پویش در آموزش علوم انسانی
سال:1400 | دوره:7 | شماره:23 |تعداد مقالات:6

پژوهش حاضر، با هدف « شناسایی ابعاد برنامه درسی مغفول دوره ابتدایی » با روش کیفی و بصورت توصیفی-تحلیلی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل، کلیه اساتید و متخصصان برنامه درسی دانشگاه های دولتی شهر تهران بودند. نمونه آماری پژوهش شامل، 10نفر از اساتید و متخصصان برنامه درسی دانشگاه های دولتی شهر تهران بودند که با استفاده از شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته با اساتید و متخصصان برنامه درسی استفاده شده است و تا مرحله اشباع ادامه داشت تا ابعاد، کارکردها و حوزه های مغفول شناسایی گردد. نتایج پژوهش نشان داد که در برنامه درسی دوره ابتدایی مولفه هایی عمداً یا سهواً حذف شده است که به زعم اساتید و متخصصان برنامه درسی، مولفه هایی نظیر؛ آموزش محیط زیست، مهارت های زندگی، تربیت شهروندی، چندفرهنگی، سوادرایانه ای، اقتصاد، دموکراسی و حقوق بشر، هویت ملی، آموزش تعامل و گفت و گوی تمدن ها، فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در برنامه های درسی دوره ابتدایی مغفول واقع شده اند.

پژوهش حاضر در صدد بررسی دو مفهوم هوش و فرهنگ و تعاملات بین آن دو بوده است. در این راستا، تعریف دو مفهوم هوش و فرهنگ به عنوان دو سازه اساسی در این مطالعه، با روش تحلیلی – توصیفی و با استفاده از مقالات و کتاب های مرتبط با موضوع و جستجو در پایگاه فارسی اطلاعات جهاد دانشگاهی و کتب روانشناسی تربیتی فارسی(از سال 1389 تا 1398 هجری شمسی) و جستجو در پایگاه داده گوگل اسکولار و ساینس دایرکت (از سال 1995 تا 2020 میلادی)و ایجاد یک فهرست اولیه از مقاله ها و کتب مرتبط آغاز شد و مقالات فارسی و انگلیسی و کتاب ها مطالعه و در صورت ارتباط وثیق با موضوع در فهرست اصلی منابع و مقالات مورد استفاده قرار گرفتند. در منابع انگلیسی زبان، مقالات و آثار اشترنبرگ به جهت برخورداری از دسته بندی نظریه های هوش به دو دسته صریح و ضمنی و توجه به ابعاد مختلف ارتباط هوش و فرهنگ جزو منابع اصلی تحلیل بررسی و در این مقاله مورد استناد قرار گرفته اند. نظریات ضمنی که حاوی پنداشت افراد فرهنگ های گوناگون از هوش است، به استناد یافته های پژوهشی مورد تحلیل قرار گرفته است. افزون بر این، نظریه نسبیت و جبر زبانی ورف در رابطه با روشن نمودن برخی ابعاد زبان به عنوان ابزار تاثیرگذار فرهنگ بر هوش و شناخت افراد، تشریح شده و در بین این مباحث از گزاره های مرتبط موجود در کتب فارسی روان شناسی تربیتی و یافته های موجود در مقالات فارسی و انگلیسی استفاده شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین برنامه ریزی مسیر شغلی و ابعاد صلاحیتهای حرفه ای(آموزشی و پژوهشی) در میان معلمان اصفهان انجام شده است. روش پژوهش توصیفی – پیمایشی بوده، جامعه آماری شامل 1969 نفر از معلمان ناحیه های 1، 3 و 4 اصفهان بود که تعداد 170 نفر به عنوان نمونه مورد مطالعه از طریق فرمول حجم نمونه کرجسی و مورگان و به صورت نمونه گیری متناسب با حجم انتخاب شده اند. برای گردآوری داده های پژوهش از دو پرسشنامه استاندارد برنامه ریزی مسیر شغلی بر پایه مدل شاین و پرسشنامه صلاحیتهای حرفه ای بر پایه دیدگاه بویر وهمکاران(1994) استفاده شد. برای سنجش میزان پایایی از ضریب آلفا کرونباخ در یک مطالعه مقدماتی روی یک نمونه 40 نفری، پرسشنامه برنامه ریزی مسیر شغلی 881%=α و پرسشنامه ابعاد شناختی توانمندسازی 862%=α بدست آمد. داده های تحقیق پس از جمع آوری بر اساس فرضیه های پژوهش و با استفاده از تحلیل مانوا و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که: 1-بین تمام مولفه های برنامه ریزی مسیر شغلی و کل ابعاد صلاحیتهای حرفه ای رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. 2-مولفه های های شایستگی فنی – کارکردی، خودمختاری، امنیت و ثبات، خلاقیت و کارآفرینی، خدمت و از خود گذشتگی ایثار، چالش محض و سبک زندگی می توانند به طور مثبت و معنی دار ابعاد صلاحیتهای حرفه ای پژوهش، انتشار دانش(تدریس، تلفیق دانش و کاربرد دانش را پیش بینی کنند.

