علوم باغبانی
سال:1396 | دوره:31 | شماره:1 |تعداد مقالات:26

به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی برگی بر روی خیار گلخانه ای رقم خسیب، آزمایشی به مدت 5 ماه (اسفند ماه 86 تا تیرماه 87) در مرکز آموزش فنی و حرفه ای زیبادشت واقع در 15 کیلومتری شهرستان کرج به اجرا گذاشته شد. برای دستیابی به عملکرد و کیفیت بالای محصول، محلول پاشی برگی در داخل گلخانه های سبزی و صیفی ضروری به نظر می رسد. به همین دلیل آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در سه تکرارانجام شد که در آن اثرات کود اوره، نیترات کلسیم و اسیدبوریک به ترتیب در غلظت های (0 و 3)، (0 و 10) و (0 و 0.5) گرم در لیتر بر روی صفات کمی و کیفی خیار گلخانه ای از جمله عملکرد کل میوه، عملکرد میوه درجه یک، تعداد کل میوه، درصد میوه های درجه یک، قند میوه، طول بوته، درصد ماده خشک برگ و نسبت وزن برگ خیار مطالعه گردید. نتایج نشان داد که از بین اثرات ساده محلول پاشی، تیمار نیترات کلسیم بیشترین تاثیر را روی اکثر صفات مورد نظر گذاشت. همچنین از بین اثرات متقابل دوگانه محلول پاشی تیمار U1B1 (اسیدبوریک-اوره در غلظت های 0.5 و 3 گرم در لیتر) بیشترین تاثیر را روی عملکرد میوه درجه یک گذاشت. و از میان اثرات متقابل سه گانه محلول پاشی، تنها تیمار U1C0B0 (اسیدبوریک - نیترات کلسیم- اوره در غلظت های 0، 0 و 3 گرم در لیتر) بیشترین تاثیر را روی عملکرد کل میوه، عملکرد میوه درجه یک و تعداد کل میوه بر جای گذاشت. نتایج حاصل حاکی از آن است که تیمار نیترات کلسیم با بیشترین تاثیر گذاری بر روی اکثر صفات مورد نظر در رتبه اول قرار داشته و سایر تیمارها از جمله تیمار U1C0B0 و U1B1 به ترتیب در رده های بعدی تاثیر گذاری قرار داشتند.

خشکسالی یکی از مهم ترین تنش های غیر زنده برای رشد چمن در سراسر دنیا می باشد. کاهش کیفیت چمن ناشی از تنش خشکی یکی از نگرانی های عمده در مدیریت چمن ها می باشد. یکی از روش هایی که باعث افزایش مقاومت به تنش های زیستی و غیر زیستی در گیاهان می گردد، استفاده از تنظیم کننده های رشد است. هدف از این مطالعه بررسی اثر تنظیم کننده ترینگزاپک اتیل بر افزایش مقاومت به تنش خشکی در چمن علف گندمی بیابانی می باشد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمار ها شامل سه سطح تنظیم کننده رشد ترینگزاپک اتیل (صفر، 0.25 و 0.5 کیلوگرم در هکتار) و دو سطح تنش خشکی (آبیاری و قطع آبیاری) بود. نتایج نشان داد ترینگزاپک اتیل و خشکی به شکلی معنی دار موجب کاهش ارتفاع، وزن تر و خشک اندام هوایی گردیده است، ارتفاع در غلظت های 0.25 و 0.5 کیلوگرم درهکتار به ترتیب 19.20 و 26.90 درصد کاهش نشان داد. ترینگزاپک اتیل بر خلاف خشکی موجب بهبود کیفیت و عرض برگ شد. خشکی موجب کاهش معنی دار محتوی نسبی آب و کلروفیل، افزایش پرولین و نشت الکترولیت گردید. ترینگزاپک اتیل با افزایش محتوی نسبی آب، پرولین، کلروفیل و کاهش نشت الکترولیت در شرایط تنش خشکی موجب افزایش مقاومت به خشکی در علف گندمی گردید. در شرایط خشکی عمق نفوذ ریشه و عمق موثر ریشه افزایش پیدا کرد، در حالی که ترینگزاپک اتیل تاثیر معنی داری بر خصوصیات ریشه نداشت. نتایج مشخص کرد ترینگزاپک اتیل میتواند موجب افزایش مقاومت به خشکی در علف گندمی گردد.

