دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی
سال:1393 | دوره:15 | شماره:3 (پیاپی 57) |تعداد مقالات:18

هدف این پژوهش بررسی نقش تعدیلی پنج عامل بزرگ شخصیت بر ارتباط بین عدالت سازمانی ادراک شده و رفتار مدنی سازمانی است. نمونه پژوهش 148 نفر از کارکنان یک مجموعه اداری بودند که به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت (دنوی و اوزوالد، 2012)، پرسشنامه عدالت سازمانی (شیبااوکا و همکاران، 2010) و پرسشنامه رفتار مدنی سازمانی (لی و آلن، 2002) بودند. داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که وظیفه شناسی، رابطه بین عدالت توزیعی و رفتارهای مدنی سازمانی معطوف به سازمان را تعدیل می کند و همچنین برونگرایی و توافق پذیری، رابطه عدالت بین فردی را با رفتار مدنی سازمانی معطوف به سازمان تعدیل می نمایند. تحلیل رگرسیون تعقیبی نشان داد که وقتی وظیفه شناسی و برونگرایی بالاست، رابطه معنادار مثبتی بین عدالت توزیعی و بین فردی و رفتار مدنی سازمانی معطوف به سازمان وجود دارد، اما وقتی توافق پذیری بالا است، افزایش عدالت بین فردی منجر به کاهش رفتارهای مدنی سازمانی معطوف به سازمان می شود. نتایج این پژوهش نشان داد که پنج عامل بزرگ شخصیت از مجموعه عواملی هستند که لازم است در هنگام مطالعه رابطه عدالت سازمانی با رفتارهای انسان در محیط کار مورد توجه قرار گیرند.

این پژوهش با هدف تعیین تاثیر مداخله های شناختی رفتاری بر مشکلات عاطفی رفتاری دختران نوجوان محروم از پدر اجرا شد. این پژوهش که از نوع نیمه تجربی است از طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری (1 ماهه) بهره گرفت. جامعه آماری شامل دختران نوجوان دبیرستانی محروم از پدر شهرستان شاهین شهر در سال 90 بودند. از میان آنها، 30 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و با روش تصادفی در گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزار سنجش، پرسشنامه توانایی ها و مشکلات (گودمن، 1997) بود. درگروه آزمایش 8 جلسه مداخلات شناختی رفتاری (هر جلسه90 دقیقه) اجرا شد. داده ها از طریق تحلیل کوواریانس و با استفاده از نرم افزار SPSS15 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که مداخلات شناختی رفتاری بر کاهش مشکلات عاطفی رفتاری در دختران نوجوان محروم از پدر در مرحله پس آزمون و پیگیری موثر بوده است (P£0.05) همچنین این نتیجه در مورد همه زیرمقیاس های مشکلات هیجانی، مشکلات سلوک، بیش فعالی و مشکل با همتاها در مرحله پس آزمون و پیگیری صادق بود (P£0.05).

