پژوهش های نوین دامپزشکی (پاتوبیولوژی دامپزشکی)
سال:1388 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

انگل مژه دار ایکتیوفتریوس مولتی فیلیس یکی از معروف ترین انگل های بیماریزای آب های شیرین است. این انگل عامل ایجاد ضرر و زیان اقتصادی فراوان در پرورش ماهی و منابع طبیعی است. در این تحقیق حدت و پراکنش این انگل در اندام های مختلف ماهی (پوست، آبشش و باله ها) در دو دمای 20 و 12 درجه سانتیگراد، بعد از ایجاد عفونت تجربی مورد بررسی قرار گرفت. بعد از چالش ماهی ها با انگل، تعداد تروفونت های قابل مشاهده انگل در روزهای 3، 6 و 9 بعد از چالش در سطح بدن ماهی شمارش گردید. همچنین تلفات تجمعی در ماهیان بعد از عفونت تجربی در دو دما مقایسه شد. نتایج نشان دهنده حدت بیشتر انگل و تلفات بیشتر در تیمار 20 درجه سانتیگراد بود (تلفات تجمعی بعد از ده روز در دمای 12 درجه 41 درصد و در دمای 20 درجه 61 درصد) بود. از طرفی پراکنش انگل در اندام های مختلف ماهی نیز تغییر نمود.بطوری که در دمای 12 درجه نسبت تروفونت شمارش شده در باله ها در روزهای 3، 6 و 9 بعد از چالش به ترتیب برابر 55 درصد، 50 درصد و 54 درصد و در دمای 20 درجه به ترتیب برابر 31 درصد، 33 درصد و 33 درصد بود. درپوست نیز تغییر در پراکنش انگل ایجاد شده (P<0.05)، بطوری که در دمای 12 درجه سانتیگراد در روزهای 3، 6 و 9 بعد از چالش نسبت تروفونت شمارش شده به ترتیب برابر 37 درصد، 34 درصد و 39 درصد ولی در 20 درجه سانتیگراد برابر 64 درصد، 61 درصد و 60 درصد بود. تفاوت معنی داری بین نحوه پراکنش انگل در آبشش در دو دما مشاهده نگردید (P<0.05). نتایج این تحقیق علاوه بر تایید اثر دما بر میزان بیماریزایی و تلفات ایجاد شده در ماهی قزل آلا، تاثیر دما بر نحوه پراکنش انگل در اندام های جلدی ماهی را برای اولین بار گزارش می نماید. هرچند انگل ایکتیوفتریوس در دماهای بالاتر فعالیت بیشتری نشان داده است و سیکل زندگی کوتاه تری دارد ولی احتمالا نحوه پراکنش انگل نیز در حدت آن نقش دارد. علت اصلی مرگ در ماهی مبتلابه این انگل بهم خوردن تعادل اسمزی ماهی است، لذا استقرار این انگل در پوست باعث بیماریزایی بیشتر انگل می گردد در صورتی که در باله ها بیماریزایی انگل کمتر است.

کنه ها مهم ترین انگل های خارجی می باشند که باعث ایجاد خسارات اقتصادی شدید در نشخوارکنندگان شده و هم چنین در انتقال عوامل ویروسی، ریکتزیایی، باکتریایی و تک یاخته ای نقش دارند. در بسیاری از مناطق جهان، کنه ها تهدیدی جدی برای سلامت دام ها و بهداشت عمومی محسوب می شوند. چرا که قادر به ایجاد صدمات مستقیم و هم چنین انتقال بیماری های انگلی جدی مانند: بابزیوز، آناپلاسموز و تیلریوز می باشند. کنترل کنه ها و بیماری های منتقله از آن ها مهم ترین راه کار بهداشتی دام ها به منظور حفاظت چهارپایان و پیش برد سلامت محصولات دامی می باشد. با توجه اهمیت موضوع، دامداران با استفاده مکرر از کنه کش ها در مواقع بروز آلودگی به طرق مختلف با آن مبارزه می نمایند. کاربرد متوالی و استفاده از دوزهای نامناسب سموم باعث گردیده که در چند دهه اخیر گزارش هایی مبنی بر بروز مقاومت در کنه ها نسبت به انواع آفت کش ها انتشار یابد. لذا روی آوردن به ترکیبات جدید گیاهی با اثر ضد کنه ای و استفاده از آن ها به دلیل عدم بروز مقاومت و کاهش اثرات سوء جانبی بر محیط زیست و دام، امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. به همین منظور در این تحقیق اثرات ضد کنه ای عصاره گیاهان دارویی اسفند، افسنطین، زیتون تلخ و درمنه در مقایسه با سم آکاریسید سایپرمترین بررسی شده و اثرات آنها نشان داده شده و عصاره های موثرتر معرفی گردیده است.

