زیست شناسی ایران
سال:1388 | دوره:22 | شماره:3 |تعداد مقالات:21

کنشهای تسهیل و رقابت بین گیاه چند ساله درمنه کوهی و گیاه یکساله بروموس بررسی شد. دمای هوا و میزان روشنایی نزدیک سطح خاک، خصوصیات خاک، و رطوبت نسبی لایه های مختلف خاک، در زیراشکوب درمنه و در فضای باز مجاور با همدیگر مقایسه شدند. اندازه گیریها نشان داد که شرایط مساعد رطوبتی و دمایی سبب افزایش استقرار گیاه بروموس در زیراشکوب درمنه نسبت به فضای باز مجاور شده بود (اثر تسهیل). از سوی دیگر یک رابطه منفی بین تعداد بروموسها در زیر اشکوب درمنه و شادابی بوته های درمنه وجود داشت (اثر رقابت). یافته های این تحقیق بیانگر یک دینامیک چرخه ای است که با استقرار نهال درمنه شروع، با فرآیندهای تسهیل و رقابت بین دو گونه ادامه، و با مرگ درمنه و از بین رفتن اثر میکروکلیما خاتمه می یابد. مهمترین عامل تاثیر گذار بر کنشهای متقابل بین درمنه و بروموس رطوبت خاک است. از این رو پیش بینی می گردد که در طی دوره های خشکسالی رقابت بین دو گیاه برای رطوبت خاک افزایش یافته و سبب تشدید بوته میری درمنه در منطقه گردد.

ترکیبات آللوشیمیایی آزاد شده از علفهای هرز با روشهای مختلف بر رشد و فیزیولوژی گیاهان اثر می گذارند. در این پژوهش بمنظور بررسی چگونگی اثر آللوکمیکالهای جو وحشی بر ارقام گندم، مقدار کربوئیدراتها، پروتئینها و فعالیت آنزیمهای دو رقم تجن (مقاوم به اثر آللوپاتی جو خودرو) و شیرودی (حساس به اثر آللوپاتی جو خودرو ) در حضور عصاره آبی 10 درصد این گیاه بررسی شد. عصاره آبی این علف هرز میزان پروتئین کل را در رقم تجن کاهش ولی در رقم شیرودی افزایش داد. در گیاهان تیمار شده، فعالیت آنزیمهای اسکوربات پراکسیداز، پراکسیداز و کاتالاز کاهش و فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز افزایش یافت. تغییر در فعالیت پروتئاز وابسته به اندام بوده در برگ کاهش و در ریشه افزایش یافت. در حضور آللوکمیکال های جو خودرو، پلی ساکاریدهای برگ شیرودی و قندهای احیا کننده ریشه تجن افزایش یافت. الگوی الکتروفورزی آنزیمها نیز در گیاهان شاهد و تیمار شده یکسان نبودند که نشان دهنده تاثیرپذیری متفاوت آنزیمها از آللوکمیکالها است.

تنش کم آبی یک تنش غیر زنده عمومی است که به طور جدی تولید محصولات کشاورزی را در بیشتر نقاط جهان متاثر می سازد. به این ترتیب به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب و محلول پاشی اسید آسکوربیک بر فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان، تجمع پرولین، پراکسیداسیون لیپیدی، محتوی پروتئین، کلروفیل، آسکوربات و دهیدروآسکوربات برگهای ذرت دانه ای (سینگل کراس 704) آزمایشی به صورت دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام گرفت. در این آزمایش تنش کمبود آب در کرتهای اصلی، زمان محلول پاشی در کرتهای فرعی و غلظت محلول در کرتهای فرعی- فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش کمبود آب فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان را افزایش داده است به طوری که این افزایش فعالیت، در کرتهای تنش در مرحله زایشی مشهود تر بود. این در حالی است که محلول پاشی اسید آسکوربیک سبب کاهش در میزان فعالیت آنزیمی شد. همچنین تنش کمبود آب محتوی پروتئین محلول و غلظت کلروفیل برگ را کاهش داد. غلظت پرولین و مالون دی آلدهید در پاسخ به تنش، افزایش معنی داری پیدا کرد. اسید آسکوربیک به عنوان یک آنتی اکسیدان توانست از کاهش محتوی پروتئین و کلروفیل و افزایش پرولین و مالون دی آلدهید، با کاهش اثر مخرب تنش جلوگیری نماید. مشاهده شد که غلظت آسکوربات درون سلولی با مصرف آسکوربات برون زاد افزایش و دهیدروآسکوربات در شرایط تنش به خصوص تنش بعد از گل دهی کاهش یافته است. می توان گفت که گیاه مصرف اسید آسکوربیک را به عنوان از بین برنده رادیکالهای آزاد بر افزایش فعالیت آنزیمها در برابر تنش ترجیح داده است و این ماده به طور غیر مستقیم سبب کاهش فعالیت این آنزیمها و بهبود شرایط رشد گیاه گردیده است.

