زیست شناسی ایران
سال:1389 | دوره:23 | شماره:3 |تعداد مقالات:20

توالیهای تکراری کوتاه DNA (Short tandom Repeats) کروموزوم (Y – STR) Y انسان، واقع در خارج از ناحیه شبه اتوزومی(Pseudoautosomal)  و در بخش های غیر نوترکیب کروموزوم Y از پدر به پسران انتقال می یابد. این توالیهای تکراری در مطالعات تکاملی و ردیابی مهاجرت انسان، بررسی دودمان پدری و هم چنین در آزمون اثبات رابطه پدر - فرزندی و کاربردهای دیگر پزشکی قانونی، نشانگرهای بسیار سودمندی هستند. این مطالعه بر روی چند شکلی توالی تکراری کوتاه کروموزوم Y در میان 100 مرد غیر خویشاوند که به طور تصادفی از جمعیت تهران انتخاب شده اند، انجام شده است.این نمونه جمعیتی تصادفی به دلیل وضعیت مختلط جمعیت تهران،‏ به خاطر مهاجرت پذیر بودن، به نظر می رسد نماینده نسبی (حداقل در معرفی عمومی اللها و هاپلو تیپ های موجود) از جمعیت ایران باشد. با استفاده از یک روش مبتنی بر PCR چند شکلیهای 9 نشانگر توالیهای کوتاه تکراری ویژه کروموزوم Y شامل DYS392 , DYS391 , DYS390, DYS389 I / II, DYS385 a / b ,DYS19 , و DYS393 مطالعه شده اند. این نشانگرها به عنوان حداقل هاپلوتایپ اروپایی(European Minimal Haplotype)  تعریف شده اند. فراورده های PCR  ابتدا بر روی ژل آگارز 1.5 درصد و سپس برای تفکیک بهتر و اطمینان از تفاوتهای جزئی در تعداد تکرارها بر روی ژل پلی آکریل امید رانده شد. تنوع ژنتیکی (Genetic Diversity) ;GD)، نشاندهنده چند شکلی آللی، برای هر نشانگر محاسبه شد.  نشانگرDYS385  بیشترین چند شکلی و نشانگر DYS391 کمترین چند شکلی را در بین افراد بررسی شده در این مطالعه نشان داد. تنوع هاپلوتایپی (Haplotype Diversity)  برای ارزیابی پراکنش هاپلوتایپی این جمعیت 0.999 محاسبه شد. در نتیجه به خاطر این تنوع گسترده این نشانگرهای Y - STR در پزشکی قانونی، آزمون اثبات رابطه پدر - فرزندی و همچنین در مطالعات مقایسه ای گروههای نژادی در ایران می تواند به کار رود. نتایج حاصل به دلیل تنوع گروههای نژادی ساکن ایران نیز در مطالعات جهانی مربوط به توالیهای تکراری کروموزوم Y حایز اهمیت است. مطالعه تفصیلی توالیهای YSTR بین گروه های قومی و نژادی مختلف ایران در ازمایشگاه ما در دست انجام است.

بهینه سازی تولید آنزیم آلفا آمیلاز از قارچ آسپرژیلوس اوریزه با روش آماری طراحی آزمایش تاگوچی، که یکی از روشهای شکستن فاکتوریل کامل است، انجام شد و به منظور در دست داشتن یک پایه محکم جهت قضاوت در مورد قابلیت به کارگیری این روش، آزمایشهایی به صورت فاکتوریل کامل با در نظر گرفتن فاکتورها با تمام سطوح نیز در مجموعه آزمایشها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد از بین فاکتورهای نسبت C / N، نوع منبع نیتروژن، مقدار فسفات و pH، بیشترین اثر در تولید آنزیم مربوط به منبع نیتروژن است و نیترات سدیم با نسبت =C / N3، هنگام استفاده از نشاسته 1(W/v) درصد به عنوان منبع کربن، بیشترین بازدهی تولید را داشته است. مقایسه روش فاکتوریل کامل با 36 تیمار و تاگوچی با تنها 9 تیمار نیز نشان داد، داده های به دست آمده از روش تاگوچی با روش فاکتوریل کامل همخوانی دارد و نقطه بهینه ارایه شده توسط هر دو روش یکسان است. این بررسی نشان داد که هنگام بهینه سازی محیط کشتهای میکروبی که به منظور افزایش تولید یک محصول تجاری صورت می گیرد، می توان با اطمینان بالایی از روشهای شکننده فاکتوریل به جای فاکتوریل کامل استفاده نمود. نهایتا میزان تولید آنزیم در شرایط بهینه شده با روشهای فاکتوریل کامل و تاگوچی به حدود 170 واحد در میلی لیتر رسید که قابلیت به کارگیری روش تاگوچی به جای فاکتوریل کامل را ثابت می نماید.

