مدیریت اطلاعات سلامت
سال:1390 | دوره:8 | شماره:4 (پیاپی 20) |تعداد مقالات:25

مقدمه: دسترسی عادلانه به خدمات پایه سلامت با حداقل کیفیت و هزینه قابل پرداخت حق مسلم هر شهروند است و در هر کشور دولت موظف است که این خدمات را به شکلی عادلانه در اختیار شهروندان قرار دهد. تجارت بین المللی خدمات سلامت بر موازنه بین توزیع عادلانه این خدمات، ایجاد انگیزه برای افزایش کارایی نظام سلامت و مدیریت منابع محدود مالی دولت ها تاثیر قابل توجهی می گذارد و پیامدهای مثبت یا منفی برای نظام سلامت و جامعه به همراه می آورد. در این مقاله ضمن معرفی الگوهای مختلف تجارت خدمات سلامت، به فرصت ها و چالش های حاصل از این نوع تجارت در کشورهای منتخب در منطقه آسه آن به منظور آشنایی سیاست گذاران و دست اندرکاران صنعت سلامت ایران با این نوع از تجارت و استفاده از آن در تصمیم گیری ها و مطالعات آینده پرداخته شده است.روش بررسی: این مقاله حاصل بخشی از یک پژوهش توصیفی - تطبیقی (در مقطع زمانی 89-1387) و کاربردی در زمینه تجارت بین المللی خدمات سلامت است و اطلاعات مورد نیاز در این مقاله از طریق مطالعه منابع دیجیتال و چاپی گردآوری شده است. جامعه پژوهش سه کشور عضو «آسه آن» شامل مالزی، سنگاپور و تایلند را دربر گرفته، از داده های گردآوری شده به منظور ارایه تصویری کلی از وضعیت تجارت بین المللی خدمات سلامت در منطقه فوق و مقایسه فرصت ها و چالش های این تجارت استفاده شده است.یافته ها: تجارت بین المللی خدمات سلامت در قالب چهار روش کلی عرضه برون مرزی خدمات سلامت از راه دور، دریافت خدمات در خارج از کشور (گردشگری سلامت)، حضور تجاری (سرمایه گذاری مستقیم خارجی) و مهاجرت موقت اشخاص حقیقی (متخصصین سلامت) انجام شده در کشورهای مورد مطالعه می باشد و فرصتی برای کسب درآمد ارزی و ارتقای سطح کیفیت خدمات موجود و چالش هایی در زمینه رقابت با سایر کشورها و نیز در ارتباط با دسترسی و فراهم بودن خدمات مورد نیاز جامعه تحت پوشش است، در نتیجه افزایش تقاضای داخلی و کمبود منابع انسانی در بخش سلامت ایجاد می کند.نتیجه گیری: مهمترین چالش های توسعه تجارت خدمات سلامت در منطقه آسه آن، تسریع در اعتباربخشی مراکز ارایه خدمات، قابلیت انتقال بیمه ها، حمایت از بخش خصوصی، همکاری بخش دولتی و خصوصی و توسعه تجارت بر اساس مزیت های نسبی هر کشور در راستای توسعه بخش سلامت است.