به منظور بررسی اثر اصلاح کننده های خاک و کودهای بیولوژیک مختلف بر خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد گیاه دارویی گاوزبان ایرانی (Echium amoenum)، آزمایشی در سال های زراعی 92-1390 در دانشگاه فردوسی مشهد در به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل هفت نوع اصلاح کننده خاک و کود بیولوژیک مختلف از جمله:1- اسید هیومیک، 2-اسید فولویک، 3-نیتروکسین (حاوی باکتری های Azotobacter spp. و Azospirillum spp.)، 4- بیوفسفر (حاوی باکتری های Bacillus sp. و Pseudomonas sp.)، 5- بیوسولفور (.Thiobacillus spp)، 6- میکوریزا (Glomus mosseae)، و 7- میکوریزا (Glomus intraradices) و عدم استفاده از کود به عنوان تیمار شاهد بودند. نتایج آزمایش نشان داد که هر دو گونه میکوریزای مورد مطالعه منجر به افزایش عملکرد گل در مقایسه با شاهد شدند، به طوری که عملکرد گل در تیمارهای Glomus mosseae و Glomus intraradices به ترتیب 24 و 11 درصد بیشتر از شاهد بود. تمامی نهاده های اکولوژیک مورد مطالعه سبب افزایش تعداد چرخه گل در بوته در مقایسه با شاهد شدند، ولی اثر کود بیولوژیک بیوفسفر از این نظر به طور بارزتری نمایان شد، به طوری که تعداد چرخه گل در بوته از 342 چرخه در بوته های تحت تیمار شاهد به 1322 چرخه در گیاهان تحت تیمار بیوفسفر افزایش یافت. بیشترین مقدار عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک، وزن دانه در بوته و تعداد دانه در بوته در تیمار اسید هیومیک مشاهده شد، به طوری که در نتیجه کاربرد اسید هیومیک عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک، وزن دانه در بوته و تعداد دانه در بوته به ترتیب 82، 66، 63 و 66 درصد نسبت به شاهد افزایش یافتند.

فلاونوئیدها از مواد غذایی هستند که خود بخشی از ترکیبات معطر پلی فنل ها می باشند. هسپریدین یکی از فلاونوئیدها می باشد که کاربرد زیادی در درمان بسیاری از بیماری ها بویژه واریس پا دارد. هدف از این تحقیق تاثیر نوع بافت و زمان برداشت میوه های لیموترش خوشه ای، اورکا و لیسبون بر تولید فلاونوئید هسپریدین می باشد. این تحقیق در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه عامل بافت (برون بر، میان بر و درون بر)، زمان برداشت (45، 75، 105 و 135 روز بعد از گلدهی کامل) و رقم (اورکا، لیسبون و خوشه ای) در 3 تکرار انجام گرفت. متغییرهای اندازه گیری شده شامل وزن تر میوه، قطر میوه، ضخامت پوست میوه، درصد ماده خشک و مقدار هسپریدین موجود در عصاره بافت های مختلف میوه بوده است. استخراج مواد با استفاده از متانول و اندازه گیری فلاونوئید با دستگاه HPLC صورت گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که وزن میوه، قطر میوه، ضخامت پوست میوه، مقادیر ماده خشک میوه و همچنین مقدار هسپریدین به شدت تحت تاثیر زمان برداشت میوه بوده است. تغییرات قطر میوه متناسب با وزن آن بوده است. بیشترین میزان وزن میوه در ارقام لیموترش لیسبون و لیموترش اورکا به ترتیب 88.39 و 84.72 گرم) در مرحله چهارم برداشت (135 روز پس از گلدهی کامل) و کمترین آن در لیموترش خوشه ای (4.16 گرم) در مرحله اول برداشت (45 روز پس از گلدهی کامل) تولید شد. بیشترین میزان قطر میوه در رقم لیسبون (54.81 میلی متر) در مرحله چهارم برداشت وکمترین قطر میوه (20.75 میلی متر) در مرحله اول برداشت در رقم اورکا به وجود آمد. ضخامت پوست میوه ابتدا افزایش سپس کاهش یافته است. در بین ارقام، لیموترش خوشه ای بیشترین ضخامت پوست میوه (7.16 میلی متر) و لیموترش اورکا کمترین (4.66 میلی متر) ضخامت پوست را داشته است. درصد ماده خشک میوه ها در اولین مرحله برداشت افزایش، سپس کاهش یافت. بیشترین درصد وزن خشک در لیموترش خوشه ای (22.83 درصد) و کمترین آن در لیموترش لیسبون (11.36 درصد) تولید شده است. بیشترین میزان هسپریدین (1606.93 میلی گرم در لیتر) در لیموترش لیسبون، 45 روز بعد ازگلدهی کامل به دست آمد و بعد از آن تا زمان برداشت کاهش یافت.بیشترین میزان هسپریدین در بافت میان بر میوه تولید گردید. لیموترش لیسبون بهترین رقم لیمو از لحاظ مقدار هسپریدین در مقایسه با دو رقم دیگر می باشد.

مرحله جوانه زنی گیاهان یکی از مراحل مهم در طول دوره رشد آن ها می باشد که اغلب تحت تاثیر تنش های محیطی به ویژه شوری و خشکی قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر تنش های شوری و خشکی دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بر روی بذر توده های بومی شنبلیله آمل، تبریز، ساری و مشهد در آزمایشگاه تحصیلات تکمیلی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای شوری به ترتیب (صفر، 60، 120 و 180 میلی مولار نمک کلرید سدیم) و تیمارهای خشکی (شاهد، -3، -6 و -9 بار پلی اتیلن گلایکول 6000) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری و منفی تر شدن پتانسیل اسمزی درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن خشک گیاهچه به طور معنی داری (p£0.01) در کلیه توده های مورد بررسی نسبت به شاهد کاهش یافت. میزان کاهش این صفات در تنش شوری نسبت به تنش خشکی بیشتر بود که نشان دهنده حساسیت بیشتر توده های شنبلیله به تنش شوری نسبت به تنش خشکی است. بین توده ها، توده های مشهد و آمل متحمل ترین و توده های تبریز و ساری حساس ترین توده ها به شوری و خشکی بودند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر می رسد بتوان از توده های مشهد و آمل برای اصلاح توده هایی با پتانسیل عملکرد زیاد در مناطق شور و خشک استفاده کرد.