قدرت جوانه زنی بالا و قوی تر بودن اجزای یک جوانه در برنج از مهمترین صفات در استقرار بهتر گیاهچه در سیستمهای کشت مستقیم و محیطهای شور و خشک می باشد. به منظور مکان یابی صفات مرتبط با جوانه زنی در برنج از جمعیت F2:3 حاصل از تلاقی ارقام طارم محلی با خزر و 74 نشانگر ریزماهواره استفاده شد. نقشه ژنتیکی 1231.50 سانتی مورگان از ژنوم برنج را پوشش داد. مکانهای ژنی مرتبط با سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و طول ساقه چه با روش های نقشه یابی فاصله ای ساده و مرکب ردیابی گردید. از بین  QTLهای ردیابی شده برای سرعت جوانه زنی qGR - 10 روی کروموزوم 10 با 60.97 درصد تغییرات فنوتیپی، بالاترین درصد توجیه تغییرات را داشت. اثر افزایشی این ناحیه از ژنوم برنج روی کروموزوم 7، مثبت و در جهت افزایش سرعت جوانه زنی بود. بین QTL های مرتبط با طول ریشه چه qRL - 8 با تبیین 40.21 درصد بالاترین درصد تغییرات فنوتیپی کل را داشت. آلل های والد طارم در qRL - 1 و qRL - 10 طول ریشه چه ها را به ترتیب به اندازه 0.31 و 0.88 میلی متر افزایش دادند. کلیه  QTLهای بزرگ اثر مکان یابی شده برای طول ساقه چه در این مطالعه روی کروموزوم یک قرار داشتند. بالا بودن درصد توجیه qGR - 7، qRL - 10 و qSL - 1 آنها را کاندید بسیار مناسبی برای برنامه های انتخاب به کمک نشانگر در جمعیتهای برنج ایرانی ساخت.

مطالعه صفات مورفولوژیـکی و میزان تنوع ژنتیـکی در ذخایر توارثی گیـاهی جهت طبقه بندی ژرم پلاسم و جلوگیری از فرسایش ژنتیکی از قد مهای اساسی و اولیه در اکثر برنامه های اصلاحی می باشد. این مطالعه به منظور شناسایی و جمع آوری ژرم - پلاسم گونه خربزه - طالبی (Cucumis melo L.) از نقاط مختلف ایران و ارزیابی میزان تنوع ژنتیکی موجود در آنها با بهره گیری از نشانگرهای مورفولوژیکی و مولکولی انجام گرفت. در این تحقیق 21 صفت مورفولوژیکی بر روی 30 توده خربزه - طالبی اندازه گیری شد. تجزیه خوشه ای داده های مورفولوژی با استفاده از روش UPGMA و نرم افزار SPSS انجام گرفت. تکثیر مکانهای ژنی با استفاده از 12 آغازگر RAPD انجام شد. گروه بندی توده ها، 7 گروه مجزای ژنتیکی را در سطح تشابه 82 درصد آشکار ساخت. درصد چندشکلی در این آزمایش 82 درصد تعیین شد. این آزمایش نشان داد گرچه نشانگر مولکولی RAPD می تواند گروههای مختلف خربزه را تا حدودی از هم تفکیک کند، ولی نزدیکی این گروهها به یکدیگر دلیلی بر شباهت بالای ژنوم این نمونه ها می باشد.