جغرافیای تاریخی اصطلاحی است که در دو دانش جغرافیا و تاریخ به کار می رود اما جغرافی دانان و مورخان تلقی یکسان از آن ندارند. پژوهشگران عرصه جغرافیا با توجه به تعریف خود از جغرافیای تاریخی مشغول انجام تحقیقاتی هستند که از حیث موضوع، هدف و نتیجه با آنچه مورخان از جغرافیای تاریخی انتظار دارند بسیار متفاوت است. مبانی نظری و روش-شناسی پژوهش در جغرافیای تاریخی برای جغرافی دانان امری واضح است، در حالی که مورخان با وجود پژوهش و آموزش در این حوزه مطالعاتی، درگیر آنارشی روشی هستند؛ به گونه ای که بسیاری از تحقیقاتی که نام جغرافیای تاریخی را بر خود نهاده اند در شمار تاریخ محلی محسوب می شوند. مسأله پژوهش پیش رو بازتعریف جغرافیای تاریخی بر مبنای تلقی مورخان و مقایسه میان رشته ای آن با تلقی جغرافی دانان از این حوزه معرفتی است تا بر این اساس بتوان یک روش پژوهش و آموزش منسجم جغرافیای تاریخی از منظر دانش تاریخ ارائه داد. این مقاله کوشیده است با روش تحلیلی، یک چهارچوب نظری معین برای حوزه مطالعاتی جغرافیای تاریخی در رشته تاریخ تبیین و پیشنهاد نماید. نتیجه این بررسی نشان می دهد که با عنایت به پژوهش هایی که در حوزه دانش تاریخی به نگارش درآمده اند و عنوان جغرافیای تاریخی بر خود نهاده اند؛ می توان آن ها را به دو سطح «توصیفی» و «تحلیلی» تقسیم نمود و روش تحقیق و تدریس در هریک از گونه های مزبور را صورت بندی کرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش معلم به عنوان رکن اساسی نظام آموزشی کشور در تحقق سبک زندگی ایرانی اسلامی متناسب با اقتصاد مقاومتی است. بدون شک یکی از مهم ترین جنبه های زندگی مردم یک کشور حوزه اقتصاد می باشد. اقتصاد کشور ما مانند خیلی از کشورهای در حال توسعه وابستگی زیادی به درآمدهای رانتیری دارد و به دلیل همین وابستگی و عدم توجه کافی به سایر بخش های مولد جامعه باعث شده که هرگاه این درآمدها به هر نحوی کاهش یابد، فشار زیادی بر مردم و اقتصاد کشور ایجاد شود. از حوزه های مهم در اقتصاد خانواده ها و سبک زندگی آنها هستند. روش مورد استفاده نظریه یادگیری اجتماعی بندورا می باشد که بر این باور است افراد در موقعیت های اجتماعی از طریق مشاهده رفتار دیگران سریع تر یاد می گیرند. وی اعتقاد دارد ما از انواع مختلف الگوها نه فقط از الگوهای زنده، بلکه از طریق الگوهای نمادین مانند تلویزیون، کتاب و. . . نیز در حال آموختن هستیم. امروزه با گسترش جهانی شدن در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و تکنولوژی شاهد تغییرات چشمگیر در جوامع مختلف هستیم. از مهمترین پیامدهای این هجوم، ترویج مصرف گرایی با پشتوانه تبلیغات وسیع می باشد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که الگو گرفتن از افراد و نمادهای مختلف توسط دانش آموزان در شکل گیری سبک زندگی آنان تأثیر گذار هست. همچنین جایگاه و نقش معلم در آگاهی دادن و الگو شدن برای دانش آموزان به منظور سرمشق گیری از سبک زندگی ایرانی اسلامی بسیار حائز اهمیت است.

از مهمترین نیازهای هر جامعه، دارا بودن شهروندانی اندیشمند و کارآمد در زمینه های مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. حاصل شدن این مهم، منوط بر ایجاد توانایی ساخت دانش توسط افراد جامعه و نیز توسعه مهارت هایی همچون تفکر انتقادی، خود رهبری، خلاقیت و نوآوری، کاوشگری و پرسشگری آنها است که آن نیز در گرو خلق نظام آموزش و پرورش با رویکرد پژوهش محوری است. از این رو، هدف این مطالعه، مروری بر تاثیر آموزش علوم با استفاده از روش کاوشگری بر ساخت دانش و توسعه مهارت های ذکر شده در فراگیران است. روش این مطالعه از نوع مروری بود و در بخش مقالات چاپ شده در خارج از کشور با گردآوری چهل مقاله از پایگاه های ساینس دایرکت، گوگل اسکولار و اسکوپوس، و در بخش مقالات داخلی از پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و پرتال جامع علوم انسانی استفاده شد. مرور منابع جمع آوری شده نشان داد آموزش علوم با روش کاوشگری، بواسطه فعال بودن فراگیران در حین آموزش و در پی آن، ایجاد توانایی حل مسئله در آنها، منجر به کشف و ساخت دانش عمیق توسط فراگیران می گردد و همچنین بر تقویت مهارت هایی چون تفکر انتقادی، خودرهبری، خلاقیت، کاوشگری و پرسشگری آنها تاثیر مثبت دارد. در نتیجه، با استفاده از روش کاوشگری در آموزش علوم، فراگیران به شهروندانی کارآمد در جهت پیشبرد هر چه بهتر جامعه تبدیل می شوند و برای نیل به این هدف مهم، می بایست نظام های آموزشی از رویکرد آموزش محوری به سمت رویکردهای پژوهش محوری حرکت کنند.