زیست شناسی جانوری تجربی
سال:1396 | دوره:6 | شماره:1 (پیاپی 21) |تعداد مقالات:12

هدف از مطالعه حاضر مقایسه اثرات استفاده خوراکی نانوذرات سلنیوم و سلنیت سدیم بر روی فاکتورهای خون محیطی در گوسفند است. برای این منظور 15 راس گوسفند به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند و به گروه یک نانوذرات سلنیوم (1میلی گرم/کیلوگرم)، تهیه شده به روش احیای اکسید سلنیوم با استفاده از اسید آسکوربیک، به گروه دو سلنیت سدیم (1میلی گرم/کیلوگرم) و به گروه سه به عنوان گروه کنترل آب مقطر استریل برای 10روز متوالی خورانده شد. سپس نمونه خون از سیاهرگ وداج تمامی گوسفندها در لوله های حاوی هپارین در روزهای 0، 10، 20 و30 جمع آوری و بر روی آنها میزان فاکتورهای خونی شامل میزان هماتوکریت، تعداد گلبول های قرمز، غلظت هموگلوبین، تعداد گلبول های سفید، تعداد پلاکت ها و میزان پروتئین تام توسط دستگاه اتوآنالایزر تعیین گردید. جهت شمارش تفریقی سلول ها، بعد از تهیه اسمیر شعله شمعی، توسط متانول فیکس شد و با گیمسا به مدت 20 دقیقه رنگ آمیزی گردید. سپس تعداد سلول های نوتروفیل، ائوزینوفیل، بازوفیل، مونوسیت و لنفوسیت از طریق لنز شماره 100 میکروسکوپ نوری و روغن سدر مورد شمارش تفریقی قرار گرفتند. بررسی آماری در میزان هماتوکریت، گلبول های قرمز، هموگلوبین، پلاکت، فیبرینوژن و پروتئین تام در بین سه گروه، در روزهای مختلف اختلاف معنی داری را نشان نداد. اما بررسی میزان گلبول های سفید در گروه یک در روز 30 با روز صفر و مقایسه میانگین ها در گروه یک با گروه کنترل در روز 30 افزایش معنی داری را نشان داد. همچنین میزان نوتروفیل ها در گروه یک در روز 30 با روز 10 و مقایسه میانگین ها در گروه یک با گروه های دو و کنترل در روز 10 افزایش معنی دار را مشخص کرد. بررسی میزان لنفوسیت ها نشان داد مقایسه میانگین ها در گروه یک با گروه های دو و کنترل در روز 10 کاهش معنی داری وجود دارد. این مطالعه مشخص کرد نانوذرات سلنیوم در مقایسه با سلنیت سدیم، تعداد گلبول های سفید و نوتروفیل های خون را با شدت بیشتری افزایش می دهد.

پروتئین های شوک حرارتی جزء خانواده بزرگی از پروتئین های وابسته به تنش و قابل القاء با استرس می باشد و موجودات زنده را از نوسانات موقتی شرایط زیست محیطی حفاظت می نمایند و سبب پایداری سایر پروتئین ها در موجود زنده می گردند. پونتوگاماروس دریای خزر (Pontogammarus maeoticus) از فراوان ترین آمفی پودهای سواحل جنوبی دریای خزر است. در این تحقیق، حضور پروتئین های شوک حرارتی در پونتوگاماروس دریای خزر در دو جنس نر و ماده در شرایط آزمایشگاهی در سطوح دمایی (20، 25، 30) درجه سانتی گراد بررسی شده است. نمونه برداری از سواحل حسن رود استان گیلان انجام شد. اندازه گیری غلظت پروتئین به روش استاندارد برادفورد و آزمون الایزا صورت پذیرفت و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) و آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که به موازات افزایش درجه حرارت، میزان پروتئین و جذب الایزا افزایش یافته است، به طوری که بیشترین میزان جذب الایزا در تیمار حرارتی 30 درجه سانتی گراد پس از گذشت 4 ساعت مشاهده شد. همچنین افزایش درجه حرارت بین 5 تا 10 درجه سانتی گراد بالاتر از حد اپتیمم منجر به ستنز پروتئین Hsp70 با وزن مولکولی 66.5 و 90 کیلو دالتون در هر دو جنس نر و ماده پونتوگاماروس گردید. به عبارتی نتایج این مطالعه بیانگر این است که با افزایش درجه حرارت میزان Hsp70 افزایش می یابد.

