تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1393 | دوره:30 | شماره:5 (پیاپی 67) |تعداد مقالات:19

این بررسی به منظور مطالعه افزودنی های خوراکی شامل سطوح مختلف عصاره یوکا و آنتی بیوتیک بر عملکرد، سیستم ایمنی، فاکتور های خونی و شاخص آسیتی اجرا شد. از 312 قطعه جوجه گوشتی یک روزه در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار، و در 3 تکرار با 26 جوجه (13 نر و 13 ماده) استفاده شد. تیمارها شامل شاهد (بدون افزودنی)، سطوح 150mg/kg و 225 از عصاره Yucca schidigera و جیره حاوی 15mg/kg آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین می باشد. وزن بدن، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل در 42 روزگی بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی داری را نشان داد (P<0.01). به طوری که تیمار سطح 1 از عصاره و آنتی بیوتیک بالاترین وزن بدن و بهترین ضریب تبدیل را داشتند. عیارهای پادتن تحت تاثیر افزودنی های جیره قرار گرفت (P<0.01). وزن اندام های لنفی در گروه های آزمایشی بین تیمار ها معنی دار نبود (P>0.05). اثر تیمارهای آزمایشی بر کلسترول، تری گلیسرید،HDL و LDL در 35 روزگی در گروه های آزمایشی مختلف تفاوت معنی داری (P<0.01) را بر پارامترهای ذکر شده نشان دادند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان می دهند که یوکا می تواند تاثیرات مثبت بر عملکرد طیور داشته باشد.

به منظور بررسی تاثیر دور آبیاری، کود نیتروژن و تراکم بوته بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و بازدهی مصرف آب شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان درمیان در سال 1389 انجام شد. عامل اصلی آبیاری شامل دورهای آبیاری 5 و 10 روز، عامل فرعی کود نیتروژن در سه سطح شامل مقادیر صفر (شاهد)، 75 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و عامل فرعی فرعی تراکم در سه سطح شامل تراکم های 22، 33 و 66 بوته در مترمربع تعیین گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که دور آبیاری بر صفات طول غلاف و بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس، مقدار نیتروژن مصرفی بر صفات تعداد شاخه اصلی در بوته، طول غلاف، عملکرد دانه، شاخص کلروفیل، بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس و تراکم بوته بر صفات تعداد شاخه اصلی در بوته و قطر طوقه معنی دار شد. مقایسه میانگین ها نشان داد که افزایش دور آبیاری از 5 به 10 روز باعث کاهش 7.8 درصدی در طول غلاف گردید، اما بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس به ترتیب 40.5% و 47.5% افزایش یافت. افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 150 کیلوگرم در هکتار، تعداد شاخه اصلی، طول غلاف، شاخص کلروفیل، عملکرد دانه، بازدهی مصرف آب برای تولید دانه و بیوماس را به ترتیب 23.5، 26.4، 23.2، 67.1، 72.3 و 71.5 درصد افزایش داد. همچنین با افزایش تراکم از 22 به 66 بوته در مترمربع، تعداد شاخه اصلی و قطر طوقه به ترتیب 7.9% و 11.2% کاهش یافت. در مجموع براساس نتایج این تحقیق می توان تیمار دور آبیاری 10 روز به همراه مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و ترجیحا تراکم 66 بوته در مترمربع را برای زراعت شنبلیله در منطقه درمیان توصیه نمود.

در این پژوهش ابتدا عمده رویشگاه های بومادران (Achillea millefolium L.) در استان آذربایجان شرقی شناسایی و در اواسط فصل رویش (سال 1390) و زمان گلدهی برای ارزیابی ریختی و استخراج اسانس از هفت منطقه جلفا، زنوز، کندلج، باسمنج، پیربالا، بناب و شبستر پنج نمونه کامل گیاهی به همراه سرشاخه های گلدار جمع آوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاه های مختلف یادداشت برداری شده و خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت به علاوه میزان اسانس گونه مورد مطالعه در هر رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزار SAS تجزیه و تحلیل خوشه ای شد. سپس جمعیت های جمع آوری شده براساس تمامی خصوصیات کمی رویشی، زایشی و میزان اسانس گروه بندی شدند. به طوری که تمام جمعیت ها در 4 گروه قرار گرفتند. جمعیت های جلفا، کندلج و پیربالا در یک گروه، بناب و باسمنج در گروه دیگر، جمعیت زنوز در گروه جداگانه و سرانجام جمعیت شبستر در گروهی مجزا قرار گرفت. پراکنش این گونه در مناطق مورد مطالعه از ارتفاع 1026 تا 2557 متر از سطح دریا و رویش در خاک های مختلف و مناطق شیب دار نشان دهنده سازگاری بالای این گونه با شرایط اقلیمی این استان است. در نهایت از بین جمعیت های جمع آوری شده، دو جمعیت باسمنج و جلفا بدلیل داشتن عملکرد نسبتا بالای اسانس به ترتیب 0.4 و 0.4 وزنی-حجمی و همچنین سازگاری بهتر با اقلیم منطقه، برای کاربرد در برنامه به نژادی در مناطق بررسی شده توصیه می شوند.