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری مذهب محور بر تاب آوری زوج ها بود. روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون است. جامعه آماری همه زنان متاهل مراجعه کننده به مرکز مشاوره ناحیه یک کرج بود. با روش نمونه گیری در دسترس، 30 زن دارای تاب آوری پایین با آزمون تاب آوری کانر و دیویدسون (2003)، انتخاب شدند و به طور تصادفی، در دو گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند. درمان شناختی رفتاری مذهب محور در 10 جلسه چهل و پنج دقیقه ای به گروه آزمایش داده شد، در این مدت گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. مقیاس تاب آوری در پس آزمون دوباره به کار گرفته شد. تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان شناختی رفتاری مذهب محور به طور معناداری با افزایش تاب آوری در ارتباط است (P<0.0001) یافته های این مطالعه نشان داد درمان شناختی رفتاری مذهب محور ممکن است به عنوان روشی موثر برای افزایش تاب آوری در نظر گرفته شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر مولفه های شخصیت جامعه پسند، خودشیفتگی بر بهزیستی اجتماعی ساکنان شهر تهران بود. این پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش حاضر همه زنان و مردان ساکن شهر تهران در سال 1392 بود، که از این میان 200 نفر (100 زن و 100 مرد) با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه بهزیستی اجتماعی کیز، (1998)، پرسشنامه شخصیت جامعه پسند پنر (2002) و پرسشنامه شخصیت خودشیفته راسکین و تری (1988) بودند. در تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که شخصیت جامعه پسند و مولفه های آن با بهزیستی اجتماعی رابطه مثبت معنادار (P<0.01) و خودشیفتگی و مولفه های آن با بهزیستی اجتماعی رابطه منفی معنادار دارد (P<0.01). همچنین نتایج رگرسیون چندمتغیری نشان داد که شخصیت جامعه پسند و خودشیفته قادر به پیش بینی تقریبا 40 درصد از واریانس بهزیستی اجتماعی هستند. به این ترتیب 11 فرضیه پژوهش حاضر مورد تایید قرار گرفت: شخصیت جامعه پسند، هم حسی جهت گیری شده، کمک رسانی، شخصیت خودشیفته، اقتدار، خودنمایی، برتری جویی، بهره کشی، محق بودن، خودبسندگی و خودبینی بر بهزیستی اجتماعی تاثیر معناداری دارد (P<0.01). با توجه به نتایج پژوهش با کاهش خودشیفتگی در افراد و تقویت شخصیت جامعه پسند در آنها می توان به ارتقای بهزیستی اجتماعی آنها کمک کرد.

هدف از مطالعه حاضر ارزیابی اثربخشی آموزش مهارت حل مساله بر کاهش استرس های والدینی و سبک فرزندپروری آنان است. روش پژوهش شبه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون تک گروهی است. جامعه آماری را والدین دانش آموزان مدارس غیرانتفاعی شهر تهران تشکیل می دادند که از بین آنها والدین 33 دانش آموز به شیوه در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش دو پرسشنامه میزان استرس های والدین (شکوهی یکتا و پرند، 1386 ب) و روش های فرزندپروری (شکوهی یکتا و پرند، 1386) بودند. والدین در کارگاه های آموزشی تربیت کودک اندیشمند شرکت کردند. والدین در این کارگاه ها در زمینه استفاده از روش حل مساله برای تغییر فرایند شناختی خود در رویارویی با رفتارهای چالش برانگیز کودکان و واکنش مناسب نسبت به رفتار کودکان خود آموزش دیدند. کارگاه ها به مدت 10 جلسه دوساعته و یک روز در هفته برگزار می شدند. از والدین توسط پرسشنامه ها قبل از شروع کارگاه، پیش آزمون و همچنین در پایان دوره آموزشی پس آزمون گرفته شد. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری (h2=0.55، P<0.05) نشان داد که آموزش در بهبود 3 مولفه تنبیه و توبیخ، توصیه بدون توضیح و حل مساله تاثیر معناداری داشته است. لذا می توان نتیجه گرفت که از آموزش حل مساله به والدین به عنوان شیوه ای برای بهبود روش های تربیتی آنان در تربیت کودکان می توان استفاده کرد.

هدف این پژوهش بررسی نقش سبک های فرزندپروری، خودکارآمدی تصمیم گیری شغلی و هوش هیجانی در بی تصمیمی مسیر شغلی پسران بود. طرح پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری همه دانش آموزان پسر دبیرستان های شهر اصفهان بود. 200 دانش آموز به روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای از بین چهار دبیرستان ناحیه 4 و 5 آموزش و پرورش شهر اصفهان انتخاب شدند. ابزارهای سنجش عبارت بودند از پرسشنامه هوش هیجانی پترایدز و فارنهام (2002)، مقیاس خودکارآمدی تصمیم گیری مسیر شغلی تیلور و بتز (1983) و پرسشنامه بی تصمیمی مسیر شغلی اسیپو، کارنی و باراک (1976) و پرسشنامه سبک های فرزندپروری باومریند (1988). برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که از بین عوامل مذکور به ترتیب سبک مقتدرانه، خودکارآمدی تصمیم گیری مسیر شغلی، هوش هیجانی و سبک سهل گیرانه، بی تصمیمی مسیر شغلی را به صورت معنادار پیش بینی می کنند (P<0.01).

هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر آموزش بازی گروهی بر رفتار سازشی پسران و دختران کم توان ذهنی آموزش پذیر است. روش پژوهش نیمه تجربی به صورت پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری همه دانش آموزان کم توان ذهنی پایه اول، دوم و سوم ابتدایی شهر اصفهان و روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای تصادفی بود. نمونه این پژوهش 40 کودک کم توان ذهنی بود که به طور تصادفی در دو گروه 20 نفری آزمایش (10 دختر، 10 پسر) و گواه (10 دختر، 10 پسر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش عبارت از مقیاس رفتار سازشی واینلند (دال، 1965) بود. پس از اجرای پیش آزمون بر روی دو گروه گواه و آزمایش، کودکان کم توان ذهنی گروه آموزش 8 جلسه یک ساعته بازی های گروهی را در مدرسه آموزش دیدند و سپس پس آزمون بر روی هر دو گروه انجام گرفت. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش بازی های گروهی بر رفتار سازشی این کودکان، موثر بوده است (P<0.0001). ضمن اینکه بین دو گروه دختر و پسر در میانگین نمرات پس آزمون رفتار سازشی مقیاس رفتار سازشی واینلند تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که آموزش بازی های گروهی قادر به افزایش رفتار سازشی دانش آموزان کم توان ذهنی است.

این مطالعه توصیفی با هدف بررسی تاثیر سنوات تحصیلی، روان رنجوری و راهبردهای یادگیری خودنظم دهی بر فرسودگی تحصیلی برای آزمون یک مدل نظری انجام گرفت. جامعه آماری مطالعه، تمامی دانشجویان مقاطع کاردانی و کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اشکذر به حجم 1162 نفر بود. نمونه تحقیق 290 نفر از این دانشجویان را شامل شد که با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. مقیاس روان رنجوری (کاستا و مک کری، 1992)، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (پینتریچ و دی گروت، 1990) و پرسشنامه فرسودگی تحصیلی (برسو و همکاران، 2007) ابزارهای پژوهش و آزمون های همبستگی ساده و تحلیل مسیر روش های آماری مورد استفاده بودند. نتایج مطالعه، همسو با فرضیه ها نشان داد که سنوات تحصیلی (P<0.05) و روان رنجوری (P<0.01) به شکلی مثبت و خودکارآمدی (P<0.01)، ارزشگذاری درونی (P<0.01) و خودتنظیمی (P<0.05) به شکلی منفی بر فرسودگی تحصیلی تاثیر دارند. همچنین توان متغیر خودتنظیمی در میانجیگری تاثیر عوامل روان رنجوری (P<0.05)، خودکارآمدی (P<0.01) و ارزشگذاری درونی (P<0.05) بر فرسودگی تحصیلی به تایید رسید. در مجموع 58 درصد واریانس فرسودگی تحصیلی را این متغیرها تبیین می کند.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر بهبود شاخص های روانی SCL-90 و کیفیت زندگی (QL) بیماران مبتلا به دیابت در شهر اصفهان، انجام شد. روش تحقیق نیمه آزمایشی و طرح آزمایش، پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری همه مراجعه کنندگان به درمانگاه تخصصی دیابت آریانا بود که براساس تمایل مراجعان به شرکت در کلاس های آموزشی مهارت زندگی، نمونه به صورت تصادفی از بین آنها انتخاب شد. براساس نظر پزشک در مورد تشخیص دیابت، نمونه نهایی شامل 70 تفر در دو گروه آزمایش (n=35) و گواه (n=35) گمارده شدند. ابزارهای تحقیق شامل؛ 1 مقیاس شاخص های روانی (SCL-90-R) و 2 پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL-26)، بود. نتایج تحلیل مانوا نشان داد که میانگین گروه آزمایش در روان پریشی، ترس مرضی، اضطراب، افسردگی، وسواس، شکایات جسمانی و سلامت روانی (P<0.01) پایین تر و نیز رضایت جسمانی و روانی (P<0.05) به طور معنی داری بالاتر از گروه گواه بود. بنابراین آموزش مهارت های زندگی می تواند در ارتقاء سلامت روانی و کیفیت زندگی بیماران مبتلاء به دیابت، نقش مهمی داشته باشد.

