طب توانبخشی
سال:1401 | دوره:11 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

مقدمه و اهداف: یکی از بزرگ ترین چالش هایی که سیستم های بهداشتی سراسر جهان در قرن بیست و یکم با آن مواجه هستند، افزایش بار ناشی از بیماری های مزمن است. برای حل این چالش بسیاری از کشورهای پیشرفته شروع به اتخاذ برنامه های آموزش خودمدیریتی کردند. ابزارهای مختلفی برای سنجش میزان تاثیر برنامه های آموزشی و خودمدیریتی در بیماران مبتلا به بیماری مزمن وجود دارد. برخی از این ابزارها برای سنجش خودمدیریتی در یک بیماری خاص طراحی شدند. برخی از ابزارها نیز عمومی هستند که برای طیف وسیعی از بیماری های مزمن کاربرد دارند. هدف از این مطالعه، معرفی ابزار های عمومی سنجش خودمدیریتی در بیماری های مزمن است. مواد و روش ها: نوع این مطالعه مروری، روایتی است. برای یافتن ابزارهای عمومی موجود در زمینه خودمدیریتی، ترکیبی از کلمات کلیدی در پایگاه داده های الکترونیکی اسکوپوس، وب ساینس، پاب مد و گوگل اسکالر جست و جو شد. یافته ها: ابزارهای عمومی موجود در زمینه خودمدیریتی بیماری های مزمن عبارت اند از: مقیاس غربالگری خودمدیریتی، مقیاس مهارت خودمدیریتی، مقیاس خودکنترلی و خودمدیریتی، مقیاس شرکا در سلامت، پرسش نامه تاثیر آموزش بهداشت. نتیجه گیری: تا کنون ابزارهای عمومی مختلفی برای ارزیابی خودمدیریتی ارایه شده است. بر این اساس، نیاز است با توجه به اهداف موردنظر ابزار مناسب انتخاب شود.

هدف این مطالعه، مروری بر تحقیقات انجام شده پیرامون تعامل سفتی سطح و سفتی اندام تحتانی بود. مطالعات نشان دادند به دنبال افزایش سفتی سطح، سفتی اندام تحتانی کاهش می یابد و برعکس به دنبال کاهش سفتی سطح، سفتی اندام تحتانی افزایش پیدا می کند. این تعاملات در سفتی با هدف حفظ دینامیک مرکز جرم و کاهش انرژی مصرفی طی حرکت صورت می گیرند. از جمله سازوکارهای پیشنهادی برای تعامل سفتی اندام و سطح، تغییر در سفتی مفصلی، به ویژه مفصل مچ پاست. در خصوص عوامل عصبی مربوط به تغییر در سفتی اندام تحتانی به دنبال تغییر در سفتی سطح عنوان شده که رفلکس های کششی نقشی در تغییر سفتی اندام تحتانی ندارند. در حال حاضر، تعامل بین سفتی سطوح مختلف و سفتی اندام تحتانی شناسایی شده است، اما در مورد سازوکارهای دقیق مربوط به تعامل سفتی اندام تحتانی، سفتی سطح و سازوکارهای عصبی عضلانی مربوط به این فرایند اطلاعات زیادی به چشم نمی خورد.

