پایش
سال:1396 | دوره:16 | شماره:6 |تعداد مقالات:13

مقدمه: غنی سازی مواد غذایی یکی از مهم ترین راهبردهای مقابله با کم خونی و فقرآهن در دنیا بوده و استان هایی از ایران نیز تحت پوشش برنامه غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک قرار گرفته اند. در این راستا مطالعه حاضر با هدف فراتحلیل اثر مداخلات غنی سازی آرد با آهن بر میانگین هموگلوبین، میانگین فریتین، کم خونی (کمبود هموگلوبین)، فقر آهن (کمبود فریتین) و کم خونی فقر آهن (کمبود هموگلوبین و کمبود فریتین) انجام شد.روش مطالعه: این مطالعه از نوع مرور نظام مند و فراتحلیل بود که در تاریخ 1395 انجام شد. تمامی مقالات مرتبط تا انتهای سال 2013 (برای مقالات انگلیسی) و انتهای سال 1392 (برای مقالات فارسی) بررسی شدند. جزییات روش مرور نظام مند در مقاله دیگری ارائه شده است. کیفیت مقالات با استفاده از معیارهای کوکران تعیین شد. فراتحلیل نتایج و تحلیل زیر گروه ها با استفاده از نرم افزارComprehensive Meta Analysis انجام شده و اندازه اثر به علت ناهمگونی (هتروژنیتی) بالا بین مطالعات، با استفاده ازmodel Random effects گزارش گردید. سوگیری انتشار مطالعات توسط آزمون همبستگی رتبه بندی بگز و رگرسیون خطی ایگر بررسی شد.نتایج: در مطالعه حاضر 42 مقاله (شامل 80 بازوی مداخله) وارد مطالعه شدند. غنی سازی آرد با آهن در «مطالعات قبل و بعد» باعث افزایش میانگین هموگلوبین (0.342 g/dl, 95% CI: 0.216~0.468, p<0.001)، افزایش میانگین فریتین (3.997 ng/ml, 95% CI: 1.782~6.213, p<0.001)، کاهش شیوع کم خونی (-0.058, 95% CI: -0.097~-0.018, p=0.005) و کاهش شیوع فقرآهن (-0.073, 95% CI: -0.114~-0.032, p=0.001) شده و تاثیری بر شیوع کم خونی فقر آهن نداشته است. غنی سازی آرد با آهن در مطالعات «مداخله ای شاهددار» باعث افزایش میانگین هموگلوبین (0.313 g/dl, 95% CI: 0.146~0.480, p<0.001)، افزایش میانگین فریتین (8.470 ng/ml, 95% CI: 6.694~10.246, p<0.001)، کاهش شیوع کم خونی (-0.075, 95% CI: -0.123~-0.027, p=0.002) شده و تاثیری بر شیوع فقرآهن و همچنین شیوع کم خونی فقرآهن نداشته است. نتایج تحلیل زیرگروه ها نشان داد که اثربخشی غنی سازی آرد با آهن در مطالعات قبل و بعد، بیشتر در مقالات با «کیفیت پایین» و در مطالعات مداخله ای شاهددار بیشتر در مقالات با «کیفیت بالا» گزارش شده است. در ضمن ترکیب شیمیایی NaFeEDTA مهم ترین عامل در اثربخشی غنی سازی آرد با آهن بوده است.نتیجه گیری: غنی سازی آرد با آهن منجر به بهبود میانگین هموگلوبین و بهبود میانگین فریتین و کاهش شیوع کم خونی شده و تا حدی نیز بر کاهش شیوع فقرآهن موثر بوده اما تاثیری بر شیوع کم خونی فقر آهن نداشته است. البته مطالعات مداخله ای شاهددار نتایج ارزشمندتری را نسبت به مطالعات قبل و بعد در اختیار گذاشته اند و همچنین نوع ترکیب شیمیایی آهن از عوامل مهم در اثربخشی غنی سازی آرد با آهن است.