این مطالعه به منظور ارزیابی میزان تنوع موجود بین رقمهای نیشکر ایرانی و رقمهای خارجی، همچنین شناسایی نمونه های جمع آوری شده از سراسر ایران به ترتیب با استفاده از 65 و 7 نشانگر مولکولی RAPD و SSR انجام شد. در مجموع 28 نشانگر RAPD و 7 نشانگر SSR تکثیر و چندشکلی نشان دادند و تعداد قطعات تکثیر یافته به ترتیب برای نشانگر RAPD وSSR ، 6 - 27 (متوسط 15.1) و 5 - 14 (متوسط 9.33) قطعه بود. هر دو نشانگر مولکولی درجه بالایی از تنوع ژنتیکی را در ذخایر ژنتیکی نیشکر نشان دادند و نشانگرهای SSR و RAPD توانستند نمونه های جمع آوری شده از ایران را تفکیک و شناسایی نمایند. برای هر دو نشانگر تشابه بالایی در توپولوژی دندروگرام با مقداری تفاوت دیده شد. در دندروگرام کلی حاصل از ترکیب داده های هر دو نشانگر، ارتباط بین رقمها بر اساس اطلاعات شجره ای یا ناحیه جغرافیایی بود. نتایج تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که تفاوت ژنتیکی بین رقمهای داخل هر ناحیه بیشتر از تفاوت ژنتیکی رقمهای بین هر ناحیه بود. همچنین از 7 و 1 نشانگر SSR سورگوم و ذرت به منظور بررسی قابلیت انتقال نشانگرهای SSR بر روی ژنوم نیشکر استفاده شد که هیچ کدام تکثیر نشان ندادند.

آلکالین پروتئازهای مقاوم به حرارت گروهی از مهمترین آنزیمهای صنعتی هستند که به علت حفظ عملکرد و پایداری در شرایط سخت نظیر محدوده های pH قلیایی، دمای بالا و حضور دناتوره کننده های شیمیایی کاربردهای فراوانی دارند. در این راستا، جداسازی و غربالگری آنزیمهای جدید با خصوصیات موثر و نیز بهینه سازی روشهای تخلیص به عنوان اولین مرحله در مسیر تحقیق و توسعه این محصولات بیوکاتالیزوری محسوب می شود. در این تحقیق، تخلیص و بازیافت آنزیم آلکالین پروتئاز مقاوم به حرارت از سویه Bacillus subtilis در سامانه دو فازی آبی تشکیل شده از پلی اتیلن گلیکول و سیترات سدیم مطالعه شد. بهترین شرایط تخلیص آنزیم در سامانه متشکل از 22 درصد پلی اتیلن گلیکول 10000 دالتون، 18 درصد سیترات سدیم و 12 درصد کلرید سدیم با  pH=8به دست آمد. پارامترهای تخلیص شامل ضریب تفکیک آنزیم، بازده، بازیافت، فاکتور تخلیص و فعالیت ویژه به ترتیب 37.83، 97.7797 درصد، 177.5 درصد، 27 و 3325.79 U / mg protein محاسبه گردید. وزن مولکولی آنزیم با استفاده از SDS - PAGE در حدود 41 kDa  تخمین زده شد و خصوصیات کینتیکی Km و Vmax به ترتیب، 2.21 میلی مولار و 0.26 U /ml محاسبه شد.

منطقه کوهستانی و ارتفاعات صعب العبور سیاهلان در رشته کوههای البرز مرکزی بین عرضهای 36 درجه و 28 دقیقه تا 36 درجه و 45 دقیقه شمالی و طولهای50  درجه و 38 دقیقه تا 50 درجه و60  دقیقه شرقی، با محدوده ارتفاعی بین 2140 تا 4175 متر، در رود بار اَلَموت و در شمال شرق استان قزوین قرار گرفته است و از شمال به استان مازندارن و شهر تنکابن و از شرق به کوههای طالقان محدود می گردد. گیاهان به روش مرسوم در مطالعات فلورستیکی جمع آوری شدند و با به کارگیری منابع لازم شناسایی گردیدند. در این تحقیق در مجموع 245 گونه در این منطقه شناسایی شده که متعلق به 42 تیره و 169 جنس بودند. بزرگترین تیره ها در این منطقه شامل: Asteraceae ( 42گونه)،Fabaceae  ( 29گونه)، Lamiaceae ( 24گونه)، Poaceae ( 21گونه)، Apiaceae ( 20گونه)،  Brassicaceae (19گونه) می باشند. شکل زیستی هریک از نمونه ها با استفاده از روش رونکیه مشخص شد که شامل: 5 درصد فانروفیت، 2 درصد ژئوفیت، 72 درصد همی کریپتوفیت، 2 درصد کامفیت، 14 درصد تروفیت، 4 درصد همی کریپتوفیت - هلوفیت، 1 درصد تروفیت- هلوفیت و یک گونه ژئوفیت - همی کریپتوفیت بودند. از دیدگاه تقسیمات جغرافیای گیاهی این منطقه در ناحیه ایرانو - تورانی قرار گرفته است که تعداد قابل توجهی از گونه ها (147 گونه) صرفا متعلق به این ناحیه هستند. گونه های ایرانو – تورانی / اروپا - سیبری (68 گونه)، ایرانو – تورانی / صحارا- سندی (1 گونه)، ایرانو – تورانی / اروپا – سیبری / صحارا - سندی با (13 گونه)، گونه های همه جازی (16 گونه) عناصر تشکیل دهنده طیف جغرافیای گیاهی این منطقه را تشکیل می دهند. از 245 گونه شناسایی شده، تعداد 50، 39 و 13 گونه به ترتیب گیاهان دارویی، انحصاری و هلوفیت بودند. یک گونه جدید نیز در این منطقه شناسایی شد.