بروسلا یک کوکوباسیل گرم منفی با اندازه کوچک است که به عنوان عامل بیماری بروسلوز تلقی می شود. این باکتری از طریق غشا مخاطی وارد بدن می شود و توسط جریان خون به اندام هایی مثل کبد، طحال، مغز استخوان و کلیه ها می رسد و منجر به بروز بیماری می گردد. گونه ای از بروسلا به نام بروسلا آبورتوس باعث عفونت جفت و جنین در گاو و همچنین منجر به سقط جنین در گاو می شود. محصولات لبنی حاصل از شیر گاو و گوسفند به عنوان یکی از منابع مهم غذایی پر مصرف مطرح می باشد که با توجه به احتمال انتقال بیماری به انسان از اهمیت ویژه ای برخوردارند. در این مطالعه، 300 نمونه شیر از روستاهای شهرستان تویسرکان در پاییز 1388 جمع آوری شد. نمونه های شیر برای بررسی وجود بروسلا آبورتوس و بروسلا ملی تنسیس مورد آزمایش تست حلقه شیر (MRT) قرار گرفتند. در رابطه با باکتری بروسلا آبورتوس، 21 نمونه (14 درصد) و باکتری بروسلا ملی تنسیس 18 نمونه (12 درصد) نسبت به این تست واکنش مثبت نشان دادند. با توجه به یافته های فوق، میزان شیوع این بیماری در بین دام های این منطقه تقریبا بالا گزارش می شود. بنابراین، به منظور ریشه کنی بیماری و کاهش زیان های اقتصادی ناشی از آن و همچنین حفظ سلامت انسان نیاز به اتخاذ تصمیمات مناسب و اقدامات پیشگیرانه می باشد.

در این تحقیق امکان تولید ماده غذایی جدید بر پایه شیر و عسل مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت تعیین تاثیر مقادیر مختلف عسل (0 درصد، 2 درصد، 4 درصد و 6 درصد) بر رشد باکتری پروبیوتیک بیفیدوباکتریوم بیفیدوم در شیر و ماست پروبیوتیکی 0.33 گرم از باکتری لیوفیلیزه بیفیدوباکتریوم بیفیدوم به یک لیتر شیرکم چرب استریلیزه افزوده گردید. وقابلیت زیستی، در صد پروتئین و خواص حسی آن مورد بررسی قرار گرفت پروتئین محصولات به روش فرمل تیتراسیون و قابلیت زیستی باکتری های پروبیوتیکی به روش شمارش مستقیم مورد بررسی قرار گرفت در روز دهم تولید، محصولات مورد ارزیابی حسی قرار گرفتند نتایج این بررسی نشان داد درصد پروتئین ماست عسل پروبیوتیکی نسبت به ماست معمولی افزایش یافته و بالاترین میزان درصد پروتئین در نمونه های حاوی 2 در صد عسل مشاهده شد. افزودن عسل در غلظت های مختلف باعث کاهش تعداد میکروب پروبیوتیک در محصولات نشد و مدت زمان ماندگاری محسولات 15 روز بود نتایج آزمون های آماری تفاوت معنی داری (p≤0.05) را بین رنگ نمونه ها نشان داد.

سارکوسیست ها تک یاخته هایی داخل سلولی و دو میزبانه هستند که اساس ارتباط بین میزبان های اصلی و واسط بر رابطه غذایی بین شکار و شکارچی است. مرحله تولید مثل غیر جنسی انگل در میزبان واسط با هضم اووسیست های خورده شده شروع می شود و در نهایت به کیست های عضلانی تبدیل می شود. در این مطالعه میزان شیوع تک یاخته سارکوسیستیس کملی در 100 عدد از شتران کشتار شده در کشتارگاه شهرستان نجف آباد با استفاده از دو روش تهیه اسمیر فشاری و هضم آنزیمی و مقایسه این دو روش با یکدیگر بود. برای انجام این مطالعه نمونه های دیافراگم، مری و زبان از شتران مورد بررسی اخذ و با دو روش هضم آنزیمی و گسترش فشاری مورد بررسی قرار گرفتند. بر پایه آزمون اسمیر فشاری 31 درصد از نمونه به این انگل آلوده بودند درصد آلودگی در نمونه های زبان، دیافراگم و مری به ترتیب 15 درصد، 17 درصد و 11 درصد بود. درصد شیوع آلودگی در روش هضم اسیدی 60.8 درصد بود. تفاوت معنی داری (p≤0.05) از نظر حضور آلودگی در جنس نر و ماده مشاهده نشد ولی آلودگی بین شتران سنین کمتر از 3 سال و بالای 5 سال تفاوت معنی داری ( (p≤0.05مشاهده شد. همچنین هیچ آلودگی با حضور ماکروکیست دیده نشد.