مقدمه: امروزه مدیریت دانش یکی از عوامل موثر در موفقیت سازمان ها و کسب مزایای رقابتی به شمار می آید. هدف پژوهش حاضر، تعیین وضعیت ارکان مدیریت دانش در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود.روش بررسی: روش پژوهش از نوع توصیفی - مقطعی بود و از نظر هدف، نیز جنبه کاربردی داشت. جامعه آماری را 30 نفر از مدیران ارشد ده بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1388 تشکیل می دادند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه پژوهشگر ساخته در طیف پنج گزینه ای لیکرت با روایی مورد تایید خبرگان و پایایی (Cronbach’s alpha) 0.874 استفاده گردید. در پایان اطلاعات حاصل با استفاده از شاخص های آمار توصیفی (میانگین، میانه و واریانس) مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: اطلاعات به دست آمده از مدیریت دانش، حاکی از آن است که به ترتیب نشر دانش (3.64)، ارزیابی دانش (3.48)، کاربرد دانش (3.41)، مشارکت دانش (3.34) و در آخر خلق دانش (3.19) میانگین نمرات بالایی را کسب کرده اند. در پایان امتیاز مدیریت دانش 3.4 ارزیابی شد.نتیجه گیری: با توجه به طیف امتیازات لیکرت، وضعیت مدیریت دانش بالاتر از متوسط و به نسبت مطلوب بوده است. همچنین با توجه به نتایج به دست آمده، توجه به مشارکت و خلق دانش ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: امروزه به دلیل افزایش هزینه های بخش بهداشت و درمان، برای مقایسه عملکرد بیمارستان ها و اندازه گیری کارایی آنها تلاش های زیادی می شود. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی کارایی نسبی بیمارستان های قم (دولتی و غیر دولتی) در سال 1386 و با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی داده ها (DEA یا Data envelopment analysis) بود.روش بررسی: تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از دسته مطالعات تحلیلی بود، جامعه آماری شامل تمام بیمارستان های قم (8 بیمارستان) بود و از آنجا که در این تحقیق از داده های واقعی و آمارهای عملکردی بیمارستان ها بهره گرفته شد، بررسی روایی و پایایی موضوعیت نداشت. متغیرهای ورودی شامل تعداد پزشک عمومی، تعداد پزشک متخصص، تعداد پیراپزشک و تعداد تخت فعال و متغیرهای خروجی شامل تعداد بیمار بستری شده و تعداد بیمار سرپایی بودند. ابتدا با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP یاAnalytical hierarchy process ) متغیرهای ورودی به دو متغیر تعداد پزشک و تعداد تحت فعال کاهش یافتند، سپس با دو روش CCR (بازده نسبت به مقیاس ثابت (CRS یا Constant returns to scale)) و روش BCC (بازده نسبت به مقیاس متغیر (VRS یا Variable returns to scale)) و در حالت ورودی محور به ارزیابی کارایی نسبی بیمارستان های قم در سال 1386 پرداخته شد و ضمن مشخص کردن بیمارستان های ناکارا، با استفاده از مدل اندرسون - پیترسون (AP یاAnderson-Peterson ) بیمارستان های کارا نیز رتبه بندی شدند. برای انجام محاسبات از نرم افزارهای Expert Choice، Win 4 Deap و DEA- Master استفاده گردید.یافته ها: در روش CCR،3  بیمارستان کودکان فاطمی، ایزدی و حضرت زهرا کارا و 5 بیمارستان حضرت ولیعصر، حضرت معصومه، نکویی، کامکار و گلپایگانی ناکارا شناخته شدند و رتبه بندی نهایی بیمارستان ها به صورت زیر گردید: 1. حضرت زهرا 2. کودکان فاطمی 3. ایزدی 4. حضرت ولیعصر 5. حضرت معصومه 6. نکویی 7. کامکار و 8. گلپایگانی. در روشBCC ، 4 بیمارستان حضرت ولیعصر، حضرت زهرا، کودکان فاطمی و ایزدی کارا و 4 بیمارستان حضرت معصومه، نکویی، کامکار و گلپایگانی ناکارا شناخته شدند و رتبه بندی نهایی بیمارستان ها به صورت زیر گردید: 1. حضرت زهرا 2. حضرت ولیعصر 3. ایزدی 4. کودکان فاطمی 5. حضرت معصومه 6. نکویی 7. کامکار و 8. گلپایگانی.نتیجه گیری: اغلب بیمارستان ها به صورت کارا عمل نمی کنند، بیمارستان های ناکارا می توانند با الگوگیری از بیمارستان هایی که به عنوان واحد مرجع شناخته شده اند و با مدیریت بهتر منابع مالی و انسانی، به مرز کارایی نزدیک شوند.

مقدمه: اطلاعات صحیح و جامع، چنانچه به موقع در اختیار مدیران قرار گیرد، خطر اتخاذ تصمیمات نادرست را به حداقل خواهد رساند. پر واضح است که در سازمان های متلاطم امروزی، سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS یاHospital information system ) می تواند نقش مهمی را ایفا نماید. این پژوهش با هدف ارزیابی مدیران و کاربران شبکه در خصوص تاثیر سیستم اطلاعات مدیریت بیمارستانی بر عملکرد و فرایندهای کار بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود در سال 1387 انجام شد.روش بررسی: این پژوهش کاربردی است که به شیوه توصیفی - مقطعی انجام شد. با توجه به محدود بودن کاربران و مدیران (142 نفر) و نیاز به اطلاعات دقیق، تمام نمونه ها به روش سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند و پرسشنامه ای حاوی 27 سوال (7 سوال عمومی و 20 سوال تخصصی) در اختیار آنان قرار گرفت که به صورت خودایفا تکمیل گردید. اعتبار پرسشنامه به روش علمی تایید و پایایی آن برابر 0.879 بود. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS16  استفاده گردید و نتایج به صورت جداول و نمودار نمایش داده شد.یافته ها: 33.1 درصد از افراد مورد مطالعه مرد و 66.9 درصد زن بودند. 64.6 درصد افراد دارای مدارک تحصیلی لیسانس و بالاتر و 35.4 درصد دارای مدارک تحصیلی پایین تر بودند. 9.2 درصد از افراد منشی، 8.5 درصد بهیار، 57.7 درصد پرستار، 6.9 درصد سرپرستار بودند و 17.7 درصد را سایر رشته ها مانند اتاق عمل، مامایی، رادیولوژی و علوم آزمایشگاهی تشکیل می دادند. میانگین نمرات کلی (71.92 از 100) حاکی از نگرش مثبت کاربران و مدیران بود. میانگین نمرات نگرش منشی ها بیش از سایر کاربران و میانگین نمرات نگرش سرپرستاران و سوپروایزرها کمتر از سایر گروه ها بود. بین میانگین نمرات نگرش با سن، جنس، تحصیلات، مدت زمان کار با شبکه در روز و شغل رابطه معنی داری مشاهده نشد (P>0.05)؛ اما بین میانگین نمرات نگرش با سابقه کار رابطه معنی داری مشاهده گردید (P=0.02).نتیجه گیری: به منظور بهبود نگرش کلیه کاربران به خصوص مدیران (با توجه به بالا نبودن نمره نگرش)، برگزاری کارگاه های آموزشی در زمینه کاربرد تکنولوژی های نوین اطلاعات در مدیریت اثربخش و ارایه پس خوراندی از کارکرد شبکه با رویکرد، تحلیل هزینه - کارآیی، هزینه - منفعت و هزینه - اثربخشی می تواند به بهبود وضعیت فعلی کمک نماید.