به منظور بررسی روشهای مختلف تغذیه ای و تاثیر آن بر گیاه آویشن (Thymus daenensis Celak)، تحقیقی در سال های زراعی 1386 تا 1389، در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های یکبار خرد شده در زمان (چین)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و چهار سیستم کوددهی شامل کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم خالص در سه سطح 100N=، P=50، K=50؛ N=150، P=100، K=100 و N=200، P=150، K=150 کیلوگرم در هکتار، به عنوان سیستم کوددهی متداول، کود دامی در چهار سطح 5، 15، 25 و 35 تن در هکتار، به عنوان سیستم کوددهی زیستی، تلفیق کودهای شیمیایی (کیلوگرم در هکتار) و دامی در 4 سطح N=80، P=64، K=64 همراه 5 تن کود دامی؛ N=60، P=48، K=48 همراه 15 تن کود دامی؛ N=40، P=32، K=32 همراه 25 تن کود دامی و N=20، P=16، K=16 همراه 35 تن کود دامی در هکتار، به عنوان سیستم کوددهی تلفیقی، و شاهد (بدون کود) به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که عملکرد خشک اندام هوایی و بازده اسانس در روش تغذیه تلفیقی نسبت به سایر روش ها بالاتر بود. همچنین چین اول بیشترین عملکرد خشک اندام هوایی و بازده اسانس را در مقایسه با چین دوم داشت. در مجموع 3 سال آزمایش، چین اول تیمار تلفیقی (مخلوط 25 تن کود دامی به همراه N=40، P=32 وK=32 کیلوگرم در هکتار) در سال دوم، بالاترین عملکرد خشک اندام هوایی (2597.78 کیلوگرم در هکتار) و بازده اسانس (81.63 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. بر این اساس عملکرد اندام هوایی و بازده اسانس به ترتیب 112.73 و 163.32 درصد نسبت به شاهد افزایش داشت. براساس نتایج، همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد خشک و نسبت وزن خشک به تر، درصد و بازده اسانس مشاهده شد. بدین ترتیب می توان به اثر ترکیب کودهای شیمیایی و دامی به عنوان یک منبع تغذیه مناسب برای گیاه و همچنین به عنوان عامل اساسی در اصلاح ساختار خاک اشاره نمود.

گیاه بادرنجبویه (Melissa offisinalis L.) از خانواده نعناعیان است و دارای خواص دارویی ضدباکتریایی، ضدافسردگی، ضدالتهابی، ضدسرطانی و ضدویروسی می باشد. بیشتر اثرات دارویی این گیاه را به ماده موثره آن یعنی رزمارینیک اسید نسبت می دهند. در این تحقیق، اثر غلظت های مختلف الیسیتورهای عصاره مخمر (0، 0.5، 1 و 2 میلی گرم/میلی لیتر) و مس به فرم سولفاته (0، 4، 8 و 16 میکرومولار) در زمان های متفاوت (4، 8 و 16 ساعت) بر مقدار رزمارینیک اسید و محتوای فلاونوئید کل در گیاهچه های بادرنجبویه 30 روزه رشد یافته در شرایط گلخانه ای بررسی گردید. نتایج نشان دهنده اثرات مثبت و معنی دار عصاره مخمر بر مقدار رزمارینیک اسید، به ویژه در زمان های 4 و 8 ساعت می باشد. بیشترین مقدار این ماده در تیمار گیاهچه ها با غلظت 1mg/mL این الیسیتور و در زمان 8 ساعت مشاهده شد. از طرف دیگر، الیسیتور مس در تمامی غلظت های مورد استفاده و دوره های زمانی تیمار (بجز غلظت 4 mM در مدت زمان 16 ساعت) باعث افزایش معنی دار مقدار رزمارینیک اسید شد. به طوری که غلظت 8mM این الیسیتور در زمان 8 ساعت تیمار مقدار رزمارینیک اسید را حدود 7 برابر افزایش داد. بنابراین چنین به نظر می رسد که افزایش محتوای این ماده موثره در گیاهچه های تحت تیمار با این الیسیتورها، به دلیل القای سنتز گونه های فعال اکسیژن و تولید جاسمونات ها و در نتیجه فعال شدن ژن های درگیر در بیوسنتز آن می باشد.