به منظور بررسی اثر محلول پاشی با کلرور کلسیم بر عارضه پوسیدگی گل گاه در دو رقم هندوانه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بر روی ارقام چارلستون گری و چارلی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد و در سال زراعی 1387 اجرا شد. عوامل آزمایش شامل دو رقم هندوانه (چارلستون گری و چارلی) و چهار سطح محلول پاشی کلسیم (0، 3، 5 و 8 در هزار کلرور کلسیم) بود. صفات اندازه گیری شده شامل: متوسط وزن میوه، متوسط طول میوه، طول قسمت پوسیده میوه، بریکس، ضخامت پوست، عملکرد میوه، تعداد میوه آلوده و تعداد میوه سالم بود. نتایج تجزیه برگ و میوه نشان داد که محلول پاشی با کلرور کلسیم سبب افزایش کلسیم (از 0.24 درصد به 0.3 درصد) در بافت آن ها شد. اثر محلول پاشی سطوح مختلف کلرور کلسیم بر متوسط طول میوه، طول قسمت پوسیده، عملکرد میوه و تعداد میوه معنی دار نبود، درحالی که محلول پاشی با کلرور کلسیم تعداد میوه های آلوده را به طورمعنی داری کاهش داد، به طوری که تیمارهای صفر در هزار و 8 در هزاربه ترتیب 1667 و 588 میوه آلوده در هکتار داشتند.

در ایران عمده اراضی زیرکشت پسته در حاشیه کویر قرار دارد و یکی از مشکلات عمده این اراضی شوری خاک و آب آبیاری است که رشد و عملکرد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. در این تحقیق اثرات شوری روی خصوصیات رشدی و مقدار عناصر معدنی دانهال های 10 رقم پسته (اکبری، احمدآقایی، کله قوچی، فندقی، بادامی، ابراهیمی، سیف الدینی و ژنوتیپ های G1، G2 و G3) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مطالعه شد. عامل اصلی مقادیرشوری آب آبیاری (0.6، 15 و 30 دسی زیمنس بر متر) با استفاده از نمک کلرور سدیم و عامل فرعی ارقام پسته بود. بذور پس از جوانه زنی در آزمایشگاه به داخل گلدان در گلخانه منتقل شدند و بعد از مرحله سه برگی، تیمارهای شوری به مدت چهارماه اعمال گردید. نتایج نشان داد با افزایش شوری وزن خشک ساقه و ریشه، طول نهال، وزن خشک برگ، تعداد برگ، سطح برگ و قطر نهال کاهش داشت. با افزایش شوری، میزان عناصر سدیم و کلسیم در ریشه، ساقه و برگ افزایش و نسبت پتاسیم به سدیم در این اندام ها کاهش یافت. ارقام فندقی و کله قوچی بیشترین و ژنوتیپ های G1 و G3 دارای کمترین میزان سدیم برگ بودند. ژنوتیپ G2 بیشترین میزان (3 درصد) و رقم کله قوچی کمترین میزان (1.4 درصد) پتاسیم برگ را دارا بودند. به طورکلی ژنوتیپ های محلی پسته (G1، G2 و G3) جذب و انتقال سدیم کمتری را به برگ انجام دادند، به طوریکه ژنوتیپ G3 دارای بیشترین سدیم ریشه و کمترین سدیم ساقه و برگ بود. ژنوتیپ G2 و رقم احمدآقایی به ترتیب با مقادیر 7.8 و 6.3 بیشترین نسبت پتاسیم به سدیم در برگ و رقم کله قوچی کمترین نسبت (3.9) را داشت. به نظر می رسد ارقام کله قوچی، فندقی و اکبری در مراحل اولیه رشد نسبتا حساس و ژنوتیپ های G1، G2 و G3 و رقم احمدآقایی نسبتا متحمل به شوری باشند. ارقام بادامی، ابراهیمی و سیف الدینی از نظر تحمل به شوری در حد متوسط بودند.