مقدمه: بخش اورژانس یکی از مهمترین بخش های بیمارستان است که خدمات فوری را به بیمارانی که با شرایط ناپایدار به آن مراجعه می کنند، در تمامی طول شبانه روز و 7 روز هفته ارایه می کند. از آنجا که جدی ترین و بیشترین مراجعات بیماران به بخش اورژانس بیمارستان صورت می گیرد، چگونگی ارایه خدمات در این مراکز، نمادی از وضعیت کلی ارایه خدمات بیمارستان است. یکی از مهمترین شاخص هایی که در ارزیابی مراکز اورژانس به کار گرفته می شود، طول مدت زمانی است که بیماران برای دریافت خدمات تشخیصی و درمانی از دست می دهند. این پژوهش با هدف تعیین زمان انتظار دریافت خدمات و ارایه راهکارهای مناسب در اورژانس بیمارستان الزهرا (س) اصفهان در سال 1388 انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع مقطعی بود. برای انجام این پژوهش از مشاهده و مصاحبه استفاده شد. تعداد 97 بیمار مورد بررسی قرار گرفتند. زمان سنجی با توجه به اهداف اختصاصی با استفاده از کرنومتر، چک لیست و پرونده بیماران صورت گرفت. جهت تعیین روایی، چک لیست در اختیار استادان راهنما و مسوولین اورژانس بیمارستان قرار گرفت و مورد تایید واقع شد. تحلیل داده های پژوهش در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش شد.یافته ها: میانگین زمان انتظار از ورود به اورژانس تا ویزیت نهایی توسط پزشک اسکرین 8.41±5.19 دقیقه بود؛ که در حدود 74.2 درصد بیماران کمتر از 10 دقیقه در انتظار بوده اند. میانگین زمان انتظار از ورود تا چک دستور توسط پرستار ادمیت به منزله آغاز اولین اقدام بالینی، 48.72±42.53 دقیقه طول کشیده است. میانگین زمان انتظار از ثبت دستور پزشک تا پذیرش در واحد پاراکلینیکی به صورت کلی (شامل نوار قلب، رادیوگرافی، سی تی اسکن، سونوگرافی و آزمایش) 59.2±46.26 دقیقه بوده است. آزمون t در رابطه با نوع بیماری (داخلی، جراحی) در نوار قلب (P=0.02) و سونوگرافی (P=0.04) رابطه معنی دار نشان داد. میانگین مدت زمان اقامت بیماران در اورژانس هم 353.1±249.2 دقیقه بود که اقامت 39 درصد بیماران کمتر از 4 ساعت در اورژانس طول کشیده است.نتیجه گیری: با توجه به آنکه ویزیت پزشک اسکرین بدون اولویت بندی خاصی برای بیماران انجام می شد؛ از این رو استقرار یک سیستم تریاژ در اورژانس بیمارستان الزهرا (س) ضرورت دارد. مقایسه میانگین زمان های به دست آمده برای انجام خدمات پاراکلینیک نشان دهنده فاصله زیاد وضع موجود با استاندارد است که نیاز جدی به اصلاح فرایند در زمینه خدمات پاراکلینیک را متذکر می شود. برای پیشگیری از بروز مشکل ازدحام و رفع آن، لازم است اقدامات مناسبی انجام گیرد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: اولویت بندی تخت ها برای بستری بیماران اورژانس و غیر اورژانس، تعیین مسوول هماهنگی پذیرش ها، اعمال قانون 30 دقیقه ای، ایجاد واحد نگهداری موقت، پذیرش مستقیم بیماران، بازنگری علمی در تعداد تخت های ICU و CCU.