به منظور بررسی تاثیر کمبود آب بر عملکرد، دمای کانوپی و کارآیی فتو شیمیایی فتو سیستم II ارقام جو، آزمایشی در سال زراعی 1381 در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. کرتهای اصلی در پنج سطح بر اساس تبخیر از تشتک تبخیر (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی) و کرتهای فرعی در شش سطح شامل ارقام جو (ترکمن، کارون × کویر، ریحانی، C –74 - 9، گرگان – 4 و کویر × بادیا) بود. نتایج نشان داد محدودیت آبی موجب می شود که  D Tبطور معنی داری افزایش یابد هر چند ارقامی که در شرایط آبیاری کافی دارای سایه انداز گرمتری بودند در شرایط تنش شدید، عملکرد بهتری نسبت به سایر ارقام داشتند. کمبود آب کارآیی سیستم فتوشیمیایی II Fv/ Fm)) را به دلیل افزایش فلورسانس مبدا (Fo) و کاهش فلورسانس ماکزیمم (Fm) کاهش داد. محدودیت آبی اثر معنی داری برعملکرد دانه و اجزای آن داشت. به طوری که با افزایش شدت تنش، تمامی صفات فوق به طورمعنی داری کاهش داشت و از این نظر ارقام با هم اختلاف داشتند.

آگاهی از نوع عمل ژنهای کنترل کننده صفات در روشهای اصلاح ژنتیکی جمعیتهای گیاهی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به منظور به دست آوردن بهترین مدل ژنتیکی برای صفات مختلف تحت شرایط تنش خشکی در گندم آزمایش تجزیه میانگین نسلها با استفاده از نسلهای والدینی (P2 , P1)، و نسلهای F1، F2، BC1 و BC2 انجام گرفت. این آزمایش در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. صفات مورد بررسی در این آزمایش عبارت بودند از: تعداد سنبله، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، طول ریشک، تعداد دانه در سنبله، وزن سنبله، عملکرد دانه تک بوته و وزن 100 دانه. برای تجزیه میانگین نسلها از مدل مدر و جینکز استفاده شد. عدم تطابق مدل ساده افزایشی- غالبیت برای توجیه کنترل ژنتیکی تمام صفات ملاحظه شد و مشخص گردید که مکانهای ژنی کنترل کننده صفات مورد مطالعه به طور مستقل عمل نکرده و بین آنها اثرات متقابل غیرآللی (اپیستازی) وجود دارد. توزیع صفات مورد مطالعه در جمعیتهای F2 و بک کراس پیوسته بود و این پیوستگی دلالت بر توارث پلی ژنیک درصفات مورد بررسی دارد. در این مطالعه مدل افزایشی ـ غالبیت در تمام موارد مدل مناسبی نبوده و در اکثر موارد همه اجزای مدل بسیار معنی دار و به طور کلی اثرات اپی ستاتیک دارای اهمیت بودند. درجه غالبیت برای اغلب صفات مقدار نسبتا بالایی (بزرگتر از یک) بوده و نشانگر وجود فوق غالبیت در نتاج F1 برای این صفات بوده است.

