هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر اوریکتومی و تجویز مزمن استرادیول والرات بر ویژگی های هیستومورفومتریک یک غده تیروئید در خرگوش ماده بود. 15 خرگوش ماده بالغ از نژاد نیوزیلندی به گروه های کنترل، اوریکتومی شده و اوریکتومی شده درمان شده با استرادیول والرات تقسیم شدند. نتایج نشان می دهند که در هر دو ناحیه محیطی و مرکزی، پارانشیم غده از مخلوطی از فولیکول های بزرگ و کوچک تشکلیل شده بود. متعاقب اوریکتومی الگوی تغییر ویژگی های مورفولوژیکی پارانشیم غده تیروئید، در هر دو ناحیه محیطی و مرکزی غده مشابه بود. در گروه اوریکتومی شده، درصد حجمی فولیکول ها،بافت پوششی، کلوئید و ارتفاع سلول های فولیکولی در نواحی محیطی و مرکزی غده به طور معنی دار کاهش و درصد حجمی بافت بینابینی در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی دار افزایش یافت (P<0.05). تجویز مزمن استروژن سبب بازگشت تغییرات یاد شده به میزان اولیه شده به گونه ای هیچ یک از پارامترهای مذکور تفاوت آماری معنی داری در گروه های اوریکتومی شده ای که هورمون دریافت کرده بودند با گروه کنترل نشان ندادند (P>0.05).