مقدمه: مجموعه گستری به عنوان فرایندی که نقاط قوت و ضعف مجموعه یک کتابخانه را بر حسب نیازهای اطلاعاتی کاربران شناسایی می کند، در مدیریت سیستم های اطلاعاتی نقش اساسی ایفا می کند. پژوهش حاضر، ضمن مقایسه روند اجرای فعالیت های مرتبط با حوزه مجموعه گستری در کتابخانه های دو دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان و شناسایی مشکلات اجرایی مدیران این کتابخانه ها در زمینه مجموعه گستری، به ارایه پیشنهادهایی در جهت بهینه سازی روند اجرای فرایند مجموعه گستری این کتابخانه ها پرداخته است.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی بوده و به صورت پیمایشی در سال 1388 صورت پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل 2 کتابخانه مرکزی، 15 کتابخانه دانشکده ای، 12 کتابخانه متعلق به گروه های آموزشی، 10 کتابخانه مراکز آموزشی درمانی و 1 کتابخانه وابسته به مراکز علمی تحقیقاتی می شد؛ که زیر نظر این دو دانشگاه به فعالیت می پرداختند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از توزیع پرسشنامه در میان کلیه مدیران کتابخانه های مذکور (40 کتابخانه) و مصاحبه با مسوولان کتابخانه های مرکزی دو دانشگاه گردآوری شد. به منظور سنجش روایی پرسشنامه مذکور، از روش روایی صوری و محتوایی استفاده گردید و پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach’s alpha (86 درصد) محاسبه شد و تحلیل داده ها نیز با کمک روش های آماری توصیفی و استنباطی(Chi square test)  و نرم افزارهای آماری SPSS15 و Excel صورت پذیرفت.یافته ها: در بیش از 70 درصد از کتابخانه های دو دانشگاه، تنها کمتر از 25 درصد منابع مورد نیاز، از طریق روش های دیگری جز خرید منابع تامین می شد. تنها 17.5 درصد از کتابخانه های مذکور دارای خط مشی های مکتوب مجموعه گستری بودند و مشکلات آنها در حوزه مجموعه گستری، در دو مقوله تدوین و به کارگیری خط مشی های مکتوب بود.نتیجه گیری: با توجه به مشکلات کتابخانه های جامعه پژوهش در تدوین خط مشی های مجموعه گستری، به منظور بهینه سازی این فرایند، در این پژوهش الگویی جهت تدوین خط مشی مکتوب مجموعه گستری در کتابخانه های مذکور ارایه می گردد.

مقدمه: با گسترش دانش و اطلاعات در کلیه زمینه های علمی، هر دانشجو، استاد و محقق، جهت رفع نیاز اطلاعاتی خود به برخورداری از برخی مهارت ها و دانش ها نیاز دارد که یکی از آنها سواد اطلاعاتی می باشد. این مقاله به تعیین و مقایسه سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز - شاخه آبادان پرداخت و همچنین تاثیر برخی متغیرهای جمعیت شناختی و مدت زمان حضور دانشجویان در دانشگاه بر سطح سواد اطلاعاتی آنان را معین کرد.روش بررسی: این پژوهش از نوع پیمایشی - توصیفی بود و در سال تحصیلی 88-1387 انجام گردید. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته با الگوگیری از پرسشنامه های موجود در این زمینه بود. جامعه آماری پژوهش شامل 222 نفر دانشجویان واحد بین الملل و دانشکده پرستاری آبادان بود که به علت تعداد محدود جامعه آماری، نمونه گیری انجام نشد. در این پژوهش، با قرار دادن نسخه ای از پرسشنامه در اختیار تعداد 5 تن از استادان گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهید چمران و استفاده از نظر مشاور آماری مربوط، روایی پرسشنامه تایید گردید. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از Cronbach's alpha محاسبه و برابر 0.89 تعیین شد که نشان دهنده بالا بودن پایایی پرسشنامه بود. جهت جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ها در کلاس درس توزیع و در همان مکان جمع آوری گردید. در تحلیل یافته ها از نرم افزار آماری SPSS13 استفاده شد. در تحلیل توصیفی از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار و در تحلیل استنباطی از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA)، آزمون t و آزمونTukey  استفاده گردید و برای تعیین رابطه بین متغیرهای مورد مطالعه، از آزمون ضریب همبستگی Spearman استفاده شد.یافته ها: دانشجویان واحد بین الملل از سواد اطلاعاتی بیشتری نسبت به دانشجویان پرستاری برخوردار بودند، اما در مجموع، جامعه مورد مطالعه از سطح سواد اطلاعاتی «متوسط» برخوردار بود. دانشجویان مورد مطالعه در یافتن منابع اطلاعاتی مورد نیاز خود در کتابخانه، استفاده از رایانه و تجهیزات جانبی آن، اعتماد به نفس هنگام جست و جوی اطلاعات، ارزیابی اطلاعات بازیابی شده، رضایت از نتایج جست و جو و توانایی درخواست کمک از کتابدار، در سطح «متوسط» قرار داشتند، ولی در یافتن اطلاعات مورد نیاز خود در اینترنت و استفاده از عملگرهای منطقی در سطح «کم» قرار داشتند. در این جامعه، کتاب بیشتر از سایر منابع اطلاعاتی مورد استفاده قرار می گرفت و در بین کانال های اطلاعاتی، از شبکه های اطلاعاتی استفاده بیشتری می شد.نتیجه گیری: با توجه به اینکه سواد اطلاعاتی جامعه مورد مطالعه در سطح متوسط قرار دارد، برنامه ریزی جهت ارایه آموزش های لازم در راستای ارتقای سواد اطلاعاتی این جامعه لازم به نظر می رسد.