اهداف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی توان بخشی شناختی رایانه ای بر بازداری پاسخ، توجه انتخابی و پردازش دیداری فضایی دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی و با تاکید بر مقایسه دو بازی ساختاریافته آموزش مغز و کاگنی پلاس انجام شد. مواد و روش ها: گروه نمونه پژوهش حاضر را 45 دانش آموز دارای اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی مشغول به تحصیل در پایه های دوم تا ششم که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شده بودند، تشکیل دادند. به منظور تشخیص اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی، علاوه بر تشخیص متخصصین مراکز فعال در حوزه این اختلال، از پرسش نامه پروفایل اختلال کمبود توجه/بیش فعالی و آزمون عملکرد یکپارچه دیداری شنیداری استفاده شد. شرکت کنندگان در پژوهش به صورت تصادفی در سه گروه 15نفری آموزش مغز (آزمایش 1)، کاگنی پلاس (آزمایش 2) و گروه کنترل جای گماری شدند. گروه های آزمایش 1 و 2 به ترتیب به وسیله بازی های ساختاریافته آموزش مغز و کاگنی پلاس طی مدت 2 ماه و هر هفته 3 جلسه 45 تا50 دقیقه ای آموزش دیدند. گروه کنترل در این بازه زمانی هیچ برنامه آموزشی دریافت نکرد. هر سه گروه قبل و بعد از اجرای برنامه مداخله در حیطه های بازداری پاسخ، توجه انتخابی و پردازش دیداری فضایی با استفاده از آزمون استروپ و خرده مقیاس پردازش دیداری فضایی آزمون هوش استنفورد بینه ارزیابی شدند. به منظور تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج حاکی از وجود تفاوت معنی دار در عملکرد گروه های آموزش نسبت به گروه کنترل در مولفه های اندازه گیری شده بود (P<0/05). با این حال، مقایسه گروه آموزش مغز و کاگنی پلاس تفاوت معنی داری بین اثربخشی برنامه کاگنی پلاس از نظر مولفه های بازداری پاسخ و توجه انتخابی نسبت به برنامه آموزش مغز نشان نداد (P<0/05). در مولفه پردازش دیداری فضایی، گروه آموزش مغز به صورت معنی داری عملکرد بهتری نسبت به گروه کاگنی پلاس از خود نشان داد (P<0/05). نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که بازی های ساختاریافته می توانند به بهبود عملکرد دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی در زمینه کارکردهای عصب روان شناختی بازداری پاسخ، توجه انتخابی و پردازش دیداری فضایی منجر شوند. به طورکلی، بازی ساختاریافته آموزش مغز در زمینه پردازش دیداری فضایی نسبت به برنامه کاگنی پلاس اثربخشی بیشتری را نشان می دهد. هرچند در زمینه توجه انتخابی و بازداری پاسخ اثربخشی هر دو برنامه آموزشی با یکدیگر مشابه است.

اهداف: آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد یک درمان شناختی رفتاری موج سوم به شمار می آید که یکی از اهداف اصلی آن افزایش انعطاف پذیری روانی است که می تواند در راستای افزایش امید به زندگی و ارتقای سلامت روان موثر باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شاخص های امید به زندگی مادران و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان با آسیب های جسمی حرکتی دارای هوش بهر بهنجار انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون بود که در برهه زمانی مهرماه لغایت اسفندماه سال 1398 انجام شد. بدین منظور 30 کودک مبتلا به آسیب های جسمی حرکتی به همراه مادرانشان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و پس از احراز ملاک های ورود و دریافت رضایت آگاهانه مکتوب از والدین وارد فرایند پژوهش شدند. شرکت کنندگان با استفاده از روش تصادفی سازی بلوکی به دو گروه 15نفره آزمایش و کنترل تخصیص یافتند. گروه آزمایش طی 10 جلسه 120دقیقه ای هفتگی تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد قرار گرفتند. شرکت کنندگان فهرست مشخصات جمعیت شناختی و پرسش نامه های امید به زندگی و سرزندگی تحصیلی را در سه برهه زمانی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماهه تکمیل کردند. داده ها با استفاده از روش آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره در محیط نرم افزار SPSS نسخه 23 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج اولیه نشان داد اثربخشی مداخله درمانی بر بهبود دو شاخص امید به زندگی مادران و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان در گروه آزمایش در مرحله پس آزمون معنی دار بود (01/p<0). همچنین نتایج ثانویه نشان داد اثربخشی درمان تا مرحله پیگیری یک ماهه پایدار ماند (05/p<0). نتیجه گیری: یافته های مطالعه حاضر همسو با پیشینه پژوهشی گویای اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شاخص های روان شناختی کودکان و مادران است. این یافته ها می تواند در حیطه کودکان با نیازهای خاص با کاربست های بالینی همراه باشد.

