علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)
سال:1386 | دوره:11 | شماره:40 (ب) |تعداد مقالات:25

بیماری آتشک گلابی با عامل Erwinia amylovora یکی از بیماری های خطرناک درختان میوه دانه دار در بسیاری از مناطق دنیا می باشد که موجب نکروز شدن بافت های میزبان می گردد. این باکتری یک نکروژن تدریجی است که می تواند به تدریج با گسترش خود موجب تخریب تمام بافت های گیاه میزبان شود. در این بررسی طی بازدیدهای مکرر از مناطق کشت گلابی آستانه اشرفیه، لاهیجان و کیاشهر در استان گیلان از درختان آلوده به آتشک گلابی نمونه برداری به عمل آمد. علایم بیماری روی درختان گلابی آلوده به صورت نکروز سرشاخه ها همراه با ترشحات صمغ در بافت های آلوده بود. جهت جداسازی عوامل بیماری زای باکتریایی تعدادی از بافت های آلوده، شاخه، تنه و جوانه ها پس از شستشو و ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم 5%، و شستشوی مجدد با آب مقطر سترون در آب پپتونه له شدند. سپس 100 میکرولیتر از عصاره روی محیط های کشت روی محیط آگار مغذی سوکروز دار حاوی آنتی بیوتیک سیکلوهگزامید (50 میکروگرم در میلی لیتر) با یک میله شیشه ای خمیده پخش گردید بعد از سه تا پنج روز کلنی های سفید مایل به کرم کمرنگ انتخاب و روی محیط های کشت مذکور خالص شدند. جدایه های باکتری به دست آمده به صورت میله ای شکل، گرم منفی و بی هوازی اختیاری بودند. جدایه ها روی محیط کشت های غنی از سوکروز تولید لوان نموده، ولی قادر به تولید رنگدانه فلورسنت در محیط KB نبودند. تمام جدایه های مورد بررسی در توتون و شمعدانی فوق حساسیت ایجاد کردند. باکتری های جداشده اکسیداز، نیترات، اوره آز و ایندول منفی بوده و قادر به لهانیدن برش های سیب زمینی، تولید گاز H2S و هم چنین رشد در دمای 36oC نبودند. به علاوه جدایه ها قادر به استفاده از سیترات، استوئین، سوربیتول و تری هالوز بوده و آزمون ژلاتین آنها نیز مثبت بود. بر اساس مجموع خصوصیات مرفولوژیکی، بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی و تکثیر یک قطعه 937 جفت بازی از DNA با استفاده از روش واکنش زنجیره ای پلی مرآز (PCR) به کمک آغازگرهای اختصاصی Ea1 و Ea2 جدایه های مذکور به عنوان Erwinia amylovora شناسایی شدند.

در تولید بذر کلزا، تلقیح و باروری گل های آن دارای اهمیت ویژه می باشد. به منظور مطالعه تاثیر حشرات گرده افشان، بر کمیت و کیفیت بذر کلزا، سه رقم کلزا به اسامی اکاپی، طلایه و اس.ال.ام. انتخاب و در آزمایشی به صورت کرت های خرده شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در اصفهان مورد مقایسه قرار گرفتند. کرت های اصلی ارقام کلزا و کرت های فرعی شامل گرده افشانی آزاد و جلوگیری از گرده افشانی حشرات با کشیدن توری پارچه ای روی بوته ها بود. نتایج نشان داد که به طور میانگین بوته های گرده افشانی شده توسط حشرات 10.5 روز زودتر از بوته های گرده افشانی نشده قابل برداشت بودند. گرده افشانی موجب افزایش تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه به ترتیب به میزان 23.5, 14.3 و 10 درصد شد. هم چنین عملکرد دانه در اثر گرده افشانی توسط حشرات 53 درصد افزایش یافت. گرده افشانی موجب کاهش رطوبت بذر به میزان 3.15 درصد شد ولی روی درصد روغن و درصد جوانه زنی اختلاف معنی داری را نداشت. هم چنین زمان لازم برای جوانه زدن بذر حدود 3 ساعت کاهش یافت. بین ارقام مختلف از نظر درصد روغن و تعداد ساعات لازم برای جوانه زنی اختلاف معنی داری وجود داشت. کمترین درصد روغن به رقم اکاپی (40.8 درصد) و بیشترین مقدار آن به رقم طلایه (45.5 درصد) تعلق داشت. اثر متقابل بین رقم و گرده افشانی از نظر زمان لازم تا رسیدن بذر، درصد روغن و درصد رطوبت بذر معنی دار بود، به طوری که تاثیر گرده افشانی برای ارقام مختلف از نظر این سه صفت متفاوت بود.

