شیلات
سال:1392 | دوره:66 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

هدف از این مطالعه بررسی تاثیرات جایگزینی پودر و روغن ماهی با منابع گیاهی در شاخص های رشد، کارایی تغذیه، ترکیب شیمیایی و ترکیب اسیدهای چرب بافت عضله ماهی قزل آلای رنگین کمان است. ماهیان با میانگین وزنی 2±15 گرم در 12 مخزن پرورشی (300 لیتری) با تراکم 50 قطعه در هر مخزن توزیع و به مدت 60 روز با جیره های آزمایشی تغذیه شدند. ترکیب روغن های گیاهی کانولا، بزرک و گلرنگ (به ترتیب با نسبت های 40، 30 و 30 درصد) به طور کامل جایگزینی روغن ماهی شد و از ترکیب منابع پروتئین گیاهی (گلوتن گندم، گلوتن ذرت و کنجاله سویا) در 3 سطح 40، 70 و 100 درصد به منزله جایگزینی پودر ماهی استفاده شد. منبع پروتئین و روغن جیره گروه شاهد فقط شامل پودر ماهی و روغن ماهی بود. نتایج نشان داد که جایگزینی 40 درصد پودر ماهی جیره با ترکیب منابع گیاهی تاثیرات منفی معنی داری در شاخص های رشد، کارایی تغذیه و ترکیب شیمیایی عضله ماهیان تیمارهای مختلف نداشت ((P>0.05. جایگزینی 70 و 100 درصد پودر ماهی جیره با ترکیب منابع پروتئین گیاهی موجب کاهش معنی دار وزن نهایی، ضریب تبدیل غذا، محتوای پروتئین بافت عضله، ضریب کارایی چربی و پروتئین همچنین، شاخص ارزش تولیدی پروتئین در مقایسه با گروه شاهد شد (P<0.05). جایگزینی روغن ماهی با روغن های گیاهی سبب افزایش معنی دار درصد اسیدهای چرب اسید واکسنیک، اسید لینولئیک و اسید لینولنیک و کاهش معنی دار اسیدهای چرب اسید مریستیک، اسید پالمیتیک، اسید اولئیک، اسید آراشیدونیک، اسید ایکوزاپنتانوئیک و اسید دوکوزاهگزانوئیک در عضله ماهیان شد (P<0.05).

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر ضایعات حاصل از روغن کشی میوه زیتون در رشد و ارزیابی حسی ماهی قزل آلای رنگین کمان انجام پذیرفت. 4 جیره غذایی شامل 1 جیره شاهد (بدون تفاله زیتون) و 3 جیره حاوی 5، 10 و 15 درصد تفاله خشک و الک شده زیتون فرموله به ماهیان در 3 تکرار تغذیه شد. ماهیان با وزن متوسط 5±71.3 گرم، به طور تصادفی، در مخازن بتونی گرد با قطر 3 متر و ارتفاع 1 متر توزیع شدند. آب رودخانه با سرعت حدود L/S1 داخل استخرها در جریان بود، دما و pH آب به ترتیب طی دوره پرورش 3±10 درجه سانتی گراد و 6.7-8.1 بود. ماهی ها بر اساس 1-1.5 درصد وزن بدن طی 3 نوبت در روز (8، 12 و 18)، به طور دستی، تغذیه شدند. بررسی فاکتورهای وزن نهایی، درصد افزایش وزن، نرخ رشد ویژه، ضریب وضعیت، ضریب تبدیل غذایی، شاخص کبدی و آنالیز لاشه نشان داد که به طور کل تا 5 درصد جیره می تواند با تفاله زیتون الک شده جایگزین شود. رشد، راندمان تغذیه ای و ترکیب لاشه ضعیف مربوط به تیمار با سطح 15 درصد تفاله زیتون بود که نسبت به سایر تیمارها اختلاف آماری بارزی را نشان می داد (P>0.05). نتایج ارزیابی حسی نیز نشان داد که افزودن تفاله زیتون در رنگ ماهی بی تاثیر است (P>0.05)، ولی در بو و مزه ماهی تاثیر مثبت دارد و در مقایسه با تیمار شاهد باعث خوش خوراکی بیشتر ماهی شده است(P<0.05) . به طور کلی، می توان اظهار داشت که 5 درصد تفاله زیتون در تغذیه ماهی قزل آلای رنگین کمان مفید است.