اساس این مطالعه بر این مبنا بود که آیا داروهای آنتی سایکوز که افراد تحت مراقبت های بالینی مصرف می کنند همانند سولپیراید بلوک کننده گیرنده D2 دوپامینی و بروموکریپتین تحریک کننده گیرنده D1 دوپامینی قادرند روی ترشح غدد برون ریز دستگاه گوارش به ویژه غده بزاقی تاثیر داشته باشند. آیا تغییرات ترشح بزاق حاصل اثرات اولیه داروهای مصرف شده است یا اینکه به دنبال گرسنگی، تشنگی و گوارش مواد غذایی در دهان می باشد. در این مطالعه 70 سر موش صحرایی تحت بیهوشی عمومی زیر دستگاه استرئوتاکس قرار گرفتند و به 7 گروه تقسیم شدند: یک گروه کنترل، دو گروه شم a و b که حلال دارویی دریافت می کردند، دو گروه سولپیراید (داروی آنتی سایکوز، آنتاگونیست گیرنده D2 دوپامینی) با دوزهای 4 و 8 میکروگرم، یک گروه بروموکریپتین (آگونیست گیرنده های D1 و D2 دوپامینی) با دوز 25 میکروگرم و یک گروه مختلط که سولپیراید 8 میکروگرم را همراه با بروموکریپتین 25 میکروگرم دریافت می کردند. در این مطالعه میزان ترشح بزاق برحسب حجم (میلی لیتر) اندازه گیری می گردید و سپس با استفاده از برنامه نرم افزار آماری SPSS گروه ها با هم دیگر مقایسه شدند (تست ANOVA). یافته های مطالعه نشان داد که گروه سولپیراید 4 میکروگرم نتوانست ترشح بزاق را افزایش دهد اما گروه سولپیراید 8 میکروگرم و گروه مختلط به طور معنی داری حجم بزاق را افزایش می دادند. بروموکریپتین (25 میکروگرم) به تنهایی نتوانست ترشح بزاق را به طور معنی دار افزایش دهد اما همراه با سولپیراید 8 میکروگرم قادر به افزایش معنی داری در ترشح بزاق شد. بنابراین سیستم دوپامین موجود در هسته شکمی میانی هیپوتالاموس اثرات قابل توجهی در ترشح غدد برون ریز دستگاه گوارشی دارد.

شب پره خرنوب Ectomyelois ceratoniae یکی از آفات مهم محصولات انباری می باشد. این حشره آفتی پلی فاژ بوده که بر روی محصولاتی مانند انار، بادام و پسته خسارت وارد می کند. در این تحقیق، اثر سمیت اسانس های درمنه و اکالیپتوس بر روی شب پره خرنوب بررسی شد. پس از جمع آوری انارهای آلوده و پرورش حشرات، اثر اسانس ها را روی این آفت در شرایط آزمایشگاهی، دمای 2±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و رژیم روشنایی/تاریکی 16 و 8 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که مقادیر LC50 و LT50 برای تخم کشی اسانس های درمنه و اکالیپتوس دارای اختلاف معنی دار نبود. سمیت تنفسی اسانس اکالیپتوس با LC50 (5.92 میکرولیتر بر لیتر هوا) نسبت به اسانس درمنه با LC50 (12.95 میکرولیتر بر لیتر هوا) روی لارو بیشتر بود و زمان کشنده (LT50) برای این دو اسانس به ترتیب 10.47 و 60.27 ساعت بود. با توجه به نتایج این تحقیق، می توان این اسانس ها را به عنوان جایگزین سموم در برنامه کنترل این آفت برای بررسی های بیشتر پیشنهاد کرد.

جداسازی و شناسایی جدایه هایی با خصوصیت PGPR می تواند برای بهبود رشد گیاهان در مناطق شور مورد استفاده قرار گیرد. به منظور اندازه گیری کمی برخی خصوصیات PGPR در جدایه های باکتریایی شور، قلیا و شورو قلیاپسند بومی خاک های استان خراسان رضوی، از شش منطقه مختلف، جدایه ها جداسازی و خالص سازی شدند تا غلظت آمونیاک به روش نسلر اصلاح شده و تری ایندول استیک اسید به روش سالکووسکی در آنها اندازه گیری گردد. جدایه های قلیاپسند بیشترین تولید آمونیاک (0.055%) را در بین هر سه گروه باکتری نشان دادند که 9.5 برابر متوسط آن در جدایه های شوروقلیاپسند (0.0058%) و 13 برابر متوسط آن در شورپسندها (0.004%) بود. اکثر جدایه های شور، قلیا و شور و قلیاپسند به ترتیب با میانگین 0.0003، 0.0001 و 0.0021% تولیدکننده IAA بودند که مقدار تولیدی در گروه شور و قلیا حدود 6 برابر شورپسندها و 5/14 برابر قلیاپسندها بود. بررسی معادلات پیش بینی غلظت آمونیاک و IAA تولیدی به ترتیب فقط در جدایه های شوروقلیاپسند برای تولید آمونیاک (P=0.046) و در جدایه های شورپسند برای تولید IAA (P=0.015) تحت تاثیر EC و pH محیط کشت معنی دار شد (P£0.05). معادلات رگرسیون چند متغیره جهت پیش بینی غلظت های آمونیاک و IAA تولیدی جدایه ها تحت تاثیر EC و pH محیط در غلظت های بالا و پایین از آمونیاک و IAA از کارایی چندانی برخوردار نبود. استفاده از روش های نسلر و سالکووسکی پس از کمی تغییرات به دلیل سهولت اجرا و نتایج نسبتا دقیق آن، قابل توصیه و پیشنهاد در تحقیقات بعدی می باشد.