در کشور ما پژوهش وسیعی برای بالابردن بازدهی تولید گندم صورت گرفته است. اما بررسی های دقیقی در رابطه با کیفیت گندم های تولیدی انجام نشده است. این پژوهش شناسایی ویژگی های کیفی چهاررقم گندم امید، کل، گلستانی و روشن تولیدی منطقه سبزوار و نحوه به کارگیری مناسب هر یک را در تکنولوژی غلات مشخص می سازد. آزمون ها برای چهار نوع آرد بدست آمده از چهار رقم گندم تولیدی منطقه سبزوار در دو دسته شیمیایی و ژئولوژیکی در سه تکرار انجام شد. نتایج آزمون های شیمیایی نشان داد که کمیت و کیفیت گلوتن رقم کل نسبت به سایر تیمارها مطلوب تر است. نتایج آزمون رئولوژیکی خمیر نشان داد که خواص نانوایی چهار رقم گندم مورد آزمون با یکدیگر متفاوت است. به طوری که بهترین شرایط از نظر مقاومت خمیر در برابر مخلوط کردن، ضریب تحمل خمیر، زمان نقطه شکست خمیر و عدد والریمتری مربوط به رقم کل است و امتیاز سایر تیمارها در حد قابل قبول می باشد. آرد حاصل از هر چهار رقم گندم از لحاظ دمای ژلاتینه شدن در حد مطلوبی قرار دارند. آرد امید بهترین شرایط آنزیمی و بالاترین ضریب پایداری خمیر را به خود اختصاص داده است. بررسی ها نشان می دهد که برای تولید نان مطلوب، بهتر است که گندم روشن با گندم کل به نسبت یک به ده با هم مخلوط گردد، هم چنین برای تهیه نان مناسب از هر چهار رقم گندم مورد آزمون، شرایط لازم تخمیر، مدت زمان یک ساعت تا یک ساعت و نیم می باشد.

تولید رنگ های خوراکی از منابع طبیعی که بتوانند جانشین مناسبی برای رنگ های مصنوعی باشند از نظر حفظ سلامت مصرف کنندگان از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این تحقیق در روش استخراج با حلال از سه حلال غیرقطبی پترولیوم اتر با نقطه جوش 55 درجه سانتی گراد، ان- هگزان با نقطه جوش 60 درجه سانتی گراد و مخلوط حلال های ان- هگزان، اتانول، استن، به نسبت (2:1:1) با نقطه جوش 50 درجه سانتی گراد در سه زمان (2، 4 و 6 ساعت) و دو دمای استخراج (دمای محیط و نقطه جوش حلال مربوطه) استفاده شد. تیمار استخراج با مخلوط حلال ها در دمای جوش و زمان استخراج 6 ساعت، از نظر میزان استخراج رنگ اختلاف معنی داری در سطح احتمال 95 درصد با سایر تیمارها داشت و به عنوان بهترین شرایط استخراج انتخاب شد. در روش استخراج با حلال چهار حجم حلال در نظر گرفته شد که حجم برابر حلال و نمونه در سطح احتمال 95 درصد بهترین حالت از نظر استخراج رنگ انتخاب شد. راندمان استخراج رنگ از گوجه فرنگی و پودر گوجه فرنگی به ترتیب 0.14 و 0.24 درصد (وزنی/وزنی) تعیین گردید. هم چنین درصد خلوص لایکوپن در رنگ استخراج شده 82.65 درصد به دست آمد. رنگ استخراج شده در روغن آفتابگردان در 4 درجه سانتی گراد پس از سه ماه انبارداری کاملا پایدار بود.

سس مایونز محصولی مغذی و انرژی زا با مصرف فراوان است. حفظ اصول بهداشت در تولید آن و جلوگیری از فساد فیزیکی، شیمیایی و میکروبی و کاهش کیفیت آن از نظر خواص حسی از اهمیت بالایی برخوردار است. دیده می شود که این ماده غذایی در بسته های بزرگ پلاستیکی به مدت زیاد در مراکز توزیع و عمده فروشی ها در خارج از یخچال و در دمای محیط نگه داری می شود. برای اجرای این پژوهش ابتدا نمونه های لازم از سس مایونز در بسته های بزرگ پلاستیکی و بسته های شیشه ای کوچک از یک کارخانه متعبر تهیه شد. پس از آزمایش های مقدماتی کیفی روی نمونه ها، آنها را در سه محدوده زمانی 5، 25 و 40 درجه سانتی گراد نگه داری کرده و در فواصل زمانی صفر، 1، 2، 3، 4، 5 و 6 ماه آزمون های مختلف به منظور بررسی تغییرات خواص فیزیکی، شیمیایی، میکروبی و حسی بر روی سس ها انجام گرفت. نتایج حاصل نشان داد که از جنبه میکروبی روند گسترش و افزایش حضور میکروارگانیسم ها در بسته های سس مایونز حتی در نگه داری در دمای بالا وجود نداشت. از جنبه تغییرات شیمیایی در هر دو نوع بسته بندی بخصوص در دمای بالا و نزدیک به 40 درجه سانتی گراد، افزایش اکسیداسیون چربی در حد قابل توجه پدید آمد. هم چنین بررسی خواص حسی سس ها نشان داد که در هر دو نوع بسته بندی در مدت کوتاه نگه داری در دمای بالا، تغییرات محسوس به ویژه از نظر رنگ و شکستن امولسیون حادث می شود. در نهایت این نتیجه گیری حاصل شد که بهتر است که از نگه داری سس مایونز در هر نوع بسته بندی که باشد در دمای بالا خودداری شود، زیرا اگر چه ممکن است که از نظر فساد میکروبی دچار مشکل نشود، اما از جنبه فساد فیزیکی مانند شکستن امولسیون و تغییر رنگ و از نظر تغییرات خواص حسی و فساد شیمیایی مانند اکسیداسیون چربی می تواند با کاهش کیفیت قابل ملاحظه مواجه شود.

