روانشناسی مدرسه
سال:1397 | دوره:7 | شماره:1 (پیاپی 25) |تعداد مقالات:11

هدف این پژوهش شیوع شناسی لکنت زبان در دانش­ آموزان دوره ابتدایی و عوامل خانوادگی مرتبط با آن بود. روش پژوهش توصیفی از نوع زمینه­ یابی مقطعی و علّی-مقایسه­ ای(مورد شاهدی)بود. جامعه آماری کلیه دانش­ آموزان مقطع ابتدایی شهر اردبیل در سال­ تحصیلی 1395-­ 1394 بودند که به روش نمونه گیری خوشه­ ای چند مرحله­ ای انتخاب و شناسایی شدند. بعد از شناسایی تعداد 30 نفر دارای لکنت و 30 نفر بدون لکنت به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات با پرسشنامه­ های الگوهای ارتباطی خانواده، رتبه­ بندی والد-کودک، تعارضات والدین و کیفیت زندگی صورت گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات باآزمون آماری تحلیل ممیزی صورت گرفت. یافته­ ها نشان داد میزان شیوع لکنت زبان 91/4 درصد (پسر 08/6درصد و دختر 16/3 درصد) می­ باشد. بعلاوه جلب حمایت فرزندان، رابطه فردی باخویشاوندان و رابطه خانوادگی با همسر و دوستان در والدین کودکان بدون لکنت زبان بیشتر بود. الگوی جهت­ گیری گفت و شنود در دانش­ آموزان بدون لکنت زبان و الگوی جهت­ گیری همنوایی در دانش­ آموزان با لکنت زبان بیشتر بود. همچنین رابطه والد با فرزند و کیفیت زندگی و مولفه­ های سلامت روانی و سلامت محیط در والدین دانش­ آموزان بدون لکنت زبان بیشتر از گروه دیگر بود. در نتیجه می­ توان بیان کرد شیوع لکنت در بین دانش­ آموزان دوره ابتدایی شهر اردبیل همپا با دیگر مناطق بوده و نقش برخی از متغیرهای خانوادگی در شیوع لکنت پررنگ تر می­ باشد.

مطالعه حاضر با هدف ارزشیابی وضعیت نیروی انسانی برنامه تربیت بدنی در مدارس ویژه کم توان ذهنی شهر تهران به اجرا درآمد. در این تحقیق که به روش تحقیق و توسعه (R & D ) اجرا شده است، پس از تشکیل کمیته ارزیابی و روشن ساختن هدف های مورد ارزیابی، عوامل مورد ارزیابی، ملاک ها، و وزن آنها مشخص شدند. عواملی که در نهایت بر روی آنها توافق به عمل آمد عبارت بودند از: مربی تربیت بدنی، مدیر مدرسه، کمیته فنی-انضباطی مسابقات ورزشی سازمان، و انجمن ورزشی کم توان ذهنی سازمان. پس از تعیین معیارهای قضاوت درباره هر یک از عوامل، منابع اخذ داده ها مشخص گردیدند. داده های مورد نیاز با استفاده از ابزار های محقق ساخته جمع آوری گردیدند. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از پرسشنامه ویژه مدیر مدرسه، پرسشنامه ویژه مربی ورزش، پرسشنامه ویژه کارشناسان. این ابزارها بر اساس مستندات موجود در مورد برنامه درسی مورد نظر و متناسب با عوامل مورد ارزشیابی تهیه و تدوین گردیدند. نمونه های مورد بررسی عبارت بودند از 20 مدیر و20معلم ورزش از 20 مدرسه ویژه کم توان ذهنی شهر تهران که به صورت گزینشی انتخاب شده بودند. کلیه کارشناسان حوزه ستادی نیز به روش تمام شماری انتخاب شدند. نتایج بررسی ها و تحلیل ها که به صورت کمی و کیفی انجام شده بود نشان داد که مجموع وزن های مشاهده شده در ارتباط با کل برنامه عبارت بود از 6/63% (از 100 درصد). می توان این گونه نتیجه گرفت که برنامه مورد نظر از نظر نیروی انسانی خوب است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر شایستگی های رهبری دانش در تعمیق یادگیری دانش آموزان است. روش پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی(کیفی – کمی) بود. جامعه ی آماری پژوهش کلیه مدیران شاغل در مدارس دوره اول و دوم متوسطه شهر اردبیل سال تحصیلی 96-1395 تشکیل می دهند. نمونه آماری از میان آنها با استفاده از کفایت نظری داده ها 70 نفر در مرحله کیفی و 178 نفردر مرحله کمی با استفاده از روش نمونه گیری مورگان انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبه گروه های کانونی وپرسشنامه محقق ساخته 5 رتبه ای لیکرت استفاده شد. داده ها از طریق آزمون آماری تی تست تک نمونه ای مورد بررسی قرارگرفت و چهار مولفه شایستگی های رهبری شناسایی شد که دانش یکی از این مولفه با مقدار ویژه 54/28 درکل عامل ها اثربخشی تاثیر گذار شناسایی و تایید شد. با این وصف، دانش از طریق زمان اضافات مجاز بعنوان مولفه شایستگی های رهبری در یادگیری فردی دانش آموزان در مرحله ارزشیابی تشخیصی تدریس تاثیر می گذارد.