مقدمه: نسخه وسیله ارتباطی بین پزشک، داروساز و بیمار است و عدم رعایت اصول ثبت نسخه نویسی در آن موجب مصرف نا به جای دارو، عدم استفاده کامل از داروهای تجویزی تداخلات دارویی و افزایش عوارض احتمالی می گردد. این تحقیق به منظور تعیین میزان رعایت اصول ثبت نسخه نویسی در نسخ بیمه خدمات درمانی شهر کاشان صورت پذیرفت.روش بررسی: مطالعه به صورت توصیفی روی 1500 نسخه بیماران سرپایی بیمه خدمات درمانی سال 1386 شهر کاشان، که به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب گردیدند، انجام پذیرفت. در هر نسخه موارد مربوط به خوانایی، شکل و دستور دارو، اطلاعات هویتی پزشک و بیمار از نسخ استخراج و در چک لیست تهیه شده بر اساس دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت ثبت شد. برای هر نسخه امتیازی بین 21-0 تعیین شد که به 5 بازه بسیار ضعیف، ضعیف، متوسط، خوب و بسیار خوب تقسیم شد و سپس با آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نسخ شامل 5245 قلم دارو بود. 4661 قلم دارو (88.86 درصد) خوانا بود. در 3807 قلم دارو (72.58 درصد) شکل دارویی، در 2750 قلم دارو (52.44 درصد)، دستور دارویی ثبت شده بود. وضعیت اصول ثبت نسخه نویسی با میانگین امتیاز 15.01 در محدوده خوب قرار گرفت، که کمترین امتیاز در نسخ متخصصان پوست (12.18) و بیشترین آن در متخصصان روان پزشکی (16.29) مشاهده شد.نتیجه گیری: وضعیت اصول ثبت نسخه نویسی پزشکان خوب است، اما ثبت دستورات دارویی توجه بیشتری را می طلبد. به کارگیری نرم افزارهای کامپیوتری نسخه نویسی در مطب ها، تهیه فرم های جدید با محل های مشخص جهت اطمینان از ثبت کامل اطلاعات، واحد های بیشتر و آموزش عملی نسخه نویسی جهت دانشجویان پزشکی و تداوم برنامه های بازآموزی جهت پزشکان پیشنهاد می گردد.

مقدمه: نظر به اهمیت نقش کاربران در موفقیت یا شکست یک سیستم اطلاعات بیمارستانی و همچنین سهم شرکت های نرم افزاری به عنوان عرضه کننده «خدمات سیستم های اطلاعاتی» نه فقط «فروشنده محصولات»، این مطالعه با هدف ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی بر اساس نیازهای کاربران در ایران انجام شده است.روش بررسی: از طریق یک مطالعه توصیفی، 5 شرکت که بیشترین نقش را در عرضه نرم افزارهای سیستم اطلاعات بیمارستانی در مراکز آموزشی درمانی داشتند، انتخاب شدند. نرم افزارهای (Hospital Information System) HIS با استفاده از چک لیست و از طریق مشاهده در 8 بیمارستان بر اساس معیارهای تعیین شده، مورد ارزیابی قرار گرفتند. چک لیست اولیه بر اساس نوشته جات و کاتالوگ / بروشور شرکت های عرضه کننده نرم افزار HIS تهیه شد و طبق دیدگاه کاربران و متخصصین، مورد ویرایش قرار گرفت. جهت تامین پایایی چک لیست، مطالعه پایلوتی انجام شد تا نرم افزارهای HIS را مورد ارزیابی قرار دهد. جهت تعیین روایی چک لیست نیز از شیوه آزمون - بازآزمون استفاده شد. داده ها از طریق مشاهده مستقیم، مصاحبه با کاربر و مسوول واحد IT بیمارستان جمع آوری شد و به وسیله آمار توصیفی و نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نرم افزار شرکت طراحان بوعلی با 67 درصد، بیشترین نیاز کاربران را برآورده نموده است. هر چند همین شرکت انتظارات کاربران را به صورت متناسب تامین نمی کرد؛ مدارک پزشکی (74.5 درصد)، داروخانه (58.6 درصد)، آزمایشگاه (74.5 درصد)، پرستاری (23.3 درصد) و مالی (65.4 درصد). حداقل نیاز کاربران (29 درصد) توسط شرکت نرم افزار میکروافزار قشم برآورده شده است. اگر چه بیشترین نیاز کاربران در بخش های داروخانه (58.6 درصد)، آزمایشگاه (69 درصد) و پرستاری (60 درصد) توسط همین شرکت تامین شده است.نتیجه گیری: هیچ یک از نرم افزارهای مورد ارزیابی، نیاز کاربران را به طور کامل در کلیه بخش ها برآورده نمی کنند. شکست در برآوردن انتظارات کاربران در این سیستم ها را می توان به مشارکت ضعیف کاربران در طراحی این سیستم ها نسبت داد؛ شاید بتوان اذعان داشت که طراحی سیستم های اطلاعاتی در کشورمان هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد. از این رو با توجه به اهمیت نقش کاربر در موفقیت سیستم اطلاعاتی، به کارگیری رویکرد های جامع جهت طراحی این سیستم ها بر اساس اهداف و فرایندهای سازمان و نیاز کاربر ضرورری به نظر می رسد.