در این تحقیق به منظور تعیین شرایط بهینه استخراج ژلاتین به روش اسیدی از استخوان گاو، به ترتیب اثر سه متغیر (1.8-2.6) pH، دما (80-60 درجه سانتی گراد)، زمان (120-40 دقیقه) بر روی راندمان استخراج، استحکام ژل، ویسکوزیته و میزان جذب در طول موج 420 نانومتر، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج طرح آزمایشی مرکب مرکزی انجام شده به روش رگرسیون سطوح پاسخ (RSREG) تجزیه و تحلیل شد. ضرایب هم بستگی مدل های رگرسیون برازش داده شده راندمان، استحکام ژل، ویسکوزیته و جذب در طول موج 420 نانومتر به ترتیب 0.998, 0.911, 0.990 و 0.928 تعیین شد. آنالیز واریانس اثر کلی متغیرهای فرایند در مدل های رگرسیون نشان داد که اثر هر سه متغیر pH، دما و زمان در مدل های رگرسیون راندمان و ویسکوزیته معنی دار بوده اما اثر دما در مدل رگرسیون جذب معنی دار نبودند. مقایسه میانگین نتایج خصوصیات ژلاتین های اسیدی و تجارتی نشان داد که ژلاتین اسیدی دارای ویسکوزیته و بلوم بیشتری نسبت به ژلاتین تجارتی بود. شرایط اپتیمم استخراج برای حداکثر راندمان، استحکام ژل و ویسکوزیته و حداقل جذب بترتیب (80, pH=1.88 درجه سانتی گراد، 118 دقیقه)، (60, pH=1.88 درجه سانتی گراد، 48 دقیقه)، (69, pH=2.56 درجه سانتی گراد، 118 دقیقه) و (62, pH=2.6 درجه سانتی گراد، 48 دقیقه) تعیین شد. نتایج آنالیز واریانس مقادیر آهن، مس و سرب در نمونه ژلاتین تجارتی و اسیدی نشان داد که اختلاف معنی داری بین نمونه ها وجود داشت. ولی مقدار عناصر فوق در نمونه اسیدی کمتر از حد مجاز در ژلاتین غذایی بود. ترکیب آمینواسیدی ژلاتین اسیدی و ژلاتین تجارتی تقریبا یکسان بود.

به منظور شناسایی واریانس ژنتیکی مرغان ایستگاه تکثیر و اصلاح نژاد مرغ بومی مازندران با استفاده از نشانگرهای RAPD نمونه های خون از 100 قطعه مرغ و خروس تهیه و DNA آنها به روش بهینه یافته نمکی (Salting out) استخراج گردید. از 20 آغازگر مورد استفاده در این تحقیق 14 آغازگر توانستند باندهای مناسب و قابل قبولی را تکثیر نمایند. محصولات واکنش زنجیره ای پلی مراز (PCR) با استفاده از ژل آگارز %1.5 الکتروفورز شد. با استفاده از این تعداد آغازگر 140 باند شناسایی که از این تعداد 63 باند چند شکل و 77 باند یک شکل شناسایی شد. تعداد باندهای شناسایی شده به ازای هر آغازگر بین 16-4 با دامنه تغییرات 2100-200 جفت باز بوده میزان چند شکلی بدست آمده در این جمعیت 45% بوده است بیشترین درصد چند شکلی مربوط به آغازگر PR-9 با 72% و کمترین درصد چند شکلی مربوط به آغازگر PR-14 با 16% نشانداده شد. فراوانی اشتراک باندی (BSF) برای هر آغازگر محاسبه و در دامنه 0.79-0.96 بوده است. تشابه ژنتیکی درون جمعیتی (WGS) بعنوان متوسط فراوانی اشتراک باندی و واریانس ژنتیکی محاسبه و مقدار آنها به ترتیب برابر 0.89 و 0.11 برآورد شد. در نتیجه سطح بالای چند شکلی بعد از ده نسل انتخاب می تواند مبین ارزیابی درست ژنتیکی، راه کارهای انتخاب مناسب و هم چنین اندازه موثر جمعیت می باشد.

اثر اسید فرمیک و اسید سولفوریک بر ترکیب شیمیایی، تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام سیلاژ یونجه و بررسی استفاده از آن در جیره گاوهای شیرده تازه زا در آزمایشی سه مرحله ای تعیین شد. در مرحله اول یونجه با اسید فرمیک (صفر، 15 و 20 میلی لیتر در کیلوگرم ماده خشک) و اسید سولفوریک (صفر و 4 میلی لیتر در کیلوگرم ماده خشک) و دو مقدار ماده خشک (22 و 33 درصد) سیلو شد. در مرحله دوم فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام سیلاژ شاهد (فاقد افزودنی، تیمار اول)، سیلاژ یونجه حاوی اسید فرمیک و اسید سولفوریک (به ترتیب 15 و 4 میلی لیتر در کیلوگرم ماده خشک، تیمار دوم) و یونجه خشک (تیمار سوم) با استفاده از روش کیسه های نایلونی اندازه گیری شدند. در مرحله سوم در جیره گاوهای تازه زای هلشتاین (11 راس با میانگین روزهای شیردهی 50 (19±8 درصد از مقدار علف خشک یونجه در جیره پایه با سیلاژ یونجه (تیمار اول و دوم مرحله قبل) جایگزین شد. جیره ها به مدت 49 روز در قالب طرح کاملا تصادفی مورد تغذیه گاوها قرار گرفتند. افزایش ماده خشک باعث کاهش pH سیلاژ شد (P<0.05).بخش سریع تجزیه (a) ماده خشک در سیلاژها مشابه یکدیگر (0.35) و کمتر از علق خشک یونجه (0.5) بود. بخش (a) پروتئین خام در سیلاژ حاوی اسید در مقایسه با سیلاژ شاهد و علف یونجه پایین تر بود (به ترتیب 0.57, 0.46 و 0.56). بخش (b) پروتئین خام در سیلاژ حاوی اسید در مقایسه با سیلاژ شاهد و علوفه یونجه پایین تر بود (به ترتیب 0.41, 0.28 و 0.35). مصرف ماده خشک، تولید و ترکیب شیر تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. اثر زمان بر چربی شیر و مواد جامد فاقد چربی شیر به صورت درجه دوم معنی دار شد (P<0.01). گلوکز خون در زمان قبل از خوراک دهی در هفته چهارم آزمایش در دام های تغذیه شده با تیمار دو بیشتر از تیمار یک بود (P<0.01).