تشخیص و سنجش عوامل عاطفی مؤثر بر پیشرفت تحصیلی از حوزه های فعال و با اهمیت در روانشناسی تربیتی است. در این مطالعه روایی و پایایی پرسشنامه خوداثرمندی کودکان و نوجوانان(SEQ – C) مورد بررسی قرار داده شده است. این پرسشنامه شامل 23 سؤال است که سه مؤلفه خوداثرمندی تحصیلی، خوداثرمندی اجتماعی و خوداثرمندی هیجانی را اندازه می گیرد. آزمودنی های پژوهش 245 نفر از دانش آموزان دختر سال اول دبیرستانی بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای-تصادفی انتخاب شدند. برای بررسی روایی پرسشنامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به روش تجزیه به مؤلفه های اصلی و برای بررسی میزان پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرانباخ استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که با حذف هفت سؤال از کل پرسشنامه و تحلیل عاملی بقیه سؤالات و چرخش نتایج با روش واریماکس سه مؤلفه آشکار می شود. همچنین نتایج تحلیل موازی برای شناسایی دقیق مؤلفه ها انجام گرفت که نتایج این تحلیل نیز این سه مؤلفه را مورد تأیید قرار داد. همچنین مشخص شد که کل پرسشنامه و مؤلفه های آن از ضریب پایایی بالایی برخوردار بودند. در نگاهی کلی، نتایج پژوهش نشان داد که پرسشنامه خوداثرمندی (SEQ – C) برای سنجش این ویژگی در میان دانش آموزان مناسب است و تاحدودی می تواند نیازهای حال حاضر را برآورده کند.

هدف این پژوهش تعیین تأثیر آموزش براساس تربیت بدنی رشدی بر حافظه کاری دانش آموزان پسر بود. تعداد 60 دانش آموز پسر شهر گرگان، به صورت تصادفی در دو گروه (تجربی و کنترل) در یک طرح تحقیق پیش آزمون – پس آزمون شرکت کردند. آزمون حافظه کاری شرکت کنندگان قبل و پس از انجام سه ماه تمرینات تربیت بدنی رشدی از هر دو گروه بعمل آمد. برنامه تربیت بدنی رشدی به صورت بازی هایی طرح ریزی شده بود که هدف آنها افزایش توانایی های ادارکی-حرکتی، جسمانی و شناختی شرکت کنندگان بود. جهت جمع آوری داده ها از آزمون حافظه کاری کوراندو استفاده شد. داده های حاصله با استفاده از تحلیل کوواریانس در سطح اطمینان 95 درصد تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که پس از کنترل سطوح پیش آزمون، بین نمرات حافظه کاری دو گروه تفاوت معنی داری یافت شد به طوری که نمرات پس آزمون گروه تجربی به طور معناداری بالاتر از گروه کنترل بود. در کل می توان گفت که برنامه های استاندارد تربیت بدنی رشدی سبب افزایش توانایی های شناختی دانش آموزان می شود و پیشنهاد می شود که معلمین تربیت بدنی در کلیه مقاطع تحصیلی از برنامه های استانداردی که در جهت ارتقاء قابلیت های حرکتی و شناختی دانش آموزان است استفاده کنند.

