مهارت های شفاهی زبان فارسی در دانش آموزان پیش دبستانی گذرانده در حد متوسط و قابل قبولی رشد یافته است در حالی که در مورد دانش آموزان پیش دبستانی نگذرانده چنین نیست. از لحاظ بهره های مرکب و تمام خرده آزمون ها-به غیر از تمایزگذاری کلمه-تفاوت آماری معناداری بین دو گروه مورد مطالعه مشاهده گردید؛ لذا، با توجه به اهمیت و ضرورت دوره پیش دبستانی و با استناد به یافته های پژوهش حاضر، لازم است این دوره برای تمامی کودکان مناطق دوزبانه به ویژه مناطق آذری زبان به اجرا گذاشته شود.

هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان اضطراب رایانه دانش آموزان دوره متوسطه و بررسی ارتباط آن با رشته تحصیلی، جنسیت و پیشرفت درسی زبان انگلیسی است. بدین منظور 2004 دانش آموز دختر و پسر از 8 استان کشور به صورت تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و میزان اضطراب رایانه آنان با مقیاس درجه بندی اضطراب رایانه CARS)) بررسی گردید. سپس داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی شامل جدول فراوانی ها، میانگین و انحراف معیار و همچنین روش های آمار استنباطی آزمون t مستقل و آزمون واریانس یک عاملی برای مقایسه اختلاف میانگین ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های این پژوهش نشان داد که بین اضطراب رایانه و رشته تحصیلی دانش آموزان ارتباط معناداری وجود دارد؛ بدین ترتیب که میزان اضطراب رایانه دانش آموزان رشته ریاضی فیزیک در مقایسه با دانش آموزان رشته های دیگر کمتر است. نتایج در زمینه جنسیت نشان داد که بین اضطراب رایانه و جنسیت ارتباط معنا داری وجود ندارد اما میزان اضطراب رایانه هر دو گروه نمونه (پسران و دختران) دانش آموزان ایرانی در مقایسه با میزان اضطراب رایانه افرادی که در پژوهش های دیگر مورد بررسی قرار گرفته اند بسیار متفاوت است. در پژوهش حاضر تعداد افرادی که به اضطراب رایانه (از کم تا زیاد) مبتلا بودند حدود 53.5 درصد است که بدان معنا است که تقریبا از هر دو دانش آموز ایرانی یک نفر به اضطراب رایانه مبتلاست. یافته های این پژوهش همچنین موید رابطه معنادار بین پیشرفت درسی زبان انگلیسی و اضطراب رایانه است. بدین معنا که دانش آموزان موفق در درس زبان انگلیسی اضطراب رایانه کمتری دارند.

نظریه فن هیلی یک مدل یادگیری است که انواع متفاوت تفکر را که دانش آموزان هنگام روبه رو شدن با اشکال هندسی تجربه می کنند عرضه کرده و از مرحله برخورد بصری با شکل هندسی تا درک صوری اثبات هندسی را شامل می شود. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر روش های نوین آموزش هندسه بر مبنای نظریه فن هیلی بر نگرش دانش آموزان دبیرستانی بود. نمونه آماری این پژوهش را یک کلاس دوم ریاضی و یک کلاس دوم تجربی در یک دبیرستان دیگر به عنوان گروه آزمایش و یک کلاس دوم ریاضی و یک کلاس دوم تجربی در دبیرستان دیگر به عنوان گروه کنترل تشکیل می دادند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای اطمینان از معادل بودن گروه ها و همگن کردن کلاس ها، از نمرات ریاضی یک و نمرات خام هوش به عنوان متغیرهای همگام در آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: آزمون ریون برای سنجش هوش، نمرات ریاضی یک، طرح درس تدوین شده بر مبنای نظریه فن هیلی، و پس آزمون تشریحی هندسه بود. نتایج پژوهش نشان داد که تدریس بر مبنای نظریه فن هیلی بر نگرش فراگیران، تاثیر مثبت دارد. گروه ها قبل از اعمال متغیر مستقل، همسان بودند و تفاوت معنی داری بین آنها از نظر هوش و توانائی ریاضی وجود نداشت. اما بعد از طی دوره آزمایش، بین نمرات هندسه آنها تفاوت معنی دار دیده شد که می توان آن را به روش آموزش مربوط دانست. در پایان، بر اساس یافته های پژوهش از آنجای که آموزش مبتنی بر نظریه فن هیلی باعث نگرش مثبت فراگیران در یادگیری درس هندسه می شود، استفاده از این روش به دبیران هندسه دبیرستان ها پیشنهاد می شود.