در تحقیق حاضر 15 نمونه قارچی از باگاس نیشکر جدا شد که فقط 3 جدایه توانایی رشد بر روی محیط کشت حاوی باگاس به عنوان منبع کربن اصلی را داشت. آزمایشهای میکروبیولوژیکی و مرفولوژیکی نشان داد که هر سه جدایه متعلق به جنس آسپرژیلوس است. آزمایشهای مربوط به تجزیه لیگنین توسط این میکروارگانیسمها در شرایط مناسب نشان داد که آسپرژیلوس نایجر، آسپرژیلوس ترئوس و آسپرژیلوس فومیگاتوس به ترتیب 12.54، 9.85 و 3.48 درصد لیگنین را (نسبت به وزن خشک باگاس) تجزیه کردند و همچنین آنزیم لیگنین پراکسیداز را به ترتیب با مقادیر 10.02 U/L، 9.89 و 5.56 در روز 21 گرماگذاری در حضور وراتریل الکل به عنوان محرک تولید این آنزیم تولید نمودند. آنزیم سلولاز نیز به میزان47 U/L ، 58 و 39 توسط آسپرژیلوس نایجر، آسپرژیلوس ترئوس و آسپرژیلوس فومیگاتوس تولید و اندازه گیری شد. بیشترین میزان تجزیه لیگنین توسط آسپرژیلوس نایجر و حداکثر فعالیت سلولازی توسط آسپرژیلوس ترئوس به دست آمد. بنابراین قارچهای مورد نظر توانایی استفاده موثر از باگاس را به عنوان ماده اولیه برای تولید آنزیم داشتند.

قارچ تریکودرما، به دلیل ترشح انواعی از آنزیمهای کیتینازی، بعنوان عاملی قوی در کنترل بیولوژیک بیماریهای قارچی مورد استفاده قرار می گیرد. این آنزیمها، غالبا با فرو پاشیدن اجزای ساختاری قارچها، به مبارزه با این عوامل بیماریزا می پردازند. از آنجا که جدایه Trichoderma atroviride PTCC5220 دارای بیشترین میزان فعالیت آنزیمهای کیتینازی می باشد، بنابراین در این تحقیق در آزمایشات مایکوپارازیتی از این جدایه (T. atroviride) علیه قارچ R. solani عامل ایجاد بیماری پوسیدگی ریشه (root rot) در چغندرقند در شرایط میکروسکوپی و ماکروسکوپی و همچنین در مطالعات گلخانه ای استفاده گردید. مطالعه اثر بیوکنترلی قارچ T. atroviride بر قارچ R. solani به چهار روش کشت متقابل (dual culture)، کشت روی اسلاید (slide culture) و مطالعه شرایط باز دارندگی در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای نشان داد که قارچ T. atroviride می تواند با مکانیزمهای بیوکنترلی رشد قارچ بیماریزای R.solani را مهار نماید.

ارزیابی تنوع ژنتیکی برای شناسایی ژنهای مختلف و برآورد فاصله بین افراد و جمعیتها، همچنین تعیین میزان هتروزیس بسیار ضروری است. علی رغم اینکه ایران دارای غنی ترین ذخایر ژنتیکی پسته در جهان می باشد با این حال مطالعات اندکی بر روی جنس پسته در ایران انجام شده است. در این تحقیق با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD، تنوع ژنتیکی 32 ژنوتیپ کشت شده در استان کرمان مورد بررسی قرار گرفت. 136 باند پلی مورف از ده آغازگر به دست آمد. دندروگرام ماتریس صفر و یک حاصل از مهاجرت باندی با استفاده از نرم افزار NTSYS و ضریب تشابه دایس رسم گردید. بر این اساس، ژنوتیپهای بررسی شده در 6 گروه قرار گرفتند. نتایج نشان داد، ژنوتیپهای مشابه که از نقاط متفاوت جمع آوری شده بودند در گروههای یکسان قرار گرفتند. همچنین ژنوتیپهای اوحدی کرمان و اوحدی زرند تشابه صد در صد نشان دادند. از بررسی پلاتهای دو بعدی و سه بعدی حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی نتایجی مشابه با نتایج تجزیه کلاستر حاصل گردید، که در بررسی میزان تنوع و انتخاب آغازگر می تواند مورد توجه قرار گیرد.