در این بررسی آزمایشی به منظور بررسی اثر جیره های حاوی چهار غله ذرت، گندم قدس، گندم فلات و تریتیکاله با و بدون مکمل آنزیمی بر عملکرد تولیدی، اقتصادی و اندازه دستگاه گوارش، با استفاده از 288 قطعه جوجه خروس گوشتی در قالب یک طرح کاملا تصادفی به روش فاکتوریل 2×4 برای یک دوره 57 روزه اجرا شد. افزودن مکمل آنزیمی به جیره های حاوی گندم قدس و تریتیکاله باعث کاهش معنی دار ضریب تبدیل غذایی در جوجه ها شد. هم چنین وزن بدن جوجه های تغذیه شده با جیره حاوی گندم قدس افزایش یافت (P<0.05). بین شاخص های عملکرد تولیدی و اقتصادی دو تیمار ذرت بدون مکمل آنزیمی و گندم قدس حاوی مکمل آنزیمی هیچ گونه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. افزودن مکمل آنزیمی باعث کاهش معنی دار وزن ایلئوم جوجه ها گردید. سنگدان و پیش معده جوجه های تغذیه شده با گندم فلات و تریتیکاله بزرگ تر از بقیه جوجه ها بود. نتایج حاصل از این آزمایش نشان دهنده تاثیر مثبت مکمل آنزیمی برعملکرد تولیدی جوجه های تغذیه شده با تریتیکاله و مخصوصا گندم قدس می باشد.

این آزمایش به منظور بررسی تاثیر محدودیت غذایی در اوایل دوران پرورش و برنامه نوری بر عملکرد و سیستم های تنفسی و گردش خون جوجه های گوشتی به اجرا درآمد. برای انجام این پژوهش از آزمایش فاکتوریل با دو عامل، رژیم غذایی با سه سطح و برنامه نوری در دو سطح استفاده شد. آزمایش در دو سالن مجزا اما کاملا یکسان صورت گرفت، در هر دو سالن 3 سطح رژیم غذایی شامل، تغذیه آزاد (شاهد)، 90% تغذیه آزاد و 80% تغذیه آزاد، هر کدام در 4 تکرار 20 قطعه جوجه نر آمیخته هوبارد از سن 3 تا 12 روزگی، اعمال شد. اعمال برنامه نوری متناوب در سالن مربوطه، بلافاصله بعد از اتمام دوره محدودیت (12 روزگی) شروع شده و تا آخر دوره پرورش (42 روزگی) ادامه یافت. در یکی از سالن ها برنامه نوری مستمر (23 ساعت روشنایی و 1 ساعت تاریکی) و در دیگری برنامه نوری متناوب به صورت 3 ساعت تاریکی و 1 ساعت روشنایی، از 8 شب تا 8 صبح (بقیه ساعات نور مداوم) اجرا شد. نتایج حاصله نشان داد که مقادیر خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی در دوره رشد (12 تا 42 روزگی) در پرندگانی که تحت برنامه نوری متناوب بودند، کمتر از پرندگانی بود که تحت برنامه نوری مستمر قرار گرفته بودند (P<0.01). هم چنین اثر اعمال برنامه نوری بر وزن بدن در انتهای دوره و افزایش وزن از لحاظ آماری معنی دار نبود. سرعت نسبی رشد و شاخص تولید در گروه هایی که دارای نوردهی متناوب بودند، در مقایسه با گروه های دارای نوردهی مستمر بالاتر بود (P<0.01). مقایسه عملکرد گروه های محدودیت با گروه شاهد (تغذیه آزاد) نشان داد که مقدار خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی در تمام دوره رشد در گروه های 90% و 80% تغذیه آزاد پایین تر از گروه شاهد بود (P<0.01). هم چنین وزن بدن در انتهای دوره پرورش در گروه 80% تغذیه آزاد به طور معنی داری، پایین تر از گروه 90% تغذیه آزاد و شاهد بود (P<0.01). در تیمارهای 80% و 90% تغذیه آزاد، شاخص تولید و سرعت رشد به طور معنی داری بالاتر از گروه شاهد بود (P<0.01). محدودیت غذایی و برنامه نوری متناوب شبانه، اثر معنی داری بر ترکیب شیمیایی لاشه (پروتئین، چربی، خاکستر و ماده خشک)، درصد قطعات لاشه (به جز ران)، درصد چربی حفره بطنی، وزن شش ها، وزن قلب (به جز هفته چهارم)، وزن بطن راست و چپ و درصد هماتوکریت خون نداشت. بین برنامه نوری و رژیم غذایی به جز سرعت نسبی رشد، تاثیر متقابلی مشاهده نشد. سرعت نسبی رشد در گروه های محدودیت با برنامه نوری متناوب، بالاتر از گروه های محدودیت با برنامه نوری مستمر بود. به طور کلی برنامه نوری متناوب همراه با محدودیت غذایی به طور نامحسوسی اثر همکوشی داشته و بر بهبود ضریب تبدیل غذایی و افزایش وزن بدن، تاثیر مثبت داشتند.