در این تحقیق، قسمت های هوایی گیاه Salvia persepolitana Boiss. که بومی ایران و از خانواده نعناع می باشد، در فصل گلدهی از ایلام جمع آوری شد و عصاره کلروفرمی آن مورد بررسی قرار گرفت. برای جداسازی اجزای عصاره از کروماتوگرافی ستونی (فاز ساکن سیلیکاژل) استفاده شد. شستشوی ستون با حلال غیر قطبی -n هگزان آغاز شد و سپس قطبیت حلال شوینده با افزودن تدریجی اتیل استات افزایش یافت. در پایان، ستون با متانول شسته شد تا تمامی اجزای باقیمانده از ستون خارج شود. جهت خالص سازی بیشتر از کروماتوگرافی ستونی (با ستون های کوچکتر) و کروماتوگرافی لایه نازک (با استفاده از صفحات شیشه ای) استفاده گردید. نمونه های خالص شده با تکنیک های مختلف NMR و طیف جرمی شناسایی گردیدند. دو دی ترپنویید شناخته شده به نام های اسکلارئول و مانول و یک فلاونوئید شناخته شده به نام لادانئین از عصاره کلروفرمی جداسازی شد. ترکیب های مذکور پس از خالص سازی با استفاده از طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته مورد شناسایی قرار گرفتند. مقدار دی ترپنوئید استخراج شده اسکلارئول نزدیک به 3% (18 گرم) از کل وزن گیاه بود، به همین دلیل این گیاه می تواند منبع طبیعی مناسبی برای ترکیب اسکلارئول باشد.

در این پژوهش اثر غلظت های مختلف کلرور سدیم (0، 30، 15، 45، 60، 75 و 100 میلی مولار) بر برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی و خواص ضدباکتریایی گیاه شوید (Anethum graveolens L.) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد. گیاهک های 10 روزه، به گلدان های حاوی ماسه ی شسته شده منتقل شده و توسط محلول غذایی آبیاری گردیدند. سپس تیماردهی گیاهان آغاز شد و بعد از طی دوره زمانی لازم، گیاهان برای انجام آنالیزها برداشت شدند. به منظور بررسی خواص آنتی باکتریال نیز گیاهان تا مرحله میوه دهی و رسیدن میوه ها در گلدان ها تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که محتوای پرولین در تمامی تیمارها در مقایسه با نمونه شاهد افزایش داشته است. نتایج حاصل از بررسی های انجام شده بر میزان کلروفیل های a، b و کاروتنوئیدها نشان داد که میزان رنگیزه ها در غلظت های بالای کلرور سدیم کاهش می یابد. همچنین بررسی پارامتر های رشد نیز حکایت از آن داشت که پارامترهای رشد در گیاه شوید به صورت معنی دار تحت تاثیر تنش شوری قرار می گیرند و در غلظت های بالای شوری کاهش نشان می دهند. بررسی خواص ضدباکتریایی عصاره های گیاهان تیماردهی شده نشان داد که در بیشتر موارد همراه با افزایش غلظت عصاره میوه، قطر هاله عدم رشد نیز افزایش پیدا کرده است و در غلظت های بالای کلرور سدیم، اثر ضدباکتریایی عصاره قابل توجه بوده است. البته انتخاب روش و حلال مناسب برای عصاره گیری به منظور بدست آوردن فعالیت بالای آنتی باکتریال مهم است.