این بررسی در سال 86 درچهار بیمارستان استان سیستان و بلوچستان بصورت راندوم انتخاب و انجام گردید. هدف از این بررسی، شناسایی میزان آلودگی میکروبی وسایل مورد استفاده درعملیات بی هوشی، همراه با شناسایی ارگانیسم های شایع بود. روش کار به صورت برداشتن نمونه و کشت دادن آنها در وضعیت کاملا استریل بود. از کل 147 نمونه برداشته شده 49 مورد از نظر کشت مثبت گزارش شدند که درصد بالای آلودگی را مشخص می نماید. بیشترین میزان آلودگی وسایل در بیمارستان یک و کمترین میزان آلودگی در بیمارستان سه مشاهده شد. پاتوژن های عامل آلودگی وسایل، به ترتیب عبارت بودند از : باسیلهای گرم مثبت، کورینه باکتریوم، باسیل گرم منفی، نایسریاها، استافیلوکوک، دیپلوکوک گرم مثبت. از بررسیهای انجام گرفته می توان نتیجه گرفت که «فقدان توجه به استریلیزاسیون وسایل» و همچنین «فقدان توجه به نگهداری وسایل به طور استریل» می توانند از علل آلودگی باشند.

آنتی بادیهای نوترکیب مولکولهای جدیدی هستند که به وسیله روشهای مهندسی ژنتیک و به اشکال مختلف ساخته می شوند. با توجه به اینکه این آنتی بادیها امروزه استفاده های زیادی در تشخیص آنتی ژنهای مختلف دارند، هدف از انجام این تحقیق دستکاری ژنتیکی یک وکتور فاژمید با توانایی بیان آنتی بادیهای نوترکیب بوده است، به گونه ای که بتوان با قرار دادن ژن EGFP در آن، این دسته از آنتی بادیها را به آسانی به شکل آنتی بادی نوترکیب فلورسنت تولید نمود. بدین منظور، با انجام دستکاریهای لازم، ژن EGFP تکثیر و در وکتور بیان کننده آنتی بادی کلون گردید. وکتور نوترکیب به دست آمده به سلول باکتری E. coli سویه HB2151 منتقل شد و فعالیت وکتور نوترکیب با مشاهده سلولهای حاوی آن توسط میکروسکوپ فلورسنت و انجام آزمون ELISA مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که ژن فوق با موفقیت در داخل وکتور قرار گرفته و وکتور جدید توانایی تولید آنتی بادیهای فلورسنت نوترکیب را دارا می باشد. آنتی بادیهای فلورسنت نوترکیب تولید شده در قسمت سیتوپلاسم باکتری قرار داشته و علاوه بر فلورسنت بودن، توانایی شناسایی آنتی ژن را دارند.

باکتریهای نمک دوست نسبی گروه هتروژنی از میکروارگانیسمها را تشکیل می دهند و قادر به رشد در دامنه نسبتا وسیعی از نمک سدیم کلراید هستند. غلظت نمک داخل سلولی این گروه از نمک دوستها، کمتر از محیط خارج سلولی آنهاست، بنابراین پروتئینهای غشایی و خارج سلولی آنها، صفات نمک دوست/ تحمل کننده نمک از خود نشان می دهند. برای جداسازی باکتریهای نمک دوست نسبی نمونه گیری از آب خلیج فارس و کارخانه چرم سازی انجام شد. نمونه ها در محیط کشت اختصاصی نمک دوستها غنی سازی شد و باکتریها به روش استریک پلیت خالص سازی شدند. در این پژوهش 62 باکتری از کارخانه و 16 سویه از آب خلیج فارس جداسازی شد. در اولین مرحله غربالگری باکتریهایی که قادر به تحمل دامنه بالاتری از نمک (NaCl) بودند، (42 سویه از کارخانه چرم سازی و 9 سویه از آب خلیج فارس) جداسازی شدند و سپس دومین مرحله غربالگری برای بررسی حضور آنزیمهای مختلف انجام شد. از 42 سویه جداسازی شده از کارخانه چرم سازی، 22 سویه (52.4 درصد) و از 9 سویه جداسازی شده از آب خلیج فارس، 8 سویه ( 88.9درصد) قادر به تولید آنزیمهای متفاوت بودند. نتایج نشان داد باکتریهای نمک دوست جداسازی شده پتانسیل نسبتا بالایی در تولید آنزیمهای مختلف داشتند و تغییر غلظت نمک (NaCl) در تولید آنزیم عاملی تاثیرگذار بود.