به منظور مقایسه روش های ارزیابی ژنتیکی گاوهای شیری هلشتاین ایران برای صفت تولید شیر، از مدل های آماری مبتنی بر 305 روز شیردهی و رکوردهای روز آزمون (تابع کواریانس) استفاده شد. داده های مورد بررسی در این متعلق به 17946 راس گاو هلشتاین سه بار دوشش در روز بود که برای اولین بار طی سال های 1365 تا 1380 زایش داشتند. در روش مدل 305 روز، رکوردهای کامل یک دوره شیردهی 305 روز گاوها با یک مدل حیوانی یک صفتی که در آن اثرات ثابت گله- سال- فصل زایش، متغیرهای کمکی سن هنگام اولین زایش و طول شیردهی و اثر تصادفی ژنتیکی افزایشی گنجانده شده بود تجزیه و تحلیل شد. در ارزیابی ژنتیکی بر اساس مدل روز آزمون، از تابع کواریانس استفاده گردید که در آن اثر ثابت گله- سال- فصل تولید، متغیر کمکی سن حیوان هنگام رکوردگیری ماهیانه و هم چنین اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیط دایمی قرار داده شد. در تابع کواریانس از چند جمله ای متعامد لژاندربرای در نظر گرفتن تغییرات ژنتیکی و محیط دایمی تولید شیر در طول دوره شیردهی استفاده گردید. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان داد که میانگین ارزش اصلاحی پیش بینی شده گاوها برای 305 روز شیردهی در روش تابع کواریانس از لحاظ آماری بیشتر از روش مدل 305 روز بود. ضریب هم بستگی رتبه ای بین مقادیر ارزش اصلاحی پیش بینی شده گاوهای نر در دو روش فوق برابر با 0.925 بود و با افزایش تعداد دختران هر گاو نر افزایش پیدا نمود. روند ژنتیکی برآورد شده برای صفت شیر 305 روز بر اساس مدل روز آزمون و مدل 305 روز به ترتیب برابر 11.607 کیلوگرم در سال (P<0.05) و 3.860 کیلوگرم در سال (P<0.05) بودند.

این تحقیق با هدف مقایسه کارآیی جیره های حاوی مقادیر مختلف کلسیم (صفر، 1، 2، 3 و 4 درصد) در تغذیه خرچنگ دراز آب شیرین، Astacus leptodactylus، انجام شد. بدین منظور 150 عدد خرچنگ دراز با میانگین وزن 8-9 گرم در 15 تانک (هر تانک محتوای 100 لیتر آب) و با تراکم 10 عدد به ازای هر تانک رهاسازی گردیدند. در این آزمایش میانگین شاخص هایی نظیر افزایش وزن (WG)، نرخ افزایش وزن (WIR)، نرخ افزایش طول (LIR)، نرخ رشد ویژه (SGR)، افزایش بیوماس (BI)، کارآیی جیره (FER) و ماندگاری (SR) شاه میگوها در تیمارهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. دامنه تغییرات میانگین افزایش وزن، میانگین نرخ افزایش وزن، میانگین نرخ افزایش طول، میانگین نرخ رشد ویژه به ترتیب 1.46-0.75 گرم، 24.54-9.81 درصد، 15.33-6.57 درصد و 0.29-0.12 درصد در روز برآورد گردید. گرچه خرچنگ های دراز تغذیه شده با جیره های حاوی غلظت بالای کلسیم (3-4 درصد) رشد وزنی و طولی بهتری را نشان دادند، اما بین میانگین این شاخص ها در تیمارهای مختلف اختلاف آماری معنی داری وجود نداشت. بیوماس خرچنگ های دراز به موازات افزایش غلظت کلسیم در جیره افزایش پیدا کرد به طوری که بیشترین مقدار افزایش بیوماس (11.65 گرم) در شاه میگوهای تغذیه شده با جیره های حاوی 4 درصد کلسیم مشاهده گردید. بر اساس آنالیز رگرسیون broken-line، میزان مطلوب کلسیم در جیره تقریبا 3.4 درصد محاسبه گردید. کمترین میزان ماندگاری (30 درصد) در جیره حاوی 2 درصد کلسیم و بیشترین مقدار آن (56.67 درصد) در جیره حاوی 4 درصد کلسیم به دست آمد. میانگین میزان ماندگاری خرچنگ های دراز در تیمارهای مختلف به لحاظ آماری دارای اختلاف معنی دار بوده اند (P<0.05). با توجه به نتایج این تحقیق به نظر می رسد اضافه کردن کلسیم به جیره خرچنگ های دراز آب شیرین ضرورت دارد. به علاوه جیره های حاوی مقادیر بالای کلسیم کارآیی نسبتا بهتری را در تغذیه این حیوان داشته و لذا پیشنهاد می گردد میزان مناسب کلسیم در جیره های فرموله شده شاه میگو 3.5-3 درصد در نظر گرفته شود.