هدف از این مقاله شناسایی مشکلات مجله ‏های ایرانی و دلایل عدم نمایه‏ سازی و چکیده ‏نویسی آنها توسط پایگاه‏ های اطلاعاتی خارجی و موتورهای جستجو و در نهایت ارایه راه کارهایی برای بهبود وضعیت موجود به منظور حضور بهتر مجله‏ های علمی ایرانی در عرصه جهانی بود. این مطالعه از نوع توصیفی و مرور وضعیت موجود است. یکی از دلایلی که مجله‏ های ایرانی زیاد به آنها استناد نمی‏ شود، این است که این مجله‏ ها امکان پخش در سطح جهان را ندارند و چکیده مقاله ‏های منتشر شده در مجله‏ های ایرانی در پایگاه‏ های اطلاعاتی که اغلب توسط آمریکا و انگلیس هدایت می ‏شوند، نمایه ‏سازی نمی ‏شوند. بنابراین، باید هر مجله یک وبگاه ویژه خود داشته باشد و فهرست مندرجات آخرین مقاله ‏های منتشر شده در شماره تازه را برای گروه‏ های بحث تخصصی منطقه ‏ای و جهانی ارسال کند و روی وب نوشت ‏ها و وبگاه ‏های دیگر خبر رسانی کند، تا تعداد خوانندگان مجله زیاد شود و جلب توجه نمایند. این مقاله نشان می‏ دهد که انتشار یک مجله بدون رعایت استانداردهای انتشار مجله ‏های علمی موجب خواهد شد تا آن مجله در پایگاه ‏های اطلاعاتی خارجی نمایه‏ سازی نشود. قابل ذکر است که نمایه ‏سازی یک مجله در پایگاه‏ های اطلاعاتی خارجی نشان دهنده اعتبار علمی و جهانی بودن دامنه موضوعی آن مجله است.

مقدمه: سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS یاHospital Information System ) سیستمی کامپیوتری است که از آن به عنوان ابزار الکترونیکی مدیریت اطلاعات بیمار استفاده می شود و نقش مهمی در زمینه ارایه خدمات مراقبت سلامت با کیفیت ایفا می کند. از این رو رضایت کاربران نسبت به کیفیت HIS بسیار مهم است و در توسعه و تکامل سیستم بسیار موثر می باشد. این مطالعه با هدف شناسایی میزان رضایت کاربران نسبت به کیفیت سیستم اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه انجام شد.روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی بود که به روش توصیفی - مقطعی در سال 1386 انجام شد. جامعه پژوهش را 80 کاربر مجهز به HIS دو بیمارستان کرمانشاه تشکیل می داد. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری ساده و در دسترس استفاده شد و گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه انجام گرفت. روایی و پایایی پرسشنامه به طریق اعتبار محتوا و آزمون - بازآزمون (r=0.80) بررسی گردید. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و نرم افزار SPSS صورت گرفت.یافته ها: داده ها نشان داد که 39.3 درصد کاربران نسبت به کیفیت رابط های HIS، 36.9 درصد کاربران نسبت به کیفیت وظایف HIS و 38.2 درصد کاربران نسبت به کیفیت اطلاعات HIS راضی بودند و نیز 30.4 درصد کاربران نسبت به عملکرد HIS تا حدی راضی بودند. در کل، 34.9 درصد کاربران از کیفیت HIS راضی بودند.نتیجه گیری: به طور کلی علل پایین بودن میزان رضایت کاربران (34.9 درصد) نسبت به کیفیت HIS، کمبود یا فقدان آموزش HIS به کاربران، فقدان کادر درمان در تیم پشتیبان HIS و عدم حذف کامل فرایند های دستی یا انجام کامل بعضی از فرایندها به صورت دستی بود.

مقدمه: به منظور تامین نیازهای بهداشتی و درمانی روستاییان، سازمان بیمه خدمات درمانی کشور طرحی را تصویب نمود که به موجب آن، بیمه درمان روستاییان در سال 1384 به اجرا در آمد. در این پژوهش تلاش گردید که طرح بیمه درمان روستاییان با استفاده از شاخص مربوط به وضعیت عمومی عدالت مورد ارزیابی قرار گیرد.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحلیلی بود که در آن، جهت ارزیابی طرح بیمه درمان روستاییان کشور بر اساس وضعیت عمومی عدالت، از روش مقایسه ای و از شاخص متوسط هزینه بهداشتی و درمانی خانوارهای روستایی به تفکیک استان های مختلف در سه سال 1383 (سال پیش از اجرای طرح)، 1385 و 1386 (سال های پس از اجرای طرح) استفاده گردید.یافته ها: با اجرای طرح بیمه درمان روستاییان، انتظار می رفت که متوسط هزینه های بهداشتی و درمانی خانوارهای روستایی (به عنوان یکی از شاخص ها برای ارزیابی این طرح بر اساس وضعیت عمومی عدالت) کاهش قابل ملاحظه ای یابد، اما ارزیابی های صورت گرفته در این پ‍‍‍‍‍ژوهش نشان داد که طرح بیمه درمان روستاییان تاثیر قابل توجهی بر کاهش متوسط این هزینه ها و در نتیجه در بهبود وضعیت عمومی عدالت نداشته است.نتیجه گیری: با توجه به اینکه یکی از عمده ترین انتظارات از اجرای طرح بیمه درمان روستاییان، بهبود در وضعیت عمومی عدالت در جامعه روستایی کشور می باشد، این پژوهش نشان خواهد داد که بهبود قابل ملاحظه ای در وضعیت عمومی عدالت با اجرای این طرح به دست نیامده است.

