توسعه آبزی پروری (علوم زیستی)
سال:1400 | دوره:15 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

اخیرا استفاده از پروبیوتیک ها به منظور افزایش سلامت و ایمنی آبزیان مورد توجه قرار گرفته است. لذا هدف از مطالعه حاضر، بررسی تاثیر سطوح مختلف مخمر نانوایی (Saccharomyces cerevisiae) بر آنزیم های سرم خون (آلکالین فسفاتاز (ALP)، آسپارتات اسپارتات آمینوترانسفراز (AST) وآلانین آمینوترانسفراز (ALT)) و سیستم آنتی اکسیدانی کبد (سوپراکسیداز دیسموتاز (SOD)، گلوتاتیون پراکسیداز (GPX)، مالون دی آلدئید (MDA) و کاتالاز (CAT)) ماهی کفال خاکستری (Mugil cephalus) به مدت 60 روز بود. این آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی در قالب 4 تیمار و هر یک در 3 تکرار طراحی شد. مخمر ساکارمایسیس سروزیا در 3 سطح 2، 4 و 6 درصد وزن غذا به جیره غذایی پایه اضافه شد. همچنین یک تیمار بدون افزودن مخمر بعنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. ماهیان کفال خاکستری با وزن اولیه 56/5 گرم به صورت تصادفی در 12 مخزن فایبر گلاس 60 لیتری با تعداد 20 قطعه ماهی در هر مخزن توزیع شدند. در پایان دوره آزمایش، نتایج نشان داد که بیشترین فعالیت آنزیم های CAT، SOD و کمترین فعالیت آنزیم های ALT وALP و میزان MDA در تیمار حاوی 6 درصد مخمر مشاهده شد که با بقیه تیمار ها دارای تفاوت معنی دار بود (05/0>P). نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که مخمر مایسیس سروزیا اثرات مطلوبی بر میزان فعالیت آنزیم های سرم خون و سیستم آنتی اکسیدانی کبد ماهی کفال خاکستری دارد.

هدف از انجام تحقیق حاضر، تعیین اثر پروبیوتیک های Lactococcus lactis و Weissella cibaria بر عملکرد رشد، فلور باکتریایی روده، آنزیم های گوارشی و بافت روده در بچه ماهی کپورمعمولی (Cyprinus carpio) بود. بچه ماهیان با میانگین وزن اولیه3/1± 17 گرم در 10 تیمار با 3 تکرار تقسیم بندی شدند. در تهیه غذای ماهیان تیمارهای 1، 2 و 3 از L. lactis به میزان CFU/g 1010 در سه دوز 150، 300 و 450 میلی گرم در هر کیلوگرم غذا، در تهیه غذای ماهیان تیمارهای 4، 5 و 6 از W. cibaria به میزانCFU/g 1010، در سه دوز 150، 300 و 450 میلی گرم در هر یک کیلوگرم غذا، در تهیه غذای ماهیان تیمارهای 7، 8 و 9 از ترکیب این دو باکتری پروبیوتیکی به بطور مساوی در سه دوز 150، 300 و 450 میلی گرم در هر یک کیلوگرم غذا استفاده شد و ماهیان تیمار 10 (شاهد) از غذای فاقد پروبیوتیک استفاده نمودند. غذادهی 8 هفته به طول انجامید. زیست سنجی در ابتدا و انتهای دوره جهت تعیین شاخص های رشد صورت گرفت. جهت اندازه گیری سطوح آنزیم های گوارشی نیز در پایان دوره از ماهیان خونگیری بعمل آمد. فلور باکتریایی روده و بررسی بافت شناسی روده نیز در پایان انجام شد. نتایج بررسی حاضر حاکی از افزایش معنی دار میزان افزایش وزن بدن، ضریب رشد ویژه، میانگین رشد روزانه و کاهش معنی دار ضریب تبدیل غذایی در اغلب تیمارهای دریافت کننده پروبیوتیک در مقایسه با شاهد بود (05/0P<). همچنین کمترین میزان آنزیم های آمیلاز، لیپاز و پروتئاز در تیمار شاهد مشاهده شد. تعداد باکتری های اسید لاکتیکی رشد یافته در روده ماهیان دریافت کننده پروبیوتیک به طور معنی داری بیشتر از تیمار شاهد بود (05/0P<). درنهایت مشخص شد که استفاده از این پروبیوتیک ها خصوصاً به صورت ترکیبی و به میزان mg/kg 300 و پس از آن استفاده از mg/kg 300 پروبیوتیک W. cibaria سبب بهبود عملکرد رشد، تغذیه، افزایش فعالیت آنزیم های گوارشی، بهبود فلور میکروبی روده و افزایش باکتری های اسید لاکتیک روده در بچه ماهی کپور معمولی می گردند.