در این تحقیق برخی از خصوصیات کینتیکی و بیوشیمیایی آنزیم تریپسین کیلکای معمولی با تریپسین تجاری Porcine بررسی شد. نتایج نشان داد که دما و pH بهینه برای فعالیت آنزیم تریپسین کیلکای معمولی و تجاری حاصل از خوک (Porcine) به ترتیب 60oC و 8 بود. پایداری دمایی و pH فعالیت آنزیم تریپسین در کیلکای معمولی به ترتیب 45oC و 7-10 و خوک 50oC و 4-11 بود. یون های فلزی CaCl2 و  MgCl2به طور معنی داری فعالیت آنزیم تریپسین در کیلکای معمولی را نسبت به خوک افزایش دادند (P<0.05)، در حالی که KCl و NaCl در فعالیت آنزیم تریپسین کیلکای معمولی بی تاثیر بودند (P>0.05)، اما در خوک اثر کاهشی معنی داری را نشان دادند(P<0.05) .  MnCl2به طور معنی داری باعث افزایش فعالیت آنزیم تریپسین در کیلکای معمولی شد (P<0.05) در حالی که در خوک اثر کاهشی معنی داری را نشان داد(P<0.05) . مقایسه اثر بازدارنده ها بر فعالیت آنزیم تریپسین نشان داد که به استثنای ρ-aminobenzamidine، بازدارنده های TLCK،SBTI  و PMSF تاثیر معنی داری در فعالیت آنزیم تریپسین در کیلکای معمولی و خوک نداشتند (P>0.05)، در حالی که ρ-aminobenzamidine فعالیت آنزیم تریپسین در خوک را به طور معنی داری نسبت به کیلکای معمولی کاهش داد (P<0.05). Vmax آنزیم تریپسین ماهی کیلکای معمولی به طور معنی داری بالاتر (P<0.05) و  kmآنزیم تریپسین ماهی کیلکای معمولی به طور معنی داری کوچک تر از خوک بود (P<0.05). نتایج بررسی ها نشان داد که آنزیم تریپسین در کیلکای معمولی نسبت به خوک از کارایی بالاتری برخوردار است و می تواند در آینده به منزله ماده افزودنی در صنایع مرتبط و تحقیقات بیوتکنولوژی به کار رود.

به منظور بهره برداری پایدار و حفظ تنوع زیستی اکوسیستم های رودخانه ای، که در اثر فعالیت های انسانی دستخوش تغییرات درخور توجهی شده اند، شناخت نیازهای زیستگاهی گونه های ساکن آنها ضروری است. رودخانه کردان، یکی از رودخانه های حوضه دریاچه نمک، از ارتفاعات استان البرز سرچشمه می گیرد و یکی از محیط های پراکنش ماهی بومی Oxynemacheilus bergianus است. این رودخانه تحت تاثیر فعالیت های انسانی از قبیل کشاورزی، سدسازی و طبیعت گردی قرار گرفته است. نیازهای زیستگاهی این ماهی و تاثیرات فعالیت های انسانی، با پایش کل رودخانه کردان، در 68 ایستگاه بررسی شد. بر پایه بهترین مدل انتخاب شده، با توجه به معیار اطلاعاتی آکایکه (AIC)، متغیرهای ارتفاع، عرض رودخانه، سرعت جریان آب و اندازه ذرات بستر عوامل تعیین کننده ای در حضور ماهی O. bergianus بودند. همچنین، سایر مدل هایی که بر پایه معیار اطلاعاتی آکایکه، به منزله مدل های مناسب، تعیین شدند نشان دادند که دو متغیر ارتفاع و عرض رودخانه مهم ترین متغیرهای مستقل موثر در حضور این گونه اند. بنابراین، فعالیت های انسانی که در رودخانه کردان در حال انجام است، و سبب تغییر در ویژگی های محیطی مانند عرض، عمق، بستر و سرعت جریان رودخانه می شود، می تواند حضور و پراکنش سگ ماهی جویباری را در این رودخانه تحت تاثیر قرار دهد.

رژیم غذایی و فراوانی ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss)، به منزله گونه ای غیربومی، در رودخانه مادرسو پارک ملی گلستان بررسی شد. در مجموع، 144 نمونه از 2 ایستگاه با طول متوسط 190 میلی متر و وزن متوسط 80 گرم بررسی شدند. با بررسی روی کل ماهیان صیدشده، مشخص شد که، بر اساس نمایه ایولو (Ivelev)، در اغلب ماه های سال Ephemeroptera (زود میران) ماده غذایی انتخابی بوده همچنین، تقریبا در اکثر ماه های سال،Ephemeroptera  (زود میران) بیشترین درصد فراوانی بنتوز را به خود اختصاص می داده است. این گونه از Gammaridae (ناجورپایان) و Trichoptera (بال موداران) نیز به منزله ماده غذایی انتخابی استفاده کرده است و می تواند با سایر گونه های ماهیان از قبیل Paracobitis malapterura (لوچ تاج دار)،Neogobius melanostomus Neogobius fluviatilis  (گاو ماهی) و Alburnoides eichwaldii (لپک) رقابت غذایی داشته باشد.

