فیزیولوژی محیطی گیاهی
سال:1397 | دوره:13 | شماره:4 (پیاپی 52) |تعداد مقالات:8

هدف از این تحقیق، ارزیابی تأثیر کاربرد باکتری تثبیت کننده نیتروژن از جنس ازتوباکتر کروکوکوم در ترکیب با باکتری حل کننده فسفات سودوموناس پوتیدا بر کاهش اثرات کمبود آب آبیاری در رقم زراعی سویا تحت شرایط مزرعه بود. آزمایش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 95-1394 در دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری مطلوب، تنش ملایم، تنش متوسط و تنش شدید، به-ترتیب بر اساس 15، 30، 45 و 60 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس از زمان استقرار تا پایان دوره رشد و چهار نوع تلقیح بذر سویا با باکتری شامل (شاهد یا بدون مصرف باکتری، تلقیح با Azotobacter chroococcum، تلقیح با Pseudomonas putida و تلقیح با هر دو باکتری) در نظر گرفته شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر اصلی رژیم آبیاری بر کلیه صفات به جز وزن هزار دانه و اثر اصلی کود زیستی به جز وزن هزار دانه، نیتروژن و روغن دانه بر کلیه صفات معنی دار بود. بیشترین تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، محتوای نسبی آب، نیتروژن دانه، پروتئین دانه، عملکرد پروتئین، روغن دانه و عملکرد روغن دانه از تیمار کاربرد توأم Azotobacter chroococcum و Pseudomonas putida به دست آمد. بیشترین تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، محتوای نسبی آب، نیتروژن دانه، پروتئین دانه، عملکرد پروتئین، روغن دانه و عملکرد روغن دانه در تیمار شاهد مشاهده گردید. از نتایج آزمایش، می توان نتیجه گرفت که کاربرد ازتوباکتر به تنهایی موجب افزایش 9/17 درصد عملکرد روغن دانه، کاربرد سودوموناس پوتیدا به تنهایی موجب افزایش 4/32 درصد عملکرد روغن دانه و کاربرد توأم هر دو باکتری موجب افزایش 8/39 درصد عملکرد روغن دانه شد. به طور کلی، با توجه به عدم معنی داری برهمکنش کود بیولوژیک در سطوح تنش آبی، می توان به این نتیجه رسید که چه در شرایط آبیاری مطلوب و چه در شرایط تنش خشکی، کاربرد کود بیولوژیک در بهبود عملکرد و اجزای عملکرد دانه، عملکرد پروتئین و روغن دانه سویا مؤثر است.

ایران یکی از کشورهای مهم تولید کننده انجیر در جهان می باشد. در این پژوهش تنوع صفات بیوشیمایی و فیتوشیمیایی میوه و تنوع مولکولی 38 ژنوتیپ انجیر منطقه ارسباران استان آذربایجان شرقی در سال 1396 و در آزمایشگاه علوم باغبانی دانشگاه ارومیه مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به نتایج تجزیه واریانس صفات اندازه گیری شده از قبیل مواد جامد محلول، pH، شاخص طعم، ویتامین ث، ظرفیت آنتی اکسیدانی، آنتوسیانین، فلاونوئید و فنل کل میوه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. به طوری که در بیشتر صفات بیوشیمیایی مورد بررسی تنوع بسیار بالایی مشاهده گردید. همچنین نتایج داده های مولکولی نیز نشان داد در مجموع 131 باند تکثیر شده بود که از این میزان 121 باند (92 درصد) چند شکل بودند. میزان PIC برای آغازگرهای مورد استفاده در تجزیه ISSR بین 22/0 در آغازگر ISSR7 تا 47/0 در آغازگر ISSR20 متغیر بود. همچنین شاخص نشانگری از 51/0 تا 50/2 برای نشانگرهای ISSR7 و ISSR20 متفاوت بود. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ های مورد بررسی انجیر در دو گروه اصلی قرار گرفتند که اکثر ژنوتیپ های جمع آوری شده از کلیبر در گروه دوم قرار داشتند که نشان دهنده این است که موقعیت جغرافیایی ژنوتیپ های مورد بررسی انجیر عامل اصلی تفکیک آنها به وسیله این نشانگر می باشد. با توجه به نتایج حاصله می توان ژنوتیپ های Kh9 و H17 را برای برنامه های اصلاحی آینده پیشنهاد نمود.