با توجه به ارزش بالای اقتصادی ماهی شیربت و ضرورت شناخت ویژگیهای بیولوژیک آن جهت دست یابی به بیوتکنیک مناسب تکثیر و پرورش، در فصل بهار سال 1378 تعداد 72 نمونه ماهی شیربت در رودخانه دالکی واقع در استان بوشهر، به روش الکتروشوکر صید و بررسی شدند. ماهیان بررسی شده در سه گروه سنی +1، +2، +3 ساله قرار داشتند که در هر دو جنس بیشترین فراوانی در گروه سنی +2 بود. برخی خصوصیات مریستیک شامل شعاعهای منشعب باله های پشتی، مخرجی و شکمی، خارهای آبششی جلویی و عقبی، تعداد و میانگین طول سبیلکها، تعداد فلسهای رو و جلوی خط جانبی و ساقه دمی و برخی نسبتها نظیر نسبت طول استاندارد به طول سر، عمق بدن، طول باله سینه ای، طول باله لگنی، طول جلوی باله پشتی و نسبت طول سر به طول پوزه، طول باله سینه ای و طول باله لگنی محاسبه شد. کوچکترین و بزرگترین ماهی صید شده به ترتیب  68و 264 میلی متر و متعلق به جنس نر بودند. الگوی رشد در هر دو جنس جداگانه بررسی شد. در جنس ماده با توجه به عدد (B=3.27) رشد از نوع آلومتریک مثبت و در جنس نر (B=1.7) رشد آلومتریک منفی بود. بررسی شاخص RLG نشان داد که این ماهی دارای رژیم غذایی همه چیز خوار است که با افزایش سن در هر دو جنس، کاهش شاخص RLG بیانگر افزایش رژیم گوشتخواری با افزایش سن در ماهی شیربت می باشد. مطالعه شاخص GSI افزایش این شاخص را با افزایش سن نشان داد که کاملا طبیعی می باشد. ولی سرعت این افزایش در جنس نر بیشتر بوده که بیانگر رسیدگی سریع تر جنس نر است. بر خلاف جنس نر، در جنس ماده سن +3 رسیدگی جنسی با سرعت افزایش می یابد، در حالی که در سن +1 تا +2 تغییر قابل ملاحظه ای در رسیدگی جنسی رخ نمی دهد. بررسی فاکتور وضعیت بیانگر افزایش ضریب چاقی با افزایش سن در جنس نر و عدم تغییر معنی دار در جنس ماده بود. البته در جنس نر نیز در گروه سنی +2 ضریب چاقی کمتر از گروه سنی +1 بود که به دلیل رسیدن به سنین بلوغ جنسی و افزایش رشد گنادیک نسبت به رشد سوماتیک می باشد. مطالعه ضریب رشد لحظه ای نشان داد که سرعت رشد در هر دو جنس  بین گروه سنی +2 و +3 بیشتر از گروه سنی +1 و +2 بوده و در هر دو گروه سنی سرعت رشد در جنس ماده بالاتر است.