مقدمه: کمبود ویتامین A یک مشکل سلامت همگانی در کشورهای متعدد در دنیا است. هدف این مطالعه ارزیابی وضعیت ویتامین A، در کودکان 6-1 ساله شهرستان داراب و ارتباط آن با برخی عوامل اجتماعی- اقتصادی و شاخص های تن سنجی بود.مواد و روش کار: در این مطالعه مقطعی- توصیفی که قسمتی از طرح تعیین شیوع سوئ تغذیه کودکان زیر 6 سال استان فارس بود تعداد 510 کودک 6-1 ساله شهرستان داراب به روش نمونه گیری چند مرحله ای- خوشه ای انتخاب شدند. ویژگی های جمعیتی و مشخصات اجتماعی و اقتصادی از طریق پرسشنامه و با مصاحبه حضوری ارزیابی شدند. اطلاعات قد و وزن کودکان بر اساس Z-Score محاسبه شد. برای ارزیابی وضعیت دریافت ویتامین A از پرسشنامه بسامد خوراک مرکز بین المللی هلن کلر استفاده گردید. آزمون کای-دو و رگرسیون لجستیک با تعدیل برای سن و جنسیت، استفاده شد.یافته ها: شغل پدر با کمبود منابع ویتامین A ارتباط معنی دار داشت (p<0.05). ارتباط مالکیت و درآمد خانوار با دفعات دریافت ویتامین A ارتباط معنی دار آماری نداشت. درجات خفیف سوء تغذیه در کودکان بیشتر شایع بود. تمام شاخص های تن سنجی با کمبود دریافت منابع حیوانی ویتامین A ارتباط معنی دار داشت (p<0.05).بحث و نتیجه گیری: کمبود ویتامین A به عنوان یک مساله بهداشتی در شهرستان داراب مطرح نیست. بررسی ارتباط شاخص های تن سنجی با دریافت منابع حیوانی ویتامین A نشان داد بی توجهی به تغذیه کودکان در مصرف منابع حیوانی با سوء تغذیه کودکان ارتباط معنی دار دارد.

مقدمه: امنیت غذایی عبارت است از دسترسی همیشگی همه مردم به غذای کافی، سالم و مغذی به منظور داشتن زندگی سالم و فعال. برای دستیابی پایدار به امنیت غذایی، اندازه‏ گیری امنیت غذایی در سطح خانوار ضرورت دارد. هدف از این پژوهش بررسی کمی وضعیت امنیت غذایی و تاثیر مصرف شیر، میوه و سبزیجات بر آن در خانوار های شهرستان مرودشت بود.مواد و روش کار: برای تبیین وضعیت امنیت غذایی از روش توصیفی- پیمایشی استفاده گردید. بدین منظور 500 خانوار شهری و روستایی به صورت تصادفی در این شهرستان انتخاب شدند. وضعیت امنیت غذایی با پرسش نامه 18 گویه ای امنیت غذایی خانوار که توسط وزارت کشاورزی ایالات متحده ارائه شده است، سنجیده شد و هم بستگی بین متغیر ها با آزمون اسپیرمن مشخص گردید.یافته ها: ناامنی غذایی در این مطالعه 73.8% بوده و هم چنین مصرف شیر، میوه و سبزیجات پایین گزارش شده است.بحث و نتیجه گیری: با سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های مناسب در زمینه ارتقای وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگ تغذیه ای صحیح خانوار ها و در نظر گرفتن تسهیلاتی مانند اعطای یارانه غذایی و غنی کردن مواد غذایی می توان شیوع ناامنی غذایی را تقلیل داد.

