مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد
سال:1395 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

مقدمه: تحصیل در دوره پزشکی می تواند با تنش های زیادی همراه باشد. به علاوه، آموزش پزشکی دردهه های اخیر رویکرد جدیدی نسبت به تجربه بالینی زودرس داشته است، چرا که می تواند باعث افزایش انگیزه و کاهش تنش حرفه ای باشد. بنابراین هدف از انجام این مطالعه تعیین تاثیر یک دوره کوتاه مدت یک ماهه برخورد زودرس با محیط بالینی بر نگرش و عملکرد دانشجویان پزشکی می باشد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، 70 نفر از دانشجویان سال اول پزشکی ورودی ن یمسال اول 94-93 دانشگاه علوم پزشکی شیراز شرکت داشتند. دانشجویان بعد از مواجهه زودرس با محیط بالینی به سوالات پرسشنامه ای که بر اساس طیف لیکرت (از بسیار ضعیف=1 تا بسیارخوب=5) نمره گذاری شده بود، پاسخ دادند. ضریب اطمینان پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 0.87 به دست آمد.نتایج: کلیه دانشجویان شرکت کننده در مطالعه به سوالات پرسشنامه مبنی بر تاثیر برنامه مواجهه زودرس دانشجویان در محیط های بالینی پاسخ دادند. نتایج بررسی توصیفی نشان داد 80% دانشجویان کیفیت اجرای برنامه تماس زودهنگام با بیماران را موثر و خوب ارزیابی کردند. 80% دانشجویان ارائه این برنامه را در ایجاد نگرش جدید نسبت به حرفه پزشکی تاثیرگذار بیان کردند. در کل 77.1% دانشجویان اجرای برنامه را بسیار خوب ارزیابی کردند و انجام آن را در ایجاد انگیزه و افزایش حس مسوولیت پذیری و داشتن برخورد مناسب با بیماران موثر دانستند.نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، اجرای دوره کوتاه مدت برخورد زودرس بالینی به عنوان عامل انگیزش و افزایش عملکرد و سوق دادن دانشجویان به سوی یادگیری بهتر می باشد. لذا پیشنهاد می گردد که برنامه تماس زودرس به عنوان بخشی از آموزش های دانشجویان پزشکی در نظر گرفته شود.

مقدمه: رهبری در حوزه برنامه درسی به عنوان روش هایی برای بهبود برنامه ها و عملکردها بطور فزاینده ای مهم است. متاسفانه به رهبری در مطالعات برنامه درسی توجه کمتری شده است. با توجه به نبود یک ابزار ارزشیابی با ملاک های عینی در فرایند رهبری برنامه درسی تحصیلات تکمیلی این مطالعه قصد داردبه طراحی یک ابزار ویژه روا و پایا بپردازد.روش بررسی: این مطالعه یک پژوهش روش شناسی می باشد. طی انجام این پژوهش ابتدا از طریق مصاحبه با اعضای هیات علمی و مرور گسترده متون، ابعاد و گویه های ابزار مشخص شدند. سپس با استفاده از تکنیک دلفی، 54 شاخص مهم استخراج شد. برای اعتبار صوری و محتوایی ازنظر متخصصین استفاده شد. پایایی نیز با یک مطالعه توصیفی روی 30 هیات علمی دو دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان از طریق همسانی درونی محاسبه گردید.نتایج: ابتدا با توجه به تعریف رهبری برنامه درسی (عملکردهایی که در نقش های مختلف رهبری برنامه درسی دارای کاربرد می باشد)، ابعاد و گویه های ابزار تعیین و ابزار اولیه طراحی شد. نظرات اعضای هیات علمی صاحبنظر در مراحل مختلف طراحی و روان سنجی ابزار، اعمال گردید. همسانی درونی ابزار با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برابر 96.5 بود که در هر بعد نیز به طور جداگانه تعیین شد.نتیجه گیری: استفاده از این ابزار می توانید اثربخشی رهبری برنامه درسی را بهبود بخشد. شناسایی ویژگی های رهبران موفق و موثر، و استفاده از این دانش در طراحی و اجرای برنامه درسی، ممکن است به ما کمک کند به نیازهای در حال تغییر فراگیران، مدرسان و دانشکده های فردا پاسخ بهتری داده شود.

