پژوهش کشاورزی
سال:1386 | دوره:7 | شماره:4 (ب) (ویژه نامه) |تعداد مقالات:24

به منظور مطالعه پارامترهای میزان سوخت مصرفی و ظرفیت مزرعه ای واقعی ماشین های نشاکار سوارشونده و راه رونده در پادلینگ های مختلف، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو عامل ماشین و سه سطح پادلینگ در چهار تکرار انجام گردید. مساحت هر قطعه کرت 360 مترمربع به طول 100 و عرض 3.6 متر بوده است. نشاکارها از نوع راه رونده و سوارشونده 4 ردیفه می باشند. فاصله کپه ها در هر ردیف 16 سانتی متر، سرعت انجام کاشت ماشین نشاکار راه رونده 1.9 کیلومتر بر ساعت و نشاکار سوار شونده 2.4 کیلومتر بر ساعت می باشد. برای آماده سازی مزرعه از تیلر در سه سطح یک، سه و پنج بار پادلینگ استفاده شد. مقدار سوخت مصرفی (لیتر در هکتار) در آغاز و پایان عملیات نشاکاری اندازه گیری، ثبت و محاسبه شده است. نتایج حاصله نشان داد از نظر میزان مصرف سوخت، اثر عامل ماشین در سطح احتمال 1 درصد و اثر عامل پادلینگ در سطح احتمال 5 درصد اختلاف معنی دار دارند. و هم چنین از نظر میزان ظرفیت مزرعه ای اثر عامل ماشین، اثر عامل پادلینگ و اثر متقابل عامل ماشین در عامل پادلینگ در سطح احتمال 1 درصد دارای اختلاف معنی دار می باشد. با توجه به نتایج آزمایش فوق در مزارع برنج برای افزایش ظرفیت مزرعه ای، ماشین نشاکار سوارشونده و برای کاهش سوخت مصرفی ماشین نشاکار راه رونده پیشنهاد می گردد.

حوادث طبیعی مانند سیل و خشک سالی، میزان قابل توجهی از سرمایه های بخش کشاورزی را از بین می برد. ناکافی بودن حجم سرمایه گذاری نسبت به میزان استهلاک، سبب تشدید روند کاهش سرمایه های ثابت ناخالص در بخش کشاورزی می شود. جنگل ها و مراتع در تلطیف هوا، جلوگیری از فرسایش خاک، و فراهم آوردن زیستگاه مناسب حیات وحش نقش دارند. بهره برداری بیش از ظرفیت از جنگل ها و مراتع به منظور تامین سوخت و تغذیه دام، موجب تسریع روند فرسایش این منابع می شود. بنابراین استهلاک یک منبع طبیعی باید دقیقا مشابه استهلاک سرمایه فیزیکی محاسبه گردد و از تولید ناخالص ملی کشور کسر شود تا میزان تولید ملی تعدیل شده، به دست آید. در این پژوهش، استهلاک جنگل ها و مراتع و سهم آن ها از تولید ناخالص داخلی، در برنامه سوم توسعه اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی محاسبه شده و رشد اقتصادی بر مبنای ملاحظات زیست محیطی (استهلاک جنگل ها و مراتع) تصحیح شده است.بر اساس نتایج به دست آمده، استهلاک جنگل ها و مراتع در طول سال های برنامه سوم توسعه تغییرات چندانی نداشته است. زیاد شماری در رشد اقتصادی به طور متوسط 0.6 درصد می باشد و طرح های اجرا شده کاهش تخریب جنگل ها و مراتع نیز به نتیجه مطلوب نرسیده است.

دست یابی به توزیع مکانی عمق برف می بایست از راه اطلاعات مشاهده ای و در مقیاسی فشرده صورت گیرد. لیکن به دلیل محدودیت های عملی، جمع آوری اطلاعات، خصوصا در مقیاس مذکور، دشوار و گاه غیر ممکن می باشد. استفاده از روش هایی که بتوانند عمق برف را در نقاط فاقد اندازه گیری برآورد نمایند و نیز بررسی دامنه کاربرد آن ها در این خصوص، امری ضروری است. در این پژوهش با بهره گیری از اندازه گیری های به عمل آمده در 258 نقطه در سطحی معادل 5.2 کیلومتر مربع در گردنه چری واقع در حوضه صمصامی از سرشاخه های کارون شمالی، کاربرد تحلیل خوشه ای در برآورد عمق برف و ارزیابی نتایج آن با استفاده از اطلاعات مشاهده ای صورت گرفت. خوشه بندی به دو طریق به کار رفت: طریقه اول با طبقه بندی محدوده مورد مطالعه بر اساس سه عامل ارتفاع، شاخص بادپناهی و جهت شمالی-جنوبی شیب و استفاده از رابطه رگرسیون خطی و طریقه دوم با انجام تحلیل تشخیص فیشر مبتنی بر کلاس های حاصل از خوشه بندی و سپس استفاده از تابع تشخیص به دست آمده از تحلیل مزبور به عنوان تخمین گر عمق برف انجام شد. نتایج نشان داد که طریقه اول توانست در یکی از کلاس های واقع در ارتفاع کمتر از 2767 متر، 61% از تغییرات در عمق برف را مدل نماید. لیکن در ارتفاعات بیشتر این طریقه فاقد کارایی بود. در طریقه دوم 53% از تغییرات در مشاهدات مدل گردید. طریقه دوم به دلیل تخمینی بودن مراحل محاسباتی آن، از قابلیت چندانی برای برآورد در نقاط مختلف برخوردار نبود. لیکن به دلیل قابل مقایسه بودن نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای در تخمین عمق برف با مقادیر گزارش شده در منابع، توسط دیگر روش ها، می توان استفاده از تحلیل خوشه ای را در شمار روش های توزیع مکانی عمق برف در نظر گرفت.