توزیع مواد فتوسنتزی بین قسمت های رویشی و زایشی تحت تاثیر عوامل محیطی و وضعیت تغذیه گیاه قرار می گیرد (20). هر یک از قسمت های رویشی و زایشی گیاه می توانند به عنوان مخزن (Sink)، بخشی از مواد پرورده فتوسنتزی را به خود اختصاص دهد. بنابراین تغذیه با مواد مختلف تیماری می تواند توزیع مواد فتوسنتزی بین قسمت های رویشی و زایشی گیاه را تحت تاثیر قرار داده و تغییراتی در تخصیص مواد پرورده فتوسنتزی بوجود آورد. از آنجائیکه بررسی تسهیم مواد پرورده فتوسنتزی مبحث بسیار پیچیده ای بوده و تفسیر اثرات تیمارها بر تسهیم مواد در گیاهان باغی دشوار است، لذا این بررسی با مقایسه تاثیر تیمارهای اسید سالیسیلیک و سولفات منیزیم کلاته بر تخصیص مواد پرورده به پارامترهای رویشی و زایشی، کاربرد خارجی تیمارهای تغذیه ای را بر رشد اندام های مختلف هدف قرار داده است. در تحقیق حاضر اندازه گیری پارامترهای رشد رویشی (وزن برگ، سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، رشد شاخه سال جاری و غیره) و زایشی (نسبت طول به قطر و چگالی میوه و غیره) در شرایط اعمال تیمارهای اسید سالیسیلیک و سولفات منیزیم کلاته با هدف بررسی تاثیر کاربرد خارجی مواد هورمونی و معدنی بر پارامترهای مزبور در شرایط آلودگی طبیعی آتشک و در راستای نیازهای تولید صورت گرفت. سطوح تیماری اسید سالیسیلیک صفر، 0.1 و 0.5 گرم در هزار و سولفات منیزیم کلاته صفر، 0.5 و 0.7 گرم در هزار بود. نتایج ارزیابی ها نشان داد که ترکیبات تیماری تخصیص مواد پرورده فتوسنتزی را تغییر داده و بین ترکیبات مختلف تیماری از این نظر اختلاف معنی داری وجود داشت (p<0.01). به طوری که ترکیب اسید سالیسیلیک با غلظت 0.5 و سولفات منیزیم کلاته با غلظت 0.7 گرم در هزار بیشترین تخصیص مواد پرورده به اندام زایشی گیاه (بدلیل تولید چگالترین میوه ها (و تیمار سولفات منیزیم کلاته با غلظت 0.7 گرم در هزار بیشترین تخصیص مواد پرورده به اندام رویشی گیاه (بدلیل اختصاص بیشترین میانگین وزن مخصوص برگ) را به خود اختصاص دادند.

با بکارگیری نشانگرهای مولکولی، اصلاح گیاهان با سرعت و سهولت بیشتری انجام می گیرد و انتخاب والدین برای تلاقی های بعدی در برنامه های اصلاحی با اطمینان بیشتری انجام می گیرد. در دسترس بودن تعداد بسیار زیادی از نشانگرها و صفات مورفولوژیکی می تواند به مطالعه تجزیه رگرسیونی بین این نشانگرها و صفات مورفولوژیکی کمک نماید. در این تحقیق، ارتباط صفات مرتبط با عملکرد در 20 ژنوتیپ پسته با استفاده از 15 آغازگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت 11 آغازگر چندشکلی نشان دادند و مجموعا 56 قطعه (لوکوس) را تکثیر کردند که از این بین 36 قطعه (64.29 درصد) چند شکلی را با میانگین 5.09 الل به ازای هر پرایمر نشان دادند و میزان این چندشکلی از حداقل 25 درصد برای آغازگر AJ05 تا حداکثر 87.5 درصد برای آغازگر OPAD02 متغیر بود. میانگین محتوای اطلاعاتی حاصل از چند شکلی برای جایگاه ها 0.23 و از 0.095 (AJ05 و OPAD15) تا 0.39 (OPC05) متغیر بود. برای شناسایی نشانگرهای مثبت مرتبط با صفات اجزای عملکرد، تجزیه رگرسیون گام به گام بین داده های مولکولی به عنوان متغیرهای مستقل و صفات مورد مطالعه به عنوان متغیرهای وابسته انجام گرفت. نوزده قطعه RAPD با شش صفت مرتبط با عملکرد ارتباط داشتند. بعضی از نشانگرهای RAPD با بیشتر از یک صفت در تجزیه رگرسیون چندگانه ارتباط داشت که می تواند به خاطر اثر پلیوتروپیک مکان های صفات کمی بر روی صفات مختلف یا پیوستگی ژن های مختلف باشد. برای درک این موضوع تهیه نسل های در حال تفرق و نقشه های پیوستگی ضروری می باشد. همچنین این نتایج می تواند در برنامه های اصلاحی انتخاب به کمک نشانگر هنگامی که هیچ اطلاعات ژنتیکی در دسترس نیست، مفید باشد.