مقدمه: درمانگاه ها برای کاهش هزینه های خود و افزایش رضایتمندی بیماران می توانند بر روی کاهش زمان انتظار مراجعان از طریق بهبود سیستم نوبت دهی تمرکز کنند.مواد و روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه مروری نظام مند بود که با هدف تعیین شاخص ها و عوامل تاثیرگذار بر کارایی سیستم های نوبت دهی، با بهره گیری از بانک های اطلاعاتی SID، google scholar، Pubmed، و Magiran و با استفاده از کلیدواژه های فارسی درمان سرپایی، زمان انتظار بیماران، زمانبندی، تعیین وقت، نوبت دهی و کلیدواژه های انگلیسی outpatient, appointment, scheduling انجام گرفت. در این جستجو از مجموع 767 مقاله و مستند علمی به دست آمده، 34 مقاله کامل پس از شناسایی عنوان های مرتبط و بررسی چکیده مقالات جهت بررسی نهایی انتخاب گردید. .یافته ها: اطلاعات به دست آمده از مطالعات نشان داد که چهار روش عمده برای طراحی و بهبود سیستم های نوبت دهی وجود دارند که عبارتند از: روش های بهینه سازی ریاضی (الگوهای قطعی و احتمالی)، روش های هیوریستیک (ابتکاری)، نظریه صف، روش شبیه سازی. هر یک از این روشها با توجه به اهداف مطالعه و ویژگی سیستم مورد نظر کاربرد ویژه ای دارند. با این حال اکثر متغیرهای مورد بررسی صرفنظر از نوع روش مطالعه یکسان هستند. متغیرهای زیادی برای طراحی سیستم نوبت دهی از مستندات استخراج شد که در سه گروه عمده قابل دسته بندی هستند: متغیرهای مربوط به ویژگی های سیستم ارائه خدمت، مربوط به ویژگی های گیرندگان خدمات و مربوط به رویکردها و سیاستهای مرکز.بحث و نتیجه گیری: اطلاعات به دست آمده از متون مختلف نشان داد که استفاده از سیستم های نوبت دهی نقش مهمی در بهبود کیفیت ارائه خدمات دارد. به نظر می رسد افزایش تعداد و تنوع خدمات ارائه شده در مراکز طراحی سیستم تعیین وقت را پیچیده تر می کند. شرط اولیه طراحی یک سیستم تعیین وقت موثر دستیابی به اطلاعات مناسب و دقیق است. در مواردی که تعداد ارائه دهندگان و خدمات معدود باشد، می توان این اطلاعات را با مشاهده سیستم یا بررسی نظرات گیرندگان و ارائه دهندگان به دست آورد ولی در سیستم های پیچیده مانند بیمارستانها که خدمات مختلف تشخیصی و درمانی در سطوح مختلف تخصصی توسط ارائه دهندگان متعدد ارائه می شود، دستیابی به این اطلاعات نیازمند یک مطالعه جداگانه است.

مقدمه: مردم دریافت کنندگان اصلی خدمات سلامت هستند از این رو خود را مستحق داشتن حق انتخاب و استفاده عادلانه از مراقبتهای سلامت می دانند. نظام سلامت مسئول تامین خدمات عادلانه همراه با حق انتخاب برای مردم است. این مطالعه به دنبال بررسی وضعیت موجود آزادی و عدالت یا بعبارت دیگر تعیین نحوه توجه به این دو ارزش در ارائه خدمات سلامت می باشد.مواد و روش کار: این مطالعه کیفی با استفاده از بررسی متون و اسناد بالادستی، و مصاحبه رو در رو با خبرگان نظام سلامت انجام شد. مصاحبه با خبرگان از طریق راهنمای مصاحبه نیمه ساختاریافته و در محل کار آنان انجام شد. تمامی مصاحبه ها ضبط و پیاده سازی شدند. از نرم افزار MAX QDA10 برای نظم بخشیدن به مفاهیم و از روش تحلیل چارچوب برای تحلیل آنها استفاده شد.یافته ها: یافته های مطالعه در دو درون مایه اصلی آزادی و عدالت قرار گرفتند. تم آزادی دارای سه طبقه آزادی برای انتخاب خدمات درمانی، آزادی برای انتخاب خدمات بهداشتی و پیشگیری، و آزادی برای انتخاب سازمان بیمه گر بود. درون مایه عدالت نیز دارای دو طبقه عدالت در دسترسی مالی و عدالت در دسترسی فیزیکی بود. طبقه عدالت در دسترسی فیزیکی خود دارای دو زیرطبقه دسترسی به خدمات بهداشتی و پیشگیری، و دسترسی به خدمات درمانی تخصصی و فوق تخصصی بود.بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه دو ارزش عدالت و آزادی به شیوه های مختلف در نظام سلامت مورد توجه قرار گرفته است اما هنوز با وضعیت ایده آل فاصله قابل ملاحظه ای دارد. به نظر می رسد التزام پایبندی مدیران نظام سلامت به اسناد بالادستی و یادگیری از تجارب سایر کشورها برای پیاده سازی مناسب آزادی و عدالت در سطوح مختلف نظام ضروری است.