با پیشرفت تکنیک های ژنتیک مولکولی، امروزه تعیین نسب در موجودات و بررسی روند تکاملی آن ها از طریق ژنتیک مولکولی امکان پذیر است. توالی های تکراری کوتاه (STR) توالی های کوتاهی هستند که از چند شکلی بالایی برخوردارند و به همین جهت به عنوان ابزار قدرتمندی در تشخیص هویت کاربرد دارند. این توالی ها در مجموع 20 درصد از توالی پستانداران را تشکیل می دهند. هدف از تحقیق حاضر بررسی چهارده مارکر ژنتیکی AHT5, AHT4 ASB23, ASB17, ASB2, VHL20, CA425, HMS7, HMS6, HMS3, HMS1, HTG4, HTG10, LEX3 در اسب نژاد عرب و کاربرد آن ها در تعیین نسب این حیوان در استان چهارمحال و بختیاری می باشد. به منظور انجام این تحقیق، نمونه خون از 13 خانواده اسب نژاد عرب در سطح استان چهارمحال و بختیاری اخذ گردید و پس از استخراج DNA واکنش زنجیره ای پلیمراز چندگانه (Multiplex PCR) با استفاده از پرایمرهای اختصاصی برای چهارده مارکر ژنتیکی، تنظیم و محصولات PCR بدست آمده ابتدا بر روی ژل آگارز 1 درصد الکتروفورز و مشاهده گردیده سپس باقی مانده محصولات PCR به دست آمده بوسیله کیت ABI PRISM 3100 طبق دستور العمل کیت فورفامید و الکتروفورز گردید. قطغات بدست آمده توسط نرم افزار Ver.3.7 مورد آنالیز ژنتیکی قرار گرفتند تعداد آلل های مورد بررسی در این مطالعه بین 3تا 9 آلل در هر اسب عرب (میانگین6.36 ) متفاوت است میانگین پلی مورفیسم مشاهده شده در کل جمعیت مورد بررسی در حدود 7.01 و میانگین هموزیگوتی مورد انتظار در این مطالعه 0.697می باشد. همچنین میانگین هموزیگوتی مشاهده شده در این مطالعه 0.656 می باشد. از آنجا که مارکرهای ژنتیکی مذکور دارای چند شکلی ژنی در نژاد اسب های مختلف هستند، لذا به نظر می رسد، از این چهارده مارکر می توان در راستای شناخت و تعیین نسب اسب های نژاد عرب بهره برد.

از فروردین ماه تا خرداد ماه سال 1388 تعداد 30 عدد خرگوش وحشی در شهرستان اردبیل جهت تعیین میزان شیوع آلودگی به انگل های داخلی به وسیله روش های گسترش مستقیم و رنگ آمیزی تری کروم، گیمسا و شفاف سازی با لاکتوفنل بعد از کالبدگشایی مورد آزمایش قرار گرفتند. 15 عدد از خرگوش های کالبدگشایی شده (50 درصد) آلوده به انگل های داخلی بودند. در نمونه های آلوده، 2 نوع نماتود و یک نوع نوزاد سستود و دو نوع تک یاخته شناسایی شدند. انگل های شناسایی شده عبارت بودند از پاسالوروس آمبیگوئوس (13.33 درصد)، تریکوسترونژیلوس رتورته فورمیس ( 10درصد) سیستی سرکوس پیزیفورمیس (6.66 درصد)، آیمریا مگنا ( 13.33درصد)، آیمریا استیده (6.66 درصد).

ناهنجاری های تولید مثلی از دلایل عمده حذف گاوهای شیری درگله هاست. هدف از انجام این تحقیق مشخص نمودن علل نازایی ها وضایعات پاتولوژیک شایع دستگاه تولید مثلی گاوهای کشتار شده در منطقه اصفهان بوده است. تعداد 609 قطعه رحم بلافاصله پس ازکشتار مورد مشاهده قرار گرفت که از این تعداد 165 مورد آبستن و 444 قطعه نیز غیرآبستن بود. 86 نمونه از رحم های غیرآبستن، رحم های تازه زایمان کرده بود. تعداد 166 قطعه ( 37.4درصد) دارای ضایعات پاتولوژیک مختلف بود. این ضایعات شامل عفونت ها و تورم ها ( 30.3درصد)، چسبندگی ها ( 41.2درصد)، کیست ها ( 8.5درصد)، ضایعات جنینی ( 3.6درصد)، ضایعات مادرزادی ( 11.2درصد)، تومورها ( 0.7درصد)، هیدروسالپینکس ( 0.9درصد)، هماتوم سرویکس ( 0.2درصد) و جفت ماندگی ( 0.2درصد) می باشد. در مواردی همچون اندومتریت و کیست ها تخمدانی درصد به دست آمده کمتر از مقادیر گزارش شده در مراجع می باشد که به علت درمان آسان این موارد در فارم و پیش آگهی خوب آن ها می باشد. مجموع تعداد رحم های آبستن و تازه زایمان کرده، 251 قطعه یا 41.2 درصد کل رحم های مشاهده شده بود که حذف آن ها اضطراری و ضروری بوده است. علت این حذف عمدتا مثبت شدن تست بروسلوز بوده که نشان دهنده اهمیت بیماری بروسلوز در گله های شیری منطقه اصفهان می باشد و این بیماری همچنان خسارات زیادی را به صنعت دام کشور وارد می کند.