جنس وشا (Dorema D. Don.) متعلق به خانواده چتریان (Umbelliferea)، دارای گونه های دارویی بسیار ارزشمندی است که تاکنون در حدود 16 گونه از این جنس در جهان و 6 گونه از ایران گزارش شده است. در این تحقیق ترکیب های شیمیایی اسانس اندام های رویشی و زایشی گیاه وشا (Dorema ammomiacum D. Don.) منطقه شهسواران کاشان مورد بررسی قرار گرفته است. این گونه انحصاری نواحی نیمه خشک ایران و افغانستان بوده و در اراضی قلوه سنگی و صخره ای دارای رویشگاه های طبیعی می باشد. ساقه، برگ، میوه و ریشه گونه یاد شده در بهار سال 1390 جمع آوری و در شرایط آزمایشگاه خشک شد و به روش تقطیر و استخراج با بخار همزمان با حلال آلی (SDE) اسانس گیری شدند. برای شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس، از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. 18 ترکیب در اسانس ساقه و برگ خشک گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: ترانس- نرولیدول (11.7%)، ترانس، ترانس- فارنزیل استون (8.9%)، فیتول (8.9%)، دی-ان-بوتیل فتالات (6.9%)، 2-ترانس-تری دکن-1-ال (6.1%) و آلفا-فارنزول (5.5%) بودند. 13 ترکیب در اسانس ساقه و برگ تازه گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: فیتول (15.2%)، ترانس- نرولیدول (14.6%)، آلفا-فارنزول (14%)، 2-ترانس-تری دکنول (%12.8) و تترا دکانال (5.6%) بودند. 12 ترکیب در اسانس میوه گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: آلفا-فارنزول (41.2%)، بتا-بیزابولن (13%)، آلفا-بیزابولول (6.4%) و سیس- فارنزال (5.5%) بودند. تعداد 12 ترکیب شیمیایی در اسانس ریشه گیاه شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: بتا-بیزابولن (56.1%)، الیمایسن (12.2%) و تری دکانال (6.1%) بودند. بیشترین درصد اسانس اندام های ریشه و میوه گیاه وشا منطقه شهسواران کاشان، مربوط به سزکوئی ترپن ها بودند.

به منظور بررسی تاثیر محل جمع آوری گیاه آویشن (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) و غلظت اسانس حاصل از آن بر اثرات ضدمیکروبی بر علیه تعدادی از میکروارگانیسم ها، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش، محل جمع آوری گیاه در 6 سطح، رقت اسانس در 3 سطح و مقایسه آنها با آنتی بیوتیک های سفتی زوکسیم و سیپروفلوکسازین و میکروارگانیسم های مورد بررسی نیز در 5 سطح شامل Bacillus subtilis، Staphylococcus aureus، Escherichia coli،Pseudomonas aeroginosa و Candida albicans بود. ابتدا بذرهای این گونه از رویشگاه های مختلف جمع آوری و در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور کشت گردید. سرشاخه های گلدار نمونه ها با روش تقطیر با آب مقطر اسانس گیری شدند. به منظور شناسایی ترکیب های اسانس از دستگاه های GC و GC/MS استفاده شد. بازده اسانس نمونه های مختلف بین 0.39% تا 0.83% (وزنی-وزنی) بود. بیشترین ترکیب های شیمیایی اسانس آذربایجان غربی شامل ترانس-کاریوفیلن (26%) و کامفور (24.2%)، اسانس تهران شامل ژرانیال (30.9%) و ژرانیل استات (23.9%)، اسانس زنجان شامل لینالول (23.5%) و 1، 8-سینئول (22.2%)، اسانس قزوین شامل تیمول (30.3%) و کارواکرول (30.2%)، اسانس کردستان شامل لینالول (17.2%) و ژرانیل استات (12.7%) و اسانس گیلان شامل آلفا-ترپینئول (31.3%) و ژرانیول (11.2%) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس قطر هاله عدم رشد نشان داد که اثر محل جمع آوری، نوع میکروارگانیسم، رقت اسانس و اثر متقابل آنها در سطح 5% معنی دار بود. مقایسه میانگین اثر متقابل محل جمع آوری، نوع میکروارگانیسم و رقت اسانس نشان داد که بیشترین قطر هاله عدم رشد، معادل 35.5 میلی متر مربوط به اسانس با منشأ بذر آذربایجان غربی، آنتی بیوتیک سیپروفلوکسازین بر روی باکتری باسیلوس سوبتیلیس و کمترین قطر هاله عدم رشد نیز معادل 8 میلی متر مربوط به اسانس آذربایجان غربی با رقت یک پنجاهم بر روی باکتری سودوموناس آئروژینوزا بود. نتایج حاصل از بررسی MIC و MBC نشان داد که اسانس با منشأ بذر تهران و با منشأ بذر کردستان به ترتیب بیشترین و کمترین اثر ضدمیکروبی را داشت.

