ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی
سال:1393 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

زمینه: نوآوری یا خلاقیت کارکنان پیامدی مهم در انطباق یافتن سازمان ها با شرایط محیطی و استفاده از فرصت ها تلقی می شود. علی رغم اهمیت این متغیر در جهت شناخت این سازه در بافت سازمانی و سنجش آن تاکنون تحقیقات کمی انجام شده است.هدف: در این تحقیق محققان به بررسی ویژگی های روان سنجی و اعتبارسنجی یکی از مدل های مشهور رفتار کاری نوآورانه پرداخته اند که به تازگی توسط مسمان و مولدر (2012) توسعه داده شده است.روش پژوهش: بعد از ترجمه سوالات پرسش نامه سی سوالی رفتار نوآورانه سازمانی این پرسش نامه به همراه مقیاس رفتار نوآوری فردی هولمان و همکاران و آزمون تفکر واگرا بر روی 250 نفر از مدیران بانک ملت اجرا شد.یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی دال بر استخراج پنج عامل بررسی فرصت، تولید ایده، ارتقای ایده، محقق سازی ایده و تعمق در نمونه فعلی تحقیق بود که با نتایج توسعه دهندگان پرسش نامه همخوان بود. ضرایب پایایی هر پنج بعد پرسش نامه بالاتر از 0.81 بود که دال بر مقادیر پذیرفتنی پایایی پرسش نامه بود. همبستگی خرده مقیاس های پرسش نامه رفتار کاری نوآورانه بین 0.43 تا 0.61 بود که دال بر اعتبار همگرای این پرسش نامه بود. از طرف دیگر، همبستگی خرده مقیاس های این پرسش نامه با نمره های تفکر واگرا و مقیاس رفتار کاری نوآوری فردی مثبت و معنادار بود که دوباره نشانگر اعتبار همگرای این پرسش نامه بود.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش می تواند برای محققان و کارفرمایان به منظور شناخت بهینه از طبیعت نوآوری سازمانی و سنجش این سازه موثر واقع شود.

زمینه: بسیاری از پژوهشگران آموزش فلسفه را یکی از ابزارهای اصلی پرورش مهارت های تفکر انتقادی و خلاق در کودکان می دانند.هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در افزایش خلاقیت و مولفه های سیالی، انعطاف پذیری، ابتکار و بسط در دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی مدارس منطقه 5 شهر تهران بود.روش: برای انجام پژوهش از روش پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. به همین منظور، از بین دانش آموزان پایه پنجم تعداد 100 دانش آموز پسر (چهار کلاس) انتخاب شد. دانش آموزان به مدت 13 جلسه و در هر جلسه 45 دقیقه (هفته ای یک جلسه) به شیوه حلقه کندوکاو شارپ لیپمن و داستان های فکری فیلیپ کم، آموزش دیدند. پس از آن آزمون خلاقیت تصویری تورنس فرم ب اجرا گردید.یافته ها: نتایج آزمون مانووا حاکی از تاثیر آموزش فلسفه به کودکان بر مولفه های سیالی، انعطاف پذیری و نمره کل خلاقیت و عدم تاثیر آن بر مولفه های ابتکار و بسط است.بحث و نتیجه گیری: با آموزش فلسفه به کودکان می توان خلاقیت دانش آموزان را افزایش داد.

زمینه: جهانی شدن از جمله مفاهیم کلیدی است که در دهه های گذشته مورد توجه ویژه اندیشمندان و سیاست گذاران بوده است، به طوری که این مفهوم را می توان یکی از متداول ترین و پراستفاده ترین مفاهیم علوم انسانی دانست که با گذشت زمان افق های جدیدی از آن آشکار می شود. رشد سریع و تکاملی دانش فنی و فناوری و گسترش بازار مصرف، مجال استفاده از تجارب و راه حل های گذشته را از آدمی ربوده است. به طوری که این تجارب و راه حل ها برای مسائل جاری و آینده سازمان ها کارگشا نیستند.هدف: این تحقیق به دنبال بررسی راهبردهای ایجاد کارآفرینی در موسسه های فرهنگی و هنری کشور در عصر جهانی شدن است.روش پژوهش: پژوهش حاضر از منظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها (طرح تحقیق) آمیخته اکتشافی به شمار می رود. در مرحله کیفی داده ها با روش مطالعه موردی گردآوری شد و در مرحله کمی گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل 400 نفر از خبرگان دانشگاهی و صاحب نظران حوزه فرهنگ و هنر، مدیران و کارشناسان موسسات فرهنگی، هنری و کارآفرینان فرهنگی است. در مرحله کیفی از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. در مرحله کمی نیز از روش نمونه گیری هدفمند قضاوتی استفاده شد. با توجه به فرمول کوکران، حجم نمونه برابر 250 نفر است. تعداد 275 پرسش نامه با احتساب ده درصد بیشتر از حجم نمونه بین افراد توزیع شد.یافته ها: بر اساس اطلاعات حاصل از مصاحبه و پرسشنامه به تدوین ارزش های بنیادی، ماموریت های کسب و کارهای فرهنگی و استخراج عوامل محیط داخلی و خارجی پرداخته شد.نتیجه گیری: با استفاده از چارچوب اس دبلیو او تی و ماتریس کیو اس ام پی، راهبردهای ایجاد کارآفرینی در موسسه های فرهنگی و هنری کشور در عصر جهانی شدن استخراج شد.