مقدمه: اجرای موفقیت آمیز برنامه راهبردی می تواند منجر به بهبود عملکرد سازمان ها و افزایش پاسخگویی مدیران و کارکنان شود. این پژوهش با هدف تعیین میزان اجرای موفقیت آمیز برنامه راهبردی در بیمارستان های استان تهران انجام شد.مواد و روش کار: این مطالعه توصیفی- تحلیلی در 93 بیمارستان دولتی، تامین اجتماعی، خصوصی، ارتش و نیروهای مسلح و خیریه در سال 1395 با استفاده از یک پرسشنامه روا و پایا تاثیر برنامه راهبردی با 9 بعد کارکردی و عملکردی سازمان شامل مدیریت و رهبری، برنامه‎ریزی، فرهنگ سازمانی، یادگیری سازمانی، مدیریت کارکنان، مدیریت مشتریان، مدیریت منابع، مدیریت فرآیندهای کاری و عملکرد سازمان بررسی نمود. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS و با آزمون های آماری توصیفی و استنباطی مناسب تحلیل شدند.یافته ها: میزان موفقیت برنامه ریزی راهبردی در بیمارستان های استان تهران در حد متوسط بود (میانگین 84/2 از 5 امتیاز). بیشترین میزان موفقیت برنامه ریزی راهبردی در محورهای برنامه ریزی و مدیریت مشتریان و کمترین موفقیت آن در محورهای مدیریت کارکنان، فرهنگ سازمانی و یادگیری سازمانی بود. مدیریت فرآیند، فرهنگ سازمانی و مدیریت مشتریان بیشترین تاثیر را بر موفقیت برنامه راهبردی داشتند.بین موفقیت برنامه ریزی راهبردی و میزان تعهد مدیران (r=0.406 و p=0.001)، تعهد کارکنان (r=0.338 و p=0.001) و تعهد پزشکان (r=0.363 و p=0.001) رابطه معنادار وجود داشت.بحث و نتیجه گیری: بکارگیری الگوی مناسب برنامه ریزی راهبردی، ایجاد فرهنگ سازمانی مشارکتی، مدیریت و رهبری مشارکتی، توسعه منابع مورد نیاز و آموزش و توانمندسازی کارکنان در اجرای موفقیت آمیز برنامه ریزی راهبردی در بیمارستان ها نقش بسزایی دارد.

مقدمه: بیماری های قلبی عروقی عامل اصلی مرگ در کشورهای در حال توسعه است. نداشتن آگاهی و دانش کافی بیمار و خانواده او در رابطه با بیماری، نحوه کنترل و مراقبت آن را مختل و در نتیجه باعث کاهش کیفیت زندگی می شود. هدف از مطالعه حاضر تاثیر الگوی توانمندسازی خانواده محور بر بهبود کیفیت زندگی در بیماران سالمند مبتلا به آنژین بود.مواد و روش کار: این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی بر روی 90 بیمار 60 سال به بالا مبتلا به آنژین صدری بستری در بخش های قلب بیمارستان بوعلی سینای شهر قزوین انجام شد. نمونه گیری به روش در دسترس و سپس تخصیص تصادفی انجام شد. برای گروه آزمون الگوی توانمندسازی خانواده محور با چهار مرحله تهدید درک شده به روش بحث گروهی، خودکارآمدی به روش مشکل گشایی، عزت نفس به روش مشارکت آموزشی و ارزشیابی فرآیندی و برآیندی و برای گروه کنترل مراقبت رایج اجرا شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل متغیرهای دموگرافیک، ابزارهای تخصصی الگوی توانمندسازی خانواده محور و پرسشنامه کیفیت زندگی آنژین سیاتل بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار 22 SPSS از طریق آزمونهای آماری کای دو، تی مستقل و زوجی و آزمون آنکووا انجام شد.یافته ها: ابعاد مختلف کیفیت زندگی بعد از مداخله در گروه آزمون نسبت به قبل از مداخله و نیز نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی دار داشت (P<0.001).بحث و نتیجه گیری: الگوی توانمندسازی خانواده محور در بیماران مبتلا به آنژین صدری توانست کیفیت زندگی آنان را ارتقا بخشد.