کنه تارتن دولکه ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از آفات مهم و چندخوار است که بازه وسیعی از محصولات کشاورزی را در سراسر جهان مورد حمله قرار می دهد. در دهه های اخیر استفاده بیش از حد از کنه کش های متداول بروز مقاومت به آفات و آلودگی های زیست محیطی را به همراه داشته است. در سال های اخیر اسانس های گیاهی به عنوان ترکیب های طبیعی برای حفاظت از گیاهان مورد توجه قرار گرفته اند. در این پژوهش اثر کشندگی اسانس سه گونه از گیاهان دارویی به نام های آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.)، باریجه (Ferula gummosa L.) و مرزه (Satureja hortensis L.) به روش تدخینی روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکه ای مورد بررسی قرار گرفت. اسانس های گیاهی به روش تقطیر با آب و به کمک دستگاه کلونجر تهیه شدند. آزمایش ها در دمای 25±1 درجه سلیسیوس، رطوبت نسبی 50±5% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. غلظت 50% کشنده (LC50) برای اسانس های آویشن شیرازی، مرزه و باریجه روی کنه های بالغ ماده به ترتیب 21.962، 30.894 و 56.783 میکرولیتر بر لیتر هوا پس از 24 ساعت بدست آمد. در آزمایش های تخم کشی، مقادیر LC50 برای سه اسانس مذکور نیز به ترتیب 17.493، 43.07 و 101.61 میکرولیتر بر لیتر هوا در همین مدت بدست آمد. نتایج نشان داد که اسانس آویشن شیرازی به طور معنی داری نسبت به دو اسانس دیگر بیشترین اثر کشندگی را روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکه ای داشته است.

اینولین به علت ویژگی های تکنولوژیکی مختلف و اثرات پری بیوتیکی و سلامت بخش ارزنده، به طور گسترده ای در محصولات متفاوت و ترکیب های سین بیوتیک استفاده می شود. بقاء سوش های پروبیوتیک در طی استرس های گوارشی می تواند تحت تاثیر ترکیب غذایی حامل قرار گیرد. در این پژوهش امکان افزایش قابلیت رشد و زنده مانی دو سوش لاکتوباسیلوس کازئی PTCC 1608 و لاکتوباسیلوسرامنوسوس PTCC 1637 در حضور اینولین از منابع گیاهی مختلف (Cichorium intybus & Heliantus tuberosus) و اینولین استاندارد آزمایشگاهی در شرایط اسیدی (4، pH=6.2) و pH=6.2 به عنوان کنترل بررسی و با گلوکز مقایسه شد. افزودن کربوهیدرات به محیط کشت دو سوش باکتری به طور معنی داری باعث افزایش رشد و مقاومت باکتری ها به شرایط اسیدی گردید. البته اینولین کاسنی غیربومی و اینولین استاندارد در افزایش مقاومت باکتری اثری بیشتر از اینولین سیب زمینی ترشی و قابل مقایسه با گلوکز داشتند.

چگونگی تاثیر مولفه های زمانی در کاربرد اسانس اکالیپتوس (Eucalyptus globulus Labill.) برای کنترل حشرات کامل شپشه آرد (Tribolium confusum Jacquelin du Val) مورد بررسی قرار گرفت. برای برآورد بازه زمانی موثر بودن اسانس، پس از گذشت 1، 2، 4، 8، 16 و 24 ساعت از تیمار، حشرات در معرض ظروف تیمار شده با پنج غلظت 205، 328، 460، 615 و 902 میکرولیتر بر لیتر هوا قرار گرفتند. در آزمایش های دیگری، LC50 براساس 1، 2، 4، 8 و 16 ساعت قرار گرفتن در معرض اسانس تعیین گردید. در نهایت، اثر کشندگی تجمعی از طریق برآورد مرگ و میر ناشی از غلظت های 90، 170، 340، 510، 680 و 850 میکرولیتر بر لیتر هوا پس از 3، 6، 9، 12 و 24 ساعت مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج آزمایش های اول نشان داد که تاخیر بیش از 16 ساعت اثر اسانس را تا حد صفر کاهش داد. به طوری که مقادیر LC50 در آزمایش های دوم، به ترتیب 1384، 201.4، 131، 141.3 و 85.9 میکرولیتر بر لیتر هوا برآورد گردید. نتایج این آزمایش نشان داد که با چهار ساعت بسته نگه داشتن فضا می توان نتایج موثری بدست آورد. در برآورد اثر تجمعی، مرگ و میر پس از 24 ساعت به ترتیب 41.6، 91.6، 100، 100، 100 و 100 درصد بود. مشخص شد که بخش عمده ای از مرگ و میر در حدود 3 ساعت اول ایجاد می شود. بنابراین گرچه این اسانس در ساعات اولیه به خوبی می تواند حشرات را کنترل کند، اما از آنجا که تاثیر اسانس خیلی زود کاهش می یابد برای دستیابی به حداکثر تاثیر اسانس باید زمان کاربرد آن بدرستی انتخاب شود.

