دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی
سال:1397 | دوره:19 | شماره:3 (پیاپی 73) |تعداد مقالات:17

هدف پژوهش، مدل یابی پیش بینی استعداد ریاضی بر اساس متغیرهای خلاقیت و تیپ شخصیتی در دانش آموزان تیزهوش دوره ابتدایی بود. روش پژوهش همبستگی از نوع مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعة آماری شامل کلیه دانش آموزان تیزهوش پایة 6 ابتدایی شهر اصفهان بود که به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای، 282 دانش آموز (دختر = 148، پسر = 134) که دارای بهره هوشی 130 به بالاتر بودند انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل آزمون هوش وکسلر کودکان ویرایش چهارم (2003)، آزمون خلاقیت (تورنس، 1372)، آزمون شخصیت کودکان (مورفی-میسگیر، 2011) و مقیاس محقق ساخته سنجش استعداد ریاضی (فرم معلم) بود. نتایج مدل سازی معادله ساختاری نشان داد برازش داده ها به مدل برقرار است و متغیرهای خلاقیت و تیپ شخصیتی 38درصد از واریانس متغیر استعداد ریاضی را پیش بینی می کنند و اثر هر دو متغیر خلاقیت و تیپ شخصیتی بر متغیر استعداد ریاضی دارای تأثیر معنادار (P < 0/05). درنتیجه از طریق این دو متغیر به طور مستقیم و در حد متوسط به بالا می توان استعداد ریاضی را پیش بینی کرد.

این پژوهش با هدف بررسی روایی سازه حافظه فعال هیجانی از طریق آموزش بسته شناختی-هیجانی-اجتماعی حافظه فعال دانش آموزان دختر پایه پنجم دبستان های تهران اجرا شد. پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعة آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر پایه پنجم شهر تهران در سال تحصیلی 1394-1395 بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای دانش آموزان دارای عملکرد ضعیف حافظه فعال با استفاده از آزمون نرم افزاری حافظه فعال وکسلر (خدادادی، مشهدی و امانی، 1388) شناسایی شدند و سپس از میان آن ها 40 دانش آموز به صورت تصادفی انتخاب شده و به صورت کاملاً تصادفی در دو گروه 20 نفری جایگزین شدند (20 نفر آزمایش، 20 نفر کنترل). آموزش بسته شناختی-هیجانی-اجتماعی حافظه فعال طی 20 جلسه روی گروه آزمایش اجرا گردید. شرکت کنندگان پیش از مداخله و پس از مداخله و دو ماه بعد (پیگیری) به آزمون حافظه فعال هیجانی (لادوسر، سیلک، دال و استاپنکو، کرون هوس و فیلیپس، 2009) پاسخ دادند. داده های پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. طبق نتایج پژوهش آموزش بسته شناختی-هیجانی-اجتماعی حافظه فعال در سطح معناداری عملکرد توجه و حافظه فعال هیجانی را بهبود بخشید (01/0>P)؛ بنابراین حافظه فعال هیجانی از روایی سازه برخوردار است.

هدف این پژوهش، اعتباریابی کانون ارزیابی ارتقایی مدیران در شرکت گاز اصفهان بود. برای دستیابی به این هدف متناسب با کانون ارزیابی طراحی شده شرکت گاز اصفهان (خشوعی، عریضی و نوری، 1393)، تعداد 8 نفر از مدیران میانی شرکت گاز اصفهان به عنوان شرکت کننده و تعداد 13 نفر کارشناس ارشد روان شناسی صنعتی و سازمانی به عنوان کارشناس و ارزیاب به روش نمونه گیری هدفمند از نوع همگون انتخاب شدند. سپس کارشناسان پرسشنامه اثربخشی دوره آموزشی، پرسشنامه اثربخشی تمرین شبیه سازی، ارزیاب ها پرسشنامه اثربخشی تمرین شبیه سازی و مقیاس امتیازدهی رفتاری و مدیران پرسشنامة اثربخشی تمرین شبیه سازی و پرسشنامه ابعاد مدیریتی (خشوعی، 1391) را تکمیل نمودند. به این ترتیب از طریق نظرخواهی از کارشناسان و مدیران، استاندارد بودن کانون، از طریق نظرخواهی از کارشناسان و ارزیاب ها اعتبار صوری کانون و از طریق نظرخواهی از مدیران، اعتبار محتوای کانون تأیید گردید. ارتباط نمره های تمرین با پرسشنامه ابعاد مدیریتی و تحلیل چند صفت-چند روش نیز به ترتیب تأییدکننده اعتبار همزمان و اعتبار سازه کانون بود. بر اساس پایایی بین ارزیاب ها، پایایی درون ارزیاب ها، پایایی بین ابعاد یکسان در تمرین های مختلف و پایایی مقیاس امتیازدهی رفتاری نیز نتایج حاکی از پایایی مطلوب کانون بود.

هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی روش آموزش هوش افزایی مبتنی بر نظریه هوش های چندگانه گاردنر بر هوش هیجانی، خلاقیت دانش آموزان دختر بود. روش تحقیق، نیمه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه پنجم و ششم شهرستان اصفهان در سال تحصیلی97-1396 بودند. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای چند مرحله ای بود. از این رو از دانش آموزان 4 مدرسه 30 نفر بصورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایشی و کنترل گمارده شدند(هر گروه 15 نفر). داده های پژوهش با استفاده از هوش هیجانی بار-آن و خلاقیت عابدی جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که روش هوش افزایی مبتنی بر نظریه هوش های چندگانه گاردنر موجب بهبود هوش هیجانی(روابط بین فردی، P

هدف این پژوهش واکاوی معنایی آسیب های برآمده از فضای مجازی در روابط بین زوجین در شهر اصفهان بود که با رویکردی تفسیرگرایانه و با تأکید بر اهمیت معناهای ذهنی و معنایی زوجین آسیب های برآمده از فضای مجازی را کشف و مورد مطالعه قرار داد. روش پژوهش از نوع روش کیفی (تحلیل تماتیک) بود. جامعة آماری پژوهش، همة زوجین شهر اصفهان که از فضای مجازی استفاده می کردند، بود (سال 1394 و 1395). از بین آن ها 35 زوج بر مبنای نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها از طریق انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته جمع آوری شدند. برای تحلیل داده ها از طرحِ تحلیل تماتیک براون و کلارک (2006) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان دهندة این بود که آسیب های برآمده از فضای مجازی در روابط بین زوجین شامل دو بعد مشکلات درون فردی و بین فردی است. مشکلات درون فردی شامل اعتیاد اینترنتی، تغییر سبک زندگی و متزلزل شدن ارزش ها (ارزش های فرهنگی، خانوادگی و اجتماعی) بود و مشکلات بین فردی شامل مشکلات جنسی، روابط فرازناشویی آنلاین و کاهش صمیمیت بود.

هدف پژوهش، مقایسه اثربخشی درمان گروهی شناختی-رفتاری و درمان گروهی بر پایه پذیرش و تعهد بر کاهش علائم اختلال مصرف مواد در مبتلایان مصرف کننده مواد محرک (مت آمفتامین) بود. این پژوهش از نوع طرح های نیمه آزمایش بود. جامعة آماری شامل کلیه مردان مصرف کننده مواد محرک (مت آمفتامین) بودند که به مراکز درمانی سرپایی شهر شیراز مراجعه کرده بودند. شرکت کنندگان در پژوهش شامل 28 مصرف کننده مواد محرک (مت آمفتامین) به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند که به صورت گمارش تصادفی در 3 گروه شامل: 9 نفر گروه آزمایشی مداخله درمان گروه شناختی رفتاری مدل ماتریکس، 8 نفر گروه آزمایشی مداخله درمان گروهی بر پایه پذیرش و تعهد که در 24 جلسه 45 دقیقه ای در 12 هفته (هفته ای 2 جلسه) از مداخله های درمانی بهره بردند؛ و 12 نفر گروه کنترل که مداخله درمانی دریافت ننمود. ابزار اندازه گیری شامل: پرسشنامه سنجش علائم اختلال مصرف مواد (قدردی و همکاران، 1389). در قبل از مداخله، بعد از مداخله و پیگیری سه ماهه توسط سه گروه تکمیل گردید. برای تحلیل نتایج از آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد نتایج پژوهش نشان داد بین اثربخشی درمان گروهی شناختی-رفتاری و گروه کنترل، بین اثربخشی درمان گروهی بر پایه پذیرش و تعهد و گروه کنترل و بین اثربخشی درمان گروهی شناختی-رفتاری و درمان گروهی بر پایة پذیرش و تعهد بر کاهش علائم اختلال مصرف مواد در پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد (001/0 >p).