اهداف: اختلال طیف اوتیسم، نوعی از اختلالات رشدی است و ضعف در تعاملات اجتماعی و اختلالات حسی از مشکلات کودکان مبتلا به این اختلال است. این کودکان در تعاملات اجتماعی با کودکان دیگر و درمانگرانشان ضعف دارند، شاید بتوان از ربات ها به عنوان دوست یا کمک درمانگر جهت آموزش مهارت های مختلف اجتماعی و شناختی استفاده کرد. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی تمرینات یکپارچگی حسی با و بدون ربات یاری رسان بر تعاملات اجتماعی کودکان طیف اوتیسم بود. مواد و روش ها: روش این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. از جامعه آماری تمام کودکان 7 تا 9ساله مدارس اوتیسم شهر تهران، 45 کودک اوتیسم با احتمال متوسط به صورت در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل به صورت تصادفی جایگزین شدند. گردآوری داده ها با قسمت تعاملات اجتماعی ویرایش دوم آزمون تشخیص اوتیسم گلیام انجام شد. هر دو گروه آزمایش 15 جلسه از شیوه یکپارچگی حسی بهره بردند، اما با یک گروه 15 جلسه با ربات نیز کار شد. پس از 2 ماه و اجرای آزمون پیگیری، داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط ساده و با نرم افزار SPSS نسخه 22 در سطح معنی داری 0/05 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد میزان تغییرات اختلال در تعاملات اجتماعی در 3 گروه یکسان نبوده و در موقعیت آزمایش، میانگین نمرات گروه تمرینات یکپارچگی حسی با ربات یاری رسان، بیشتر از تمرینات یکپارچگی حسی بدون ربات یاری رسان و گروه کنترل، کاهش و تغییر داشته است (P<0/05). نتیجه گیری: می توان چنین نتیجه گرفت که تلفیق دو شیوه درمانی یکپارچگی حسی و درمان با ربات، بیشتر از شیوه یکپارچگی حسی به تنهایی موجب بهبود تعاملات اجتماعی کودکان طیف اوتیسم می شود.

اهداف: آموزش به دانش آموزان با اختلال نارساخوانی برای حل مشکلات ایجادشده در زندگی آن ها اهمیت زیادی دارد. درمانگران با ارایه آموزش های مختلف سعی بر این دارند تا به شیوه ای عمل کنند که این دانش آموزان به روش بهتری زندگی کنند. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش توانبخشی حرکتی بر حافظه فعال و توجه و تمرکز دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خواندن بود. مواد و روش ها: طرح پژوهش نیمه آزمایشی است که در آن از پیش آزمون، پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر کرمان در سال تحصیلی 1389-1399 بود. حجم نمونه بر اساس نوع تحقیق تعداد 30 دانش آموز بود که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه 15 نفری تقسیم شدند. هر 2 گروه قبل و بعد از اجرای مداخله به آزمون حافظه فعال و آزمون عملکرد پیوسته پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش های آماری نظیر میانگین، انحراف معیار و تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شد. برای تجزیه و حلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد آموزش توانبخشی حرکتی بر حافظه فعال و توجه و تمرکز دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خواندن تاثیر معنادار دارد (0/001>P). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد آموزش توانبخشی حرکتی موجب افزایش حافظه فعال و توجه و تمرکز دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خواندن شده است. بنابراین، آموزش توانبخشی حرکتی می تواند جهت کاهش مشکلات دانش آموزان نارساخوان استفاده شود.