مقدمه: ارتقای کیفیت و پویایی برنامه های آموزش عالی مستلزم ارزشیابی مستمربرنامه درسی است. دوره دکتری تخصصی بهداشت باروری در سال 1385 در ایران راه اندازی شد و توصیه شد تا برنامه درسی آن، با ارزیابی عملکرد دانش آموختگان در محیط کار، نظرسنجی دانشجویان، مدرسان و مدیران آموزشی، مورد ارزشیابی قرار گیرد. این مطالعه با هدف تبیین چالش های برنامه درسی دوره دکتری تخصصی بهداشت باروری صورت گرفت.روش بررسی: بارویکرد تحلیل محتوی کیفی و با نمونه گیری هدفمند و گاهی فرصت طلبانه، تجارب و دیدگاه های 33 نفر ازدانش آموختگان و دانشجویان دوره دکتری بهداشت باروری، مدیران آموزشی و اعضا بورد بهداشت باروری درباره برنامه درسی دوره دکتری بهداشت باروری، با کمک مصاحبه فردی و کسب نظرات مکتوب در سال 94-93 جمع آوری گردید. کلیه داده ها مکتوب شده، کد گذاری عبارت مهم و مرتبط انجام شد. با دسته بندی کدهای مشابه، طبقات اولیه شکل گرفت. با ادامه دسته بندی ها، پنج طبقه اصلی استخراج گردید.نتایج: پنج طبقه از تحلیل داده ها شامل عدم کفایت عناوین و ماهیت دروس، چالش های آموزش دانشجو، ناکامی در تحقق اهداف برنامه درسی، طولانی بودن دوره پژوهشی، ابهام جایگاه حرفه ای دانش آموختگان ظهور یافت که هر یک از زیر طبقات متعددی شکل گرفته بودند.نتیجه گیری: نتایج نشان داد برنامه درسی دکتری بهداشت باروری برای تامین رسالت دورهنیاز به بازنگری دارد و طراحی دروسی نظیر سلامت جنسی و تقویت ماهیت بالینی دوره، ضروری است. همچنین شکل گیری گروه آموزشی مستقل بهداشت باروری جهت مدیریت امور تحصیلات تکمیلی و نظارت بیشتر بورد بهداشت باروری بر امور آموزش دوره مورد تاکید قرار گرفت. به علاوه جهت تامین نیازهای سلامت باروری جامعه، بایستی حضور متخصصین بهداشت باروری در جایگاه های شغلی متعدد مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه: افزایش دانش آموختگان رشته های علوم پزشکی، یکی از مسائل مشکل آفرین در جامعه محسوب می گردد، به طوری که نگرانی در مورد رشته تحصیلی و آینده شغلی در میان این دانشجویان دیده می شود. این مطالعه با هدف تعیین نگرش دانشجویان بهداشت محیط نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی خود در دانشگاه علوم پزشکی یزد انجام گردید.روش بررسی: این پژوهش از دسته مطالعات کاربردی است که به شیوه توصیفی- تحلیلی در مهرماه سال 1393 انجام شد. جامعه پژوهش را دانشجویان روزانه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی یزد تشکیل دادند و حجم نمونه 102 نفر برآورد شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای حاوی 20 سوال بود. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 21 و آزمون رگرسیون خطی چندگانه و T-test تک نمونه ای و کای دو تجزیه و تحلیل گردید.نتایج: میانگین و انحراف معیار نمره نگرش دانشجویان مورد مطالعه نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی خود به ترتیب 3.16 و 0.66 به دست آمد. نمره نگرش بالای 3 مثبت و پایین تر از 3 منفی در نظرگرفته شد که متوسط نگرش به طور معنی داری از عدد سه بیشتر بود (p=0.012). در این مطالعه، همبستگی معناداری بین نگرش و وضعیت سکونت مشاهده شد (p=0.003).نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، دانشجویان رشته بهداشت محیط نسبت به رشته تحصیلی و آینده شغلی خود نگرش مثبتی دارند. توزیع مناسب نیروی انسانی، حمایت مالی از استخدام شدگان، ایجاد مراکز مشاوره و حمایت از دانشجویان در توجیه آینده شغلی می تواند در تقویت نگرش آنها مفید واقع شود.