به منظور بررسی تأثیر تنظیم کننده های رشد گیاهی بر کاهش ترکیدگی میوه پرتقال تامسون ناول تحقیقی در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با استفاده از 2و4 – دی کلروفنوکسی استیک اسید در غلظت های 0-10 و 20 میلی گرم در لیتر و جیبرلیک اسید با غلظت های 0-50 و 100 میلی گرم در لیتر در زمان های حداکثر شکوفایی گل ها، ریزش گلبرگ ها و بلافاصله پس از ریزش فیزیولوژیک میوه در دو سال متوالی (1395 و 1396) به اجرا درآمد. در این آزمایش درصد ترکیدگی میوه، عملکرد میوه، ضخامت پوست میوه، مواد جامد محلول، میزان فعالیت آنزیم-های سلولاز و سوپر اکسیددیسموتاز اندازه گیری شد. بر اساس نتایج، بیشترین اندازه ضخامت پوست مواد جامد، عملکرد و فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز و کمترین فعالیت آنزیم سلولاز و درصد میوه های ترک خورده با استفاده از تیمار 20 میلی گرم در لیتر 2 و 4– دی همراه با 100 میلی گرم در لیتر جیبرلیک اسید بدست آمد.

به منظور گروه بندی و مقایسه 27 ژنوتیپ انبه در مناطق جنوب ایران (استان های کرمان و هرمزگان)، صفات فیزیولوژیکی مربوط به برگ، میوه و هسته، بر اساس توصیفگر جهانی انبه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر ژنوتیپ بر صفات کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، نشت یونی، آنتوسیانین برگ، pH میوه، میزان مواد جامد محلول، ویتامین ث (اسید آسکوربیک)، TSS آب میوه، اسیدیته میوه ها و همچنین خصوصیات هسته (طول هسته، ضخامت هسته، عرض هسته، وزن تر هسته و وزن خشک هسته) معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین ها مشخص ساخت بالاترین میزان اسید آسکوربیک، مواد جامد محلول میوه و کلروفیل کل برگ به ترتیب به ژنوتیپ های سیندری، دوقلو و خاروست تعلق داشتند. ژنوتیپ نباتی1 کمترین (9/3 سانتی متر) و بینام 1 بیشترین میانگین طول هسته (66/11 سانتی متر)، و ژنوتیپ نباتی 1 و لانگرا به ترتیب کمترین و بیشترین میانگین عرض هسته (8/2 و 7/4 سانتی متر) را در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه به خود اختصاص دادند. همچنین بیشترین عملکرد تک درخت از ژنوتیپ سیندری (260 کیلوگرم) بدست آمد با آنکه تفاوت معنی داری با ژنوتیپ شاهانی2 (240 کیلوگرم) نداشت. تجزیه کلاستر بر اساس متوسط فاصله بین گروه ها (UPGMA)، ژنوتیپ ها را در فاصله 09/7 در چهار گروه قرار داد.