همه ساله وقوع یخ بندان زودرس پاییزه و دیررس بهاره به دلیل هم زمانی با مراحل حساس زندگی گیاه باعث ایجاد خسارت و کاهش بازده محصولات زراعی و باغی در مناطق مختلفی از کشور می گردد. آگاهی از تاریخ های محتمل وقوع یخ بندان به کشاورزان در مواجهه و کاهش خسارات ناشی از یخ بندان کمک می کند. در این مطالعه، داده های تاریخی روزانه مربوط به دمای حداقل در یک دوره 44 ساله (2004-1961) از شش ایستگاه سینوپتیک تبریز، تهران (مهرآباد)، زاهدان، شیراز، کرمانشاه و مشهد به منظور استخراج شاخص های هواشناسی کشاورزی شامل تاریخ اولین یخ بندان پاییزه (شماره روز)، آخرین یخ بندان بهاره (شماره روز)، طول دوره بدون یخ بندان (روز) و تعداد روزهای یخ بندان (2005-1951) مورد استفاده قرار گرفت. این ایستگاه ها نماینده اقلیم های مختلف بر اساس طبقه بندی کوپن بودند. در ابتدا نرمال بودن هر یک از سری های زمانی (تاریخ های یخ بندان، دوره های بدون یخ بندان و تعداد روزهای یخ بندان)، به کمک آزمون کولموگروف-اسمیرنوف بررسی شد. معنی دار بودن روند سری های زمانی به کمک روش های پارامتری و ناپارامتری مورد بررسی قرار گرفت. در مورد زاهدان (اقلیم استپی)، روند معنی داری مشاهده نشد. اما تهران (نماینده دیگر اقلیم استپی)، روند مثبت معنی دار در سری زمانی طول دوره بدون یخ بندان و تاریخ اولین یخ بندان پاییزه و هم چنین روند منفی معنی دار در سری زمانی آخرین یخ بندان بهاره و تعداد روزهای یخ بندان نشان داد. در مورد نمایندگان اقلیم معتدل مرطوب، تبریز تنها روند معنی دار منفی در سری زمانی تعداد روزهای یخ بندان نشان داد. بررسی ایستگاه های مشهد و کرمانشاه به طور مشابه نشانگر روند مثبت معنی دار در سری زمانی طول دوره بدون یخ بندان و تاریخ اولین یخ بندان پاییزه و روند معنی دار منفی در تعداد روزهای یخ بندان بود. شیراز نیز، همانند تهران، در تمامی سری های زمانی ناشی از عامل های مورد مطالعه روند معنی دار داشت. به طور کلی، جز در مورد تبریز و زاهدان، طول دوره ای که گیاه به دور از ریسک مواجه با یخ بندان می تواند به رشد و توسعه به پردازند، به طور معنی دار افزایش یافته است. هم چنین جز زاهدان، تعداد روزهای یخ بندان در سایر ایستگاه ها به طور معنی دار کاهش یافته است.

آزمایشی به منظور بررسی اثر افزودن آنزیم بتا-ماناناز در جیره غذایی حاوی سه سطح انرژی و دو سطح آنزیم بر عملکرد جوجه های گوشتی جنس مخلوط و کیفیت لاشه و ویسکوزیته محتویات روده انجام شد. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با روش فاکتوریل 3×2 انجام گردید. شش جیره غذایی آزمایشی شامل دو سطح آنزیم (صفر و 0.05 درصد) و سه سطح انرژی (2900، 3000 و 2850 کیلوکالری بر کیلوگرم) استفاده شد. نتایج آزمایش نشان داد که وزن زنده در 42 روزگی تحت اثر آنزیم (2258.99 گرم) افزایش معنی داری پیدا کرد (P<0.05) اما سطح انرژی اثری بر وزن زنده نگذاشت. در 35 روزگی تفاوتی در سطح 3000 کیلوکالری انرژی مشاهده شد. در 21 روزگی با افزودن آنزیم مصرف خوراک کاهش یافت (654.11 گرم) و با سطح 2850 کیلوکالری انرژی مصرف خوراک (707.84 گرم) افزایش یافت (P<0.05). جیره غذایی آزمایشی صفر+3000 کم ترین (649.69 گرم) و صفر+2850 (716.54 گرم) به صورت معنی داری بیش ترین مصرف خوراک را داشته اند (P<0.05). در 35 و 42 روزگی مصرف خوراک تحت تاثیر عوامل آزمایشی قرار نگرفت. ضریب تبدیل غذایی به صورت معنی داری در 21 روزگی برای سطح 2850 کیلوکالری انرژی (1.13) بیش تر از سایر سطوح و در 35 و 42 روزگی برای سطح 0.05 درصد آنزیم (به ترتیب 1.72 و 1.86) کم تر از سطح صفر آنزیم بود (P<0.05). وزن سینه، چربی بطنی و پانکراس به صورت درصد وزن زنده تحت تاثیر عوامل آزمایش قرار نگرفت، اما جیره غذایی آزمایشی 0.05+2850 بیش ترین وزن سینه (37.20%) و جیره غذایی 0.05+2900 (4.25%) بیش ترین وزن چربی بطنی را داشتند (P<0.05). ویسکوزیته محتویات روده ای (سانتی پواز) برای سطح 2900 کیلوکالری انرژی (1.73) و 0.05 درصد آنزیم (1.84) کاهش یافت (P<0.05). نتایج کلی این آزمایش بیان گر این مطلب است که آنزیم بتا-ماناناز به خصوص در سطوح پایین انرژی باعث افزایش وزن، کاهش خوراک مصرفی، بهبود ضریب تبدیل غذایی و کاهش ویسکوزیته شد.