این مطالعه با هدف بررسی اثر آلودگی به انگل Posthodiplostomum cuticola و میزان شدت آلودگی بر پارامترهای خون شناسی Capoeta capoeta gracilis نهر زرین گل در کنار تعیین محدوده طبیعی پارامترهای مذکور انجام گرفت. برای این منظور در تابستان 1389 تعداد 132 قطعه ماهی شامل 92 ماده و 40 نر در محدوده طولی و وزنی 5.7-16.4 سانتی متر و 2.69-35.84 گرم با استفاده از الکتروشوکر (150 ولت و 10 آمپر) از 9 ایستگاه صید و به صورت همزمان پارامترهای کیفی آب اندازه گیری شد. خون گیری از نمونه ها از طریق ورید ساقه دمی انجام شد. ماهیان پس از زیست سنجی، با استفاده از فلس تعیین سن و از طریق مشاهده بالینی غدد جنسی تعیین جنسیت شدند. همچنین تعداد لکه های انگلی بر روی پوست، باله و آبشش ماهیان آلوده شمارش شد. نتایج نشان داد اختلاف معنی داری بین پارامترهای خونی ماهیان در دو جنس وجود ندارد (P>0.05). همچنین با افزایش سن، میزان هماتوکریت و هموگلوبین افزایش یافت (P<0.05). بیشترین فراوانی انواع گلبول های سفید شامل مونوسیت، نوتروفیل و بازوفیل در سن 2 سالگی شمارش و بیشترین شاخص خونی MCV و MCH در سن سه سالگی محاسبه شد (P<0.05). سیاه ماهیان آلوده به انگل دارای تعداد گلبول قرمز و نوتروفیل بیشتر، MCV بالاتر و لنفوسیت کمتری در مقایسه با ماهیان غیرآلوده بودند (P<0.05). مقایسه پارامترهای خونی ماهیان در شدت های مختلف آلودگی انگلی نشان داد با افزایش شدت آلودگی شمار کل گلبول های سفید، قرمز، فراوانی نوتروفیل و بازوفیل افزایش یافت (P<0.05). افزایش تعداد گلبول های سفید و انواع آن نشان دهنده مقابله بدن به حضور انگل از طریق تحریک بافت های خونی و سیستم ایمنی می باشد.

مسمومیت مزمن با سیانید می تواند موجب ایجاد آسیب در بافت های مختلف گردد. در مطالعه حاضر اثرات مسمومیت مزمن با سیانید پتاسیم (KCN) بر برخی شاخص های وضعیت اکسیداتیو و همچنین اثرات تعدیل کنندگی پودر سیر مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه تجربی مداخله ای تعداد 24 سر موش صحرایی نر در 4 گروه 6 تایی تقسیم شدند. گروه 1 به عنوان کنترل در نظر گرفته شد. گروه 2 آب آشامیدنی حاوی سیانید (mg/L KCN500) دریافت نمود. گروه 3 آب آشامیدنی حاوی (KCN (mg/L500 و جیره غذایی حاوی 5% پودر سیردریافت نمود. گروه 4 با رژیم غذایی حاوی 5% پودر سیر تغذیه شد. زمان انجام مطالعه تجربی 42 روز بود. سیانید باعث افزایش غلظت مالون دی آلدهید (MDA) در تمام بافت های مورد مطالعه گردید، البته این افزایش فقط در کلیه، قلب و مغز معنی دار بود. همچنین افزایش معنی دار میزان گروه های کربونیل پروتئین ها در بافت کبد و کلیه به دنبال مسمومیت با سیانید مشاهده گردید. مصرف سیر در گروه 3 به طور موثری باعث کاهش مقادیر MDA در بافت های کبد و مغز گردید طوری که میزان این پارامترها اختلاف معنی داری با گروه کنترل نداشتند. علاوه بر این میزان گروههای کربونیل نیز درکبد وکلیه گروه 3 کاهش قابل توجهی داشت طوری که میزان این پارامترها اختلاف معنی داری با گروه کنترل نداشتند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که سیر دارای اثر تعدیل کننده بر آسیب اکسیداتیو ناشی از سیانید در موش صحرایی است و می تواند اثرات درمانی و پیشگیری کننده در مسمومیت با سیانید داشته باشد.