ژاسمونات یکی از تنظیم کننده های طبیعی رشد گیاه می باشد که در پاسخ به تنشهای زیستی و غیرزیستی نقش مهمی ایفا می نماید. در این تحقیق اثر تنش شوری و متی ژاسمونات بر برخی از پارامترها از جمله طول ساقه و ریشه، مقدار کلروفیلهای a,b، فلاونوئید، آنتوسیانین، پروتئین، یونهای سدیم و پتاسیم ریشه و برگ در دو رقم (محلی اصفهان و IL111) گیاه گلرنگ (Carthamus tinctorius) مورد بررسی قرار گرفته است. گیاهان مورد نظر از مرحله سه تا چهار برگی به مدت دو هفته تحت تیمار کلرید سدیم با غلظتهای 6,0 دسی زیمنس برمتر0.06)  مولار)   12 دسی زیمنس برمتر0.013)  مولار) قرار گرفت. محلول پاشی گیاهان با متیل ژاسمونات نیز در غلظت های 0،0.1 و 0.5 میلی مولار همزمان با تیمار شوری شروع و به مدت یک هفته ادامه داشت. بعد از دو هفته نمونه ها برداشت شدند. شوری و متیل ژاسمونات باعث کاهش طول ریشه، طول ساقه، وزن تر و خشک ریشه و کلروفیل در هر دو رقم شدند. متیل ژاسمونات آنتوسیانین IL111 را افزایش داد و شوری باعث افزایش سدیم و کاهش پتاسیم برگ در این رقم گردید.

تنش سرما یکی از عوامل محیطی است که منجر به بروز تنش اکسیداتیو و تغییرات فیزیولوژیکی، مورفولوژیکی و بیوشیمیایی در سلول و در مجموع در گیاه می شود. طی تنش سرمایی، گونه های فعال اکسیژن در اندامکهای مختلف سلولی تولید و هر کدام با بر همکنش با مولکولها و ماکرومولکولها، باعث ایجاد تغییراتی در متابولیسم سلول و نهایتا در گیاه می شوند. تنش سرمایی در مورد گیاهان بومی مناطق گرمسیری از جمله سویا بسیار اثر گذار بوده و در بسیاری از موارد، حیات گیاه را به مخاطره می اندازد. گیاه سویا در برخی از مناطق کشور (با آب و هوای معتدل) کشت می شود و گاهی در اواسط بهار و اوایل پاییز قبل از برداشت محصول سویا، بروز سرمای ناگهانی باعث وارد آمدن خسارات فراوانی به این گیاه مهم اقتصادی می گردد، در مطالعه حاضر، اثر دماهای پایین و پیش تیمار سرما بر کارآیی تنفسی و محتوای کلروفیلی این گیاه در شرایط تنش سرما بررسی می گردد. در این تحقیق، گروهی از دانه رستهای 10 تا 12 روزه سویا به دمای 15 درجه سانتی گراد (پیش تیمار سرما) منتقل شده و به مدت 24 ساعت در این دما قرار گرفتند و گروه دیگر همین طول زمانی را در دمای 25 درجه سانتی گراد سپری کردند. پس از این مدت هر دو گروه گیاهی به دمای 4 درجه سانتی گراد (تنش سرما) منتقل شده و مدت زمان 24 ساعت را در همین دما گذراندند. نهایتا تمام گیاهان دمای 25 درجه سانتی گراد (مرحله بهبودی) را به مدت 24 ساعت تجربه کردند. هر 24 ساعت یکبار و به همراه گروه شاهد ، نمونه برداری انجام شد. میزان تنفس و مقادیر کلروفیلهای a و b و کاروتنوئیدها و پرولین اندازه گیری شد. با توجه به مشاهدات، گیاهانی که پیش تیمار سرما را تجربه کرده بودند، توانایی مقاومت در برابر دمای 4 درجه سانتی گراد را داشته ولی گیاهانی که این پیش تیمار را تجربه نکرده بودند با قرار گرفتن در دمای 4 درجه سانتی گراد، توان زیستی آنها به میزان قابل توجهی کاهش یافت. در مرحله بهبودی نیز گیاهان پیش تیمار دیده سریعتر و بهتر از گیاهان گروه دوم به شرایط طبیعی بازگشتند.