این پژوهش به منظور بررسی اثر مرحله رشد و چین بر صفات زراعی، ترکیبات شیمیایی و ارزش غذایی اسپرس در سال زراعی 1382-1383 انجام شد. آزمایش تعیین صفات زراعی و ترکیبات شیمیایی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و آزمایش تعیین ضرایب قابلیت هضم با طرح کاملا تصادفی انجام شد. مراحل رشد شامل غنچه دهی کامل، شروع گلدهی و گلدهی کامل و چین ها نیز شامل چین های اول، دوم، سوم و چهارم بود. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد با افزایش رشد گیاه، طول بوته، درصد ماده خشک و درصد دیواره سلولی محلول در شوینده خنثی افزایش یافت و برعکس نسبت برگ به ساقه، درصد پروتئین خام و کربوهیدرات های غیر فیبری سیر نزولی نشان داد. تفاوت بین طول بوته در سه مرحله رشد و نسبت برگ به ساقه در مرحله اول با سایر مراحل معنی دار شد (P<0.05)، به طوری که طول بوته از چین دوم تا چهارم افزایش و نسبت برگ به ساقه کاهش یافت. در طی سه مرحله رشد، پروتئین خام بوته به ترتیب برابر 21.41، 19.47 و 18.21 درصد و دیواره سلولی محلول در شوینده خنثی بوته به ترتیب برابر 37.82، 42.20 و 48.79 درصد با اختلاف معنی دار به دست آمد. پروتئین خام بوته در چین چهارم با 20.73 درصد، بیشتر از سایر چین ها و دیواره سلولی محلول در شوینده خنثی در چین اول با 40.68 درصد، کمتر از دیگر چین ها بود (P<0.05). درصد قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، دیواره سلولی محلول در شوینده خنثی، کربوهیدرات های غیر فیبری، مواد آلی، الیاف خام و مجموع مواد مغذی قابل هضم با پیشرفت مرحله رشد کاهش یافت (P<0.05). با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد که علوفه اسپرس در مرحله شروع گلدهی نسبت به دیگر مراحل و چین سوم نسبت به سایر چین ها دارای قابلیت های کمی و کیفی مطلوب تری است.

این پژوهش جهت بررسی اثر سطوح مختلف مکمل اوره و گوگرد بر میزان سنتز پروتئین میکروبی، برخی فراسنجه های خون (اوره و گلوکز)، ابقای نیتروژن و گوارش پذیری مواد مغذی در گوسفند مهربان انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل 2×3 در قالب طرح مربع لاتین ناقص انجام شد. اجزای جیره شامل جو، ساقه یونجه، کنجاله سویا، مکمل مواد معدنی و ویتامینی، اوره و گل گوگرد بود. مکمل گوگرد در سطوح 0.13 و 0.2 درصد و اوره در سطوح صفر، 0.25 و 0.5 درصد به جیره اضافه شد. ادرار و مدفوع در 7 روز آخر هر دوره جمع آوری شد. مقدار مشتقات پورین (آلانتوئین، اسیداوریک، گزانتین و هیپوگزانتین) جهت برآورد نیتروژن میکروبی وارد شده به دوازدهه پس از جمع آوری ادرار طی یک آزمایش تعادل نیتروژن اندازه گیری شد. در پایان هر دوره آزمایش خون گیری در 5 زمان انجام شد. نتایج نشان داد، تغذیه هم زمان اوره و گوگرد سبب افزایش دفع مشتقات پورین، پورین های جذب شده و نیتروژن میکروبی وارد شده به دوازدهه شد. هم چنین گوارش پذیری NDF، ماده آلی و میزان گلوکز پلاسما در سطوح بالای اوره و گوگرد افزایش یافت. مقادیر اوره پلاسما در سطوح بالای گوگرد کاهش یافت. از نتایج به دست آمده می توان دریافت که ممکن است بهترین ترکیب اوره و گوگرد برای حصول سطح مطلوب پروتئین میکروبی و گوارش پذیری مواد مغذی، مصرف هم زمان 0.2 درصد گوگرد و 0.5 درصد اوره باشد.