در بین قارچ های خوراکی، قارچ خوراکی تکمه ای سفید، رایج ترین قارچی است که در سراسر جهان کشت می شود. به منظور بررسی سرعت رشد میسیلیوم و عملکرد جدایه های قارچ خوراکی دکمه ای سفید در محیط کشت جامد، اسپاون و کمپوست، پژوهشی در پژوهشکده قارچ دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در سال 1393 انجام شد. هجده جدایه قارچ خوراکی دکمه ای سفید از لحاظ سرعت رشد میسیلیوم روی محیط های کشت پوتیتو دکستروز آگار (PDA)، عصاره کمپوست (CYM) و کمپوست، کلاس رشدی و تیپ رشدی میسلیوم و عملکرد مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوت بسیار معنی داری بین جدایه های قارچ خوراکی دکمه ای از نظر سرعت رشد میسیلیوم در محیط های کشت و میزان عملکرد وجود دارد. در محیط کشت PDA، بیشترین سرعت رشد به میزان 1.9 میلی متر در روز و قطر نهایی پرگنه 8.1 سانتی متر، متعلق به جدایه 2200 بود. همچنین، این جدایه از لحاظ سرعت رشد میسیلیوم در محیط CYM و پوشاندن سطح اسپاون و کمپوست نیز جزء جدایه های سریع بود و به همراه جدایه A15a از لحاظ عملکرد نیز از جمله جدایه های با عملکرد زیاد بودند (A15a و 2200 به ترتیب 22.1 و 19.4 کیلوگرم در متر مربع). همچنین، بر اساس نتایج به دست آمده، سرعت رشد میسیلیوم با عملکرد همبستگی مثبت و معنی داری داشت و جدایه های با سرعت رشد میسیلیوم بیشتر عملکرد بیشتری تولید کردند. طبق نتایج به دست آمده، همبستگی مثبت و معنی داری بین سرعت رشد میسیلیوم در محیط کشت CYM و سرعت پوشاندن سطح کمپوست توسط میسیلیوم مشاهده شد، که می تواند به عنوان محیط کشت مناسب برای مقایسه سرعت رشد میسیلیوم در محیط آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرد.

به منظور مطالعه اثرات اسید جیبرلیک در دو زمان 7 و 14 روز قبل از شروع گلدهی بر القاء بی دانگی و بعضی صفات کمی و کیفی خوشه و حبه سه رقم انگور دانه دار ایرانی شامل قزل اوزوم، ریش بابا قرمز و خلیلی قرمز، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در پنج تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد بوته های تیمار شده با جیبرلین در مقایسه با شاهد از لحاظ درصد جوانه زنی دانه گرده، درصد تشکیل میوه، طول و وزن تر چوب خوشه، تعداد شات بری و حبه های بی دانه در خوشه، وزن حبه های بی دانه، طول دم حبه و TSS اختلاف معنی دار نشان دادند. جیبرلین باعث کاهش جوانه زنی دانه گرده ارقام مورد بررسی شد. تیمار جیبرلین درصد تشکیل میوه را افزایش داد اما واکنش ارقام متفاوت بود. اسید جیبرلیک موجب افزایش طول محور خوشه انگور شد و این افزایش در رقم ریش بابا و قزل اوزوم بیشتر از خلیلی بود. نتایج نشان داد که هورمون جیبرلین باعث ایجاد بی دانگی در حبه ها شد و اثر آن روی رقم ریش بابا قرمز بیشتر از قزل اوزوم و خلیلی قرمز بود. در انگور قزل اوزوم تیمار شده با جیبرلین در مرحله 7 روز قبل از گلدهی وزین ترین حبه های بی دانه بدست آمد، گرچه تعداد حبه های بی دانه این رقم کمتر از ارقام دیگر بود. جیبرلین موجب افزایش طول دم حبه ها شد. بیشترین طول دم حبه مربوط به رقم قزل اوزوم بود که در 14 روز قبل از گلدهی با جیبرلین تیمار شده بود. درصد مواد جامد محلول (TSS) در تیمارهای غوطه ورسازی شده با جیبرلین بیشتر از تیمارهای شاهد بود. مصرف قبل از شروع گلدهی هورمون جیبرلین با غلظت 100 میلی گرم در لیتر در هر سه رقم مورد بررسی باعث تولید حبه های بیدانه ریز شد که در صورت تکرار مصرف هورمون جیبرلین با غلظت 20 تا 40 پی پی ام در مرحله بعد از تشکیل میوه می توان حبه های بی دانه با اندازه قابل قبول تولید نمود.

این تحقیق به منظور بررسی واکنش فتوسنتز و عملکرد اسانس گیاهان دارویی کاسنی توده محلی خوزستان و بابونه آلمانی رقم پرسو به تنش خشکی در شهرستان شوشتر (دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر) در سال زراعی 90-89 به صورت دو آزمایش جداگانه انجام شد. آزمایش ها در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد و تیمارهای تنش خشکی عبارت بودند از شاهد (حدود 90 درصد ظرفیت زراعی خاک)، تنش ملایم (حدود 75 درصد ظرفیت زراعی خاک) و تنش شدید (حدود 55 درصد ظرفیت زراعی خاک). صفات مورد بررسی در این تحقیق عبارت بود از ارتفاع بوته، وزن خشک برگ (کاسنی)، وزن خشک گل (بابونه)، غلظت کلروفیل a و b، فتوسنتز، درصد اسانس، عملکرد اسانس و اجزای تشکیل دهنده اسانس. نتایج آزمایش نشان داد تنش خشکی سبب کاهش فتوسنتز، غلظت کلروفیل a، وزن خشک و ارتفاع بوته بابونه و کاسنی شد اما درصد اسانس این گیاهان افزایش یافت. کمترین وزن خشک گل بابونه و وزن خشک اندام هوایی کاسنی تحت تاثیر تنش خشکی شدید به میزان 47 و 195 گرم بر متر مربع دیده شد در حالیکه بیشترین میزان عملکرد اسانس بابونه آلمانی (56.6 گرم در متر مربع) و کاسنی (225.9 گرم در مترمربع) تحت تاثیر تیمار تنش خشکی ملایم به دست آمد. در شرایط تنش خشکی ملایم بیشترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس بابونه کامازولن، آلفا پنین، آلفا بیسابول و بتا پنین بود در حالیکه بیشترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس کاسنی در شرایط تنش ملایم خشکی کامفور، آلفا پنین، بتا پنین و سابینین بود. به طور کلی نتایج نشان داد تنش خشکی ملایم به دلیل افزایش عملکرد اسانس علی رغم کاهش معنی دار وزن خشک اندام اقتصادی سبب افزایش عملکرد اسانس گیاهان مورد بررسی شد.