مقدمه: دانش به عنوان ضروری ترین امتیاز شغلی، مهمتر از تاسیسات و تجهیزات است. در شرایطی که بسیاری از شرکت ها یا باید به نوآوری بپردازند و یا از صحنه رقابت محو شوند، توانایی یادگیری، سازگاری و تغییر، مهمترین اصل ادامه حیات تلقی می شود. از این رو این مقاله با هدف ارزیابی عملکرد بیمارستان هاشمی نژاد بر اساس معیار سنجش، تحلیل و مدیریت دانش الگوهای آموزش و بهداشت - درمان Malcolm Baldrige در سال 1386 انجام گردیده است.روش بررسی: این پژوهش مطالعه ای توصیفی - مقطعی بود. ابزار گردآوری داده ها، چک لیست استاندارد و جهانیMalcolm Baldrige  (ویرایش 2006) بود. لازم به ذکر است که این الگو، جهانی است و پایایی و روایی آن از پیش تعیین شده است. محیط پژوهش، بیمارستان شهید هاشمی نژاد بود که یک بیمارستان آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران است. روش گردآوری داده ها، مصاحبه با مدیران ارشد بیمارستان، مشاهده مستندات و تکمیل چک لیست های مربوط بوده است. داده های به دست آمده به صورت کیفی تحلیل شدند.یافته ها: عملکرد بیمارستان هاشمی نژاد بر مبنای معیار مدیریت دانش، از مجموع 90 امتیاز کل این معیار، در حیطه درمان 40 امتیاز (44 درصد) و در حیطه آموزش 18 امتیاز (20 درصد) را به خود اختصاص داد. از 40 امتیاز کسب شده در حیطه درمان، 21 امتیاز (52.5 درصد) مربوط به معیار سنجش، تحلیل و بازنگری عملکرد سازمانی و 19 امتیاز (47.5 درصد) نیز متعلق به معیار مدیریت دانش و اطلاعات بود. در حیطه آموزش از 18 امتیاز کسب شده، 14 امتیاز (78 درصد) مربوط به معیار سنجش، تحلیل و بهبود عملکرد سازمانی و 4 امتیاز (22 درصد) دیگر نیز مربوط به معیار مدیریت اطلاعات، تکنولوژی اطلاعات و دانش بود.نتیجه گیری: طبق روش Likert، عملکرد این بیمارستان در حیطه درمان در رده متوسط قرار گرفت و در حیطه آموزش امتیاز ضعیفی را کسب نمود. این امر نشان دهنده لزوم توجه هر چه بیشتر به مدیریت دانش به خصوص، در حیطه آموزش است. بر این اساس، تدوین برنامه ای کارا و اثربخش جهت ارتقای مدیریت دانش در این بیمارستان ضروری به نظر می رسد. بر مبنای نتایج پژوهش، الگویMalcolm Baldrige ، می تواند به عنوان الگوی جامع برای ارزیابی عملکرد موسسات آموزشی درمانی در حوزه مدیریت دانش مورد استفاده قرار گیرد. یافته های پژوهش، لزوم توجه هر چه بیشتر بیمارستان فوق به مدیریت دانش به خصوص در حیطه آموزش را نشان می دهد.

مقدمه: یکی از جلوه های مناسبات انسانی، تعامل انسان ها با یکدیگر است. مهمترین نکته ای که در ارتباطات و مناسبات بین انسان ها مطرح است، اتخاذ بهترین راه و روش برای تعامل بهتر، ترغیب بیشتر و نفوذ در دیگران است. یکی از جنبه های بسیار مهم رفتار اجتماعی متقابل، نفوذ اجتماعی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین مولفه های نفوذ اجتماعی مدیران گروه از دید اعضای هیات علمی و ارتباط آن با متغیرهای جمعیت شناختی در دانشگاه علوم پزشکی در سال 88-1387 بود.روش بررسی: نفوذ اجتماعی شامل یازده مولفه می باشد.روش مورد استفاده جهت انجام این پژوهش، روش توصیفی - همبستگی و جامعه آماری عبارت از کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 88-1387 شامل 645 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم، 104 نفر از اعضای هیات علمی به عنوان نمونه، انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد نفوذ اجتماعی از yukl، شامل 44 گویه در مقیاس پنج درجه با توجه به ویژگی های جمعیت شناختی (جنسیت، تاهل، سن، تحصیلات و سابقه مدیریت) تنظیم گردید و ضریب پایایی آن 0.83 به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون آماری ضریب همبستگی Cramer استفاده شد.یافته ها: نتایج حاصل از آزمون ضریب همبستگی نشان داد که بین هیچ کدام از مولفه های نفوذ و خصوصیات دموگرافیک به غیر از سابقه مدیریت، رابطه معنی داری وجود ندارد.نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت هر چه سابقه مدیریت در میان اعضای هیات علمی بیشتر باشد، میزان استفاده از مولفه های نفوذ توسط مدیران بیشتر است.