آفلاتوکسین ها گروهی از سموم قارچی هستند که به وسیله گونه های مختلف قارچی از جنس آسپرژیلوس، به ویژه دو گونه آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس تولید می شوند. آزمایشی به منظور بررسی اثر آفلاتوکسین ها در جوجه های گوشتی (400 قطعه سویه راس 308) با چهار تیمار آزمایشی (جیره پایه (ذرت و سویا)، جیره پایه همراه یک پی پی ام آفلاتوکسین، جیره پایه همراه یک پی پی ام آفلاتوکسین و 0.25 درصد جذب کننده مایکوسرب و جیره پایه همراه 0.25 درصد جذب کننده مایکوسرب) و چهار تکرار (تعداد 25 قطعه جوجه گوشتی در هر تکرار) در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. نتایج به دست آمده از این مطالعه حاکی از آن می باشند که افزودن مقدار یک پی پی امآفلاتوکسین به جیره غذایی در مقایسه با گروه شاهد موجب کاهش معنی دار غلظت پروتئین کل، اسید اوریک و فسفر خون در پایان دوره گردید (0.05>p). حضور آفلاتوکسین به میزان یک پی پی امدر جیره بر میزان کلسترول و گلوکز خون در مقایسه با گروه شاهد تاثیر معنی داری نداشت (0.05<p). افزودن 0.25 درصد مایکوسرب به جیره حاوی یک پی پی امآفلاتوکسین، نتوانست اثرات زیانبار آفلاتوکسین بر میزان پروتئین کل و اسید اوریک را نسبت به تیمار شاهد جبران نماید (0.5>p)، اما سبب جبران اثرات نامطلوب آفلاتوکسین بر میزان فسفر خون گردید. افزودن 0.25 درصد جذب کننده مایکوسرب به جیره غذایی در مقایسه با گروه شاهد بر پارامترهای فوق تاثیر معنی داری را نشان نداد (0.5<p). به طور کلی نتایج به دست آمده از این بررسی نشان دهنده آن می باشد که حضور آفلاتوکسین به میزان یک پی پی امدر جیره غذایی جوجه های گوشتی، اثرات زیان آوری بر برخی از شاخص های سرم داشته است و می تواند بدین ترتیب خسارات مهمی را به عملکرد گله وارد نماید.

ژن آسیل کوآ: دی آسیل گلیسرول آسیل ترانسفراز-1 یا DGAT1 گاو در ناحیه انتهایی سانترومر کروموزوم 14 نقشه یابی شده است که این مکان به عنوان یک عامل موثر بر صفت درصد چربی شیر شناخته می شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین چندشکلی جایگاه K232A از این ژن با صفات تولید شیر در ماده گاوهای هلشتاین ایران انجام شد. برای تعیین ژنوتیپ 206 ماده گاو در جایگاه مربوطه، یک قطعه 411 جفت بازی از این ژن در برگیرنده چندشکلی مذکور تکثیر و با آنزیم برشی C¦rI مورد هضم قرار گرفت. فراوانی آلل A (آلانین) و K (لیزین) به ترتیب 0.66 و 0.34 بود. سپس برای تمامی صفات تولید شیر در اولین و دومین دوره شیردهی، اثر متوسط جایگزینی آلل K به طور جداگانه برآورد شد. آزمون های آماری نشان داد که آلل K اثر مثبت و معنی داری بر تولید و درصد چربی و درصد پروتئین در هر دو دوره شیردهی دارد. هم چنین، تاثیر منفی و معنی دار این آلل بر صفات تولید شیر و پروتئین مشاهده شد. فراوانی پایین تر برآورد شده آلل K نسبت به آلل A در این پژوهش، ممکن است به دلیل روند انتخاب گاوها در سال های اخیر برای افزایش تولید شیر باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که چند شکلی جایگاه K232A ژن DGAT1 می تواند بیانگر پیوستگی با QTL شناسایی شده موثر بر صفت درصد چربی شیر روی کروموزوم 14 باشد.

این آزمایش برای ارزیابی اثرات برنامه غذایی یک جیره ای و چندجیره ای با سطوح مختلف مواد مغذی بر عملکرد جوجه های گوشتی انجام شد. پرندگان به صورت تصادفی به 5 گروه تقسیم شدند: شاهد (دوجیره ای، سطح بالای مواد مغذی)، سه بالا (سه جیره ای، سطح بالای مواد مغذی)، یک بالا (یک جیره ای، سطح بالای مواد مغذی)، سه پایین (سه جیره ای، سطح پایین مواد مغذی) و یک پایین (یک جیره ای، سطح پایین مواد مغذی). وزن بدن، افزایش وزن زنده، مصرف خوراک، انرژی و پروتیین، محصول لاشه و وزن اندام های گوارشی اندازه گیری شد. ضریب تبدیل غذایی و ضریب تبدیل انرژی محاسبه گردید. وزن بدن برای تیمارهای یک پایین و یک بالا و افزایش وزن زنده برای گروه های یک پایین، یک بالا و سه پایین کمتر از شاهد بود، اما این تیمارها رشد جبرانی داشتند. مصرف خوراک و انرژی برای تیمار یک پایین و مصرف پروتیین برای تیمارهای یک پایین، سه پایین و یک بالا به صورت معنی داری کمتر از تیمار شاهد بود. ضریب تبدیل غذایی و ضریب تبدیل انرژی برای تیمارهای یک پایین و یک بالا به صورت معنی داری بیش تر از شاهد بود. وزن لاشه، سینه و ران برای تیمار یک پایین و وزن سینه برای تیمار یک بالا به صورت معنی داری کمتر از تیمار شاهد بود. وزن حقیقی اندام های گوارشی برای تیمار یک پایین در 21 روزگی کاهش یافت. نتایج نشان می دهد که سطح مواد مغذی در اواخر دوره پرورش می تواند بدون اثرات منفی بر عملکرد جوجه گوشتی و محصول لاشه کاهش یابد. اما با برنامه غذایی یک جیره ای با سطح پایین مواد مغذی عملکرد جوجه های گوشتی کاهش یافت و محصول لاشه صرفه نظر از سطح مواد مغذی برای این برنامه غذایی کم شد.