هدف اصلی این مطالعه، تعیین بهترین سیستم آبیاری و رتبه بندی کل سیستم های آبیاری قابل کارکرد در استان اصفهان است. آمار و اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از 262 زارع دو شهرستان های فریدن و سمیرم در استان اصفهان به دست آمد. رتبه بندی ومقایسه سیستم ها از طریق روش های ماتریس معیارها و کارایی کیفی گزینه ها و برنامه ریزی توافقی انجام شد. دراین مطالعه، سیستم های بارانی خطی، دورانی، تفنگی، چرخدار، کلاسیک ثابت و کلاسیک متحرک مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که آبیاری بارانی کلاسیک ثابت و بعد از آن کلاسیک متحرک، و در مواردی نیز فقط کلاسیک متحرک، به عنوان بهترین سیستم است. نتایج حاصل نشان دهنده تفاوت اندک بین انتخاب کشاورزان دارای آبیاری بارانی و سیستم مناسب منطقه است. هم چنین مقایسه نتایج سیستم مناسب منطقه با کشاورزان دارای آبیاری سنتی نشان دهنده تفاوت نسبتا زیاد بین سیستم مورد استفاده کشاورزان با سیستم بهینه می باشد.

داده های ماهواره ای به منظور گسترش و مدیریت منابع مرتعی همواره قادر است در تامین اطلاعات لازم در جنبه های مختلف جوامع گیاهی من جمله بیوماس نقش مهمی را ایفا نماید. منطقه مورد مطالعه در زیر حوضه سفید آب، از حوضه آبخیز سد لار، قسمت مرکزی رشته کوه های البرز در شمال کشور با اقلیم نیمه مرطوب معتدل واقع شده است. به منظور بررسی قابلیت داده های ماهواره ای در برآورد تولید از داده های سنجنده TM با توجه به تعداد باندها در این سنجنده که امکان محاسبه شاخص های بیشتری را فراهم می ساخت، استفاده گردید. در این تحقیق داده های میدانی با روش نمونه برداری تصادفی- سیستماتیک متعلق به 20 واحد نمونه برداری در 200 پلات جمع آوری گردید. برای تشخیص مختصات جغرافیایی واحدهای نمونه برداری و پیکسل های مربوط در داده های رقومی از دستگاه تعیین موقعیت همراه با Benchmarc نزدیک به منطقه استفاده شد. برای محاسبه شاخص های گیاهی و برای این که تعیین محل نمونه برداری بر روی پیکسل های مربوطه در روی تصویر ماهواره ای به درستی و با خطای کمتری انجام شود، میانگین رقومی 9 پیکسل مربوط به واحدهای نمونه برداری از تصاویر تصحیح شده استخراج گردید. سپس هم بستگی بین داده های زمینی و شاخص های گیاهی حاصل از ترکیب باندهای مختلف ارزیابی و پس از آن، شاخص های گیاهی مناسب تشخیص داده شدند. در نهایت محاسبات و بررسی های آماری برای معرفی مدل مناسب ارایه گردید که پس از آزمایش مدل ها نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین شاخص های گیاهی مناسب و داده های میدانی هم بستگی قابل ملاحظه ای وجود دارد. بنابراین امکان تخمین دقیق تولید مراتع از طریق استفاده از اطلاعات لندست تی ام به همراه نقاط کنترل زمینی وجود دارد.

حوزه آبخیز شمالی رودخانه کوهرنگ با وسعتی معادل 68437 هکتار در شمال غربی استان چهارمحال و بختیاری بین طول های جغرافیایی 54′49° تا 50°9′ و عرض های جغرافیایی 32°8′ تا 32°36′ واقع است. از این رو تعادل منطقی بین تعداد بهره بردار و توان تولیدی مراتع و اندازه مناسب گله در واحدهای بهره برداری مرتعی ضرورت دارد. تعیین اندازه مناسب مرتع به ازای هر خانوار مرتعدار که در این اندازه از مراتع بتواند علاوه بر تامین نیازهای وابسته به مرتع داری، معیشت مناسبی را برای خانوار ایجاد کند، اهمیت دارد. هدف اصلی این مطالعه، تعیین اندازه مناسب واحدهای بهره برداری مرتعی به ازای هر خانوار جهت چرای دام در زمان مناسب استفاده از مراتع با استفاده از عوامل بوم شناختی، اقتصادی- اجتماعی است. در این راستا پس از شناسایی سامان های عرفی اقدام به تعیین توان تولیدی و ظرفیت مجاز مراتع منطقه مورد مطالعه شد. سپس با بررسی هزینه ها و درآمدهای دامداری متکی به مرتع و تعیین درآمدهای حاصل از آن، اندازه مناسب گله به نحوی تعیین شد که بتواند هزینه های خانوار را با توجه به سطح معاش تعیین شده، تامین کند. با اعمال زمان های مختلف بهره برداری از مراتع، اندازه مناسب مرتع به ازای هر خانوار تعیین گردید. تعداد 10 تیپ گیاهی با ظرفیت 0.91 واحد دامی در ماه در هکتار در حوزه مورد مطالعه گسترش دارد. 46 سامان عرفی و قسمتی از 6 سامان عرفی دیگر هم در حوزه مورد مطالعه وجود دارد که میانگین هر سامان عرفی معادل 1510 هکتار با تعداد متوسط 36.8 خانوار در هر واحد است. سهم هر خانوار از اراضی مرتعی قابل استفاده دام در وضع موجود حدود 41 هکتار است. حداقل اندازه مناسب از مرتع و دام به ازای هر خانوار که بتواند در این اندازه، هزینه های سالانه خانوار را تامین کند به ترتیب 520 هکتار و 142 واحد دامی از گله ای مخلوط با نسبت 3 به 2 گوسفند به بز در یک فصل چرای یکصد روزه است. نتایج نشان می دهد که توان تولیدی مراتع در وضع موجود در واحدهای مرتعی تحت تاثیر اندازه گله و سهم خانوار از اراضی کشاورزی و تعداد خانوار در هر واحد مرتعی قرار دارد. واحد مرتعی و سطح معاش تعریف شده دارای تاثیر معنی داری در سطح 5 درصد بر روی اندازه مناسب مرتعی به ازای هر خانوار دارد.