به منظور بررسی تأثیر پربیوتیک دیواره سلولی مخمر Saccharomyces cerevisiae بر عملکرد رشد و ترکیب شیمیایی لاشه بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان آزمایشی با تعداد 600 قطعه بچه ماهی با میانگین وزنی (g) 2± 18 در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار آزمایشی و سه تکرار شامل گروه شاهد (فاقد پربیوتیک) و تیمارهای آزمایشی B1، B2 و B3 به ترتیب حاوی 200، 400 و 600 میلی گرم پربیوتیک در هر کیلوگرم جیره غذایی به مدت 45 روز انجام شد. در پایان آزمایش نتایج نشان داد در تیمارهای B1 و B3 میزان وزن نهایی (91/75 و 16/74)، طول نهایی (67/18 و 37/18)، افزایش وزن (91/57 و 16/56)، افزایش طول (97/8 و 65/8)، نرخ رشد ویژه (17/3 و 12/3)، ضریب تبدیل غذایی (07/1 و 09/1)، نرخ کارایی غذا (61/95 و 40/93)، نسبت کارایی پروتئین (12/2 و 07/2)، چربی (85/8 و 64/8) و انرژی (056/0 و 055/0) و همچنین نرخ رشد ویژه پروتئین (21/3 و 22/3)، چربی (24/3 و 21/3) و انرژی (24/3 و 20/3) در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری افزایش یافته است (05/0P<). بیشترین ضریب تغییرات طولی (25/6 درصد) نیز در تیمار B3 ثبت گردید (05/0P<)؛ اما تفاوت معنی داری در ضریب تغییرات وزنی و فاکتور وضعیت بین تیمارها مشاهده نگردید (05/0P>). ازنظر ترکیبات شیمیایی لاشه نیز بین تیمارهای آزمایشی و گروه شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نشد (05/0P>). بااین حال بالاترین درصد ماده خشک (28/0± 30)، پروتئین (83/0± 48/19)، چربی (10/0± 70/44) و فیبر لاشه (29/0± 46/0) در تیمار B3 اندازه گیری گردید. درمجموع افزودن پربیوتیک تجاری بهسام در سطوح 200 و 600 میلی گرم قابلیت تأثیرگذاری نسبتاً مطلوبی بر عملکردهای رشد و کارایی تغذیه در بچه ماهیان جوان قزل آلای رنگین کمان داشت.

به منظور تعیین اثر غلظت های مختلف اسانس اسطوخودوس در جیره غذایی بر شاخص های بیوشیمی سرم خون و ایمنی موکوسی ماهی قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزنی 2 ± 10 گرم، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی با چهار تیمار در سه تکرار به اجرا درآمد. ماهیان به روش خوراکی با غلظت های 5/0، 1 و 2 میلی لیتر اسانس اسطوخودوس به ازای هر کیلوگرم غذا به مدت 60 روز متوالی مورد تغذیه قرار گرفتند. تیمار شاهد نیز بدون افزودن اسانس به جیره غذایی در نظر گرفته شد. مطابق نتایج، میزان هر دو آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینو ترانسفراز، تری گلیسرید، کلسترول و گلوکز سرم خون ماهیان تغذیه شده با غلظت های مختلف اسانس اسطوخودوس به طور معنی داری کاهش یافتند (05/0P<). کمترین میزان این مشخصه ها مربوط به غلظت 2 میلی لیتر اسانس در جیره پایه بود. اما میزان پروتئین کل و آلبومین ماهیان تحت تأثیر غلظت های مختلف اسانس از روند افزایشی در مقایسه با شاهد برخوردار بودند (05/0P<). بیشترین میزان این ترکیبات به غلظت 2 میلی لیتر اسانس اختصاص داشت. اما آنزیم لاکتات دهیدروژناز تحت تأثیر هیچیک از غلظت های اسانس قرار نگرفت (05/0P>). نتایج مشخصه های موکوس در بچه ماهیان نیز نشان داد که اختلاف معنی داری بین غلظت ها از لحاظ میزان پروتئین کل، آلکالین فسفاتاز و لیزوزیم وجود داشت (05/0P<). در ماهیان تغذیه شده، غلظت 2 میلی لیتر اسانس از بیشترین میزان پروتئین کل و آلکالین فسفاتاز به ترتیب به مقدار 374 میلی گرم در دسی لیتر و 144 واحد بر لیتر برخوردار بود. هم چنین دامنه تغییرات آنزیم لیزوزیم بین 27 و 44 واحد بر لیتر بود. کمترین و بیشترین مقدار این مشخصه به ترتیب مربوط به شاهد و اسانس 5/0 میلی لیتر بود. این در حالی است که اختلاف آن با غلظت 1 میلی لیتر اسانس معنی دار نبود (05/0P>). در مجموع نتایج نشان داد که تجویز خوراکی غلظت های مختلف اسانس اسطوخودوس به ویژه 2 میلی لیتر در کیلوگرم از جیره غذایی تأثیر مثبت و معنی داری بر مشخصه های بیوشیمی سرمی خون و ایمنی موکوسی ماهی قزل آلای رنگین کمان دارد. لذا استفاده از آن به عنوان مکمل غذایی در جیره پایه پیشنهاد می شود.

