زن و مطالعات خانواده
سال:1390 | دوره:4 | شماره:13 |تعداد مقالات:10

با عنایت به مبانی فقهی و قانونی حقوق خانواده، ملاحظه می شود حقوقی که برای زوجین و یا اولاد در قانون مقرر شده است، به منظور حفظ مصالح و استحکام خانواده می باشد. هر چند که در برخی موارد، اجرای حق در محدوده قانونی و قراردادی برای سایر اشخاص خانواده، محدودیت و گاهی ضرر ایجاد می کند ولی صاحب حق در صورت اجرای حق در محدوده قانون و قرارداد و عرف، مسئوول نمی باشد. حق برهم زدن نامزدی، حقوق ناشی از رابطه زوجیت، نظیر حق ریاست و حق طلاق زوج و یا حق والدین در تربیت و نگهداری کودک از مواردی است که در صورت سوء استفاده و اجرای نامتعارف حق و ایجاد ضرر، از موجبات ضمان بوده و در برخی موارد این حق از صاحب آن سلب می شود. اصل 40 قانون اساسی نیز مقرر می کند، هیچکس نمی تواند اعمال حق خود را وسیله اضرار دیگری قرار دهد، در قانون مدنی نیز سوء استفاده از حق منع شده است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی به تفکیک، مبانی قانونی در خصوص منع از سوء استفاده از حقوق خانواده تبیین می شود. نتایج حاصل از مطالعه در قانون مدنی در این موضوع، نشانگر این واقعیت است که معیارهای تشخیص سوء استفاده از حق در قانون تعیین نشده و ضروری است که در اصلاحات قانون مدنی بالاخص در روابط زوجین تئوری سوء استفاده از حق، مورد لحاظ قرار گیرد.

هدف این مطالعه بررسی رابطه استفاده از اینترنت با ویژگی های شخصیتی، سبک های هویت و سلامت عمومی در بین دانشجویان دختر دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی شبستر در نیمسال دوم سال تحصیلی 91-90 است. بدین منظور 86 دانشجو با روش نمونه گیری تصادفی نظامدار، انتخاب گردید و پرسشنامه های پنج عاملی شخصیت (NEO-FFI)، سبک های هویت برزونسکی، پرسشنامه سلامت عمومی(GHQ-28)  و اعتیاد به اینترنت یانگ توسط آنها پاسخ داده شد. روش پژوهش از نوع همبستگی بوده، نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد که بین سبک های هویت با استفاده از اینترنت رابطه معناداری وجود ندارد اما بین ویژگی های شخصیتی روان رنجوری، برونگرایی و با وجدان بودن با استفاده از اینترنت رابطه معناداری به دست آمد و معلوم شد که با افزایش ویژگی شخصیتی روان رنجوری استفاده از اینترنت نیز افزایش می یابد اما در مورد دو ویژگی شخصیتی دیگر، یعنی برونگرایی و با وجدان بودن، این رابطه منفی و معنادار بود. همچنین مشخص شد که از بین مولفه های سلامت عمومی، مولفه افسردگی با استفاده از اینترنت رابطه مثبت و معنادار دارد به عبارت دیگر با افزایش افسردگی، استفاده از اینترنت نیز افزایش می یابد.

هدف مقاله حاضر، تعیین اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی بر سبکهای مقابله ای نوجوانان دختر می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه چهار شهر تبریز بوده که در سال تحصیلی 91-90 در مدارس این شهر مشغول به تحصیل می کردند. از بین جامعه آماری تعداد 60 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای جهت گزینش در گروه آزمایش و گواه انتخاب شدند. پس از انتخاب گروه های آزمودنی و تعیین گروه کنترل و گروه آزمایش، از هر دو گروه با استفاده از پرسشنامه سبک های مقابله ای موس و بلینگ پیش آزمون به عمل آمد. سپس برنامه مداخله (برگزاری دوره آموزش مهارتهای زندگی به مدت 12 جلسه) در مورد گروه آزمایش به اجرا گردید. سرانجام از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد و بعداز نمره گذاری پرسشنامه ها، داده ها تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که آموزش مهارتهای زندگی بر سبک متمرکز بر مساله موثر است، اما آموزش مهارتهای زندگی بر سبک متمرکز بر هیجان موثر نیست.

هدف پژوهش حاضر این بود که با استفاده از تحلیل مدل سازی معادله ساختاری بر اساس عوامل قبل از ازدواج به منظور پیش بینی کیفیت زندگی زناشویی در بین زوجین مدل مناسبی تدوین شود. جامعه آماری شامل کلیه زوجین شهر تبریز می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای از بین 53 پایگاه و مرکز بهداشتی ـ درمانی در شهر تبریز 560 نفر، از بین زوجین انتخاب شدند. طرح تحقیق حاضر از نوع تحلیل ماتریس کوواریانس یا همبستگی (تحلیل مدل معادلات ساختاری) است. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه ارزیابی ارتباط (RELATE) جمع آوری شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین عوامل خانوادگی و کیفیت زندگی زناشویی رابطه معنادار مستقیم وجود دارد. بین عوامل فردی و کیفیت زندگی زناشویی رابطه معنادار مستقیم دیده می شود. بین عوامل مربوط به رابطه زن و مرد و کیفیت زندگی زناشویی رابطه معنادار مستقیم موجود است. بین عوامل فرهنگی- اجتماعی و کیفیت زندگی زناشویی بطور مستقیم و غیرمستقیم رابطه معنادار وجود نداشت. عوامل خانوادگی از طریق عوامل فردی تاثیر غیرمستقیم بر کیفیت زندگی زناشویی دارد.