ارزیابی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی، هتروزیس و نحوه عمل ژن ها برای صفات طول بوته، تعداد شاخه فرعی و طول بوته تا اولین میوه در قالب آزمایش دی آلل ناقص 7´7 با استفاده از روش دوم و چهارم در مدل ثابت گریفینگ برای تعدادی از لاین های خیار در سال 1393 صورت گرفت. میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی فقط برای صفت طول بوته تا اولین میوه معنی دار بود ولی میانگین مربعات ترکیب پذیری خصوصی برای تمامی صفات معنی دار شد که مبین اهمیت بیشتر اثرات غالبیت ژن ها در توارث این صفات در جمعیت مورد مطالعه می باشد. به نظر می رسد صفت طول بوته تا اولین میوه با توجه به ترکیب پذیری عمومی بالا توسط عمل افزایشی ژن ها کنترل می شود.

فلفل از جمله مهم ترین سبزیجات به شمار می رود که علاوه بر مصارف غذایی، دارای مصارف دارویی نیز می باشد. به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی فلفل شیرین از نظر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک، 42 توده فلفل در قالب طرح لاتیس مستطیل در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ساعتلوی ارومیه در سال 1392 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد بین توده ها برای کل صفات به جزء صفات میزان اسپد، میزان فتوسنتز و pH اختلاف آماری معنی داری وجود دارد. بیشترین همبستگی فنوتیپی مثبت (0.958) و بیشترین همبستگی ژنتیکی مثبت (0.994) بین صفات وزن خشک میوه و وزن تر میوه و بیشترین همبستگی ژنتیکی منفی (0.587) بین صفات کانوپی گیاه و عرض میوه مشاهده شد. بر اساس جدول مقایسه میانگین ژنوتیپ های ارومیه، لردگان و اورفای ترکیه دارای عملکرد بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها بودند. بر اساس نتایج به دست آمده صفات طول میوه، عرض میوه، ضخامت دیواره میوه، عملکرد، وزن تر میوه و وزن خشک میوه دارای توارث پذیری بالای در بین صفات مورد بررسی بودند.با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش وارد، توده های مورد بررسی بر اساس صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی در 6 گروه متفاوت قرار گرفتند و بر این اساس بیشترین فاصله بین دو خوشه چهارم و پنجم مشاهده شد.

این تحقیق به منظور بررسی اثر تیمار حلال های متانول، اتانول، استون (50، 90 و 100 درصد) و آب مقطر بر روی میزان ترکیبات آنتی اکسیدانی (فنل کل، تانن ها، فلاونوئیدها، آنتوسیانین ها) میوه عناب (Ziziphus jujube Miller)، انجام شد. فعالیت آنتی اکسیدانی هر یک از عصاره ها نیز به روش های DPPH و FRAP مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که استون 50 درصد در استخراج ترکیبات فنل و فلاونوئید کل به ترتیب با مقادیر (798.20 میلی گرم گالیک اسید در 100 گرم ماده خشک) و (1871.73 میلی گرم کوئرستین در 100 گرم ماده خشک)، بهترین عملکرد را در میان سایر حلال ها داشته است. استخراج آنتوسیانین، با متانول 50 درصد (6.31 میلی گرم سیانیدین 3- گلوکوزید در 100 گرم ماده خشک) و استخراج تانن با متانول 100 درصد (669.4 میلی گرم کاتکین در 100 گرم ماده خشک)، دارای بالاترین بازده استخراج بوده است. در تمامی موارد آب از حداقل قابلیت استخراج متابولیت های ثانویه در بین سایر حلال ها برخوردار بود. در بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی میوه عناب به دو روش DPPH و FRAP مشخص گردید که خاصیت آنتی اکسیدانی آن ها مستقیما تحت تاثیر مقادیر ترکیبات فنلی قرار گرفته است. در میان حلال های مورد استفاده، استون 50 درصد بهترین بازده را در روش (IC50=29.02) DPPH و روش FRAP (5.11 میلی مول آهن II در 100 گرم ماده خشک) نسبت به سایر حلال ها داشت.بر اساس نتایج می توان گفت درصد مهار کنندگی DPPH و FRAP با کاهش غلظت حلال های متانول و استون رابطه مستقیم دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که تفاوت در نوع، خلوص و قطبیت حلال ها و تفاوت در جزئیات روش استخراج عصاره (مانند زمان استخراج، سرعت اختلاط، نسبت میزان پودر به حلال و اندازه ذرات پودر) بر میزان استخراج متابولیت های ثانویه تاثیر می گذارند.