این مطالعه با هدف ارزیابی تاثیر سطوح مختلف باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس (Lactobacillus acidophilus) به عنوان مکمل غذایی بر میزان رشد، بازماندگی، فراسنجه های خونی و فلور باکتریای روده ماهی گوپی (Poecilia reticulata) انجام پذیرفت. به همین منظور 1800 لارو ماهی گوپی با میانگین وزن 7 میلی گرم در 4 گروه با 3 تکرار شامل جیره غذایی فاقد باکتری به عنوان شاهد (گروه 1) و جیره های دارای باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس در سه سطح 1.5×107 (گروه 2)، 3×107 (گروه 3) و 6×107 (گروه 4) واحد کلنی بر گرم غذا به مدت 16 هفته تغذیه شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که از نظر افزایش وزن، ضریب تبدیل غذایی و نرخ رشد ویژه بین گروه 4 و گروه شاهد و سایر گروه های آزمایش اختلاف معنی داری (P<0.05) وجود دارد. بیشترین تعداد گلبول های سفید در گروه 4 (9.7±0.1) مشاهده شد که با گروه شاهد (5.96±0.2) اختلاف معنی داری (P<0.05) داشت. بیشترین تعداد لاکتوباسیلوس روده ماهیان در گروه 4 مشاهده شد که با گروه شاهد و سایر گروها اختلاف معنی داری (P<0.05) داشت. نتایج نشان داد که باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس به مقدار 6×107 واحد کلنی بر گرم غذا اثر معنی داری بر رشد، تعداد گلبول های سفید و جمعیت باکتریایی روده ماهی گوپی دارد.

بیماری سالک جلدی بعد از مالاریا دومین بیماری حاره ای مهم است و سالانه حدود یک تا دو میلیون نفر رخداد جدید این بیماری در جهان ثبت می شود. بیماری سالک جلدی دارای سه مولفه اساسی به نام انگل- مخزن- ناقل است که شرایط آب و هواشناسی از طریق تاثیرگذاری بر این مولفه ها، رخداد بیماری را در هر منطقه کنترل می کند. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر الگوی جوی-اقیانوسی نوسان جنوبی، به عنوان یک عامل تاثیرگذار در شرایط آب و هوایی کشور در بروز بیماری لشمانیا در شهرستان قصرشیرین می باشد. در این راستا داده های مربوط به الگوی نوسان جنوبی از سایت دانشگاه East Angelia برای دوره آماری 1369 تا 1391 اخذ گردید. داده های مربوط به شیوع سالانه بیماری لیشمانیای شهرستان قصرشیرین نیز از منابع زیربط به دست آمد. برای ارزیابی تاثیر فازهای سرد و گرم این الگوی کلان مقیاس جوی، داده های شیوع بیماری بر اساس فازهای مذکور ماهانه تفکیک شده و با اجرای آزمون t_ student دو طرفه مستقل، معنی دار بودن تفاوت داده های شیوع بیماری در فاز های گرم و سرد انسو، بررسی گردید. نتایج نشان داد که شیوع سالانه بیماری لیشمانیا در شهرستان قصرشیرین، تنها برای ماه های اسفند و فروردین معنی دار است. اجرای آزمون t مستقل دو طرفه بر روی دو سری موارد بیماری تفکیک شده بر اساس فازهای گرم و سرد انسو در ماه های اسفند و فروردینحاکی از آن بود که در سال هایی که همراه با فازسرد انسو (لانینا) می باشند، شیوع بیماری در شهرستان قصرشیرین به طور متوسط بالاتر از سال هایی است که در ماه های اسفند و فروردینآنها فاز گرم انسو (النینو) حاکم بوده است.