گیاه شیرین بیان از خانواده لگومینوز است. عصاره ریشه آن در صنایع دارویی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. پس از استخراج عصاره از ریشه، بقایای حاصل را اصطلاحا تفاله می نامند. به منظور بررسی ارزش غذایی تفاله ریشه شیرین بیان، ابتدا ترکیبات شیمیایی این تفاله به روش تجزیه تقریبی و سپس ضرایب قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و انرژی با استفاده از حیوان زنده تعیین شد. تفاله ریشه شیرین بیان به نسبت های صفر، 13.5، 20 و 26.5 درصد در جیره بره های نر کردی جای گزین یونجه و کاه شد. نسبت علوفه به مواد متراکم 33.33 به 66.66 درصد و جیره ها از نظر انرژی و نیتروژن یکسان در نظر گرفته شدند. جیره های فوق در اختیار 32 راس بره نژاد کردی در قالب 4 تیمار قرار گرفت، تا اثر به کارگیری سطوح مختلف تفاله بر میانگین افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی بره ها در دوره های مختلف رشد تعیین و با یکدیگر مقایسه شود. نتایج حاصل نشان داد که میانگین ترکیب شیمیایی تفاله ریشه شیرین بیان با 91.4% ماده خشک و 4.4 مگا کالری در کیلو گرم ماده خشک انرژی خام، شامل 8.05% پروتیین خام، 0.7% چربی خام، 9.4% خاکستر، 38% فیبر خام، 67.7% NDF، ADF %46.7،ADL %20.4 ، %0.87 کلسیم و 0.23% فسفر بود. ضرایب قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و انرژی به ترتیب برابر با 37.43%، 40.02% و 38.08% و پس از کسر اثرات تجمعی به ترتیب برابر با 42.20%، 40.09% و 42.63% شد. متوسط افزایش وزن روزانه در تیمارهای حاوی صفر، 13.5، 20 و 26.5 درصد تفاله به ترتیب 212.08، 207.00، 213.39 و 220.75 گرم بود که از نظر آماری بین تیمارها تفاوت معنی داری وجود نداشت. ضرایب تبدیل غذایی در تیمارهای 1 تا 4 به ترتیب برابر 7.69، 7.58، 7.46 و 7.29 بود که تفاوت آن ها معنی دار نبود. به نظر می رسد این تفاله را می توان جایگزین بخشی از مواد خشبی (کاه) خوراک در جیره هایی مشابه نموده، بدون آن که اثر منفی بر عملکرد تولیدی دام داشته باشد.

پژوهش حاضر جهت مقایسه اثر فرآوری های مختلف شیمیایی و فیزیکی بر میزان حلالیت پروتیین کنجاله کلزا، تجزیه پذیری (در شکمبه) و قابلیت هضم (در دام زنده) انجام پذیرفت. تیمارها شامل: کنجاله کلزای فرآوری نشده (T0)، کنجاله فرآوری شده با فرمالدیید (T1)، کنجاله فرآوری شده با اسید استیک (T2) و کنجاله فرآوری شده با حرارت (T3) بود. حلالیت پروتیین بر اساس تفکیک پروتیین به بخش های A+B1، B2،B3  و C در سه محلول مختلف بافر فسفات، محلول شوینده خنثی و محلول شوینده اسیدی اندازه گیری شد. جهت بررسی خصوصیات تجزیه پذیری و تجزیه پذیری موثر پروتیین کنجاله کلزا فرآوری شده و بدون فرآوری، تیمارها در فواصل زمانی مختلف (0، 2، 4، 8، 16، 24 و 48 ساعت) از طریق فیستولای دایمی در شکمبه دو راس گوسفند قرار داده شد. نیتروژن باقیمانده از کیسه های نایلونی در هر زمان انکوباسیون برای اندازه گیری بخش های a، b و c و تخمین تجزیه پذیری موثر در سرعت عبور 5 درصد در ساعت استفاده شد. بررسی حلالیت آزمایشگاهی پروتیین کنجاله کلزا کاهش معنی داری (p<0.05) را در بخش A+B1 نشان داد، در حالی که بخش B2 در تیمارهای فیزیکی و تیمارهای شیمیایی افزایش داشت. بخش های B3 و C با فرآوری های انجام شده تحت تاثیر قرار نگرفت (p>0.05). نتایج تجزیه پذیری پروتیین نشان داد که در گروه شاهد درصدهای (5.74) a بالاتر و (76.32) b پایین تر از دیگر تیمارها بود (p<0.05). تفاوت معنی داری در نرخ تجزیه پذیری بین تیمار شاهد و تیمارهای دیگر وجود داشت. تجزیه پذیری موثر پروتیین در نرخ عبور 5 درصد در ساعت کاهش معنی داری در دامنه 15 - 19 درصد در تیمارهای فیزیکی و شیمیایی نسبت به شاهد نشان داد. تجزیه پذیری موثر پروتیین در تیمارهای T0، T1،T2  و T3 به ترتیب برابر 63.55، 52.15، 53.65 و 51.50 درصد بود. افزایش معنی داری (p<0.05) در قابلیت هضم ظاهری پروتیین خام بین گروه شاهد و دیگر تیمارها مشاهده شد. قابلیت هضم پروتیین خام در تیمار (81.43) T1 بالاترین، و به ترتیب در تیمارهای (80.42) T2،(78.84) T3  و(73.26) T0  بود. به طور کلی نتایج نشان داد که فرآوری های حرارتی و شیمیایی کنجاله کلزا نسبت پروتیین غیرقابل تجزیه در شکمبه را از طریق تغییر بخش بالقوه قابل تجزیه (b) و نرخ تجزیه (c) پروتیین افزایش داد. هم چنین علی رغم کاهش در میزان تجزیه پذیری پروتیین در شکمبه، میزان قابلیت هضم آن در کل دستگاه گوارش حیوان به طور موثری بهبود یافت.