سلنیوم (Se) یکی از عناصر مفید در گیاهان بوده که نه تنها رشد و نمو گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه بعنوان یک عنصر مفید برای تغذیه انسان می باشد. به منظور ارزیابی تاثیر غلظت های مختلف سلنیوم بر ویژگی های رویشی و عملکرد کلم تکمه ای (Brassica oleracea var. Gemmifera) آزمایشی با شش سطح سلنیوم (0، 2، 4، 8، 16 و 32 میلی گرم در لیتر از منبع سلنات سدیم) در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانه ای انجام شد. نتایج نشان داد که خصوصیات رویشی گیاهان با افزایش غلظت سلنیوم تا 8 میلی گرم در لیتر افزایش و بعد از آن کاهش یافت. عملکرد گیاه نیز بطور معنی داری (p£0.01) تحت تاثیر تیمارهای سلنیومی قرار گرفت، بطوریکه با افزایش غلظت سلنیوم در محلول غذایی از 0 تا 8 میلی گرم در لیتر عملکرد افزایش و سپس کاهش یافت. حداکثر عملکرد در غلظت 8 میلی گرم در لیتر مشاهده شد که نسبت به شاهد 40 درصد افزایش عملکرد داشت. بنظر می رسد افزایش سطح برگ یکی از دلایل عمده در افزایش عملکرد در اثر افزودن سلنیوم به محلول غذایی باشد.بر اساس یافته های این تحقیق سلنیوم را می توان حداکثر تا غلظت 8 میلی گرم در لیتر به منظور بهبود رشد و نمو گیاه به محلول های غذایی اضافه نمود.

شنبلیله با نام علمی Trigonella foenum– graecum گیاهی یکساله از تیره بقولات است. ریشه، برگ و بذر آن دارای ترکیبات دارویی مهمی می باشد. تحقیق حاضر به منظور تعیین مناسبترین غلظت تنظیم کننده های رشد گیاهی برای تولید گیاهچه های درون شیشه ای با استفاده از ریزنمونه های کوتیلدون و هیپوکوتیل دو ژنوتیپ ایرانی (اردستانی و نیشابوری) شنبلیله انجام گرفت. ریزنمونه ها در محیط کشت MS حاوی تنظیم کننده های رشد گیاهی IBA و TDZ جهت القای کالوس و باززایی مستقیم کشت گردیدند. در این آزمایش از دو ترکیب TDZ + IBA استفاده شد. در ترکیب اول، IBA دارای 4 سطح (0، 0.1، 0.3 و 0.5 میلی گرم در لیتر) و TDZ دارای 5 سطح (0، 0.2، 0.4، 0.6، 0.8 میلی گرم در لیتر) و در ترکیب دوم، IBA دارای 4 سطح (0، 0.05، 0.1، 0.15 میلی گرم در لیتر) و TDZ دارای 7 سطح (0، 0.2، 0.25، 0.3، 0.35، 0.4، 0.45 میلی گرم در لیتر) بودند. آزمایش ها بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که ریزنمونه های کوتیلدون و هیپوکوتیل ژنوتیپ های اردستانی و نیشابوری کالوس زایی کردند، در حالیکه باززایی مستقیم تنها در ریزنمونه های هیپوکوتیل ژنوتیپ ها مشاهده شد. بیشترین درصد کالوس زایی ریزنمونه های کوتیلدون (75 درصد) در ژنوتیپ نیشابوری و در محیط کشت MS حاوی 0.4 TDZmg l-1+0.5 IBAmg l-1 بدست آمد. همچنین بیشترین درصد کالوس زایی ریزنمونه های هیپوکوتیل (75 درصد) در ژنوتیپ اردستانی مشاهده شد که در محیط کشت MS حاوی 0.8 l-1 TDZmg+0.5 IBAmg l-1 بدست آمد. بیشترین درصد باززایی مستقیم (37.5 درصد) در ریزنمونه های هیپوکوتیل ژنوتیپ نیشابوری در محیط کشت MS حاوی 0.35 TDZmg l-1+0.05 IBAmgl-1 حاصل شد.