هدفپژوهش حاضر، بررسی اثر بخشی آموزش ادراک دیداری بر بهبود توجه دانش آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی بود. این پژوهش به صورت آزمایشی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه ی دانش آموزان پسر دارای اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی که در مقطع پیش دبستانی شهر اردبیل در سال تحصیلی 95-96 مشغول به تحصیل بودند تشکیل داد، که از بین آن ها تعداد 30 نفر به شیوه غربالگری، پس از مصاحبه بالینی ساخت مند انتخاب و به طور تصادفی و با نسبت های مساوی در گروه های آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار های مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل آزمون توجه تولز-پیرون و فرم کوتاه و تجدید نظر شده ی مقیاس درجه بندی کانرز والدین بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین گروه آزمایش و گروه کنترل در توجه بعد از ارائه آموزش ادراک دیداری تفاوت معنی داری وجود دارد. این یافته ها نشان می دهد که آموزش ادراک دیداری در بهبود توجه کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی موثر است.

امروزه اعتیاد به تلفن همراه از بزرگترین معضلات جوامع بشری است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش فشار اجتماعی و هوش هیجانی در پیش بینی رفتار های اعتیادآور به تلفن همراه در دانش آموزان بود. روش این پژوهش توصیفی-همبستگی بود و جامعه آماری آن را کلیه دانش آموزان مقاطع دوم و سوم متوسطه شهرستان بابلسر که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تحصیل بودند، تشکیل می دادند. 225 نفر از دانش آموزان مقاطع دوم و سوم دبیرستان شهرستان بابلسر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های هوش هیجانی شات، اعتیاد به تلفن همراه کوهای و مقیاس اجتناب وآشفتگی اجتماعی واتسون و فرند استفاده شد. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه و نرم افزار spss-16 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که اعتیاد به تلفن همراه با هوش هیجانی (50/0-=r؛ (01/0>P) و فشار اجتماعی (44/0 =r؛ (01/0>P) رابطه معنی داری دارد. همچنین نتایج رگرسیون چندگانه با استفاده از روش ورود همزمان نشان داد که در مجموع متغیر های پژوهش 70 درصد از واریانس متغیر ملاک یعنی اعتیاد به تلفن همراه را تبیین می کنند (70/0 =2r؛ (001/0>P) بنابراین می توان نتیجه گرفت که اگر افراد بتوانند رفتار های هیجانی خود را تنظیم کرده و توانایی کنترل فشار-های اجتماعی را داشته باشند، اعتیاد به تلفن همراه می تواند به نحو قابل ملاحظه ای کاهش یابد.

سازگاری دانش آموزان با مدرسه یکی از ملزومات آموزش می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش شیوه های فرزندپروری و سبک های دلبستگی در سازگاری دانش آموزان با مدرسه انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دوره اول متوسطه شهرستان مراغه که درسال تحصیلی 95-1394مشغول به تحصیل بودند تشکیل دادند. نمونه مورد مطالعه، 222 نفر از این دانش آموزان بود که به روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامه های شیوه های اقتدار والدینی، سبک های دلبستگی وسازگاری با مدرسه استفاده شد. داده های به دست آمده نیز با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل شد. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که سازگاری دانش آموزان با مدرسه باسبک فرزندپروری مقتدر (33/0 r=، 001/0 ≥ p) و سبک دلبستگی ایمن(43/0 r=، 001/0 ≥ p) ارتباط مثبت ولی با دلبستگی ناایمن (32/0-r=، 001/0 ≥ p) ارتباط منفی دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد سبک فرزندپروری مقتدر و سبک دلبستگی ایمن به صورت مثبت و سبک دلبستگی ناایمن به صورت منفی قادر به پیش بینی سازگاری دانش آموزان با مدرسه می باشند. نتایج این مطالعه نشان دهنده الگوی انعکاسی کیفیت روابط والد-فرزندی در سایر روابط اجتماعی به ویژه در ارتباط با مدرسه است.