تغییرات پوشش گیاهی در عرصه های باز جنگلی تحت تاثیر عوامل متعدد قرار دارد. بی تردید نقش عوامل فیزیوگرافیک در فرآیند تنوع زیستی عرصه ها، بسیار قابل توجه است. بدین منظور رابطه پوشش گیاهی با ویژگیهای فیزیوگرافیک، در 59 عرصه باز جنگلهای راش لالیس واقع در جنوب چالوس مورد بررسی قرار گرفت. دامنه ارتفاعی در سه کلاس (1200 -1100 ، 1300 -1200  و 1400 -1300 ) و شیب نیز در پنج کلاس ( 20-0 ، 40 -20 ، 60 -40 ، 80 -60  و100  -80  درصد) طبقه بندی شد. جهات جغرافیایی نیز با برداشت آزیموت به صورت کمی تبدیل گردید. به منظور بررسی درصد پوشش گونه های گیاهی، در هر عرصه باز هشت ترانسکت شعاعی در جهات جغرافیایی هشت گانه در نظر گرفته شد و سپس  17میکروپلات با ابعاد 2x2 بر روی این خطوط پیاده و درصد پوشش گیاهی در آنها ثبت شد. تعیین رابطه بین شاخصهای تنوع زیستی و عوامل فیزیوگرافیک با استفاده از ضرایب همبستگی اسپیرمن و پیرسون صورت گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش ارتفاع، تنوع گونه ای گیاهی به طور معنی داری کاهش می یابد. در بررسی طبقات شیب، مقادیر شاخصهای سیمپسون، مارگالف و پیت، همبستگی منفی و کاملا معنی داری را با افزایش شیب نشان دادند، در حالی که بین دیگر شاخصهای مورد بررسی همبستگی معنی داری مشاهده نشد. همچنین در بررسی جهات جغرافیایی، مقادیر شاخصهای شانون - وینر، منهینیک، پیت و کامارگو همبستگی معنی داری را نشان دادند. در مجموع جهت دامنه شمالی، بیشترین مقادیر شاخصهای تنوع را به خود اختصاص داد.

بیماریهای قلبی عروقی و آترواسکلروز همواره موجب مرگ و میر انسانهای زیادی در جهان می شوند. فاکتورهای التهابی و انعقادی دو ریسک فاکتور مهم بیماریهای قلبی عروقی می باشند. در این مطالعه اثر عصاره گیاه راعی بر روی فاکتورهای التهابی و انعقادی در بیماری قلبی و عروقی در خرگوشهای با کلسترول بالا بررسی شده است و اثر این عصاره با لواستاتین مقایسه شده است. در این مطالعه 25 خرگوش نر بالغ از نژاد نیوزیلندی به طور تصادفی در پنج گروه پنج تایی تقسیم شدند، به مدت 60 روز این گروهها با رژیمهای غذایی پایه رژیم پرکلسترول، رژیمهای غذایی پایه به همراه عصاره گیاه راعی با دز 150 mg /kgbw، رژیم پرکلسترول به همراه عصاره گیاه راعی با دز 150 mg / kgbw، رژیم پرکلسترول به همراه لواستاتین با دز10 mg / kgbw ، تیمار شدند. در ابتدا، اواسط و پایان دوره از خرگوشها خون گیری به عمل آمد و فاکتورهای سرمی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که عصاره و همچنین لواستاتین سبب کاهش سطح CRP،WBC ، فیبرینوژن، پلاکت نسبت به گروه پرکلسترول می شوند. بنابراین عصاره راعی با کاهش ریسک فاکتورهای التهابی و انعقادی نقش مهمی در جلوگیری ازآترو اسکلروز دارد. همچنین نتایج تاثیر موثر عصاره را بر کاهش این ریسک فاکتورهای قلبی - عروقی در مقایسه با لوستاتین نشان داد.

تالاب گمیشان جزء تالابهای بین المللی است که با 17700 هکتار وسعت و عمق متوسط یک و نیم متر در شمال شرق بندر ترکمن واقع شده است، این تالاب از جنوب به رودخانه گرگان، از شمال به رودخانه اترک و از غرب محدود به نواری از تپه های شنی است که این محل را از دریای خزر جدا می کند. در این تحقیق بررسی فلوریستیک و پوشش گیاهی تالاب گمیشان مد نظر بوده است. این تحقیق نشان می هد که از 116 گونه موجود در تالاب، گونه های Aster tripolium،Calamogrostis pseudophragmites ، Halocnemum strobilaceum در انتهای جنوب شرقی آن به چشم می خورند که به تناسب کاهش عمق آب، کلنیهایی از این گیاهان تا لبه های آب نفوذ می نمایند. گونه های هالوفیت یا شوررست مانند:Halocnemun strobilaceum, Salicornia europaea, Salsola rigida, Halostachys caspica, Tamarix galica وT. Ramosissima ، در سواحل شرقی افزایش یافته، مهمترین گونه های شوررست غالب در سواحل شرقی و جنوب شرقی Halocnemum strobilaceum و Salicornia europaea می باشند. همچنین مهمترین گونه های آبزی تالاب، که در ناحیه شمال و شمال شرقی متمرکز بوده و عموما در عمق کم رشد و یا به کناره های تالاب توسط آب آورده شده بودند، شامل گونه های Potamogeton pectinatus و Zannichelia palusteris و Ruppia maritima و Ceratophyllum demersum هستند و در برخی نقاط کم عمق، گیاه Phragmites australis و Juncus sp. به سمت عمق آب پیشروی داشته و اجتماعات کوچکی به ویژه در مناطق شمال غربی تشکیل داده اند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، تالاب گمیشان از نظر پوشش گیاهی و همچنین فلور گیاهان آبزی غنی بوده و گسترش گیاهان شوررست در امتداد سواحل شرقی و شمالی نسبتا چشمگیر است.