به کاربردن عصاره های طبیعی، به منزله یکی از منابع مناسب آنتی اکسیدانی، برای بهبود کیفیت ماهی در حال افزایش است. هدف این مطالعه بررسی تاثیرات آنتی اکسیدانی عصاره پوست پرتقال در کیفیت فیله ماهی کپور معمولی هنگام نگهداری در یخچال (4oC) است. فیله ها با غلظت های صفر، 1 و 5 درصد عصاره پوست پرتقال تیمار بسته بندی و در یخچال نگهداری شدند. ارزیابان شاخص های شیمیایی ((pH، پراکسید (PV)، تیوباربیتوریک اسید (TBA) و مجموع بازهای نیتروژنی فرار (TVB-N)) و ارزیابی حسی (بافت، بو، طعم، رنگ و مطلوبیت کل) را در روزهای صفر، 3، 6، 9، 12 و 15 اندازه گیری کردند. با افزایش زمان نگهداری مقادیر pH افزایش یافت که این روند در تیمار شاهد بیشتر بود (P<0.05). میزان پراکسید، تیوباربیتوریک اسید و مجموع بازهای نیتروژنی فرار در همه تیمارها به طور معنی داری افزایش یافت، به طوری که، مقادیر آنها برای نمونه های شاهد، 1 و 5 درصد به ترتیب در انتهای دوره به 14.8، 12.2، 10.2 (میلی اکی والان O2 در کیلوگرم چربی ماهی)، 0.99، 0.78، 0.59 (میلی گرم مالون آلدئید در کیلوگرم گوشت ماهی) و 33.3، 30.5، 22.6 (میلی گرم نیتروژن در 100 گرم گوشت ماهی) رسید که این افزایش در تیمار 5 درصد نسبت به سایر تیمارها کمتر بود (P<0.05). نتایج ارزیابی حسی بیانگر کاهش معنی دار خصوصیات حسی فیله ها طی دوره نگهداری بود. بر اساس نتایج این مطالعه فیله های تیمارشده با عصاره 5 درصد نسبت به سایر تیمارها تا انتهای دوره نگهداری مصرف شدنی بودند.

با توجه به اهمیت مطالعه تنوع ژنتیکی و ساختار جمعیت در مدیریت و انتخاب مولدین شایسته جهت تکثیر در کارگاه ها، تنوع ژنتیکی جمعیت قزل آلای رنگین کمان پرورشی استان لرستان با جمعیت وارداتی از فرانسه با استفاده از چهار جفت آغازگر ریزماهواره OMY325، MM1329، OMY77 و OMM1332 بر روی 30 قطعه ماهی نمونه برداری شده از هر جمعیت از مرکز تکثیر و پرورش قزل آلای پاچنار در استان لرستان ارزیابی شدند. پس از بهینه سازی واکنش زنجیره ای پلی مراز، میانگین تعداد آلل مشاهده شده در جمعیت پرورشی لرستان و فرانسوی به ترتیب معادل 10.75 و 10 محاسبه شد. میانگین تعداد آلل موثر در این دو جمعیت به ترتیب 7.43 و 7.19 بود. دامنه باندی در جایگاه های MY325، MM1329،OMY77  و OMM1332 به ترتیب 178-102، 150-100، 198-122 و 204-172 جفت باز بود. میانگین هتروزایگوسیتی مشاهده شده در جمعیت لرستان 0.591 و فرانسوی 0.566 بود. میانگین هتروزایگوسیتی مورد انتظار در این دو جمعیت به ترتیب 0.861 و 0.854 بود. نتایج مولکولی انحراف از تعادل هاردی- واینبرگ را در 7 تست از 8 تست مورد بررسی (جایگاه × جمعیت) نشان داد. نتایج همچنین بیانگر افزایش نسبی هتروزایگوسیتی مشاهده شده نسبت به هتروزایگوسیتی مورد انتظار در جایگاه OMY325 هر دو جمعیت بود. از کل تنوع ژنتیکی مشاهده شده، مقدار اندکی (6%) مربوط به بین جمعیت ها و بخش اعظم آن (94%) مربوط به درون جمعیت ها بود. همچنین میزان شباهت و فاصله ژنتیکی بین جمعیت ها به ترتیب 0.791 و 0.234 محاسبه شد. میزان FST معادل 0.017 بود. به طور کلی نتایج این تحقیق بیانگر شباهت ژنتیکی قابل توجه بین دو جمعیت مورد بررسی است.