مقدمه: خدمات مشاوره و تست اختیاری (VCT یاVoluntary counseling and testing ) برای تشخیص عفونتHIV (Human immunodeficiency virus) ، از جمله خدمات محرمانه ای است که در اختیار افراد جامعه قرار داده می شود. هدف این پژوهش، ارایه الگوی سیستم مدیریت اطلاعات منطقه ای برای خدمات فوق بود.روش بررسی: پژوهش حاضر کاربردی و از دسته مطالعات توصیفی بود. در این پژوهش ابتدا وضعیت موجود سیستم اطلاعات منطقه ای VCT در ایران در سال 1388 بررسی شد. سپس به بررسی سیستم مدیریت اطلاعات منطقه ای VCT در کشورهای منتخب پرداخته شد و بر اساس نیاز کشور، الگوی پیشنهادی برای ایران طراحی و با استفاده از تکنیک دلفی به نظرخواهی گذاشته شد. روایی ابزارهای مربوط بر اساس روش اعتبار محتوا و پایایی آنها نیز از طریق آزمون مجدد اندازه گیری شد. تحلیل اطلاعات بر اساس مقایسه ویژگی های نظام های پیش گفت در کشورهای مورد مطالعه، به صورت تحلیل توصیفی - نظری صورت گرفت.یافته ها: در طی تحلیل وضعیت موجود در ایران و آگاهی بر فقدان یک نظام کامل، پژوهشگران الگوی نظام مدیریت اطلاعات منطقه ای VCT را بر اساس مطالعه پیشنهادهای WHO و با استفاده از تجارب آمریکا، استرالیا و بریتانیا بر اساس نیاز کشور، در چهار محور «جمع آوری و گزارش داده ها»، «شفاف سازی داده ها»، «آنالیز داده ها» و «توزیع اطلاعات» ارایه نمودند که بعد از اجرای تکنیک دلفی با 38.1 از 44 (86.6 درصد توافق)، مورد تایید واقع شد.نتیجه گیری: چون بسیاری از داده ها در مورد شیوع HIV به وسیله مراکز VCT جمع آوری می شود و اطلاعات مرتبط با مراحل و نتایج خدمات VCT می تواند نقش با ارزشی در طراحی و بهبود استراتژی های مداخلات HIV/AIDS داشته باشد و با توجه به این که شیوع HIV/AIDS در استان ها و مناطق مختلف متفاوت است، لازم است داده های VCT مربوط به هر استان شفاف سازی و آنالیز شود و منتشر گردد.

مقدمه: سلامتی یکی از نعمت های بی کران الهی است که بر انسان ارزانی گشته است. انسان برای سالم نگه داشتن خود باید تلاش نماید به خصوص در عصر کنونی که زندگی ماشینی رایج شده است. در این ارتباط پیش از رخ دادن هر گونه بیماری، لازم است آموزش هایی داده شود تا افراد سالمی در جامعه حضور داشته باشند. در این راستا پژوهش حاضر به تحلیل محتوای کتب درسی دوره راهنمایی بر اساس مولفه های آموزش سلامت از جمله بهداشت پوست، بهداشت دهان و دندان، تغذیه، ورزش و تحرک بدنی، مساله بیماری ها (ایدز)، سیگار و مواد مخدر اقدام نموده و میزان حضور هر یک از مفاهیم مذکور را در کتب درسی مورد بررسی قرار داده است.روش بررسی: روش مورد استفاده، توصیفی از نوع تحلیل محتوا با به کارگیری روش Shannon Entropy بود. واحد تحلیل نیز صفحات کتب دوره راهنمایی سال 88-1387 (متن، پرسش ها، تمرین ها و تصاویر) بود که در مجموع 15 کتاب و 1915 صفحه را شامل شد. روش تعیین روایی تحلیل محتوای پژوهش حاضر نیز بدین صورت بود که جهت انتخاب مولفه ها و شاخص های مفهوم آموزش و اطلاعات سلامت، از منابع در دسترس در این ارتباط استفاده شد. پس از استفاده از منابع متعدد، مولفه ها و شاخص های این پژوهش به تایید تعدادی از پزشکان و کارشناسان بهداشت و مسوول در امر سلامت رسید تا از نقطه نظرات آنها جهت هر چه بهتر شدن این پژوهش استفاده گردد.یافته ها: بیشترین فراوانی و ضریب اهمیت مربوط به ورزش و تحرک بدنی (14 فراوانی) و کمترین توجه به مساله سیگار و مواد مخدر (موردی مشاهده نشد) بود.نتیجه گیری: کتاب های درسی باید بر آموزش های لازم جهت آموزش سلامت و بهداشت و ارتقای آن تاکید نمایند که متاسفانه در کتاب های درسی به برخی از مولفه های اطلاعات سلامت توجه چندانی نشده است.