مرگ برنامه ریزی شده سلولی یا آپوپتوز یکی از شایع ترین اشکال مرگ در سلولهای یوکاریوتی می باشد. آپوپتوز در واقع یک مکانیسم خودکشی فیزیولوژیکی است که باعث حفظ هوموستازی می شود. اثرات آپوپتوزی مشتقات پکتینی در شرایط in vivo و in vitro مشاهده شده است. در این مطالعه اثر اسید پکتیک بر روی آپوپتوز سلولهای GH3/B6 بررسی شده است. این ماده بخش عمده پلی ساکاریدهای دیواره سلولهای گیاهی را تشکیل می دهد و سبب مهار رشد متاستاز سلولهای سرطانی می گردد. سلولهای GH3/B6 سلولهای لاکتوتروپ هستند و از تومور هیپوفیز موش کلون شده اند و به ویژه دارای قدرت سنتز و ترشح هورمونهای رشد (GH) و پرولاکتین (PRL) می باشند. در این مطالعه، سلولها در محیط کشت Ham’s F12 غنی شده با 15 درصد سرم اسب و 2.5 درصد سرم جنین گاو کشت داده شدند. پس از 3 روز پیش انکوباسیون، سلولها تحت تاثیر مقادیر مختلف اسید پکتیک در زمانهای 6، 24 و 48 ساعت قرار گرفتند. کنترل مثبت در این آزمایش بروموکریپتین، عامل شناخته شده القا کننده آپوپتوز در این سلولها انتخاب گردید. درصد زیستایی سلولها در حضور مقادیر مختلف اسید پکتیک و بروموکریپتین توسط تست MTT بررسی شد. سپس با استفاده از رنگ آمیزی آکریدین ارنج (AO) و اتیدیوم برماید (EB) تغییرات هسته سلولها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین با استفاده از روش فلوسایتومتری و تستTUNEL  میزان آپوپتوز در سلولها مشخص گردید. آزمایشها نشان دادند که در حضور مقادیر مختلف اسید پکتیک درصد زیستایی سلولها بطور معنا داری کاهش می یابد و رنگ آمیزی AO/EB و تست TUNEL نشان داد که انکوباسیون 24 ساعته اسید پکتیک در یک حالت وابسته به دوز از غلظت250 mg/ml  تا غلظت 1 mg/ml سبب القای آپوپتوز در این سلولها می شود. همچنین نتایج رنگ آمیزی فلورسنت مشخص نمود که اسید پکتیک با غلظتهای بالا 1 mg/ml) تا (5mg/ml سبب ایجاد نکروز می شود .(p<0.001)

نتایج تحقیقات زیادی نشان داده که در جمعیتهای گیاهی و حیوانی که به طور طبیعی تحت تاثیر اشعه قرار گرفته اند ناپایداری ژنتیکی مشاهده می شود. هدف از تحقیق حاضر ما این بود که پلی مور فیسم RAPD در زاده های حاصل از والدینی که 3 گری و نیز والدینی که به طور مزمن (مجموع دز 37 سانتی گری) اشعه دریافت کرده بودند مورد بررسی قرار گیرد. روش (RAPD (Random Amplified Polymorphic DNA به طور گسترده ای برای طبقه بندی نژاد ها، لاینها، ارقام و محیط کشتها و نیز برای رسم نقشه های فیلو ژنتیکی استفاده می شود. از نقطه نظر مانیتورینگ ژنتیک تشعشع، نکته مثبت روشRAPD  این است که بررسی ژنوم بچه های والدین اشعه دیده خیلی سریع امکان پذیر است و نیازی به دانستن توالی ژنوم موجود از قبل نیست. در این آزمایش از موشهای نر لاین BALB/c، CBA/lac و ماده های هیبرید (CBA/lac×c57/black) استفاده شد. نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از این پرایمر ها بیشترین تغییر پذیری مارکر های RAPD را در زاده های موشهای نری می دهد که تحت اشعه گامای حاد با دز 3 گری سه ماه قبل از جفتگیری قرار داشتند. همچنین افزایش سطح پلی مور فیسم DNA در زاده های موشهایی که تحت اشعه گامای مزمن بودند مشاهده گردید. نتایج مشخص کرد که سطح پلی مورفیسم در موشهای اشعه دیده در مقایسه با موشهای کنترل 50-27درصد بالاتر است. استفاده از این مجموعه پرایمر ها (759، 760، M1 (761 و 763)، 765 و M2 (766، 768، 769 و 775)) امکان داد که افزایش معنی داری در فراوانی متوسط باندهای جدید در زاده های گروه تیمار به دست آید که فرصت تحقیقات بعدی در این سیستم را برای مطالعه القا ناپایداری ژنومی می دهد.

