پژوهش اجتماعی
سال:1390 | دوره:4 | شماره:12 |تعداد مقالات:10

در این مقاله با توجه به اهمیت سرمایه در عرصه های مختلف زندگی اجتماعی و مخصوصا در تعیین موقعیت اجتماعی فرد، نقش این مفهوم در تبیین رضایت از زندگی بررسی شده است. از این رو در بخش نظری، از نظریه پیر بوردیو استفاده شده و در بخش تجربی نیز 410 نفر از جوانان مناطق شهری شهرستان پاوه مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بخش توصیف این تحقیق نشان داد که میزان سرمایه اجتماعی جوانان شهرستان پاوه در حد زیاد و میزان سرمایه های اقتصادی و فرهنگی و میزان رضایت آنها از زندگی در حد متوسط است. نتایج بخش تحلیلی هم نشان داد که مجموع سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تنها 0.11 رضایت از زندگی فرد را تبیین می کنند. علاوه بر این سرمایه فرهنگی نسبت به سرمایه های اقتصادی و اجتماعی اهمیت بیشتری در تبیین رضایت از زندگی جوانان دارد.

امروزه رسانه ها نقش بسیار موثری در رشد آگاهی افراد و تصمیم گیری های آنان دارند. هر چه موضوعی برای مردم از اهمیت بیشتری برخوردار باشد، آنان به رسانه ها بیشتر توجه می کنند. یکی از عوامل موثر در پیروزی باراک اوباما تیم رسانه ای قوی او بود که توانست پیروزی او را در چهل و چهارمین دوره ریاست جمهوری آمریکا رقم زند. تصاویر می توانند بر احساسات و عواطف مخاطبان تاثیر بگذارند و درک آنان را از خبر به سوی هدف سوق دهند. از انواع گوناگون تصاویر می توان به کاریکاتور اشاره کرد که امروزه در بسیاری از روزنامه ها، مجلات و سایت های خبری در کنار اخبار مهم دیده می شود. در این مقاله سناریوهای مستتر در گفتمان های تصویری چهل و چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری امریکا، که یکی از مهم ترین و جنجالی ترین نوع انتخابات، هم از لحاظ حضور کاریکاتورها در وب سایت های خبری مختلف و هم از لحاظ ابعاد سیاسی در دنیا است، بررسی می شود. روش گردآوری اطلاعات این پژوهش بر مبنی تحلیل محتواست.

جامعه پذیری سیاسی فرایندی است مستمر و پویا که بر اساس آن، نهادهای اولیه و ثانویه در مراحل مختلف زندگی بر گرایش ها و دیدگاه های سیاسی شخص اثر می گذارند و در تصمیم گیری ها ی مربوط به حوزه سیاست، عامل کم و بیش تعیین کننده ای به شمار می رود. بستر اصلی و مناسب مطالعه جامعه پذیری سیاسی، فرهنگ سیاسی آن جامعه است. جهت گیری های فرد به سیاست می تواند تا حد زیادی از شخصیت وی و فرهنگی که بر او سلطه دارد، ناشی شود.«مک لوهان» با طرح کردن این نظریه که رسانه، خود پیام است، ابزارهای ارتباطی را به مثابه پیامی، مهم بر می شمارد. در این میان تلویزیون به عنوان رسانه ای فراگیر که تاثیر عمده ای بر مخاطب می گذارد و نیز به دلیل ویژگی شنیداری و دیداری بودن آن، نقش ویژه ای در فرهنگ سازی و باور پذیری ایفا می کند، که یکی از آن می تواند فرهنگ سیاسی باشد. اصولا منظور از جامعه پذیری سیاسی روندی است که فرد با وظایف، حقوق و نقش های سیاسی خود در جامعه آشنا می شود. اینکه نیروهای اجتماعی کدام یک از سه حالت فوق را در مقابل نظام حکومتی اعمال می کنند، به میزان جامعه پذیری سیاسی آنان بستگی دارد. بدین منظور مدل کامل جامعه پذیری سیاسی با بررسی متون مربوط به موضوع و دیدگاه های اندیشمندان در حوزه وسایل ارتباط جمعی و جامعه شناسی سیاسی طراحی شد. برای سنجش جامعه پذیری سیاسی جوانان شهرستان مشهد از بین افراد دانشگاهی تعداد 400 نفر با روش نمونه گیری طبقه بندی شده انتخاب و با استفاده از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه مشتمل بر 5 عامل و 41 گویه موضوع بررسی شد. نتایج بررسی ها بر اساس تحلیل رگرسیونی نشان داد که هر چه برخورداری از رسانه های جمعی بیشتر باشد، نگرش سیاسی دانشجویان بالاتر می رود و همین طور هر چه اعتماد به تلویزیون و اخبار آن بالاتر رود، میزان جامعه پذیری افراد نیز بیشتر می شود.

هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی دبیران آموزش و پرورش شهرستان نظرآباد است. با توجه به نقش اساسی و بنیادی آموزش و پرورش به عنوان مهم ترین بنیان ساختاری جامعه و نقش معلمان به عنوان عنصر اصلی سازنده این بنیاد، به متغیرهای کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی در میان دبیران جامعه مورد نظر پرداخته شده است. با استفاده از جدول حجم نمونه کرجسی و مورگان تعداد 100 نفر برای نمونه آماری به روش طبقه ای تصادفی و نسبی انتخاب شدند. از پرسشنامه های استاندارد کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی برای گردآوری داده ها استفاده شد. میزان ضریب همسانی درونی سوالات (آلفای کرونباخ) برای پرسشنامه کیفیت زندگی کاری 0.87 و برای پرسشنامه رضایت شغلی 0.83 است و در نتیجه پایایی آنها تایید شد. روایی آنها را نیز متخصصان آماری تایید کردند. در نهایت 100 پرسشنامه تکمیل و به روش همبستگی پیرسون، آزمون T برای گروههای مستقل و رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از آزمونهای آماری بیانگر آن است که دبیران آموزش و پرورش شهرستان نظرآباد از نظر کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی در سطح نسبتا مطلوبی قرار دارند. همچنین مولفه های محیط کاری ایمن و بهداشتی، تامین فرصت رشد و امنیت مداوم، فضای کلی زندگی، وابستگی اجتماعی زندگی کاری، یکپارچگی و انسجام اجتماعی و قانون گرایی در سطح نسبتا مطلوب هستند. اما مولفه های پرداخت منصفانه و کافی و توسعه قابلیتهای انسانی در سطح نامطلوبی قرار دارد. نیز نتایج گویای آن است که بین مولفه های محیط کاری ایمن و بهداشتی، تامین فرصت رشد و امنیت مداوم، فضای کلی زندگی، وابستگی اجتماعی زندگی کاری، یکپارچگی و انسجام اجتماعی و رضایت شغلی رابطه معناداری وجود دارد، ولی بین مولفه های پرداخت منصفانه و کافی، قانون گرایی در سازمان کاری و توسعه قابلیتهای انسانی با رضایت شغلی رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین مشخص شد که بین میزان کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی دبیران زن و مرد تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارتی رضایت دبیران زن در مولفه های محیط کاری ایمن و بهداشتی، تامین فرصت رشد و امنیت مداوم و فضای کلی زندگی نسبت به دبیران مرد در سطح بالاتری بود. در کل رضایت شغلی دبیران زن نسبت به دبیران مرد بالاتر بوده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل خانوادگی موثر بر بزهکاری دختران نوجوان شهر تهران 1387-1386 اجرا شده است.بیان مساله: با توجه به تاثیر ویژه خانواده در گرایش نوجوانان به بزهکاری از یک سو و اهمیت پیشگیری از بزهکاری نوجوانان، در این پژوهش به بررسی نقش خانواده در این زمینه پرداخته ایم. عوامل مورد بررسی شامل دلبستگی والد- فرزندی، مراقبت و اعتماد، کنترل و نظارت والدینی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی و وجود سابقه انحراف در خانواده است.روش: این پژوهش از نوع علی- مقایسه ای (پس رویدادی) است. نمونه گروه بزهکار از میان دختران نوجوان کانون اصلاح و تربیت شهر تهران به تعداد 50 نفر و نمونه گروه غیربزهکار با کنترل متغیرهای جنس، سن و محل زندگی از میان دانش آموزان شهر تهران به تعداد 50 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و روش آماری مورد استفاده آزمون خی دو است.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین دو گروه مورد بررسی از نظر میزان دلبستگی والد- فرزندی، کنترل و نظارت والدینی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی و وجود سابقه انحراف در والدین تفاوت معنادار وجود دارد، اما در زمینه مراقبت و اعتماد والدینی تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده نشد.