گیاه آماریلیس به عنوان گیاه زینتی گلدانی، فضای باز و گل شاخه بریده پرورش داده می شود. در شرایط عادی تعداد پیازچه های دختری تولید شده، بسیار کم می باشد. بنابراین بهبود روش های تکثیر سنتی این گیاه، یکی از راهکارهای مناسب جهت کوتاه کردن دوره رشدی این گیاه می باشد. لذا این آزمایش با هدف بررسی اثر نوع بستر کشت و موقعیت قلمه های فلسی در پیاز مادری بر تولید پیازچه در شرایط آزمایشگاهی، به منظور افزایش سرعت تکثیر این گیاه زینتی، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 7 تکرار انجام شد. جهت اندازه گیری صفات وزن تر و خشک از 3 تکرار استفاده گردید. پیازها به صورت شعاعی به 12 قطعه مساوی برش داده شدند، بطوری که هر قطعه دارای بخشی از صفحه پایگاهی باشد. به منظور بررسی اثر موقعیت فلس جفتی در پیاز مادری، قطعات برش خورده به 5 نمونه فلس جفتی تقسیم و گروه بندی شدند، بطوریکه در گروه یک، خارجی ترین نمونه های فلس جفتی و در گروه پنج، داخلی ترین نمونه های فلس جفتی قرار گرفتند. بسترهای کشت مورد استفاده در این آزمایش شامل بستر کشت ماسه، پرلایت، ورمی کولایت، پیت ماوس و کوکوپیت بود. در پایان آزمایش، تعداد پیازچه تولید شده در هر نمونه، قطر پیازچه، تعداد ریشه، طول ریشه، وزن تر و خشک اندام های مختلف گیاه و میزان قهوه ای شدن قلمه های فلسی ثبت گردید. نتایج نشان داد که بستر کشت و موقعیت فلس جفتی در پیاز مادری تاثیر معنی داری بر کیفیت پیازچه های باززایی شده داشتند. بیشترین میزان وزن تر پیازچه (1.58 گرم)، وزن خشک پیازچه (0.21 گرم) و بیشترین قطر پیازچه باززایی شده (1.5 سانتی متر) در بستر کشت پیت ماوس و فلس جفتی گروه یک حاصل گردید. بر اساس نتایج بدست آمده چنانچه نمونه های فلس جفتی از فلس های خارجی تر پیاز تهیه گردند، پیازچه هایی با کیفیت مطلوب تری تولید خواهند نمود. بطورکلی جهت تکثیر آماریلیس از طریق نمونه های فلس جفتی، کاربرد فلس های جفتی گروه یک (خارجی ترین لایه فلس جفتی) و بستر کشت پیت ماوس توصیه می گردد.

به منظور بررسی مقدماتی ویژگی های زراعی و مورفولوژیک 107 توده اسفناج ایرانی ( 100 توده موجود در بانک ژن و 7 توده دیگر)، پژوهشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد اصفهان طی سال های 1391 و 1392 انجام شد. در سال اول پژوهش بر اساس وی‍ژگی های برگ (رنگ، چروکیدگی، طول و عرض)، درصد بوته های نر و ویژگی های بذر، 25 توده از میان توده ها انتخاب شدند. در سال دوم آزمایش، 25 توده انتخابی با استفاده از طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار از نظر ویژگی های عملکرد تازه، عملکرد ماده خشک، طول وعرض برگ، تعداد برگ و مقدار نیترات مقایسه شدند. 35 درصد از توده های اسفناج استفاده شده در این پژوهش دارای رنگ برگ کاملا سبز بودند و درصد بوته های نر از 32 درصد تا 60 درصد در توده های مختلف نوسان داشت. بیشترین مقدار عملکرد تازه برگ را رقم ورامین 88 با مقدار 32.59 تن در هکتار تولید نمود. سه توده TN-69-153، TN-69-140 و Varamin- prickly از نظر عملکرد تازه و عملکرد ماده خشک جزو توده های برتر تشخیص داده شدند. سه توده TN-69-58، TN-69-101 و TN-69-70 کمترین مقادیر نیترات را داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد در میان 107 توده مطالعه شده، ویژگی های متنوع و مفید فراوانی از قبیل عملکرد بالا و مقدار نیترات پایین قابل تشخیص و جداسازی است و از این ویژگی ها می توان در زمینه های اصلاحی و زراعی استفاده کرد.

توسعه فضای سبز شهری و چمنکاری از جمله نیازهای بشر امروز است که عامل محدودکننده در این امر کمبود آب می باشد. این کمبود بر توسعه، کیفیت و انتخاب نوع پوشش گیاهی تاثیر مستقیم می گذارد. از اینرو آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی برای سنجش مقاومت گونه های چمن بومی و انتخاب گونه مناسب روی گونه های بومی Brumos tomentellus، Festuca rubra، F .arundinacea و رقم تجاری Super sport (شاهد) و سه سطح رطوبتی 85 درصد (شاهد)، 65 درصد و 45 درصد ظرفیت زراعی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در شرایط گلخانه انجام گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده بیشترین طول شاخساره در تنش خشکی 65 درصد ظرفیت زراعی در گونه F. arundinaceae و کمترین مقدار در چمن سوپر اسپورت، همچنین صفت عرض برگ بیشترین و کمترین مقدار در شرایط تنش به ترتیب در گونه B. tomentellus و چمن سوپر اسپورت مشاهده شد. گونه F. arundinaceae تحت شرایط تنش خشکی بهترین کیفیت ظاهری و بیشترین میزان کلروفیل a و کل را به خود اختصاص داد. تحت تنش خشکی کمترین نشت یونی (25.66 درصد) در گونه F.rubra، بیشترین مقدار محتوای آب نسبی در گونه F. arundinaceae (77.80 درصد)، بیشترین میزان پرولین برگ در گونه B. tomentellus و کمترین مقدار در چمن سوپر اسپورت مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده میتوان گفت گونه های چمن بومی در شرایط تنش خشکی عملکرد و کیفیت بهتری از چمن های وارداتی مانند سوپر اسپورت را دارا می باشند.