مقدمه: عدالت در آموزش به معنای فراهم آوردن فرصت های آموزشی برابر برای دانشجویان است، که اغلب برابری در برخوردهای اساتید با دانشجویان را شامل می شود. این شکل از عدالت می تواند باعث بهبود سطح عملکرد دانشجویان شود. لذا با توجه به اهمیت مقوله عدالت آموزشی و جایگاه ویژه آن در آموزش پزشکی، این مطالعه با هدف تعیین وضعیت عدالت آموزشی از دیدگاه دانشجویان دانشکده پیراپزشکی کرمانشاه انجام گردید.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- مقطعی و تحلیلی که در سال 1393 و با روش نمونه گیری طبقه ای انجام شد، در مجموع 201 نفر از دانشجویان دانشکده پیراپزشکی کرمانشاه حاضر به همکاری شدند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه عدالت آموزشی که پایایی و روایی آن مورد تایید بود، جمع آوری گردید. سپس داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه21 و آزمون کروسکال- والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: میانگین نمره عدالت آموزشی 53.48±15.24 بود. بین میانگین نمره عدالت آموزشی دانشجویان با جنسیت و رشته تحصیلی دانشجویان ارتباط معنی داری یافت شد (P<0.05).نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که ویژگی های جمعیت شناختی دانشجویان از عوامل تاثیرگذار بر وضعیت عدالت آموزشی در دانشکده پیراپزشکی کرمانشاه می باشد. لذا ضرورت ایجاد فرصت های برابر در آموزش به نحوی که تمامی دانشجویان در یک محیط واحد به امکانات یکسانی دسترسی داشته باشند، از طرف دانشگاه و به ویژه اساتید باید مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه: بکارگیری امکانات و فضاهای مناسب و استاندارد شده آموزشی می تواند تضمین کننده برنامه آموزشی اثربخش باشد. هدف این مطالعه، تدوین استانداردهای آموزشی پایه منابع آموزشی و کمک آموزشی دوره کارشناسی ارشد پرستاری مراقبت ویژه نوزادان بود.روش بررسی: مطالعه توصیفی- پیمایشی حاضر به روش دلفی با مشارکت 40 صاحب نظر در رشته پرستاری مراقبت ویژه نوزادان از سراسر ایران در سال 1393 انجام شد. صاحبنظران شامل متخصصین نوزادان و آموزش پزشکی، مدیران آموزشی، اساتید پرستاری کودکان، سرپرستاران بخش مراقبت ویژه نوزادان، دانشجویان و دانش آموختگان پرستاری مراقبت ویژه نوزادان، به روش مبتنی بر هدف انتخاب شدند. مرحله اول، استانداردهای آموزشی مرتبط (24 گویه) از طریق مرور گسترده جمع آوری و در مرحله دوم طی سه دور به نظرسنجی گذاشته شد. دور اول و دوم به صورت تشکیل نشست با مشارکت 20 صاحب نظر از دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دور سوم با ارسال ایمیل به 40صاحب نظر از سراسرکشور انجام شد. داده های دور اول با استفاده از میانگین و درصد و دوردوم و سوم با شاخص اعتبار محتوا و نسبت اعتبار محتوا تحلیل شد.نتایج: در دور سوم 10 استاندارد آموزشی پایه برای دوره کارشناسی ارشد پرستاری مراقبت های ویژه نوزادان مورد توافق قرارگرفت. محورهای استانداردها شامل کلاس های آموزشی نظری و مرکز مهارت های بالینی مجهز، کارگاه آموزشی، محیط آموزشی مبتنی بر جامعه، تعداد کافی تخت های بخش مراقبت ویژه نوزادان، کتاب های تخصصی/سالن مطالعه دانشکده و بیمارستان، اینترنت وایرلس، اشتراک بانک های اطلاعاتی، تریای فعال و فرایند مصوب پژوهشی بود.نتیجه گیری: یافته ها می تواند برای ارزیابی امکانات آموزشی دانشکده های مجری دوره کارشناسی ارشد مورد استفاده قرار گرفته و الگوی مناسبی برای استانداردسازی سایر رشته ها باشد.