هدف از پژوهش حاضر مطالعه تاثیر تمرینات وای فیت بر مهارت های روانی-حرکتی بنیادی (مهارت های دستکاری و جابجایی) دانش آموزان پسر مبتلا به اختلالات حرکتی بود. جامعه مورد نظر در این پژوهش را کلیه دانش آموزان 6 تا 10 سال دارای اختلال حرکتی شهر تهران در سال تحصیلی 97-96 تشکیل دادند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. در نهایت 20 نفر که متناسب با اهداف تحقیق بودند انتخاب و به صورت همگن و مساوی بر اساس پیش آزمون مهارت حرکتی در دو گروه تجربی و کنترل قرار گرفتند. برای ارزیابی مهارت های حرکتی کودکان از چک لیست آزمون اولریخ استفاده شد. سپس گروه تجربی تحت تأثیر تمرینات وای فیت قرار گرفتند. تمرینات به مدت 8 هفته طی دو روز در هفته در جلسات 55 دقیقه ای اجرا شد. از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع ها و از تحلیل کوواریانس برای مقایسه گروه ها استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد بین میانگین باقیماندة نمرات مهارت های حرکتی بنیادی آزمودنی ها برحسب عضویت گروهی تفاوت معنی داری مشاهده می شود (01/0P<). بنابراین، با ارائه مداخلات مرتبط می توان مهارت های حرکتی درشت کودکان مبتلا به اختلالات حرکتی را توسعه داد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه در نمونه-ای از دانش آموزان ایرانی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان مدارس دوره ی متوسطه ی دوّم شهر پارس آباد (استان اردبیل) در سال تحصیلی 1396 تشکیل می دادند که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، 323 دانش آموز به عنوان نمونه انتخاب شدند که در نهایت، پرسشنامه ی 303 دانش آموز قابل تحلیل بود. برای جمع آوری داده ها از مقیاس نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه و فرم-کوتاه مقیاس بهزیستی ذهنی نوجوانان در مدرسه استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی، علاوه بر عامل کلّی نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه، سه عامل استقلال، ارتباط و شایستگی را برای مقیاس نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه تایید کرد. نتایج ضرایب همبستگی پیرسون برای بررسی روایی همزمان مقیاس نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه نشان داد که بین نمره ی دانش آموزان در خرده مقیاس های نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه با دو خرده مقیاس فرم کوتاه مقیاس بهزیستی ذهنی نوجوانان در مدرسه (رضایت از مدرسه و عاطفه در مدرسه) همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. همسانی درونی مقیاس نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه بر حسب ضرایب آلفای کرونباخ محاسبه شد و با ضرایب همبستگی 70/0 تا 82/0 مورد تایید قرار گرفت (01/0>P). پایایی بازآزمایی مقیاس نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه براساس نتایج دو بار اجرای آزمون محاسبه شد و با ضرایب همبستگی 68/0 تا 78/0 برای نمره ی کل مقیاس نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه و خرده مقیاس های آن، مورد تایید قرار گرفت (01/0>P). بنابراین، براساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که مقیاس نیازهای بنیادین روانشناختی دانش آموزان در مدرسه برای سنجش این سازه در نمونه های دانش آموزان ایرانی از روایی و پایایی کافی برخوردار است.

هدف مطالعه حاضر بررسی ادراک دانش آموزان از اهداف پیشرفت مورد تأکید والدین و معلمان در درس ریاضی و رابطه این اهداف با اهداف پیشرفت، باورهای خودکارآمدی و راهبردهای مقابله آنان است. نمونه این مطالعه 825 دانش آموز سال سوم راهنمایی شهر تهران بود که در سال تحصیلی 94-93 مشغول تحصیل بودند و به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. برای سنجش ادراک دانش آموزان از اهداف مورد تأکید والدین و معلمان و نیز اهداف شخصی و باورهای خودکارآمدی از پرسشنامه الگوهای یادگیری سازگار میدگلی و همکاران و برای سنجش راهبردهای مقابله تحصیلی از پرسشنامه راهبردهای مقابله تحصیلی ترو وکانل استفاده شد. نتایج بیانگر نقش واسطه ای اهداف تبحری و عملکردی دانش آموزان بین ادراک آنها از اهداف مورد تاکید معلمان و والدین، باورهای خودکارآمدی و راهبرهای مقابله آنان در درس ریاضی می باشد.