مقدمه: شپش سر همچنان به عنوان یک معضل بهداشتی _ جهانی شناخته می شود. این بیماری در دختران و نیز در سنین مدرسه شیوع بیشتری دارد. مادران به عنوان محور خانواده در مورد سلامت فرزندان نقش مهمی را ایفا می کنند. این مطالعه جهت تعیین تاثیر آموزش رفتارهای پیشگیرانه پدیکلوزیس به مادران بر میزان ابتلای دختران آنها به پدیکلوز سر در مدارس مقطع ابتدایی انجام گرفته است.مواد و روش کار: این مطالعه نیمه تجربی با حضور 414 مادر و دختران آنها در مدارس مقطع ابتدایی شهر لوشان (استان گیلان) و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، در دو گروه آزمون و کنترل در سال 1395 انجام شد. مادران گروه آزمون تحت 5 جلسه کلاس آموزشی به شیوه بحث گروهی قرار گرفتند. در مادران گروه کنترل مداخله ای صورت نگرفت. میزان ابتلای دانش آموزان در دو مرحله قبل و بعد از مداخله تعیین و در دو گروه مقایسه گردید. داده ها از طریق نرم افزار SPSS نسخه 16 و با استفاده از آزمون های آماری کای دو و تی - تست مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد از بین 414 نفر دانش آموز، 78 نفر (18.8 درصد) آلودگی به شپش سر داشتند که 38 نفر (18.4 درصد) مربوط به گروه آزمون و 40 نفر (19.2 درصد) مربوط به گروه کنترل بودند. پس از مداخله آموزشی در مادران گروه آزمون، میزان آلودگی دختران از 18.4 درصد به 8.2 درصد کاهش یافت؛ اما در گروه کنترل تغییری دیده نشد. آزمون کای دو تفاوت معنی دار میزان ابتلای دختران آنها به پدیکلوزیس نشان داد قبل و بعد از مداخله آموزشی (P<0.05).بحث و نتیجه گیری: در مطالعه حاضر آموزش مادران به شیوه بحث گروهی در زمینه رفتارهای پیشگیرانه پدیکلوزیس، منجر به کاهش میزان ابتلای دختران آنها به پدیکلوز سر گردید.

مقدمه: سواد سلامت ظرفیت و توان دسترسی، فهم و درک، پردازش و ارزیابی، تصمیم گیری و رفتار در خصوص اطلاعات پزشکی و سلامتی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط سطح سواد سلامت زنان باردار نخست زا با وضعیت افسردگی پس از زایمان مراجعان به مراکز بهداشتی- درمانی شهر کرج انجام گرفت.مواد و روش کار: یک مطالعه طولی- آینده نگر به روش نمونه گیری در دسترس انجام شد. 348 زن باردار نخست زای سه ماهه سوم پس از کسب رضایت آگاهانه و غربالگری از نظر افسردگی با گونه ایرانی پرسشنامه افسردگی ادینبورو، سوالات دموگرافیک - باروری و پرسشنامه سواد سلامت جمعیت شهری ایران را تکمیل نمودند. در هفته هشتم پس از زایمان پیگیری و مجددا گونه ایرانی پرسشنامه افسردگی پس از زایمان ادینبورو تکمیل شد. نتایج حاصل با استفاده از نرم افزار 20SPSS و آزمون های آماری مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین نمره سواد سلامت واحد های پژوهش 67.30 (±14.66) بود. 39.6% واحد های پژهش سواد سلامت نامطلوب و 60.4 درصد سواد سلامت مطلوب را نشان دادند. میزان شیوع افسردگی پس از زایمان 21.6 درصد به دست آمد. نتایج حاصل از رگرسیون لوجستیک نشان داد علاوه بر وجود افسردگی پیش از زایمان (OR: 1.21, %95 CI: 0.95-0.99, P=0.001) و سزارین به دلایل پزشکی (OR: 5.58, %95 CI: 2.79-11.16, P<0.001)، نمره سواد سلامت (OR: 0.97, %95 CI: 0.95-0.99, P=0.033) با وضعیت افسردگی پس از زایمان ارتباط معنی داری دارد.بحث و نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد که افسردگی پس از زایمان با میزان سواد سلامت زنان ارتباط دارد. به نظر می رسد ارتقای سواد سلامت زنان بتواند به میزان قابل توجهی به کاهش افسردگی پس از زایمان آنان منجر شود.