گیاهان جهت تولید پروتئینهای نوترکیب به عنوان یک جایگزین امیدبخش سیستمهای تخمیر میکروبی و کشت سلولهای جانوری پیشنهاد شده اند، به دلیل اینکه مزایایی همچون ایمنی بالا، هزینه پایین، تغییرات پس از ترجمه و حجم بالای تولید دارند. در این تحقیق،cDNA  ژن فعال کننده پلاسمینوژن بافتی(tPA) به گیاهان توتون منتقل شده است. این ژن نوترکیب تحت کنترل پیشبرنده CaMV 35S و خاتمه دهنده NOS قرار گرفت. توالی افزایش دهندهKozak  و ترادف کد کننده پپتید نشانه KDEL، به ترتیب به انتهای آمینی و کربوکسیلی ژن tPA افزوده شدند. سازه تهیه شده pBI(tPA) به روش انتقال ژن مبتنی بر اگروباکتریوم به ژنوم گیاه توتون منتقل و گیاهان تراریخته روی محیط حاوی کانامایسین انتخاب شدند. جوانه های تراریخت ریشه دار شده ابتدا به پرلیت و سپس به خاک منتقل گردیدند و بذور نسل اول (T0) از آنها جمع آوری شد. ارزیابی گیاهان تراریخت با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز(PCR)  و RT-PCR و وسترن بلات انجام شد.

Monascus نوعی قارچ میکروسکوپی از راسته Eurotiales می باشد که با توجه به اهمیت و موارد کاربرد وسیع آن مانند تولید رنگدانه، طعم دهنده و نگهدارنده مواد غذایی و داروی کاهش دهنده کلسترول و همچنین با توجه به پراکندگی جهانی آن، در این تحقیق برای اولین بار در ایران نسبت به جداسازی و شناسایی آن اقدام گردید. طی این تحقیق از 122 نمونه جمع آوری شده از منابع مختلف مثل انواع آردها، برنج، خاک، نشاسته، میوه ها و لجن، 4 سویه قارچی منطبق با استفاده از محیط کشت MEPAG جداسازی گردید. از سویه های جداسازی شده دو سویه با قابلیت تولید پیگمان بودند که پس از مشاهده میکروسکوپی و ماکروسکوپی، کلنیهای مورد نظر جداسازی و نسبت به شناسایی آنها از طریق کلید های شناسایی موجود اقدام گردید. برای تایید شناسایی آزمایش PCR برای تکثیر ناحیه خاصی از rDNA بنام (Internal Transcribed Spacer) ITS انجام و ناحیه مذکور تعیین توالی شد که این روش عمل شناسایی را تا سطح جنس تایید نمود. نتیجه این تحقیق جداسازی دو گونه مختلف از جنس Monascus بود که با استفاده از کلید شناسایی یکی M. fumeus و دیگری M. purpureus تشخیص داده شد.

در این مطالعه ساختار جمعیتی ماهی سوف معمولی (Sander lucioperca) در آبهای ایرانی دریای خزر و دریاچه سد ارس با استفاده از ویژگیهای ریخت سنجی و شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها از مناطق اصلی صید این گونه در سواحل ایرانی دریای خزر یعنی سواحل غربی و شرقی گیلان و همچنین دریاچه سد ارس به دست آمد. 29 فاصله ریخت سنجی شامل فواصل سیستم تراس، قطر چشم و فاصله بین دو چشم و نیز 13 ویژگی شمارشی در هر ماهی اندازه گیری گردید. در نتایج حاصل از تحلیل واریانس یک طرفه (One- way ANOVA) نشان داد که 14 ویژگی ریخت سنجی اصلاح شده و 6 ویژگی شمارشی در بین نمونه ها در سطوح مختلف دارای تفاوت معنی دار بود، که نشان دهنده وجود تنوع نسبتا بالای فنوتیپی در ماهیان سوف سه منطقه مورد مطالعه می باشد. نمودار حاصل از توابع متمایز کننده 1 و 2 برای ویژگیهای ریخت سنجی تمایز بالایی را در بین ذخایر ماهی سوف در 3 منطقه مورد مطالعه نشان داد. در حالیکه در مورد ویژگیهای شمارشی میزان تفکیک کم بود و نمونه های مربوط به 3 منطقه مورد مطالعه همپوشانی بالایی داشتند. از سوی دیگر به طور میانگین، درصد افرادی که به طور صحیح در جمعیت اصلی خود جای گرفتند برای ویژگیهای ریخت سنجی و شمارشی به ترتیب 89.5 درصد و 67.5 درصد بود.