به منظور ارزیابی قابلیت داده های ماهواره ای سنجنده ETM+ جهت تهیه طبقات پوششی جنگل- اراضی درختچه ای و مرتع در حدود فوقانی جنگل، این داده ها در بخشی از اراضی جنگلی و مرتعی در ارتفاعات حوزه نکا- ظالم رود مورد مطالعه قرار گرفتند. جهت تصحیح هندسی تصویر از روش تصحیح هندسی ارتو با به کارگیری مدل رقومی ارتفاعی استفاده شد که میزان خطای ریشه میانگین مربعات معادل 0.68 پیکسل در راستای محور Xها و 0.69 پیکسل در راستای محور Yها را به دست آورد. از تکنیک PANSHARP جهت ترکیب وضوح باندهای اصلی و راند پانکروماتیک استفاده شد. به منظور تهیه نقشه واقعیت زمینی از روش نمونه برداری تصادفی منظم با قطعات نمونه یک هکتاری استفاده شد. از فرم رویشی درختی، درختچه ای و مرتعی به عنوان معیار تفکیک طبقات استفاده گردید. مجموعه ای از کانال ها شامل باندهای اصلی، شاخص های گیاهی NDVI و NIR(IR/R) و مولفه های اول حاصل از تجزیه مولفه های اصلی جهت طبقه بندی داده ها مورد استفاده قرار گرفت. از روش خودکار انتخاب کانال ها جهت انتخاب ترکیب بهینه باندی استفاده شده و نمونه های تعلیمی با استفاده از شاخص های تفکیک پذیری طبقات ارزیابی شدند. طبقه بندی تصویر با الگوریتم حداکثر احتمال و با استفاده از دو مجموعه داده اصلی و ترکیبی انجام گرفت که حداکثر صحت کلی را با میزان 67% و شاخص کاپا 0.43 را در مجموعه داده اصلی حاصل نمود. با توجه به میزان به دست آمده معیارهای بیان صحت طبقه بندی، داده های اصلی سنجنده ETM+ جهت نمایش طبقات پوشش سه گانه بر مبنای فرم رویشی و در منطقه مورد مطالعه دارای قابلیت متوسط ارزیابی گردید. لذا می توان با این معیار اقدام به تفکیک طبقات پوشش در منطقه نمود. هم چنین اعمال روش های تکمیلی به منظور کاهش تداخل طیفی بازتاب زمینه را در این گونه مناطق پیشنهاد می شود.

به منظور تعیین ارتباط متقابل خصوصیات مهم خاک با رشد گیاه سیاه تاغ در دشت سگزی اصفهان از فن رج بندی استفاده گردید. مطالعه به شیوه نمونه برداری تصادفی طبقه بندی شده انجام شد و 10 منطقه بر اساس سال کاشت و فیزیونومی ظاهری تاغ تفکیک گردید. سپس تعداد 10 نمونه هم سن گونه سیاه تاغ (Haloxylon ammodendron C.A. Mey) در هر منطقه انتخاب و شاخص های گیاهی نظیر ارتفاع، سطح تاج پوشش، محیط تاج پوشش، قطر تاج پوشش و قطر یقه اندازه گیری شد. هم چنین 30 پروفیل خاک در 10 منطقه متفاوت از نظر وضعیت رشد سیاه تاغ ها حفر گردید و 19 خصوصیت فیزیکی و شیمیایی خاک شامل pH، Ec، مجموع کلسیم و منیزیوم محلول، کلرور، کربنات و بی کربنات، درصد رطوبت اشباع، درصد آهک، درصد گچ، درصد ماده آلی، درصد سیلت، درصد رس، درصد شن، درصد ازت کل، فسفر قابل جذب، سدیم و پتاسیم محلول، SAR و عمق شروع سخت لایه از سطح خاک (لایه محدود کننده) اندازه گیری شد. داده ها به روش رج بندی آنالیز گردید و نتایج نشان داد که نمونه های هم سن دارای اختلافات بسیار زیادی در شاخص های گیاهی بوده و خصوصیات فیزیکی خاک نظیر عمق شروع سخت لایه (لایه محدود کننده) از سطح و درصد رطوبت اشباع و خصوصیات شیمیایی نظیر شوری و قلیائیت و درصد ازت کل بیشترین اثر را بر شاخص های گیاهی سیاه تاغ دارند. از طرف دیگر این نتایج بیانگر نقش مهم گیاهان سیاه تاغ در افزایش شوری و قلیائیت خاک زیر اشکوب خود است.