اهداف: امروزه شناخت سازوکار های درگیر در آتروفی عضلانی به توسعه روش های درمانی جدید در مورد آن کمک خواهد کرد. عضله اسکلتی در شرایط آتروفی به وسیله مسیرهای بیوشیمیایی و رونویسی به بیان دسته ای از ژن های مرتبط با آتروفی عضلانی منجر می شود. در پژوهش حاضر، اثر کاهش فعالیت بدنی پس از 6 هفته تمرین مقاومتی، استقامتی و ترکیبی بر بیان ژن های مورف-1 و آتروژین-1 بررسی شد. مواد و روش ها: در این تحقیق، 30 سر موش نر صحرایی به طور تصادفی به 4 گروه تقسیم شدند: 1. گروه کنترل/کاهش فعالیت بدنی (n=7)، 2. گروه تمرین ترکیبی/کاهش فعالیت بدنی (n=7)، 3، گروه تمرین استقامتی/کاهش فعالیت بدنی (n=8) و 4. گروه تمرین مقاومتی/کاهش فعالیت بدنی (n=8). گروه های تمرین ترکیبی/کاهش فعالیت بدنی، تمرین استقامتی/کاهش فعالیت بدنی و تمرین مقاومتی/کاهش فعالیت بدنی 6 هفته در برنامه تمرینی مخصوص خود شرکت کردند. شدت تمرین استقامتی بین 60 تا 70 درصد اکسیژن مصرفی بیشینه بود. تمرین مقاومتی به صورت صعود همراه با وزنه از نردبان 1 متری انجام شد. تمرین ترکیبی نیز تلفیقی از تمرین مقاومتی و استقامتی بود. پس از این مدت، پروتکل کاهش فعالیت بدنی 4 هفته اجرا شد. در پایان، عضله نعلی استخراج و میزان سطوح بیان ژن های موردنظر با تکنیک ریل تایم-پی سی آر سنجیده شد. یافته ها یافته ها نشان داد میزان بیان ژن مورف-1 در گروه تمرین ترکیبی/کاهش فعالیت بدنی و گروه تمرین مقاومتی/کاهش فعالیت بدنی نسبت به گروه کنترل/کاهش فعالیت بدنی به طور معنا داری کمتر است (P<0/05). از سوی دیگر، در مورد ژن آتروژین-1، تنها گروه تمرین ترکیبی/کاهش فعالیت بدنی نسب به گروه کنترل/کاهش فعالیت بدنی کاهش معنا داری دارد (P<0/05). نتیجه گیری: به نظر می رسد موش هایی که در برنامه تمرینی آن ها تمرین مقاومتی بود، نسبت به گروهی که تنها تمرین استقامتی انجام دادند در برابر آتروفی ناشی از کاهش فعالیت بدنی مقاوم تر هستند.

مقدمه و اهداف: پوکی استخوان، بیماری خاموش نامیده می شود، زیرا شکستگی اولین نشانه آشکار کننده این بیماری است. قبل از وقوع شکستگی، تشخیص زودهنگام این بیماری مسیله مهمی است. استفاده از الگوریتم های داده کاوی، دانشی است که ما را در رسیدن به اطلاعات نهفته در داده ها یاری می کند. هدف اصلی این مطالعه مقایسه دو الگوریتم درخت تصمیم گیری ساده و جنگل تصادفی برای پیش بینی بیماری پوکی استخوان در مردان میانسال فعال بود. مواد و روش ها: تعداد 256 نفر مرد میانسال که طی سال های 1396 تا 1399 در بیمارستان آیت الله کاشانی تهران پرونده پزشکی داشتند و با عنوان مشکوک به بیماری پوکی استخوان به این بیمارستان مراجعه کرده بودند، در این مطالعه شرکت کردند. از نرم افزار متلب نسخه 2020 برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. ارزیابی بر اساس ماتریس درهم ریختگی و معیارهای دقت و صحت انجام شد. یافته ها: ابتدا، طبق نظر پزشکان و نتایج مقالات علمی از 103 ویژگی مربوط به اطلاعات شخصی، سبک زندگی و اطلاعات بیماری، 11 ویژگی به عنوان ورودی الگوریتم ها انتخاب شدند. الگوریتم جنگل تصادفی با دقت 73/4 درصد و صحت 68/07 درصد عملکرد بهتری داشت. نتیجه گیری: در این مطالعه با توجه به داده های در دسترس، الگوریتم هایی توسعه داده شد که می تواند درزمینه پیشگیری بیماری پوکی استخوان کارآمد باشد. استفاده از این الگوریتم ها می تواند برای شروع درمان و تشخیص سریع این بیماری موثر باشد و از وقوع شکستگی و عوارض جبران ناپذیر آن جلوگیری کند.