زمینه: کودکان به مثابه آینده سازان هر کشوری باید بتوانند نقش آفرینی نوینی در فناوری و صنعت داشته باشند. با توجه به مطالعات مختلف می توان از نوروفیدبک برای پرورش خلاقیت کودکان بهره برد. بر این اساس نهادها و سازمان های مجری آموزش کودکان می توانند این آموزش را در برنامه های ویژه کودکان بگنجانند؛ چرا که کودکان با دریافت آموزش های لازم برای تفکر خلاق در سن مناسب، می توانند تا آخر عمر از آن بهره فراوانی ببرند.هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش نوروفیدبک بر خلاقیت در دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر تهران انجام شد.روش: روش پژوهش شبه آزمایشی در قالب طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. به این منظور شصت دانش آموز به شیوه هدفمند انتخاب شدند. در مرحله پیش آزمون تمام آزمودنی ها با نوار مغزی کمی شده و آزمون های تفکر خلاق تورنس ارزیابی شدند و بر اساس نمره های همتاسازی در دو گروه سی نفره جایگزین شدند. یکی از گروه ها به تصادف گروه آزمایش و دیگری گروه کنترل در نظر گرفته شد. در این مطالعه دانش آموزان گروه آزمایش بیست جلسه تحت آموزش نوروفیدبک قرار گرفتند و همزمان گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. پس از گذشت دو ماه، تمام دانش آموزان با آزمون های تفکر خلاق تورنس، فرم تصویری دوباره ارزیابی شدند. تحلیل داده ها با نرم افزار اس پی اس اس 21 از طریق آزمون تحلیل واریانس تک متغیره انجام شد.یافته ها: یافته ها نشان داد، بین گروه آزمایش و کنترل در مولفه های سیالی، انعطاف پذیری، ابتکار و خلاقیت کل تفاوت معناداری وجود دارد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت نوروفیدبک بر خلاقیت دانش آموزان تاثیر دارد؛ بنابراین، از آموزش نوروفیدبک برای بالابردن خلاقیت در دانش آموزان می توان استفاده کرد.

زمینه: خلاقیت از دیدگاه نظری تولید ایده ها، محصولات، فرایندهایی جدید و مفید به وسیله افراد یا گروه ها تعریف شده است. خلاقیت تابعی از زمان در دسترس فرد است و به صورت منفی با فشار زمانی تجربه شده فرد رابطه دارد.هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه بین ابعاد مختلف انگیزشی مدیریت زمان (تمایل به بی سازمانی، کنترل ادراک شده زمان و سرسختی روان شناختی) با خلاقیت دانشجویان انجام شد.روش: با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای 240 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز انتخاب شدند. آزمون تفکر خلاق تورنس، مقیاس ابعاد نگرش و انگیزش مدیریت زمان به منظور جمع آوری اطلاعات استفاده شد. تحلیل آماری داده ها به کمک نرم افزار ای موس و با روش تحلیل مسیر انجام شد.یافته ها: خلاقیت دانشجویان به وسیله کنترل ادراک شده زمان (b=0.22) و تمایل به بی نظمی یا بی سازمانی (b=-0.18) پیش بینی شد. همچنین یافته ها نشان داد بعد سرسختی به صورت مستقیم با خلاقیت دانشجویان رابطه ندارد اما مسیر غیرمستقیم آن از طریق کنترل ادراک شده زمان (b=0.09) معنادار است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد، کنترل تصوری زمان و رفتار مدیریت زمان برای تولید موثر ایده های خلاق ضروری است.