به منظور تعیین مناسب ترین منشا بذر پلت از لحاظ جوانه زنی و راندمان تولید نهال آن، بازده رویشگاه جنگلی واقع در محدوده ارتفاعی 20 الی 2200 متر از سطح دریا در جنگل های مازندران انتخاب شد. از هر رویشگاه 10 درخت بالغ برای جمع آوری بذر انتخاب گردید. بذرها در کرت های یک متر مربعی در سه تکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در نهالستان اوری ملک سنگده (1600 متر ارتفاع از سطح دریا) کاشته شدند. نتایج نشان داد که اختلاف بین مبدا های مختلف در خصوص جوانه زنی بذر، زنده مانی و راندمان تولید نهال معنی دار بوده است. از نظر جوانه زنی بیشترین مقدار به رویشگاه لمزر و کمترین مقدار جوانه زنی به رویشگاه های پاسند 1، پاسند 2، دییز و اشک مربوط شد. از نظر زنده مانی مبدا لاجیم دارای بیشترین مقدار و مبدا اشک دارای کمترین مقدار بوده است. هم چنین بیشترین راندمان تولید نهال مربوط به رویشگاه های پارک نور، لاجیم، لمزر و سنگده و کمترین آن مربوط به رویشگاه های پاسند 2 و اشک گردید. به طور کلی از آن جایی که همواره تطابق خصوصیات اقلیمی مبدا بذر با محل کاشت از اهمیت خاصی برخوردار است لذا ترجیحا بذرهای لمزر (ارتفاع 1000 متر) و سنگده (ارتفاع 1600 متر) برای کاشت در نهالستان اوریملک (ارتفاع 1600 متر) توصیه می گردند.

گیاه کما یکی از گیاهان علوفه ای است که جوانه زنی بذرهایش با مشکل جوانه است. خصوصیات خواب دانه و شرایط بهینه جوانه زنی بذرهای این گیاه تاکنون توصیف نشده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر استفاده از جبرلین و سرمادهی مرطوب روی تحریک جوانه زنی بذرهای کما طراحی شده است. در ابتدا یک آزمایش فاکتوریل در قالب یک طرح کاملا تصادفی در شش تکرار برای ارزیابی فاکتورهای: مدت زمان سرمادهی مرطوب در 3oC در 5 سطح (9 و 5، 3، 0، 7، هفته)، غلظت های GA3 در سه سطح (0, 500, 1000 PPm) و زمان تیمار GA3 در سه سطح (قبل از سرمادهی، حین مدت سرمادهی و پس از سرمادهی) به اجرا درآمد. در دومین آزمایش، اثر مدت زمان سرمادهی و جبرلین روی T50 بذور در 6 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بهترین تیمار برای تحریک جوانه زنی بذرهای کما 7 هفته سرمادهی مرطوب در 3oC و یا 3 هفته سرمادهی همراه با فروبردن در محلول GA3500 PPm بود. این تیمارها به طور معنی داری در مقایسه با نمونه های شاهد، درصد جوانه زنی بذرهای را افزایش و در مقابل زمان رسیدن به 50% جوانه زنی بذرهای (T50) را کاهش دادند. افزودن GA3 در حین مدت زمان سرمادهی بسیار موثرتر بود و افزودن GA3 پس از زمان سرمادهی هیچ افزایش معنی داری در درصد جوانه زنی ایجاد نکرد. هم چنین افزایش غلظت از 500PPm به  GA31000 PPmتاثیر معنی داری نداشت و نمی توانست کلا جای تاثیر سرما را بگیرد. نتایج نشان می دهند که دانه های بذور کما یک نوع خواب فیزیولوژیکی درونی را نشان می دهند که می تواند به وسیله تیمارهای سرمادهی مرطوب و جبرلین رفع شود.

انتخاب شاخص هایی مناسب برای نشان دادن و کمی نمودن دقیق الگوهای پراکنش یکنواخت، تصادفی و کپه ای گیاهان در جوامع گیاهی مختلف حایز اهمیت فراوانی است. برای مقایسه کارایی شاخص های تعیین الگوی پراکنش، سه تیپ گیاهی در منطقه ندوشن یزد انتخاب و در هر تیپ محدوده ای با ابعاد (50´100 متر) برای نمونه برداری انتخاب شد. نمونه برداری به صورت سیستماتیک تصادفی اجرا شد. بدین ترتیب که اندازه گیری ها در 50 نقطه و کوادرات 1 و 2 مترمربعی که به صورت تصادفی در امتداد 4 ترانسکت صد متری در داخل هر محدوده نمونه برداری انتخاب شده بودند انجام شد. شاخص های پراکنش مطالعه شده شامل شاخص های کوادراتی موریسیتای استاندارد، موریسیتا، گرین، پراکنش، کپه ای لوید و شاخص های فاصله ای پیلو، هاپکینز، مربع T، ابرهارت، هینز، جانسون زیمر و هولگیت بودند. نتایج نشان داد که از بین شاخص های بررسی شده شاخص مربع T و شاخص هولگیت توانایی زیادی در تفکیک تک بوته ها و کپه های کوچک مقیاس داشته اند و شدت پراکنش کپه ای بوته ها را در مناطق مورد مطالعه به درستی مشخص نموده اند. از بین شاخص های فاصله ای پراکنش، شاخص جانسون زیمر و از بین شاخص های کوادراتی، شاخص موریسیتای استاندارد (در مناطق با پوشش بیش از 5%) پراکنش خود کپه های خفیف و تک بوته ها را به خوبی نشان داده اند. از بین شاخص های بررسی شده، شاخص گرین بالاترین دقت و به استثنای این شاخص، دقت شاخص های فاصله ای از شاخص های کوادراتی بیشتر بوده است.