در این مطالعه، اثر رنگ های متفاوت تانک پرورشی بر شاخص های رشد، خون شناسی، استرس و بیوشیمیایی پلاسما ماهی اسکار مورد بررسی قرار گرفت. آکواریوم ها به رنگ های آبی، سفید، زرد و قرمز برای این آزمایش در نظر گرفته شدند. طول دوره این تحقیق 8 هفته بود. غذا دهی در حد سیری و در 3 وعده در ساعات 7: 00، 12: 00 و 17: 00 انجام گرفت. بالاترین میزان وزن نهایی در تیمار با رنگ قرمز مشاهده شد و همچنین میزان ضریب تبدیل غذایی در تیمار قرمز نسبت به سایر تیمار ها کاهش معنی داری را نشان داد ( 05/0>P). طبق نتایج بدست آمده تعداد گلبول های سفید در تیمار زرد نسبت به سایر تیمار ها بیشتر بود ( 05/0>P). مقدار کورتیزول در تیمار قرمز نسبت به تیمار های دیگر کمتر بود و بیشترین مقدار کورتیزول در تیمار آبی مشاهده شد. نتایج حاصل از آزمایش بیوشیمیایی پلاسما نشان داد که در مقدار پروتئین کل بین تیمار ها اختلاف معنی دار وجود داشت. میزان آلبومین در تیمار قرمز نسبت به سایر تیمار ها دارای بالاترین میزان خود بود و اختلاف معنی داری را با سایر تیمارها نشان داد (05/0>P). میزان ملاتونین نیز در تیمار قرمز نسبت به سایر تیمار بیشتر بود (05/0>P). مطالعه حاضر نشان داد استفاده از رنگ تانک قرمز نسبت به رنگ های دیگر به لحاظ شاخص های رشد و استرس وضعیت مطلوب تری را ایجاد می کندکه ممکن است به دلیل سازگاری بیشتر و بهتر فیزیولوژیک ماهی با این رنگ باشد.