اهمال کاری تحصیلی از مشکلات شایع و رایج بین دانشجویان است که پیامدهای منفی زیادی به همراه دارد. هدف پژوهش حاضر پیش بینی اهمال کاری تحصیلی دانشجویان براساس خودکارآمدی، خودتنظیمی، کمال گرایی، ترس از ارزیابی منفی، علاقه به رشته، جهت گیری هدفی، عزت نفس و جنسیت است. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری، همه دانشجویان کارشناسی دانشگاه تهران بوده، و براساس روش نمونه گیری طبقه ای نسبی، تعداد 272 دانشجو از دانشکده های مختلف انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس جهت گیری هدفی الیوت و مک گرگور، مقیاس کوتاه ترس از ارزیابی منفی لیری، مقیاس کمال گرایی چند بعدی فراست، مقیاس خودکارآمدی شرر، سیاهه عزت نفس رزنبرگ، پرسشنامه اهمال کاری تحصیلی سولومون و راثبلوم، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی پنتریچ و دی گروت و پرسشنامه علاقه به رشته، هدایتی و همکاران بوده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری رگرسیون پس رونده و تی مستقل و تحلیل واریانس بوده است. یافته ها نشان داد، متغیرهای تردید در کارها، و ارزشگذاری بیرونی نسبت به اهداف، پیش بینی کننده های مثبت اهمال کاری و متغبرهای خودکارآمدی، علاقه به رشته، سازماندهی، جهت گیری مهارت مدار گرایشی، و جهت گیری عملکرد مدارگرایشی، پیش بینی کننده های منفی اهمال کاری تحصیلی دانشجویان هستند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی مشاوره گروهی شناختی بر مسوولیت پذیری دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی شهرستان گتوند در سال تحصیلی 89-1388 است. جامعه آماری، دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی شهرستان گتوند بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده، 60 نفر از آنها انتخاب شده و در دو گروه آزمایش (30 نفر) و گروه گواه (30 نفر) قرار گرفتند. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماهه با گروه گواه بود. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه شخصیتی کالیفرنیا (گاف، 1987) بوده است. مشاوره گروهی شناختی در مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای که هر هفته یک بار تشکیل شد، بر روی گروه آزمایش انجام گرفت. نتایج به دست آمده از تحلیل کوواریانس نشان داد که مشاوره گروهی شناختی بر مسوولیت پذیری دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی شهرستان گتوند تاثیر داشته است (P<0.0001). همچنین نتایج پیگیری نشان داد که مشاوره گروهی شناختی بر افزایش مسوولیت پذیری دانش آموزان، تاثیر داشته است (P<0.0001).

این پژوهش به منظور بررسی سلامت روانی دانش آموزان دبیرستانی دختر شهرستان قم انجام شد. روش پژوهش از نوع زمینه یابی است. جامعه آماری همه دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهرستان قم (15872 نفر) است که تعداد 340 نفر از آنها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و خوشه ای چندمرحله ای از نواحی یک، دو و سه اداره آموزش و پرورش شهر قم انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری آزمون SCL-90-R (دراگوتیس، 1994) بود که به طور گروهی در مدارس اجرا شد. تحلیل داده ها نشان داد که در تمام عامل ها میانگین بالاتر از خط برش آزمون (0.7) است. از نظر میزان شیوع مشکلات روان شناختی، عامل افسردگی با شیوع 67 درصد از بالاترین مقدار و فوبیا با 21.6 درصد از کمترین مقدار برخوردار است. مقایسه میانگین مشکلات روان شناختی دختران دبیرستانی نواحی مختلف شهر قم با استفاده از آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه (ANOVA) نشان داد که فقط در عامل افسردگی تفاوت معناداری وجود دارد و در سایر عامل ها تفاوت معناداری وجود ندارد. براساس نتایج می توان گفت که سلامت روان شناختی دانش آموزان دختر دبیرستانی شهرستان قم در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و شایسته است تلاش بیشتری برای تامین بهداشت و سلامت روانی آنها صورت پذیرد.