مقدمه و اهداف: ارتعاش کل بدن یک روش سریع، ایمن و موثر در بهبود تعادل و قدرت عضلانی است. با توجه به تاثیر قوس طولی پا در تعادل پویای افراد و موثربودن ارتعاش کلی بدن در بهبود تعادل، هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر یک دوره ارتعاش کل بدن بر تعادل پویای مبتلایان به صافی کف پای انعطاف پذیر است. مواد و روش ها: در این مطالعه 80 نفر مبتلا به صافی کف پای انعطاف پذیر که شامل40 زن و مرد زیر 18 سال با میانگین سنی1/24±, 15/25 و 40 زن و مرد بالای 20 سال با میانگین سنی 1/48±, 22/57 بودند به طور تصادفی در 4 گروه شامل دو گروه آزمایش و دو گروه کنترل قرار گرفتند. گروه های آزمایش به مدت 4 هفته توسط دستگاه ارتعاش کل بدن مورد مداخله قرار گرفتند. در دو گروه کنترل زیر سن 18 سال و بالای 20 سال هیچ مداخله ای انجام نشد و از آن ها خواسته شد در این دوره تنها به فعالیت های روزمره و عادی خود بپردازند. پروتکل خستگی بر روی تردمیل با سرعت و زوایای مختلف شیب طبق روش کار پروتکل انجام شد و ارزیابی تعادل پویا توسط دستگاه بایودکس صورت گرفت. متغیرهای محاسبه شده شامل شاخص های کلی، قدامی-خلفی و داخلی-خارجی تعادل بود. یافته ها: نتیجه آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر و آزمون بونفرونی نشان داد میانگین شاخص های کلی، قدامی-خلفی و داخلی-خارجی تعادل در دو گروه آزمایش زیر 18 سال و بالای 20 سال به دو گروه کنترل افزایش معنی داری داشت (001/P<0). همچنین شاخص های تعادل پویا در گروه آزمایش زیر 18 سال نسبت به گروه آزمایش بالای 20 سال افزایش معناداری نشان داد (001/P<0). نتیجه گیری: از ارتعاش کل بدن می توان جهت بهبود تعادل پویای افراد مبتلا به صافی کف پای انعطاف پذیر حتی در شرایط خسته استفاده کرد.

زمینه: امروزه با توجه به سبک زندگی و استفاده بیش از حد از تکنولوژی های ارتباطی، ناهنجاری های اسکلتی عضلانی در میان افراد جامعه شیوع پیدا کرده است. سندرم متقاطع فوقانی، نوعی اختلال اسکلتی عضلانی در نیمه فوقانی بدن است که به تغییرشکل هایی چون سر به جلو، شانه گرد و کایفوز منجر می شود. هدف هدف از این مطالعه، بررسی اثر 8 هفته تمرینات اصلاحی در محیط آب بر اصلاح تغییر شکل های سر به جلو، شانه گرد و کایفوز در مردان مبتلا به سندرم متقاطع فوقانی بود. مواد و روش ها: در این مطالعه کارآزمایی بالینی، حداقل حجم نمونه با استفاده از نرم افزار آماری G. Power 3. 1، 30 نفر تعیین شد که پس از غربالگری اولیه 200 دانشجو با صفحه شطرنجی با احتساب ریزش احتمالی 5 درصد در فرایند تحقیق، 34 دانشجوی مرد مبتلا به سندرم متقاطع فوقانی با میانگین سنی 0/80±,23 سال، وزن 2/2±,71/2کیلوگرم، قد 1/24±,171/75سانتی متر و شاخص توده بدنی 0/67±,23/6کیلوگرم بر متر مربع به صورت هدفدار انتخاب شدند. این افراد به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (17 نفر) و کنترل (17 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش، تمرینات اصلاحی در محیط آب را به مدت 8 هفته انجام دادند و گروه کنترل در این مدت هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. قبل و پس از مداخله، زوایای سر به جلو و شانه گرد با عکس برداری و زاویه کایفوز (گوژپشتی) به وسیله خط کش منعطف اندازه گیری شدند. داده ها با نرم افزار SPSS تحلیل شد و سطح معناداری 05/0 درنظر گرفته شد. برای مقایسه درون گروهی از آزمون تی زوجی و برای مقایسه اختلاف میانگین های بین گروهی از آزمون تی مستقل استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد تمرینات در گروه آزمایش در کاهش ناهنجاری های مرتبط با سندرم متقاطع فوقانی شامل کاهش میزان زاویه کایفوز سینه ای (0/001=P) و کاهش زاویه شانه به جلو (0/001=P)، همچنین کاهش زاویه سر به جلو (0/001=P)، اثر معناداری داشته است. نتیجه گیری: به نظر می رسد 8 هفته استفاده از تمرینات اصلاحی در محیط آب، می تواند به صورت معناداری در کاهش زاویه سر به جلو، شانه گرد و کایفوز در افراد مبتلا به سندرم متقاطع فوقانی موثر باشد و می توان آن را به عنوان روشی درمانی به متخصصین توصیه کرد.