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر حمایت از خودمختاری معلم و گرایش های علیتی خودمختار بر ازخودبیگانگی تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه دوم با نقش واسطه ای نیازهای روان شناختی اساسی در قالب یک مدل علّی بود. این پژوهش توصیفی-همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری با رویکرد تحلیل مسیر بود. جامعة آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه دوم شاغل به تحصیل 1395-1394 شهرستان ارومیه بود؛ که از میان آنان 300 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند که برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد ازخودبیگانگی تحصیلی دیلون و گروات (1976)، نیازهای روان شناختی اساسی لاگواردیا، ریان، کوچمن و دسی (2000)، حمایت از خودمختاری معلم بلک و دسی (2000) و گرایش های علیتی خودمختار روز، مارکلند و پارفیت (2001) استفاده شد. داده های حاصل با استفاده از روش تحلیل مسیر، تجزیه وتحلیل شد. نتایج این بررسی نشان داد که حمایت از خودمختاری معلم و گرایش های علیتی خودمختار بر نیازهای روان شناختی اساسی تأثیر مثبت و معنادار دارند (01/0p<). نیازهای روان شناسی اساسی بر ازخودبیگانگی تحصیلی دانش آموزان تأثیر منفی و معنادار دارند (01/0p<). حمایت از خودمختاری معلم و گرایش های علیتی خودمختار بر ازخودبیگانگی تحصیلی دانش آموزان تأثیر منفی و معنادار دارند (01/0p<) و درنهایت اینکه نیازهای روان شناسی اساسی در رابطه بین حمایت از خودمختاری معلم و گرایش های علیتی خودمختار با ازخودبیگانگی تحصیلی دانش آموزان نقش واسطه ای دارند.

هدف از پژوهش بررسی اثربخشی آموزش گروهی ذهن آگاهی بر علائم آسیب شناختی روانی در زنان مبتلا به چاقی بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری بود. جامعة آماری شامل کلیه بیماران زن مبتلا به چاقی در شهر اصفهان در سال 1396 بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و با چک لیست نشانه های اختلالات روانی (SCL-90، دراگوتیس، 1973) مورد ارزیابی قرار گرفتند که از بین آن ها 25 زن (13 زن در گروه آزمایش و 12 زن در گروه کنترل) به عنوان نمونه انتخاب شدند وبر روی گروه آزمایش هشت جلسه آموزش ذهن آگاهی انجام شد و گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که در ابعاد آسیب شناختی روانی اثر آموزش گروهی ذهن آگاهی بر اضطراب، وسواس و افسردگی در مرحله پس آزمون معنادار بود، ولی در مرحله پیگیری معنادار نبود. همچنین اثر آموزش گروهی ذهن آگاهی بر جسمانی سازی در دو مرحلة پیگیری و پس آزمون معنادار بود (05/0>p).

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطة بین پنج عامل شخصیت و تجربة کودک آزاری با ارتباطات خانوادگی در افراد سالم انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی بود. جامعة آماری مردم شهر اصفهان بودند و نمونه شامل 100 نفر از این جامعه بود که حاضر به همکاری برای تکمیل پرسشنامه ها بودند. ابزار شامل پرسشنامة 21 سؤالی کودک آزاری (یوسفی و شماعی زاده، 1392)، مقیاس 10 ماده ای ارتباطات خانوادگی بارنز و السون (1982) و پرسشنامة شخصیت نئو 60 سؤالی کاستا و مکری (1992) بود. به منظور تحلیل داده ها از تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد و محاسبات به کمک نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد از بین پنج عامل شخصیت، برون گرایی و وجدان گرایی با ارتباطات خانوادگی رابطة مثبت و معنادار دارند (01/0>p) و روان رنجوری و تجربة کودک آزاری با ارتباطات خانوادگی رابطة منفی و معناداری دارند (01/0>p). با توجه به این نتایج می توان گفت برای ارتقاء ارتباطات خانوادگی باید برون گرایی و وجدان گرایی را افزایش و روان رنجوری را کاهش داد. همچنین تمهیداتی اندیشید که تجربة کودک آزاری برای افراد درمان و حل گردد.