این مقاله برگرفته از پژوهشی است که هدفش بررسی و تبیین جامعه شناختی عاملیت انسانی در گفتمان انقلاب اسلامی ایران با تاکید بر دوره تاریخی خرداد 1376 تا خرداد 1389 بوده است. با این هدف مفهوم «انسان» را محور بررسی قرار داده ایم. و تغییر و تحول آن را در گستره منظومه معنایی دو گفتمان اصلاحات و محافظه کار با تکیه بر نظریه گفتمان و روش تحلیل انتقادی گفتمان در پنج دوره حساس از این دوران بررسی کرده ایم. در این راه با محور قرار دادن اندیشه مسلط و عاملیت بخش هر دوره در قالب تحلیل درون متنی و تشخیص راهبردهای گفتمانی با شناخت و بررسی نظام زبانی و معنایی، متون و گفتارهای عمده سیاسی اندیشه رقیب را در قالب تحلیل بینامتنی بررسی کرده ایم تا فضای گفتمانی و تولید ایدئولوژیک رقیب را شناسایی و برای شناخت بستر و زمینه اجتماعی که این گفتمان ها در درون شان تولید و هژمونی یافته اند، در هر دوره در قالب تحلیل برون متنی به بررسی زمینه تاریخی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی پرداخته ایم. همچنین در تبیین معنایی عاملیت سوژه مطلوب هر دوره با تکیه بر نظریه گفتمان و همچنین نظریه های مطرح در خصوص عاملیت انسانی به تبیین نظری از منظر عاملیت / ساختار پرداخته ایم.این تبیین در پایان انواعی از تیپولژی سوژه مطلوب را در دوران مورد بررسی در قالب افق گفتمانی هر دوره به روی ما گشوده است. که عمده ترین آنها عبارت اند از: سوژه آزادی خواه انسان مدار، سوژه قانون گرای استبداد گریز، سوژه عدالت طلب مذهب مدار، سوژه تکلیف مدار آزادی گریز و سوژه مقاوم استبداد ستیز.نهایتا با بهره گیری از امکان تطبیقی برای تبیین و درک بهتر عاملیت انسانی در گفتمان انقلاب اسلامی ایران، مولفه های عمده هر دوره را در این خصوص مطرح و جمع بندی کرده ایم.

هدف این مقاله سنجش میزان درونی شدن «اخلاق علم» در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی و بررسی نقش عوامل ساختاری، کنشی و رابطه ای در ایجاد آن است. مدل نظری این مقاله بر تاثیر عوامل ساختاری (نظیر: اعمال کنترل های اجتماعی بازدارنده و تسهیل کننده در فرایند آموزش معیارهای اخلاق علم، اخلاق علم اساتید، سرمایه های فرهنگی اساتید و فرهنگ دانشگاهی)، عوامل کنشی (شامل: اقتدارپذیری علمی دانشجویان و انگیزه های تحصیلی دانشجویان) و عوامل رابطه ای (شبکه تعاملات میان اساتید و دانشجویان) بر اخلاق علم دانشجویان تاکید داشت. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی در سه واحد دانشگاه آزاد اسلامی و نمونه آماری شامل 580 مورد از آنان بود. روش نمونه گیری «طبقه ای نامتناسب با حجم» و ابزار اندازه گیری یک «پرسشنامه محقق ساخته» بود. نتایج حاصله از آزمون مدل نظری با استفاده از روش «مدل سازی معادلات ساختاری» نشان داد که میزان اخلاق علم دانشجویان «بیش از حد متوسط» است. با این وجود، همین سطح از اخلاق علم دانشجویان در درجه اول از عوامل ساختاری و در درجه دوم از عوامل رابطه ای متاثر است.

هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط برخی از عوامل اجتماعی با هویت اجتماعی دانش آموزان دبیرستان های دولتی شهرستان گیلان غرب بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانهای دولتی شهرستان گیلان غرب در سال تحصیلی 89-1388 هستند. از بین جامعه مورد نظر 278 نفر با نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند. تحلیل داده ها نشان داد که: بین متغیرهای اجتماعی و هویت های شخصی و ارتباطی دانش آموزان همبستگی معنادار وجود ندارد. اما، بین متغیرهای اجتماعی و هویت های اجتماعی و جمعی دانش آموزان همبستگی معنادار به دست آمد.