در این مطالعه مقدار تجمع فلزات سنگین جیوه، مس و روی در عضله و کبد ماهی قزل آلای رنگین کمان در سه مزرعه پرورش ماهی با سه منبع آبی چاه، چشمه و رودخانه در استان آذربایجان غربی مقایسه شدند. پس از تهیه 20 نمونه ماهی از هر مزرعه با میانگین وزنی 220 گرم، فلزات سنگین بافت ها با تکنیک بخار سرد و دستگاه جذب اتمی شعله اندازه گیری شدند. نتایج بیانگر وجود ارتباط معنی دار بین نوع بافت، منبع آبی و جنسیت ماهیان با مقدار تجمع فلزات بود (05/0˂ P). بیشترین مقدار جیوه (18/0± 73/0 میلی گرم بر کیلوگرم) و روی (6/18± 2/101 میلی گرم بر کیلوگرم) در بافت کبد ماهیان با منبع آبی رودخانه و بیشترین مقدار مس (22/34± 84/88 میلی گرم بر کیلوگرم) در بافت کبد ماهیان با منبع آبی چاه مشاهده شد. صرفنظر از منبع آبی، مقایسه مقدار فلزات سنگین در بافت های ماهیان هر دو جنس نشان داد فلز روی تجمع یافته در بافت های جنس ماده بطور معنی داری بیشتر از جنس نر بود (05/0˂ P). رابطه رگرسیون خطی معنی داری بین تجمع فلزات با وزن و طول ماهیان مشاهده نشد. مقدار جیوه عضله ماهیان همه منابع آبی کمتر از استانداردهای EPA, FAO, WHO, UK MAFF, FDAو NHMRC بود و مقدار مس و روی هر سه منبع آبی به ترتیب کمتر از استاندارد های EPA و FAOو بیشتر از سایر استانداردها بود. طبق نتایج، چشمه بهترین منبع آبی تعیین شده و برای حفظ سلامت مصرف کنندگان ماهیان، پایش مداوم آلودگی آب و ماهیان پرورشیِ منبع آبی رودخانه، ضروری بنظر می رسد.

هدف از این مطالعه بررسی اثرات هیستولوژیک ترکیب ضد درد و التهاب ]5_ (4_متیل سولفانیل) بنزیلیدن تیازولوتریازول[ بر کبد ماهی گورامی سه خال نابالغ بود. نخست 150 قطعه ماهی گورامی سه خال نابالغ با وزن 5/0± 2 گرم از کارگاه پرورش ماهی، خان ماهی واقع در قزوین در اردیبهشت سال 1398 تهیه شد. آزمایش شامل 4 تیمار با غلظت های 10، 20، 30 و40 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن بود. نخست کلرزدایی آب اکواریوم ها طی 24ساعت و سنجش فاکتورهای فیزیکوشیمیایی انجام شد. تزریق ها به صورت یک روز درمیان و طی ده تزریق انجام شد. سپس تمام تیمارها تشریح و کبدها برای تهیه مقطع بافت کبدی جهت بررسی با میکروسکوپ نوری و تغییرات سطوح آنزیم های بافتی به آزمایشگاه ارسال شدند. نتایج حاکی از آن بود که سطح آنزیم ALT6/888-5/716، AST 29-6/16 و ALP 1707-6/1846 واحد بر کیلوگرم، بترتیب در کنترل 1 تا تیمار40 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن تغییر نمود، که این اختلاف بین تیمار و شاهد معنی دار بود (05/0P≤ ). هم چنین بررسی میکروسکوپی نیز حاکی از تغییرات غشای سلولی، گسستگی و شکاف بین سنوزوئیدها از دوز30 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به بالا به صورت وابسته به دوز بود. از این رو افزایش دوز، بافت کبد و آنزیم های کبدی را تحت تاثیر قرار داده و سبب افزایش آن و تغییراتی همچون گسستگی بافتی، افزایش فاصله ی سنوزوئیدها و پیدایش واکوئل های چربی شد.

آئروموناس هیدروفیلا یکی از باکتری های مهم و شایع در امر پرورش ماهیان می باشد که متاسفانه شیوع و گسترش آن منجر به افزایش مصرف آنتی بیوتیک در تولید آبزیان شده است. لذا در مطالعه حاضر به منظور ارائه راحل و افزایش ایمنی در ماهی قزل آلای رنگین کمان، به 4 گروه 20 تایی از ماهیان با 3 تکرار برای هر گروه باکتری زنده و باکتری کشته شده آئروموناس هیدروفیلا به سه روش حرارت، فرمالین و UV بصورت تزریق درون صفاقی با غلظت 10 به نمای 5 سلول در میلی لیتر به ماهی معرفی شد. براساس نتایج، آنتی ژن باکتری کشته شده به روش فرمالین و UV موجب افزایش گلبول های سفید (05/0˂ P) و حفظ گلبول های قرمز شده است. همچنین سطح ایمنوگلوبین نوع M و کمپلمان 3و 4 در این دو گروه نسبت به گروهی که در معرض باکتری زنده و باکتری کشته شده به روش حرارت قرار داشتند، شرایط بهتری داشت. لذا براساس نتایج با استفاده از باکتری های کشته شده آئروموناس هیدرو فیلا به روش فرمالین و UV می توان انتظار افزایش ایمنی ماهی را داشت.