این پژوهش از فروردین تا اول آبان ماه 1386 به مدت 7 ماه در اطراف شهرستان سبزوار صورت گرفت. نمونه ها در این مدت در7 پلات 1 هکتاری (100 × 100 )، به منظور بررسی رابطه احتمالی میان تنوع، غنا، یکنواختی و فراوانی گونه ای سوسماران با ارتفاع و شرایط توپوگرافی، به دو صورت پیمایشی و استفاده از تله های چاله ای (pitfall) جمع آوری شدند. تعداد 20 تله در هر کوادرات (به صورت سیستماتیک تصادفی) استقرار یافت. و در مجموع تعداد 151 نمونه سوسمار متعلق به 4 خانواده، 8 جنس و 12 گونه به دست آمد. به منظور یافتن رابطه میان تنوع، غنا، یکنواختی و فراوانی گونه ای با ارتفاع و شرایط توپوگرافی از شاخصهایShannon – Wiener ،N1 ، Simpson و Hill برای اندازه گیری تنوع گونه ای و از شاخصهایSmith & Wilson ، Camargo و Simpson برای تعیین یکنواختی گونه ای استفاده شد. مقایسه غنای گونه ای با استفاده ازRarefaction  انجام شد. نتایج در شاخصهای محاسبه شده، نشان می دهد که رابطه میان تغییرات ارتفاع و تنوع گونه ای سوسماران، منفی و با یکنواختی گونه ای مثبت است که میزان این همبستگیها در شاخصهای مختلف به صورت روبرو است: (شاخصهای تنوع گونه ای) Shannon – Wiener(r=0.9 و(R2 =0.806 ، N1 (r=0.91 و R2 =0.832)، Simpson (r=0.75 و R2 =0.56) و  Hill (r= 0.77 و R2 =0.59). (شاخصهای یکنواختی) Simpson (r=0.75 و R2 =0.57) Smith & Wilson و Camargo (r=0.8 و R2 =0.64). رابطه ارتفاع با فراوانی (r=0.73 و R2 =0.53) و غنای گونه ای سوسماران (r=0.85 و R2 =0.73)، نیز منفی است.

در سالهای 1376و 1377، ساختار سنی و رشد 320 نمونه گاوماهی Neogobius fluviatilis نهر مادرسو پارک ملی گلستان مورد بررسی قرار گرفت. نسبت جنسی نر به ماده در جمعیت مورد مطالعه 27.4 درصد نر و 75.3 درصد ماده بودند و اختلاف معنی داری بین نسبت جنسی نر و ماده در جمعیت فوق وجود دارد (0.05≥P). رابطه طول کل و وزن برای نرها  W =0.004L3.32و ماده ها W =0.001L4.02 محاسبه گردید. تعیین سن گاوماهیان بوسیله اتولیت انجام شد. نتایج نشان داد که حداکثر سن نر و ماده گاوماهیان سه ساله بود و دو ساله ها فراوانترین گروه سنی را در هر دو جنس نر و ماده دارا بودند. معادله رشد برتالانفی برای جنس نر L(t) = 26.78(1 – e -0.1(t+1.776)) و ماده L(t) = 29.04(1 – e -0.1(t+1.472)) محاسبه شد. بیشترین میزان رشد لحظه ای در هر دو جنس نر و ماده در سنین صفر به یک ساله مشاهده شده و با افزایش سن، میزان رشد لحظه ای کاهش محسوسی نشان داده است. بر اساس فرمول پاولی، الگوی رشد برای هر دو جنس نر و ماده آلومتریک مثبت تعیین شد.