باکتری لیستریا مونوسیتوژنز یکی از مهمترین باکتری های بیماری زای منتقله از مواد غذایی بوده و در حال حاضر کنترل آن مهمترین چالش در کارخانجات صنایع غذایی محسوب می شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر اسانس نعناع در کنترل رشد لیستریا مونوسیتوژنز در سه دما (4، 9 و 14 درجه سلسیوس)، سه pH (5، 6 و 7) و چهار غلظت نمک (0، 1، 2 و 4 درصد) می باشد. آنالیز ترکیب های تشکیل دهنده اسانس نعناع با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) انجام گردید. تعیین میزان حساسیت باکتری به اسانس نعناع با اندازه گیری حداقل غلظت مهاری و به روش براث میکرودایلوشن انجام شد. ترکیب های اصلی تشکیل دهنده اسانس شامل کاروون (78.8%)، لیمونن (11.5%) و منتون (1%) بود. در این مطالعه غلظت مهاری حداقل اسانس نعناع 160 ml/ml تعیین شد. نتایج این بررسی نشان داد که با افزایش غلظت نمک و دما و کاهش میزان pH خواص ضدباکتریایی اسانس نعناع افزایش یافت. بنابراین با توجه به نتایج بدستامده می توان گفت که از اسانس نعناع می توان به عنوان یک نگهدارنده طبیعی در کنترل باکتری لیستریا مونوسیتوژنز استفاده نمود.

استفاده از محرک های زیستی با هدف دستیابی به افزایش کیفیت و پایداری عملکرد از اهمیت زیادی برخودار است. به همین منظور آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی کرج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 10 تیمار و 3 تکرار بر روی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago psyllium L.) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محرک های زیستی (کادوستیم، فسنوترن، هیومی فورته، آمینول فورته) در دو سطح 0.75 و 1.5 لیتر در هکتار، کود شیمیایی NPK (70 کیلوگرم در هکتار) و تیمار شاهد (بدون کاربرد محرک های زیستی و کود شیمیایی) بود. نتایج نشان داد که تیمارهای اعمال شده بر تعداد ساقه های جانبی، تعداد سنبله در بوته، تعداد بذر در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بذر و میزان موسیلاژ (p<0.01)، ارتفاع بوته، عرض سنبله، تعداد بذر در سنبله و عملکرد خشک اندام هوایی (p<0.05) اثر معنی داری داشت و بر طول سنبله اثر معنی داری را نشان ندادند. بیشترین ارتفاع بوته، تعداد ساقه های جانبی و عملکرد ماده خشک اندام هوایی در تیمار کادوستیم 1.5 لیتر در هکتار، بیشترین عرض سنبله و تعداد بذر در سنبله توسط تیمار فسنوترن 1.5 لیتر در هکتار حاصل شد. بالاترین وزن هزاردانه در تیمارهای کادوستیم و فسنوترن 1.5 لیتر در هکتار و بیشترین تعداد سنبله در بوته و بذر در بوته در تیمار کود کامل شیمیایی مشاهده شد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه (445 و 149 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در تیمارهای فسنوترن و هیومی فورته 0.75 لیتر در هکتار و بیشترین و کمترین میزان موسیلاژ (27.86% و 21.26%) به ترتیب در تیمارهای آمینول فورته و کادوستیم 1.5 لیتر در هکتار مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که با مصرف محرک های زیستی می توان مصرف کودهای شیمیایی را کاهش داد که حرکتی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی های زیستی می باشد.