در پژوهش حاضر ریخت شناسی استخوان دم لامه 19 گونه ماهی از مناطق مختلف حوضه خزر شامل تالاب بابل، بابلسر، ساری، سفیدرود و مزرعه پرورش ماهی شهید رجایی ساری از 17 جنس، 6 خانواده و 5 راسته مختلف مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان دادند که استخوان دم لامه در ماهیان مورد مطالعه از نظر وجود و یا عدم وجود زائده در ناحیه قدامی، شکل آن از نمای شکمی، پشتی و جلویی و تعداد زائده خارمانند پشتی، وجود یا عدم وجود شکاف در ناحیه قدامی، مسطح یا شیار دار بودن ناحیه شکمی، منشای تیغه پشتی (فاصله از بخش جلویی) و ویژگی های دیگر دارای تنوع هستند. سطح شکمی استخوان دم لامه کپورماهیان مورد مطالعه عمدتا مثلثی شکل بوده که در بعضی از گونه ها سطح شکمی شیاردار و در بعضی دیگر مسطح می باشد. استخوان دم لامه در ماهیان مورد مطالعه مربوط به اعضای زیر خانواده Leuciscinae دارای ویژگیهای مشابه هستند. ناحیه قدامی در همه ماهیان مورد مطالعه مربوط به این زیر خانواده دو شاخه می باشد. ناحیه قدامی در ماهیان مورد مطالعه مربوط به زیرخانواده Cyprininae دو شاخه نیست. در گاو ماهیان و اردک ماهیان مورد مطالعه، استخوان دم لامه یا فاقد پهلوهای شکمی بوده و یا در صورت وجود تحلیل رفته است. تیغه پشتی در دو گروه اخیر چندان رشد نکرده است. با توجه به ریخت شناسی استخوان دم لامه در گروههای مختلف ماهیان مورد مطالعه، چنین به نظر می رسد که اعضای مربوط به زیرخانواده های Leuciscinae،Squalliobarbinae  و Acheilognathinae قرابت بیشتری دارند. بر اساس یافته های فوق کلید مصوری جهت شناسایی برخی از ماهیان حوضه جنوبی دریای خزر بر اساس شکل استخوان دم لامه تهیه گردید.

leidyiاز دریای سیاه به دریای خزر در اواخر دهه 1990 وارد گردیده، شانه دار در دریای خزر منجر به کاهش شدید جمعیت ماهیان کیلکا و زئوپلانکتونها گردید. در این مطالعه پراکنش زمانی و مکانی شانه دار در نوار جنوبی دریای خزر در چهار خط مطالعاتی بندرانزلی، خزرآباد، بندرترکمن و خلیج میانکاله طی سال 83 به صورت فصلی انجام گردید. بررسیهای انجام شده، نشان داد که حداکثر زیتوده و فراوانی M.leidyi در لایه سطحی صفر تا 20 متر عمق 50 متر، با میزان 715.9 ± 745 گرم در متر مربع و 5830 ± 6061 عدد در متر مربع در پاییز و حداقل زیتوده و فراوانی در مناطق ساحلی (10 و 5 متر) با میزان میانگین 9.64 ± 22.78 گرم در متر مربع و 226 ± 385 عدد در متر مربع در فصل بهار مشاهده گردید. زیتوده و فراوانی M.leidyi در جنوب شرقی دریای خزر بیش از جنوب غربی مشاهده شد. حداکثر جمعیت شانه دار را لارو ها با اندازه کمتر از 5 میلی متر با میزان 85 درصد تشکیل داده است. بزرگترین طول شانه دار صید شده 64 میلی متر بود. در این بررسی اثرات برخی عوامل غیر زیستی بر پراکنش شانه دار در دریای خزر مورد بحث قرار گرفت.