زمینه: یادگیری و خلاقیت از جمله عنصرهای مهم برای پیشرفت یک کشور است. قابلیت یادگیری و آموزش خلاقیت، این امکان را برای مسوولین آموزش و پرورش فراهم می کند که راهکارهایی برای افزایش خلاقیت و یادگیری دانش آموزان و دانشجویان ایجاد کنند.هدف: هدف از اجرای این پژوهش بررسی تاثیر الگوی پرورش خلاقیت ویلیامز بر یادگیری و خلاقیت دانش آموزان است.روش: این پژوهش به لحاظ ماهیت موضوع، اهداف و فرضیه ها از نوع کاربردی است و در زمره طرح های شبه آزمایشی قرار می گیرد. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان پسر پایه اول دبیرستان شهرری تشکیل می دهند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری تصادفی خوشه های چندمرحله ای استفاده شد. در این تحقیق، ما با دو گروه آزمودنی پسر پایه اول دبیرستان امام خمینی (ره)، سروکار داشتیم که یک گروه در معرض متغیر مستقل (الگوی پرورش خلاقیت ویلیامز) و گروه دیگر در معرض روش تدریس سنتی قرار گرفتند تا تاثیر متغیر مستقل بر یادگیری و خلاقیت بررسی شود. ابزارهای پژوهش، آزمون یادگیری محقق ساخته و آزمون خلاقیت تورنس بود و در پیش آزمون و پس آزمون از آن ها استفاده شد. در پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد و برای انجام محاسبات آماری از نرم افزار اس پی اس اس استفاده شد.یافته ها: در بررسی فرضیه ها مشاهده شد که الگوی پرورش خلاقیت ویلیامز در افزایش یادگیری و خلاقیت نسبت به روش تدریس سنتی اثربخشی بهتری دارد. بنابراین، این الگو یکی از راهکارهای افزایش یادگیری و خلاقیت است که می توان از آن استفاده کرد.نتیجه گیری: نتایج تحقیق با بسیاری از تحقیقات داخلی و خارجی همسو بود. در پایان پیشنهادهایی برای استفاده از این الگو در محیط های یادگیری حضوری و محیط های یادگیری الکترونیکی و همچنین ایجاد کارگاه های آموزشی برای آشنایی معلمان با این الگو داده شد.

زمینه: اثربخشی سازمانی را میزان تحقق اهداف سازمانی، میزان نزدیکی سازمان به اهداف مورد انتظارش و نیز میزان کسب اهداف کوتاه مدت و بلندمدت سازمان با توجه به انتظارات ذینفع ها، ارزیابی و مرحله زندگی سازمانی تعریف کرده اند. اثربخشی سازمانی از مهم ترین مشخصه های سازمان های پیشرو است که با مولفه های درون سازمانی از جمله کارایی، خلاقیت، هوش و استعداد کارکنان ارتباط معناداری دارد.هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت با اثربخشی سازمانی مدارس دوره متوسطه شهرستان سنندج بوده است.روش: روش تحقیق، توصیفی و از نوع همبستگی و جامعه آماری این پژوهش، کلیه دبیران مدارس دوره متوسطه شهرستان سنندج در سال تحصیلی 93-1392 به تعداد 869 نفر بوده است. حجم نمونه 250 نفر با روش خوشه ای چندمرحله ای و استفاده از فرمول کوکران تعیین شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه هوش هیجانی، آزمون خلاقیت و پرسشنامه اثربخشی سازمانی بوده است.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های تحقیق، مبین وجود رابطه معنادار میان مولفه های خودآگاهی، مهارت های اجتماعی و خودانگیزی از مولفه های هوش هیجانی و تمامی مولفه های خلاقیت با اثربخشی سازمانی مدارس بوده است. نتایج تحلیل رگرسیونی داده ها نشان داد که متغیر انعطاف پذیری در دبیران و سیالی به ترتیب بیشترین و کمترین میزان همبستگی را با اثربخشی سازمانی مدارس دارند. همچنین نتایج آماره های تحلیلی رگرسیونی چندمتغیره نشان داد که متغیرهای هوش هیجانی و خلاقیت در دبیران به طور خالص 0.565 درصد از واریانس اثربخشی سازمانی مدارس را تبیین می کنند.نتیجه گیری: مهم ترین نتیجه پژوهش حاضر این است که با تقویت هوش هیجانی و خلاقیت در دبیران، اثربخشی سازمانی مدارس ارتقا خواهد یافت.