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف ژل آلوئه ورا، پروبیوتیک و آنتی بیوتیک بر روی عملکرد، پاسخ ایمنی و خصوصیات کیفی تخم مرغ مرغ های تخم گذار، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با شش جیره آزمایشی و چهار تکرار و هر تکرار 12 قطعه، جمعا بر روی 288 قطعه مرغ تخم گذار سویه های لاین در سن 29 هفتگی به مدت 84 روز با جیره های متوازن اجرا شد. جیره های آزمایشی به ترتیب: 1- جیره شاهد (بدون افزودنی)، 2- جیره شاهد + آنتی بیوتیک (ویرجینیامایسین) 80 میلی گرم/کیلوگرم خوراک، 3- جیره شاهد + 1.5% ژل آلوئه ورا، 4- جیره شاهد + 3% ژل آلوئه ورا، 5- جیره شاهد + 0.05% پروبیوتیک و 6- جیره شاهد + 0.1% پروبیوتیک بودند. نتایج نشان داد، اثر سطوح مختلف ژل آلوئه ورا و پروبیوتیک بر روی ضریب تبدیل غذایی، درصد تولید و وزن توده تخم مرغ در کل دوره معنی دار بود (P<0.05). بهترین ضریب تبدیل غذایی مربوط به جیره آزمایشی حاوی پروبیوتیک بوده که در مقایسه با سایر گروه های آزمایشی و گروه شاهد تفاوت معنی داری بین آنها مشاهده گردید (P<0.05). در جیره های آزمایشی بر روی خصوصیات کیفی تخم مرغ (وزن پوسته، استحکام پوسته، رنگ زرده، واحدها، وزن مخصوص تخم مرغ و ضخامت پوسته) در مقایسه با گروه شاهد از نظر آماری اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. جیره آزمایشی حاوی 0.1% پروبیوتیک در مقایسه با سایر گروه های آزمایشی سبب کاهش کلسترول خون گردید (P<0.05) در تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC)، تیتر آنتی بادی علیه بیماری نیوکاسل، ایمنوگلوبیولین های IgM و IgG با گروه شاهد اختلاف معنی داری مشاهده گردید (P<0.05). بالاترین تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفند (SRBC) مربوط به گروه آزمایشی پروبیوتیک بوده، در صورتی که بالاترین تیتر آنتی بادی بر علیه نیوکاسل مربوط به گروه آزمایشی ژل آلوئه ورا بوده که در مقایسه با سایر گروه های آزمایشی و گروه شاهد تفاوت معنی دار بود (P<0.05). جیره آزمایشی حاوی 0.1% پروبیوتیک در مقایسه با گروه شاهد سبب کاهش کلسترول خون گردید (P<0.05).

میوه گیاه دارویی نسترن کوهی (Rosa canina L.) حاوی مواد موثره ارزشمندی مانند کاروتنوئیدها است. در این تحقیق به منظور تعیین میزان کاروتنوئیدها و لیکوپن میوه نسترن کوهی در رویشگاه های مختلف کشور و اطلاع از میزان تنوع این ترکیب ها، از 60 منطقه ایران طی سال های 1391-1389 میوه گیاه جمع آوری شد. برای تعیین کاروتنوئید کل و لیکوپن، جذب در طول موج های 450 و 503 نانومتر به وسیله دستگاه اسپکتروفوتومتر قرائت شد. میزان کاروتنوئید کل میوه بین0.195-1.097 (mg/g FW) متغیر بود. بیشترین و کمترین میزان کاروتنوئید به ترتیب از مناطق IR34 و IR9 بدست آمد. میزان لیکوپن میوه بین0.029-0.32 (mg/g FW) بود و IR45 و IR9 به ترتیب بیشترین و کمترین میزان لیکوپن را داشتند. البته تفاوت در میزان کاروتنوئید کل و لیکوپن میوه در مناطق مورد مطالعه معنی دار بود (P<0.05). ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین میزان کاروتنوئید کل و لیکوپن میوه در مناطق مختلف همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت (r=0.726). توده های نسترن کوهی مناطق مختلف در سه گروه خوشه بندی شدند. نتایج این پژوهش می تواند در پژوهش های اصلاحی نسترن کوهی در آینده مورد استفاده قرار گیرد.