اختصاص آب برای اهداف آبزی پروری نیازمند در نظر رفتن شاخص های متنوعی است. با توجه به رتبه نخست استان لرستان در پرورش ماهیان سردآبی در بین استان های غیر ساحلی ایران، تصمیم گیری در این مورد اهمیت بیشتری دارد. بنابراین در مطالعه حاضر از روش های تصمیم گیری چندمعیاره برای اولویت بندی اختصاص منابع آب برای آبزی پروری بهره گیری شد. برای این منظور تعداد 13 رشته از سرشاخه های رودخانه کشکان انتخاب و داده های کیفی آب بر اساس گزارش های موجود استخراج گردید. برای اطمینان از صحت داده ها، از نظر کارشناسان شیلاتی استفاده گردید. تعیین اهمیت داده ها بر اساس وزن دهی به روش Fuzzy AHP انجام شد. پس از تجزیه وتحلیل داده ها، اولویت بندی رودخانه های هدف برای اهداف آبزی پروری بر اساس ترکیب روش هایFuzzy AHP و VIKOR انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که رودخانه های کهمان، دوآب الشتر و کاکاشرف به ترتیب از بالاترین امتیاز و مقدم ترین اولویت برخوردار هستند. نتایج این مطالعه کارایی روش ویکور فازی را برای تصمیم گیری در خصوص اولویت بندی اختصاص منابع آب برای اهداف آبزی پروری تائیدکرد.

در این مطالعه پرورش فیلماهی (Huso huso) در قفس همراه با کشت توام کپورماهیان مورد بررسی-قرارگرفت. مراحل اجرایی این پروژه 5 ماه (از 5 خرداد الی 1 آبان 1395) بوده و در استخر دو هکتاری مرکز تکثیر و بازسازی ذخایر ژنتیکی ماهیان خاویاری شهید دکتر بهشتی واقع در استان گیلان انجام شد. به این منظور 4 دستگاه قفس شناور در ابعاد 5 در 5 متر و به ارتفاع 2 متر آماده شد. سپس 350 فیل ماهی در قالب دو تیمار و دو تکرار در چهار قفس توزیع شدند. تیمارها شامل تیمار 1 (تعداد: 100، تراکم: 4/4 کیلوگرم در متر مربع، میانگین وزن: 7/122± 1/1093گرم، میانگین طولی 4/0± 7/69 سانتی متر) و تیمار 2 (تعداد: 75، تراکم: 4/5 کیلوگرم در مترمربع، میانگین وزن: 5/173± 3/1808 گرم، میانگین طول: 4/4± 4/75 سانتی متر) بود. در استخرخاکی به همراه کپور معمولی Cyprinus carpio، کپور علفخوار Ctenopharyngodon idella، کپور نقره ای Hypophthalmichtys molitrix و کپورسرگنده Hypophthalmichtys nobilis با بیومس اولیه 50، 40، 40 و 20کیلوگرم در متر مربع پرورش یافتند. در پایان دوره پرورش، میانگین وزن فیل ماهیان تیمار 1 از 7/122± 1/1093 گرم به 2/111± 3382 گرم و در تیمار 2، میانگین وزن ماهیان از 5/173± 1808گرم به 6/321± 1/5193گرم رسید. براساس نتایج به دست آمده با افزایش تراکم در واحد سطح میزان افزایش بیومس، شاخص های افزایش وزن، درصد افزایش وزن و ضریب رشد ویژه افزایش و ضریب تبدیل غذا کاهش یافت. در انتهای دوره پرورش میانگین وزن ماهی کپور معمولی، کپور علفخوار، کپور نقره ای و کپور سرگنده به ترتیب به 7/262± 5/1590، 4/311± 2130، 6/263± 1670 و6/264± 3250 گرم رسید. بیوماس نهایی چهار گونه نیز به ترتیب در انتهای دوره پرورش 7/3578، 8/766، 4/1202 و1150 گرم بود. بیشترین افزایش بیومس در گونه کپور علفخوار مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان دادکه امکان پرورش توام و تجاری فیل ماهی با کپور ماهیان چینی در استخرهای خاکی وجود دارد و توصیه می شود که جهت سرمایه گذاری در این زمینه اقدام گردد.