مقدمه: پژوهش ها نشان می دهد که حرفه ای گری در علوم پزشکی مورد تهدید بوده و نیاز به یک مداخله آموزشی مناسب دارد، برنامه درسی پنهان نقش بسیار مهمی در انتقال ارزش های حرفه ای گری ایفا می کند و اغلب صاحب نظران برنامه درسی به این نتیجه رسیدند که تاثیرات برنامه درسی پنهان از بعد آموزشی به ویژه در انتقال ارزش ها و هنجارها به مراتب قوی تر از برنامه درسی آشکار می باشد.روش بررسی: در یک مطالعه کیفی، از نوع تحلیل محتوا، 15 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر به صورت فردی و 9 نفر از دانشجویان به صورت گروهی مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند. مشارکت کنندگان در این مطالعه دانشجویان کلیه رشته های پزشکی، پرستاری، مامایی، هوشبری و اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی بوشهر بودند. تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوا در هفت گام انجام گرفت. دقت و صحت داده ها از روش های مختلف مورد تائید قرار گرفت.نتایج: ازکدگذاری ودسته بندی داده های حاصل دانشجویان به سه مضمون اصلی «ارتباطات»، «اصول، قوانین و مقررات» و «جو حمایتی» به عنوان نقش برنامه درسی پنهان در انتقال ویژگی های حرفه ای گری اشاره نمودند.نتیجه گیری: ساختار سازمانی نامناسب در سطح سیستم های سلامت، مانعی جدی در مسیر حرفه ای گری ایجاد کرده است. بر اساس یافته ها داشتن ارتباط مناسب و همچنین برخورداری از سیستم تشویق و حمایت و داشتن قوانین مشخص تسهیل کننده حرفه ای گری و نارسایی های سیستم سازمانی و مدیریتی وزارت بهداشت و سیستم آموزشی و عدم توجه به برنامه درسی پنهان در انتقال ویژگی های حرفه ای گری جزء موانع حرفه ای گری می باشد.

مقدمه: در آموزش بالینی برای پیشگیری از صدمه به بیماران ضروری است، با استفاده ازرویکردهای نوین آموزشی، دانشجویان، قبل از حضور در بالین، آمادگی لازم جهت انجام صحیح مهارت های بالینی را کسب نمایند، این مطالعه با هدف تعیین تاثیر آموزش در محیط شبیه سازی شده و فیلم آموزشی بر کسب مهارت اپی زیاتومی دانشجویان مامایی انجام شد.روش بررسی: در این پژوهش مداخله ای کلیه دانشجویان مامایی در شروع ترم 6 به تعداد 30 نفر به طور تصادفی در سه گروه، آموزش در محیط شبیه سازی و فیلم آموزشی و بدون مداخله قرار گرفتند. آموزش، روی مانکن و مولاژ انجام شد. فیلم از این آموزش تهیه و در اختیار هریک از دانشجویان گروه فیلم به طور خودآموز قرار گرفت. نتیجه آزمون عملی، درفهرست وارسی ثبت و داده ها با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.نتایج: میانگین نمره مهارت کلی دانشجویان در انجام اپی زیاتومی بر اساس کلیه موارد در سه گروه تفاوت آماری معنی داری داشت (p<0.001). اما در مقایسه سه گروه به صورت دوبه دو در کلیه موارد بین گروه آموزش در محیط شبیه سازی شده و فیلم آموزشی تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت (p=0.975). سطح مهارت کلی، بر اساس کلیه موارد در گروه بدون مداخله نسبت به دو گروه دیگر کمتر بود.نتیجه گیری: فیلم آموزشی که بر اساس اصول علمی طراحی گردد، به طور خودآموز می تواند به اندازه آموزش توسط متخصص بالینی در محیط شبیه سازی شده بر میزان یادگیری دانشجویان موثر باشد، لذا استفاده از روش های آموزشی فوق در برنامه ریزی آموزش بالینی توصیه می گردد.