این پژوهش با هدف بررسی مدلی در باب اثرات تعارض کار ـ خانواده، خطرات شغلی و گرانباری نقش بر عملکرد پرستاران زن به مرحله اجرا درآمد. جامعه آماری پژوهش پرستاران و بهیاران زن سه درمانگاه بودند که از بین آنها 94 نفر برای شرکت در این پژوهش بر مبنای روش طبقه ای و به شیوه تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های تعارض کار- خانواده، خطرات شغلی، گرانباری نقش و تعهد سازمانی از لمبرت و همکاران (2007) و پرسشنامه های دلبستگی شغلی و علمکرد از اویانگ (2009) بودند. داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش از طریق ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادله ساختاری مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که: 1. بین تعهد سازمانی با تعارض کار- خانواده رابطه منفی و معنادار، ولی با دلبستگی شغلی و عملکرد رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. 2. گرانباری نقش با تعارض کار- خانواده دارای رابطه مثبت و معنادار بود. 3. خطرات شغلی نیز با تعارض کار- خانواده دارای رابطه مثبت معنادار بود. 4. بالاخره دلبستگی شغلی نیز با عملکرد دارای رابطه مثبت و معنادار بود. 5. نتایج حاصل از مدل سازی معادله ساختاری نشان داد که، ابتدا گرانباری نقش، خطرات شغلی و تعارض کار- خانواده باعث تضعیف تعهدسازمانی، سپس تعهد سازمانی باعث تضعیف سطح دلبستگی و در پایان تعهد سازمانی و دلبستگی سطح عملکرد پرستاران و بهیاران را کاهش می دهند.

این پژوهش با هدف تعیین رابطه ویژگی های جمعیت شناختی و شخصیتی با رضایت شغلی کارکنان شرکت پتروشیمی تبریز (زن و مرد) با استفاده از روش تحقیق توصیفی، همبستگی و مقایسه ای انجام گرفت، حجم نمونه مورد مطالعه 194 نفر بود که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردیدند. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه های شخصیتی نئو فرم کوتاه (NEO-FFI) و بری فیلد و ورث جهت ارزیابی رضایت شغلی بود. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS و روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون،t-test ، f-test صورت گرفت. نتایج نشان داد، بین با وجدان بودن، برون گرایی، دلپذیر بودن با رضایت شغلی رابطه مثبت و معنی داری دیده شد و بین نوروتیسم با رضایت شغلی رابطه منفی و معنی داری مشاهده شد. اما رضایت شغلی کارکنان بر اساس انعطاف پذیری، جنسیت، میزان تحصیلات و سابقه خدمت رابطه معنی داری ندارد.

پژوهش حاضر در چارچوب نظریه هماهنگی خلقی، با هدف بررسی تاثیر القای خلق بر سوگیری حافظه یادآوری شرکت کنندگان زن بهنجار انجام گرفت. برای این منظور 30 دانشجوی زن (شامل: 10 نفر برای گروه کنترل، دو گروه 10 نفری برای آزمایش) از مجتمع فنی تبریز انتخاب شدند. پس از انتخاب نمونه پژوهشی و القای خلق با نمایش فیلم های 10 دقیقه ای با مضامین شاد و غمگین به دو گروه آزمایشی، واژگان مربوط به تکلیف کامپیوتری حافظه به هر سه گروه ارائه شد. سپس، ابتدا تکلیف حافظه سرگذشتی و بعد از آن آزمون کامپیوتری حافظه توسط گروهها، اجرا شد. به منظور تجزیه و تحلیل نتایج این پژوهش، از تحلیل واریانس یکراهه، و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. نتایج نشان داد که در یادآوری خاطرات منفی (F=120.41)، خاطرات مثبت (F=78.57)، لغات منفی (F=320.33)، و لغات مثبت (F=448.29)، تفاوت معناداری بین گروهها وجود دارد. از آزمون تعقیبی توکی برای مقایسه دو به دو گروهها استفاده شد که نشان داد در گروه خلق مثبت، خاطرات و لغات مثبت و در گروه خلق منفی، خاطرات و لغات منفی بیشتری یادآوری شده است. همچنین، گروه کنترل در یادآوری خاطرات و لغات مثبت بهتر از گروه خلق منفی عمل کرده و یادآوری خاطرات و لغات منفی در گروه عادی بیشتر از گروه خلق مثبت بوده است (P<0.001). یافته های این مطالعه، از نظریه هماهنگی خلق حمایت می کند. یعنی خلق مسلط می تواند اثر تسهیلی بر یادآوری خاطرات و لغات (حافظه) داشته باشد. همچنین در راستای روشن شدن معضل "تقدم- تاخر عاطفه"، معلوم شد که با دستکاری خلق می توان حافظه یادآوری را دستکاری کرد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی مقایسه شیوه های فرزندپروری والدین نوجوانان پسر بزهکار و عادی شهر تبریز می باشد. این پژوهش از نوع تحقیقات علی- مقایسه ای است. جامعه آماری این مطالعه کلیه نوجوانان بزهکار پسر دستگیر شده در زندان تبریز و نوجوانان غیر بزهکار شهر تبریز می باشد. از میان نوجوانان بزهکار 60 نفر به عنوان نمونه که دارای تحصیلات راهنمایی می باشند به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به همان تعداد بصورت در دسترس از بین نوجوانان عادی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه محیط زندگی است که در سال 1358 توسط نقاشیان در شیراز و بر مبنای کارهای شیفر (1989) طراحی شده است. در بررسی نتایج از روشهای آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون t مستقل و خی دو) استفاده شده است نتایج نشان داد که بین شیوه های فرزند پروری والدین نوجوانان بزهکاری و عادی تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.05). همچنین والدین مسامحه کار بیشترین فرزندان بزهکار را دارند و والدین مقتدر بیشترین فرزندان سالم را تربیت کرده اند.