مقدمه و هدف: مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) یکی از شایع ترین بیماری های مخرب سیستم عصبی پیش رونده است که به ناتوانی و اختلال در تحرک و کاهش ظرفیت عملکردی افراد مبتلا منجر می شود. در فرایند توان بخشی ویژه بیماران مبتلا به ام اس، ورزش، ابزاری ایمن، موثر و کارآمد به حساب می آید. به کارگیری تمرینات مقاومتی یکی از مداخله های ورزشی است که همواره مورد توجه محققین در فرایند توان بخشی بیماران مبتلا به ام اس بوده است. در همین راستا در سال های اخیر، یکی از شیوه های تمرینی رایج در توان بخشی و ارتقای عملکرد بیماران مختلف، تمرینات ثبات مرکزی بوده که به عنوان توانایی در کنترل موقعیت تنه روی لگن جهت تولید و انتقال موثر نیرو به بخش های انتهایی بدن در طول فعالیت های مختلف تعریف شده است. مطالعات اخیر در حیطه توان بخشی بر تمرینات عملکردی با استفاده از وزن بدن در مقابل نیروی جاذبه و تمرینات به کمک ابزارها و تجهیزات ناپایدار که به فعالیت های روزمره افراد شباهت دارند، تاکید دارند. هدف از این مطالعه، مقایسه تاثیر تمرینات منتخب تی آر ایکس و ایروفیتنس (هوازی) بر عملکرد ثبات مرکزی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس بود. مواد و روش ها: تعداد30 نفر از زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس مراجعه کننده به انجمن ام اس اصفهان در دامنه سنی 20 تا 50 سال و با نمره مقیاس ناتوانی گسترش یافته به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی و مساوی به دو گروه آزمایش تقسیم شدند. آزمودنی های دو گروه برای مدت 8 هفته، هر هفته 3 جلسه و هر جلسه 60 دقیقه تمرینات تی آر ایکس و ایروفیتنس را انجام دادند. عملکرد ثبات مرکزی از طریق تست استقامت سورنسون، تست لترال و تست پلانک اندازه گیری شد. در تحلیل داده ها از آزمون های تی همبسته و تی مستقل استفاده شد. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد تمرینات منتخب تی آر ایکس و ایروفیتنس بر بهبود عملکرد ثبات مرکزی بیماران مبتلا به ام اس تاثیر معناداری داشته است (P<0/05)، البته تمرینات تی آر ایکس باعث بهبود بیشتر عملکرد ثبات مرکزی نسبت به تمرینات ایروفیتنس شد (P<0/05). نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان گفت برای استفاده از این تمرینات (تمرینات منتخب تی آر ایکس و ایروفیتنس) برای بیماران مبتلا به ام اس نیاز به مطالعات بیشتری است.