به منظور بررسی اثر محلول پاشی عصاره جلبک بر رشد، عملکرد و صفات بیوشیمایی گیاه کدوی تلخ (کارلا)، آزمایشی در سال 1395 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار غلظت عصاره جلبک (0، 5/1، 3 و 5/4 میلی لیتر بر لیتر) در طی سه مرحله محلول پاشی (قبل از گلدهی، زمان گلدهی و زمان تشکیل میوه) بودند. نتایج نشان داد که اثر عصاره جلبک بر اجزا برگ معنی دار بود، بطوریکه با افزایش غلظت تیمار، وزن تر و خشک و سطح برگ افزایش یافت. عصاره جلبک علاوه بر اجزا برگ، بر رنگیزه های آن (کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها) نیز تاثیر گذار بود. بیشترین میزان کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئید در تیمار 5/4 میلی لیتر بر لیتر عصاره جلبک و کمترین میزان این صفات در شاهد مشاهده شد. همچنین نتایج، نشان دهنده تاثیر معنی دار عصاره جلبک برصفات کمی بوته بود، به طوری که بیشترین طول بوته و تعداد شاخه های جانبی در بالاترین غلظت عصاره جلبک و کمترین آنها در شاهد بدست آمد. عصاره جلبک اجزا عملکرد (وزن، طول و قطر میوه، تعداد میوه در بوته وعملکرد محصول) و صفات بیوشیمایی میوه (فعالیت آنتی اکسیدان و فنل کل) را نیز تحت تاثیر خود قرار داد، بطوریکه بیشترین عملکرد محصول، میزان فنول کل و فعالیت آنتی اکسیدانی در غلظت عصاره جلبک 5/4 میلی لیتر بر لیتر حاصل شد. بر اساس نتایج این آزمایش، به نظر می رسد، استفاده از غلظت 5/4 میلی لیتر بر لیتر عصاره جلبک، می تواند نقش موثری بر صفات کمی و کیفی گیاه کدوی تلخ داشته باشد.

نیتروژن مهمترین عنصر در رشد و عملکرد گیاهان است. برای تامین نیتروژن نیاز گیاه منابع مختلفی وجود دارد که کاربرد کودهای شیمیایی از آن جمله است. اما کاربرد بیش از حد کودهای شیمیایی علاوه بر آلودگی آب و خاک، سلامت جامعه را نیز با مخاطراتی روبرو کرده است. بنابراین بهینه سازی مصرف کودهای شیمیایی و جایگزین کردن آن با کودهای بیولوژیک می تواند قدمی برای افزایش سلامت جامعه باشد. به همین منظور یک آزمایش مزرعه ای با سطوح مختلف کود اوره و تأثیر کودهای زیستی و نانونیتروژن به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بر عملکرد و کیفیت میوه توت فرنگی انجام شد. فاکتور اول آزمایش شامل سطوح کود اوره (0، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور دوم شامل منابع نیتروژن (آزوسپریلوم، ازتوباکتر، نانونیتروژن) و شاهد بود. نتایج نشان داد که در تمامی تیمارها، با افزایش کاربرد کود اوره طول بوته و وزن اندام هوایی افزایش، ولی ظرفیت آنتی اکسیدانی کل، ترکیبات فلاونوییدی، مقدار آنتوسیانین ها و ویتامین ث میوه کاهش یافت. بیشترین وزن تر اندام هوایی و تعداد میوه مربوط به تیمار نانو نیتروژن + 75 کیلوگرم اوره بود. در حالی که بیشترین مقدار ویتامین ث، ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و ظرفیت فنل کل از گیاهان تلقیح شده با ازتوباکتر و آزوسپریلوم به دست آمد ولی تیمار ازتوباکتر نسبت به آزوسپریلوم در اغلب صفات برتری نشان داد و با افزایش مصرف کود اوره، کارایی خود را نسبت به تیمار شاهد حفظ کرد. بیشترین عملکرد میوه در تیمار نانو نیتروژن + 75 کیلوگرم اوره مشاهده شد. ولی به لحاظ آماری اختلاف معنی دار با تیمار ازتوباکتر + 75 کیلوگرم اوره نداشت. بنابراین از آنجا که هدف از آزمایش افزایش عملکرد و کیفیت میوه بود، تیمار ازتوباکتر + 75 کیلوگرم اوره نسبت به سایر تیمارها قابل توصیه می باشد.