یخبندان ها با توجه به شرایط جوی و توپوگرافی محل به دو نوع تابشی و فرارفتی تقسیم می شوند. استان خراسان رضوی از جمله نقاطی از کشور است که همه ساله تحت تاثیر هجوم فرارفت هوای سرد واقع شده و خسارت های گسترده ای به محصولات کشاورزی این استان وارد می شود. شناخت نوع یخبندان به منظور استفاده به موقع از روش های کاهش خسارت در این استان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از اجرای این مطالعه، تعیین نوع اولین و آخرین یخبندان پائیزه و بهاره و تعیین احتمالات آن ها می باشد. بر این اساس، اطلاعات هواشناسی دوازده ایستگاه همدیدی استان استخراج و با در نظر گرفتن آستانه دمائی مناسب، تاریخ های عبور دمای صفر درجه و یا کمتر از آن برای اولین و آخرین بار در پائیز و بهار تعیین شدند. سپس تاریخ های وقوع یخبندان با در نظر گرفتن مبدا مناسب، دارای ارزش عددی شدند. در کلیه ایستگاه ها به منظور تعیین نوع یخبندان، پارامترهای جوی از روزهای قبل و بعد از روزی که یخبندان برای اولین و آخرین بار در پائیز و بهار رخ داده بود، مورد بررسی قرار گرفت و تاریخ ها بر اساس نوع یخبندان ها تفکیک شدند. با در نظر گرفتن یک دوره آماری 13 ساله، برای کلیه فراسنج های یخبندان، احتمالات آن ها در سطوح 25، 50 و 75 درصد محاسبه شد. بر اساس نتایج به دست آمده، زودترین و دیرترین میانگین تاریخ آغاز یخبندان فرارفتی به ترتیب در 29 آبان و 26 آذر در ایستگاه های قوچان و بشرویه بود و یخبندان فرارفتی در 20 اسفند در ایستگاه بشرویه (جنوب استان)، زودتر و در 18 فروردین در ایستگاه قوچان (شمال استان) دیرتر خاتمه می پذیرد.

ویروس اسهال ویروسی گاو در جمعیت های گاوی بیشتر مناطق جهان بومی است. شیوع بالای این عفونت با اثرات منفی بر روی تولید مثل و وضعیت عمومی گله های درگیر همراه است و منجر به وارد آمدن خسارات اقتصادی معنی داری به صنعت گاو داری می گردد. الایزا مناسب ترین آزمایش برای غربال گری این بیماری در مقیاس وسیع می باشد. این مطالعه به منظور تعیین فراوانی آلودگی به این ویروس در گاوهای گاوداری های اطراف همدان انجام شد. برای انجام این کار نمونه خون 399 راس گاو (237 راس از گاوداری های صنعتی و 162 راس از گاوداری های سنتی) گرفته شد. سرم نمونه ها پس از جداسازی در دمای 70- نگهداری شدند و با استفاده از روش ELISA برای جستجوی پادتن های ضدویروس اسهال ویروسی گاو مورد آزمایش قرار گرفتند. فراوانی کل آلودگی گاوها 77.4% برآورد گردید. آلودگی گاوداری های صنعتی و سنتی به ترتیب 76.8% و 78.4% بود. فراوانی آلودگی در گروه های سنی زیر 36 ماه، 60-37 ماه و بالاتر از 61 ماه به ترتیب 71.4%، 76.8% و 82.3% به دست آمد. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از آزمون مربع کای تفاوت معنی داری را در بین در شیوه های پرورشی و نیز برای گروه های سنی مختلف نشان نداد.

در طی دهه های اخیر، تغییر جهانی اقلیم یکی از موضوع های مهم تحقیقاتی در مطالعات کره زمین بوده و پیامدهای آن در پژوهش های بی شماری منعکس گردیده است. در این پژوهش، داده های هواشناسی به منظور تعیین روندهای درازمدت دما، بارش، رطوبت نسبی، سرعت باد و تبخیر تعرق گیاه مرجع طی دوره 40 ساله 1345 تا 1384 در دو اقلیم سرد و گرم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی وجود روند، از آزمون من-کندال استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که داده های بارش و سرعت باد به ترتیب دارای بیش ترین نوسان ها نسبت به میانگین بوده اند. درحالی که کم ترین نوسان ها در داده های دما مشاهده شد. نتایج آزمون من-کندال نشان داد که اغلب پارامترهای مورد بررسی دارای تغییرات معنی دار در هر دو اقلیم مورد مطالعه می باشند، به طوری که پارامتر دمای هوا و تبخیرتعرق گیاه مرجع روند افزایشی معنی دار و پارامترهای بارندگی و رطوبت نسبی روند کاهشی معنی دار از خود نشان دادند. سری های زمانی سرعت باد در اغلب ایستگاه های مورد مطالعه دارای روند کاهشی معنی داری بودند. نتایج پژوهش می تواند در بخش های مختلف از جمله مدیریت دراز مدت منابع آب و پیش بینی نیاز آبی گیاهان در اقلیم های مشابه به کار رود.