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر دلبستگی درمانی بر اختلال ثانویه روان شناختی ناشی از اختلال خوردن دختران دارای چاقی بود. این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری با گروه کنترل بود. جامعة آماری پژوهش، دختران مقطع ابتدایی مبتلا به مشکلات دلبستگی و چاقی بودند که از آن ها 32 نفر به صورت تصادفی به دو گروه کنترل (16 دختر) و آزمایش (16 دختر) تقسیم شدند. روش نمونه گیری هدفمند بود. ابزار پژوهش شامل پرسشنامة اختلال دلبستگی کودکان (راندولف 1996)، پرسشنامه اختلال ثانویه روان شناختی ناشی از ویژگی های اختلال خوردن (بوهن و فربورن، 2008) و پرسشنامه اختلال پرخوری (مارکوس و کالارچین، 2003) بود. پس از تشکیل گروه ها (آزمایش و کنترل) و اجرای پیش آزمون، مادران گروه آزمایش به مدت 10 جلسه در طول دوماه ونیم در برنامه مداخله مبتنی بر دلبستگی شرکت نمودند و گروه کنترل مداخله ای دریافت ننمود. پس از پایان مداخله، بر روی دو گروه پس آزمون و پس از 45 روز آزمون پیگیری انجام شد. نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیره نشان داد که در مرحله پس آزمون و پیگیری کاهش معنی داری در نمره اختلالات ناشی از خوردن گروه آزمایش نسبت به کنترل، وجود دارد (005/0>p). با توجه به نتایج، درمان مبتنی بر دلبستگی می تواند به عنوان شیوه مداخله در جهت کاهش اختلال ثانویه روان شناختی ناشی از اختلال خوردن در کودکان دارای چاقی به کار گرفته شود.

هدف این پژوهش نقش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در استرس بازدارنده کاری کارکنان بیمارستان امام خمینی شهر اردبیل بود. روش پژوهش از نوع آمیخته بود که در بخش کیفی از نوع تحلیل تم و در بخش کمی از نوع توصیفی و به صورت پیمایش بود. جامعة آماری در بخش کیفی صاحب نظران حوزه روان شناختی، نخبگان دانشگاهی و کارشناسان خبره و در بخش کمی کارکنان بیمارستان امام خمینی شهر اردبیل بود. حجم نمونه در بخش کیفی، 24 نفر به صورت هدفمند و در بخش کمی 217 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شد. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی پرسشنامه (تنظیم هیجان شناختی، گارانفسکی و همکاران، 2001)، و استرس شغلی اوسیپو، 2007)، بود. روایی ابزار بخش کمی (پرسشنامه) از نوع روایی سازه بود که به وسیله تحلیل عاملی تأییدی سنجش و تأیید و برای تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته های پژوهش در بخش کیفی، فهرستی از راهبردهای تنظیم شناختی هیجان شناسایی شد. همچنین یافته ها نشان داد که از میان 9 فرضیه، راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان ازجمله، سرزنش خود، سرزنش دیگران، نشخوار ذهنی، فاجعه آمیز پنداری تأثیر مثبت و معنی داری، اما راهبردهای تنظیم شناختی هیجان سازگار ازجمله، پذیرش، توجه مجدد به برنامه ریزی، تمرکز مجدد مثبت، ارزیابی مجدد مثبت، کم اهمیت شماری، تأثیر منفی و معنی داری بر استرس بازدارنده داشته اند.

هدف این پژوهش، تعیین نقش پیش بینی کنندگی طرح واره های هیجانی و دشواری در نظم جویی هیجان در رفتارهای پرخطر دانشجویان بود. طرح پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی و جامعة آماری متشکل از همة دانشجویان دانشگاه کوثر بود. نمونه شامل 325 دانشجوی دختر بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار سنجش شامل پرسشنامة رفتارهای پرخطر (برنر و همکاران، 1995)، طرح واره های هیجانی (لیهی، 2002)و دشواری در نظم جویی هیجانی (گراتز و روئمر، 2004) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از رگرسیون چندمتغیری استفاده شده است. نتایج نشان داد که از میان مؤلفه های طرح واره های هیجانی، خودآگاهی (0001/0p=)، توافق (013/0p=) و پذیرش احساسات (075/p=) توانایی پیش بینی منفی و معنادار رفتارهای پرخطر دانشجویان را دارند (001/0p≤ ) و قابل درک بودن (001/0p=)، نشخوار ذهنی (018/0p=)، شرم و گناه (029/0p=) و سرزنش (0001/0p=) توانایی پیش بینی مثبت و معنادار رفتارهای پرخطر دانشجویان را دارند (001/0p≤ ). همچنین از میان مؤلفه های نظم جویی هیجانی، دشواری در انجام رفتار هدفمند (001/0p=)، دشواری در کنترل تکانه (017/0p=)، فقدان آگاهی هیجانی (001/0p=)، دسترس محدود به راهبردهای تنظیم هیجان (032/0p=) و عدم وضوح هیجانی (001/0p=) توانایی پیش بینی مثبت و معنادار رفتارهای پرخطر دانشجویان را دارند (001/0p≤ ). بر اساس یافته ها ناتوانی در ادراک هیجان ها و نیز عدم مدیریت صحیح آن ها موجب بروز تنیدگی و مشکلات هیجانی شده و زمینه را برای بروز رفتارهای پرخطر فراهم می کند.