راش (Fagus orientalis Lipsky) از گونه های نخبه و بسیار با ارزش جنگل های شمال ایران است که بررسی شاخص های کمی آن در دو توده خالص و آمیخته می تواند مشخص کننده روند بهبود یا تخریب یک توده جنگلی تلقی شود. بدین منظور پس از جنگل گردشی و مطالعه میدانی از جنگل های ناو اسالم، دو توده خالص و آمیخته از پارسل 319 به مساحت 54 هکتار که دارای شرایط رویشگاهی و جنگل شناسی تقریبا مشابهی هستند مدنظر قرارگرفتند. سپس تعداد 30 اصله از درختان راش کهنسال قطورتر از یک متر در آنها به صورت تصادفی انتخاب و برخی مشخصه های کمی و کیفی آنها مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد اختلاف معنی دار بین راش های دو توده از نظر قطر برابر سینه، ارتفاع کل، طول تنه و درصد طول تنه بدون شاخه وجود نداشت. همچنین متغیرهای کیفی تقارن تاجی در دو نوع متقارن و نامتقارن، پیچیدگی تنه در سه حالت فاقد پیچیدگی، پیچیدگی محسوس به سمت راست، پیچیدگی نامحسوس به سمت چپ و وضعیت شاخه دوانی روی تنه ی درخت راش با تقسیم بندی های فاقد شاخه، کم شاخه و پرشاخه در سطح احتمال 95 درصد دارای اختلاف معنی دار بود. علاوه براین عملکرد دگرآسیبی ناشی از انواع گونه های درختی مجاور گونه راش در توده آمیخته منجر به کاهش معنی دار محتوای رنگدانه های فتوسنتزی کلروفیل a، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها شد. در حالی که غلظت رنگدانه های فلاوونوئیدی گونه راش در توده آمیخته افزایش قابل ملاحظه ای نسبت به توده خالص نشان داد. نتایج این تحقیق همچنین بیان نمود که درصد تقارن تاج درختان در توده خالص بیشتر شد اما بالا بودن میانگین ارتفاع درخت و تاج نامتقارن در توده آمیخته می تواند به علت وجود گونه های دیگر و رقابت برای کسب نور باشد.

سالیسیلیک اسید ترکیب آنتی اکسیدانی است که به منظور افزایش مقاومت گیاهان در مقابله با تنش ها به کار گرفته می شود. در این تحقیق 5 هفته پس از جوانه زنی اثر غلظت های مختلف 0، 1/0، 7/0، 5/1، 3، 6 و 9 میلی مولار سالیسیلیک اسید بر جوانه زنی، طول اندام هوایی و ریشه، میزان آنتوسیانین، قندهای احیاء کننده، پروتئین کل، آسکوربات، دهیدروآسکوربات و پرولین در گیاه فلفل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که غلظت های 1/0، 7/0، 5/1 و 3 میلی مولار، درصد جوانه زنی، طول اندام هوایی و ریشه را افزایش اما غلظت های 6 و 9 میلی مولار درصد جوانه زنی، طول اندام هوایی و ریشه را کاهش دادند. غلظت های 5/1 و 3 میلی مولار سالیسیلیک اسید مقدار آسکوربات و دهیدروآسکوربات را کاهش، اما غلظت های 6 و 9 میلی مولار موجب افزایش مقدار آسکوربات و دهیدروآسکوربات را در برگ گیاه فلفل گشت. مقدار ترکیبات یاد شده کل در برگ های تحت تیمار با غلظت های 5/1 و 3 میلی مولار سالیسیلیک اسید افزایش معنی داری را نشان دادند اما غلظت های 6 و 9 میلی مولار مقدار ترکیبات یاد شده را کاهش دادند. همچنین سایر یافته های تحقیق نشان داد که غلظت های 7/0، 5/1، 3، 6 و 9 میلی مولار سالیسیلیک اسید سبب افزایش مقدار آنتوسیانین ها و پرولین در برگ گیاه فلفل شد. به طورکلی نتایج تحقیق نشان داد که تیمار سالیسیلیک اسید در غلظت های پایین اثرات مثبت بر رشد و در غلظت های بالا اثرات منفی بر رشد و نمو گیاه فلفل داشت.