به طور کلی در مطالعه سیلاب دو دسته اطلاعات ارائه می گردد که عبارت است از حداکثر دبی لحظه ای و هیدروگراف سیلاب با دوره های برگشت مختلف. هدف از این پژوهش تعیین ضرایب منطقه ای معادله دیکن جهت محاسبه حداکثر دبی سیلاب در هر دوره برگشت می باشد. در این مطالعه به دلیل فقدان آمار اندازه گیری در حوضه شیوند از اطلاعات ایستگاه های مجاور استفاده شد. آمار حداکثر دبی لحظه ای سیلاب رودخانه های واقع در پیرامون محدوده طرح پس از جمع آوری و کنترل، تصحیح و تکمیل گردید. سری درازمدت آماری دبی اوج سیلاب توسط توزیع های احتمالاتی مختلف مورد تحلیل فراوانی واقع شد و بر اساس نتایج آزمون های آماری بهترین توزیع برازش یافته بر سری آماری سیلاب هر یک از ایستگاه های هیدرومتری انتخاب گردید. مقادیر دبی اوج سیلاب با دوره های برگشت مختلف در تمام ایستگاه ها با استفاده از توزیع منتخب برآورد گردید. سپس با ایجاد روابط همبستگی بین مساحت ایستگاه ها و مقادیر دبی سیلاب در هر دوره برگشت، معادله دبی- مساحت در هر دوره برگشت بر اساس رابطه دیکن به دست آمد. با ایجاد همبستگی بین مقادیر C و N (ضرایب معادله دیکن) با دوره برگشت سیلاب، دو معادله برای محاسبه C و N بر حسب دوره برگشت سیلاب به دست آمد. با جای گزین کردن این معادله ها به جای C و N در معادله دیکن، معادله نهایی جهت برآورد سیلاب در منطقه طرح پیشنهاد گردید و با استفاده از آن مقادیر سیلاب با دوره های برگشت مختلف برای حوضه شیوند تخمین زده شد.

برای بررسی ویژگی های کیفی بذر آفتابگردان در واکنش به باکتری های افزاینده رشد گیاه و سطوح مختلف کود اوره، آزمایشی در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب، استان کرمانشاه، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. کرت های اصلی شامل: تنش آبی در 3 سطح ]آبیاری در 85 درصد گنجایش زراعی، آبیاری در 70 درصد گنجایش زراعی و آبیاری در 55 درصد گنجایش زراعی[ و کرت های فرعی شامل تیمار کودی در 6 سطح ]شاهد (C)، کاربرد 100 درصد کود نیتروژنه توصیه شده (125 کیلوگرم اوره در هکتار) (N)، مایه زنی بذر با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم (AA)، مایه زنی بذر با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم+100 درصد توصیه کودی نیتروژنه (AA100)، مایه زنی بذر با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم+75 درصد توصیه کودی نیتروژنه (AA75) و مایه زنی بذر با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم+50 درصد توصیه کودی نیتروژنه [(AA50) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر تنش آبی بر درصد پروتیین بذر معنی دار بود، هم چنین تیمار کودی تاثیر معنی داری بر درصد پروتیین داشت. از تیمارهای I3 و AA100 بالاترین درصد پروتیین به دست آمد. بیش ترین و کم ترین میزان روغن به ترتیب از تیمار های I1AA100 و I3C به دست آمد. بیش ترین میزان اسید پالمتیک و اسید استئاریک در تیمار I3C مشاهده شد ولی کم ترین میزان آن ها از تیمار I1AA به دست آمد. تیمار های I1AA50 و I1AA به ترتیب اسید اولئیک و لینولئیک را به طور معنی داری افزایش دادند، در حالی که میزان اسید اولئیک و لینولئیک به ترتیب در تیمارهای I3AA100 و I3AA75 کم ترین بود. روی هم رفته، تنش خشکی سبب کاهش درصد روغن و درصد اسید های چرب اولئیک و لینولئیک گردید ولی سبب افزایش اسیدهای چرب اشباع (پالمتیک و استئاریک) شد. کاربرد کودهای زیستی همراه با اوره درصد روغن، پروتیین و اسید های چرب غیر اشباع در بذر آفتابگردان را به گونه معنی داری افزایش داد. با توجه به تاثیر مثبت کودهای زیستی بر ویژگی های کیفی بذر آفتابگردان و کم هزینه بودن آن ها، استفاده از این ریزجانداران در کشت آفتابگردان توصیه می شود.

به منظور مطالعه تثبیت بیولوژیک نیتروژن یونجه های یک ساله در واکنش به سوش های مختلف باکتری سینوریزوبیوم، چهارگونه یونجه یک ساله شامل (Medicago littoralis،M. polymorpha، M. rigidula  و M. truncatula) و پنج سطح تلقیح شامل چهار سوش مختلف Sinorhizobium meliloti (محلی، هومند،  R95و S13) و شاهد (2.5 میلی مولار نیترات) در یک آزمایش گلدانی به صورت طرح فاکتوریل و در قالب بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در اتاقک رشد موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع مورد بررسی قرار گرفتند. پس از رویش گیاهچه های یونجه در مرحله کوتیلدونی، هر گلدان با سوسپانسیون مورد نظر از سوش باکتری، تلقیح و با محلول غذایی بدون نیترات آبیاری شدند. در این بررسی اثر معنی داری در درصد نیتروژن اندام هوایی در تیمارهای به کار رفته دیده نشد. اثر متقابل سوش های سینوریزوبیوم و واریته یونجه بر وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد ساقه و تعداد گره، معنی دار بود. گونه های M. littoralis و M. truncatula توان بالقوه بسیار خوبی برای همزیستی با باکتری های مختلف نشان دادند. لذا می توان پیشنهاد نمود که از این گونه ها می توان در تمام مناطق قابل کشت مساعد یونجه کشور استفاده شود. از آن جایی که M. polymorpha همزیستی ضعیفی با سوش های استخراج شده داشت، اما در تیمار شاهد بالاترین کارایی استفاده از نیترات را داشت به نظر می رسد که این گونه به سوش های اختصاصی نیاز دارد.