هنر پدیده ای است پیچیده و در عین حال روحانی، که از ابتدا با بشر همزاد بوده است. چه آن انسان هایی که در غارها زندگی می کردند و چه انسان هایی که امروز در دنیایی مملو از اضطراب و نگرانی دست و پا می زنند هنر را وسیله ای برای تشفی خاطر خود برگزیده اند. بر اساس همین نیاز است که هنر به عنوان یکی از موضوعات قابل آموزش در تمامی نظام های آموزشی مطرح است. سیری در تاریخ هنر نشان می دهد که رویکردهای متفاوتی در آموزش هنر مطرح بوده که از ارزش گذاری «هنر برای هنر» گرفته تا «هنر برای خدمت رسانی به سایر رشته ها» و «هنر برای پرورش مهارت ها و تولید آثار هنری» در نوسان است.در این مقاله ضمن بررسی این رویکردها و نظرات آنها، به معرفی روش تربیت هنری پرداخته شده و با توجه به این که اخیرا این روش در مدارس معرفی شده و در سال87  به صورت آزمایشی در بعضی از استان ها، با ارائه آموزش ضمن خدمت به معلمان، اجرا شده، این پژوهش به بررسی تاثیر این روش بر فعالیت های هنری (نقاشی، کاردستی، تربیت شنوایی، قصه و نمایش) و مهارت های فرآیندی (تفکر، تعامل، مشارکت، همکاری، نظم، دقت، و خلاقیت هنری) دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی پرداخته است. روش پژوهش شبه آزمایشی بوده، بدین ترتیب که با دو گروه پسر و دختر به صورت کنترلی و دو گروه دختر و پسر به صورت آزمایشی انجام و یک پس آزمون گرفته شده است. نتایج بیانگر آن است که دانش آموزانی که با روش تربیت هنری آموزش دیده بودند نسبت به دانش آموزانی که با روش سنتی آموزش دیدند هم از لحاظ فعالیت های هنری و هم از لحاظ مهارت های فرآیندی عملکرد بهتری داشتند و تفاوت عملکرد آنها در هر دو بعد در سطح بالایی معنادار بوده ولی تاثیر تعاملی گروه و جنسیت معنا دار نبود.

رویکرد تلفیقی به برنامه درسی هنر متناسب با هوش چندگانه، رشته های هنری مختلف و ایجاد موقعیت یادگیری مرتبط با مفاهیم علوم تجربی، جهت گیری اصلی تربیت هنری و طراحی آموزش هنر بوده است. مسایل مرتبط با اجرای برنامه درسی هنر همچون طراحی آموزشی، آموزش های حرفه آموزگاری در حوزه یادگیری هنر، ایجاد موقعیت یادگیری در ساعت هنر و نظایر آن و همچنین مشکلات مرتبط با عدم توجه به عناصر برنامه درسی، موجب شده است، تولیدات هنری دانش آموزان از غنای لازم برخوردار نشود. در طراحی آموزشی هنر مبتنی بر تلفیق تولید هنری و مفاهیم علوم تجربی، کوشش شده است با توجه به عناصر برنامه درسی هنر در هنگام اجرا، تولید هنری در درجه اول و یادگیری علوم در درجه دوم مورد تاکید باشد. تولید هنری، محصول هنری است که به دنبال آموزش هنر می آید. در ساعت هنر، کاربرد مفاهیم علوم در هنر به عنوان یک رویکرد تلفیقی متمایز در مقابل کاربرد هنر در آموزش، موردنظر است و مفاهیم علوم تجربی در خدمت یادگیری هنر قرار می گیرد. از این رو مفهوم و قلمرو تولید هنری مورد تاکید قرار گرفته است.با توجه به روش شناسی پژوهشی معطوف به عمل فکورانه و با تاکید بر قضاوت و تصمیم گیری پژوهشگر (در مقام آموزشگر هنر)، الگوی راهنما بر اساس چهارچوبی که از مبنای نظری و تجربی پژوهش حاصل شده است، توسط صاحب نظران برنامه درسی و کارشناسان آموزشی به شیوه تحلیل داده های متنی (رویکرد کیفی) اعتبار بخشی گردیده است. به این ترتیب در این مرحله بستر دانستن (دانش رویکرد تلفیقی به برنامه های درسی هنر و علوم) فراهم شده است.

معلمان نقطه آغاز و عنصر اصلی هرگونه تحول در نظام آموزش و پرورش محسوب می شوند؛ پس برای این که بتوانند وظایف حرفه ای، تخصصی و تربیتی خود را بهتر انجام دهند، لازم است پیوسته امکان بهره مندی آنها از آموزش های جدید و مهارت های تازه فراهم گردد. این مهم از طریق طراحی و اجرای نظام ضمن خدمت معلمان، به نحوی که زمینه ارتقای علمی و تخصصی و به روز نمودن اطلاعات و کسب مهارت های جدید را امکان پذیر نماید، میسر می شود. به دلیل اهمیت نظام تعلیم و تربیت در پیشرفت کشور، موضوع آموزش نیروی انسانی در آموزش و پرورش و به ویژه آموزش معلمان نسبت به سایر حوزه ها از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است. بنابراین بررسی نظام ضمن خدمت معلمان و ارایه طریق برای بهبود و تکمیل آن امری ضروری می باشد.در این پژوهش، هدف مطالعه شناسایی نقاط ضعف و قوت نظام موجود آموزش معلمان و پیشنهاد دادن راه هایی برای تکمیل و بهبود آن است. بدین منظور نظام ضمن خدمت معلمان از 5 منظر شامل میزان تاثیر دوره های ضمن خدمت اجرا شده، نارسایی ها، میزان استفاده از روش ها و الگوهای جدید، روش ها و راهکارهای بهبود و تکمیل نظام معلمان و ویژگی های مطلوب آن مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش در مناطق 19 گانه شهر تهران اجرا شده است. روش پژوهش توصیفی است و برای ارزیابی وضع موجود اجرای دوره های ضمن خدمت از مدل ارزیابی مهارت حرفه ای معلمان گاسکی (cusky) استفاده شده است.بر اساس نتایج حاصل، چهار عامل زیر در بهبود و تکمیل نظام ضمن خدمت موثرتر است:- نیازسنجی و طراحی اجرای دوره، متناسب با نیاز شغلی معلمان؛- اجرای دوره های ضمن خدمت به روش کار گروهی و پروژه ای؛- مشارکت معلمان و مدیران قبل و حین دوره ها؛- تدارک فرصت مناسب برای شرکت کنندگان در دوره برای به کارگیری آموزش ها و مهارت های کسب شده.