مطالعه حاضر به منظور شناسایی و بررسی تغییرات تنوع و تراکم پلانکتون های گیاهی و جانوری طی فصول مختلف در سال 1389 در چاه نیمه های سیستان، واقع در منطقه زهک، انجام شد. در بررسی جوامع پلانکتونی مخازن چاه نیمه، 10 شاخه و 34 جنس فیتوپلانکتونی شناسایی شدند. در مقایسه فصلی، بیشترین تنوع جنسی فیتوپلانکتون ها در فصل بهار با 18 جنس و کمترین تنوع در فصل زمستان با 7 جنس بود. در فصول بهار، تابستان و پاییز بیشترین جنس های مشاهده شده مربوط به شاخه Chlorophyta بودند که تراکم آنها به ترتیب 43472، 4085 و 68933 عدد در لیتر محاسبه شد. در فصل زمستان بیشترین تراکم فیتوپلانکتونی مربوط به شاخه Myzozoa با تراکم 11293 عدد در لیتر و پس از آن بیشترین تراکم مربوط به شاخه Chlorophyta با تراکم 9517 عدد در لیتر بود. در بررسی جوامع زئوپلانکتونی این مخازن، 7 شاخه و 22 جنس زئوپلانکتون شناسایی شدند که بیشترین تنوع جنسی زئوپلانکتون ها در فصل تابستان با 15 جنس و کمترین نیز در پاییز با 3 جنس شناسایی شد. در فصل بهار بیشترین فراوانی زئوپلانکتونی مربوط به شاخه Rotifera با تراکم 1273 عدد در لیتر محاسبه شد. در فصول تابستان، پاییز و زمستان بیشترین فراوانی زئوپلانکتون ها مربوط به شاخه Arthropoda بود که تراکم آنها در این فصول به ترتیب 1056، 190 و 1064 عدد در لیتر به دست آمد. بر اساس نتایج، می توان عنوان کرد که تغییرات فصلی می تواند در تغییر تراکم و تنوع پلانکتون های مخازن چاه نیمه های سیستان تاثیرگذار باشد. افزایش جمعیت در فصل بهار را می توان ناشی از بهبود شرایط محیطی و منابع اولیه تولیدات پلانکتونی و به دنبال آن جوامع زئوپلانکتونی دانست.

ماهی سیچلاید گورخری (Cichlasoma nigrofasciatum) از مشهورترین ماهیان زینتی آب شیرین است که هر دو جنسیت آن از تخم ها و لاروها مراقبت می کنند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر مراقبت والدین و اندازه بدن آنها در موفقیت تولیدمثلی این ماهی انجام شد. درصد تفریخ در 4 تیمار مراقبتی: 1. حضور هر دو جنسیت، 2. فقط ماده، 3. فقط نر و 4. بدون والد اختلاف معنی داری داشت (p<0.05). میانگین درصد تفریخ در تیمارهای ذکرشده به ترتیب 94.81، 93.36، 86.15 و 84.44 درصد بود. اختلاف معنی داری بین تیمار هر دو والد با تیمار فقط ماده همچنین، تیمار بدون والد با تیمار فقط نر وجود نداشت. به علاوه، در آزمایش تاثیر اندازه بدن در موفقیت تولیدمثلی مشاهده شد که ارتباط مثبتی بین اندازه والدین و تعداد تخم ها وجود دارد (p≤0.01)، اما بین اندازه مولدان و درصد تفریخ، هم بستگی مثبتی مشاهده نشد. در نتیجه، می توان گفت که تکثیر موفق این ماهی به حضور هر دو جنسیت و اندازه بزرگ تر آنها بستگی دارد.

یکی از چالش های فرایند انتقال ژن در ماهیان، توسعه سیستم هایی برای انتقال کارآمد DNA است. در این پژوهش از پروتئین های باکتریایی برای هدفمندسازی انتقال ژن به تیره سلولی ماهی زبرا استفاده شده است. اگروباکتریوم با نام علمی Agrobacterium tumefaciens قادر به انتقال کارآمد DNA خود به صورت یک مجموعه DNA-Protein به سلول های گیاهی است. پروتئین های اگروباکتریوم VirD2 و VirE2 در این فرایند نقش مهمی را ایفا می کنند. در این مطالعه با ساخت یک مجموعه مشابه سیستم اگروباکتریوم، متشکل از DNA تک رشته ای و پروتئین های VirE2 و VirD2 به صورت in vivo، به بررسی پتانسیل این روش در افزایش کارایی فرایند انتقال ژن به تیره سلولی ZF4 ماهی زبرا پرداختیم. نتایج نشان داد که VirE2 و VirD2 سبب بهبود کارایی انتقال DNA به ژنوم تیره سلولی ماهی زبرا شدند.