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن و تراکم کاشت بر عملکرد ماده خشک و مقدار اسانس در برگ و کل بوته گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی طی دو چین و در سه تکرار اجرا گردید. نیتروژن (به صورت اوره) به عنوان عامل اصلی در سه سطح (100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در دو زمان بصورت نصف برای هر چین) و تراکم کاشت به عنوان عامل فرعی در سه سطح (8، 12 و 16 بوته در متر مربع) مورد مطالعه واقع و سپس عملکرد ماده خشک و درصد اسانس در برگ و کل بوته طی هر دو چین ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که تیمار نیتروژن در هر دو چین تاثیر معنی داری بر عملکرد ماده خشک و درصد اسانس در برگ و کل بوته داشت، به طوری که در چین اول با کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بالاترین عملکرد ماده خشک و درصد اسانس در برگ به دست آمد و در چین دوم بالاترین عملکرد ماده خشک و درصد اسانس در برگ و کل بوته مربوط به تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بود. تاثیر تراکم کاشت و نیز اثر متقابل آن با نیتروژن روی درصد اسانس کل بوته و برگ فقط در چین اول معنی دار شد، به طوری که بیشترین درصد اسانس کل بوته از تیمار 75 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و تراکم 8 بوته در متر مربع حاصل شد. نتایج حاصل از آزمایش بصورت کل و مجموعا طی دو برداشت نیز آنالیز گردید که نشان داد اثر نیتروژن روی عملکرد ماده خشک، درصد اسانس برگ و کل بوته طی دو چین نیز معنی دار گردید.

این پژوهش در سال زراعی 1381 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد، به صورت کرت های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. آبیاری تکمیلی در 4 سطح (=I0بدون آبیاری،=I1 یک نوبت آبیاری در مرحله گلدهی،=I2 یک نوبت آبیاری در مرحله پر شدن دانه و=I3 یک نوبت آبیاری در مرحله گلدهی+ یک نوبت آبیاری در مرحله پر شدن دانه) به عنوان عامل عمودی و میزان نیتروژن از منبع کود اوره به عنوان عامل افقی در 4 سطح (صفر، 30، 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) اختصاص یافت. ارزیابی نتایج نشان داد که با افزایش مصرف نیتروژن صفات مورد اندازه گیری آزمایش شامل عملکرد دانه و اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، میزان و عملکرد پروتیین دانه به طور معنی داری افزایش می یابد ولی به عکس کارایی زراعی نیتروژن به طور معنی داری کاهش یافت. مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در مقایسه با سطح کودی 60 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار تفاوت آماری نداشت، ولی بالاترین عملکرد دانه را تولید کرد. با انجام آبیاری تکمیلی در دو مرحله گلدهی و پر شدن دانه، عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد پروتیین دانه و کارایی زراعی نیتروژن به طور معنی داری افزایش و بقیه صفات کاهش نشان دادند و هم چنین اثر متقابل مقادیر مختلف نیتروژن مصرفی و آبیاری تکمیلی بر روی تمامی صفات مورد مطالعه به جز درصد پروتیین دانه و کارایی زراعی نیتروژن غیرمعنی دار بود.

حفاظت خاک و جلوگیری از تولید رسوب لازمه حفظ و احیا منابع طبیعی تجدید شونده و توسعه همه جانبه آبخیزها می باشد. میزان و شدت تولید رسوب در یک منطقه عموما تابع شرایط اقلیمی، پستی و بلندی، خاک و کاربری اراضی می باشد که در این میان نقش کاربری اراضی به دلیل تاثیر معنی دار انسان بر آن نسبت به دیگر عوامل مهم تر است. در این پژوهش جهت بررسی ارتباط بین تغییرات کاربری اراضی با تولید رسوب، حوضه آبخیز مندریجان واقع در سراب حوضه آبخیز سد زاینده رود با مساحت 23000 هکتار انتخاب گردید. به منظور انجام پژوهش از آمار بارندگی ایستگاه کلیماتولوژی چادگان و ایستگاه رسوب سنجی مندریجان طی سال های 1358 تا 1381 و نقشه های کاربری اراضی تهیه شده با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنجنده MSS سال 1979، TM سال های 1990 و 1998 میلادی و هم چنین سنجنده ETM مربوط به سال 2002 استفاده شد. ارتباط بین تغییرات رسوب و بارش سالیانه با استفاده از میانگین متحرک 5 ساله و روابط رگرسیونی مورد بررسی قرار گرفت. سپس ارتباط بین تغییرات هر یک از کاربری ها با میزان رسوب مربوط به دوره های منطبق با تصاویر ماهواره ای با استفاده از روابط رگرسیونی ارزیابی شد. نتایج حاصله از این پژوهش نشان داد که علی رغم وجود تغییرات معنی دار در مقادیر بارش سالیانه در سطح اعتماد 99 درصد، نقش کنترلی آن بر تولید رسوب به دلیل عدم هماهنگی روند و غیرهم زمانی تغییرات ایجاد شده در آن ها کم بوده حال آن که نتایج ارتباط رگرسیونی حاکی از نقش کنترل کنندگی بیش تر کاربری کشاورزی آبی بر تولید رسوب به شکل توان سوم با ضریب تبیین 0.99 و خطای تخمین 12 درصد بوده است.