میزان صید در واحد تلاش (CPUE)، صید در واحد سطح (CPUA) و پراکنش میگوی موزی در آب های استان هرمزگان در فصل صید میگوی موزی در ماه های مهر و آبان سال 1392 با استفاده از تور ترال کفی با قطر چشمه 24 میلی متر مورد بررسی قرار گرفت. میزان صید کل و میانگین CPUE میگوی موزی در کل منطقه مطالعاتی به ترتیب 4102 کیلوگرم و 11.98±0.82 کیلوگرم بر ساعت به دست آمد. لایه عمقی کمتر از 10 متر با 1797 کیلوگرم و میانگین 15.9±1.83 کیلوگرم بر ساعت بیشترین میزان CPUE را به خود اختصاص داد. کمترین میزان CPUE در لایه عمقی 40-20 متر با 684 کیلوگرم و میانگین 8.41±0.9 کیلوگرم بر ساعت به دست آمد. CPUA کل در لایه های عمقی کمتر از 10، 20-10 و 40-20 به ترتیب 14261، 12865 و 5143 کیلوگرم بر مایل مربع به دست آمد. بیشترین میزان CPUA در لایه عمقی کمتر از 10 متر با 1190 کیلوگرم بر مایل مربع به دست آمد. بیشترین و کمترین میانگین CPUA به ترتیب در لایه عمقی کمتر از 10 متر با 126.21±14.53 کیلوگرم بر مایل مربع و لایه عمقی 40-20 متر با 66.79±7.21 کیلوگرم بر مایل مربع محاسبه شد. نتایج نشان داد که بیشترین پراکنش میگوی موزی در صیدگاه های میگوی استان هرمزگان در اعماق کمتر از 10 متر است.

اورکین دریایی به عنوان فرسایشگر زیستی، از عوامل موثر در اکوسیستم آب سنگ های مرجانی است که مطالعه ریخت سنجی ظاهری توتیا و ارتباط آن با آرواره حائز اهمیت است. ازاین رو، اورکین دریایی Echinometra mathaei، در نواحی بین جزرومدی بندردیر (N̋̋ 57/03ʹ50˚27، E̋̋ 39/49ʹ53˚51) درفصل تابستان (تیر تا شهریور 1393) مورد بررسی قرار گرفت. 91 نمونه پس ازبرداشت از ساحل به طورزنده به آزمایشگاه انتقال داده شدند. وزن ترکل با ترازو و ارتفاع و قطر پوسته، طول آرواره باکولیس دیجیتالی سنجیده شد (دقت 0.01). سپس رابطه بین ارتفاع وقطر باوزن برحسب شاخص های محاسباتی، وارتباط بین آرواره، و ارتفاع و قطر به دست آمد. نتایج نشان دادکه نسبت ارتفاع به قطر (شاخص HDR)، مستقل از قطر (شیب نزدیک به صفر) است و در نتیجه رابطه ای مستقیم بین ارتفاع و قطر پوسته برقرار است (a=0.47). با وجود آن که بلندترین ارتفاع و طول خار مربوط به جنس نر بود، اما به طور کلی جنس ماده مقادیر بیشتری از قطر، ارتفاع وضخامت پوسته رابه خود اختصاص می داد (متوسط ارتفاع، قطر و ضخامت پوسته درجنس ماده به ترتیب: 24.13±3.52 mm، و 44.93±5.71mm، و 0.83±0.16mm، ودرجنس نر به ترتیب: 21.22±6.82، 37.67±12.27mm و 0.73±0.20m بود). نمونه های نابالغ، قطرهای پوسته ای کمتر از mm20 و وزن هایی کمتراز 6.66gr را دارا بودند که معیاری ازرسیدگی جنسی می تواند باشد. دوشاخص HWR و DWR، در جنس نر و ماده اختلاف چشم گیری با کل نمونه ها داشتند، که می تواند به جنسیت نابالغ ارتباط داده شود. همچنین طول آرواره نصف ارتفاع (a=0.49، r=0.87) و تقریبا یک چهارم قطر (a=0.25، r=0.89) به دست آمد. نتایج به خوبی نشان داد که نمونه های بزرگتر، آرواره های بلندتر دارند که می تواند در شناسایی نمونه هایی با فرسایش بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

پرندگان تنها موجوداتی هستند که به سبب قدرت پرواز دارای دامنه پراکنش وسیع بوده و تغییرات ساختاری در ترکیب، تنوع و تراکم اکولوژیک آن ها می تواند بیانگر تغییرات محیط زیست باشد. این مطالعه با هدف شناسایی گونه ها، شاخص های تنوع زیستی و سایر مقادیر شاخص های اکولوژیک در یک بازه زمانی 5 ساله (94-90) از 22 سایت نمونه برداری، برای اولین بار در استان گلستان انجام شده است. در مجموع 123 گونه از 27 خانواده پرنده شناسایی شد که 6 گونه آن در لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت قرار دارند. از نظر تعداد افراد گونه ها، به ترتیب چنگر معمولی، اردک سرسبز و فلامینگوی بزرگ بیشترین تعداد را داشتند. خانواده Anatidae بیشترین تعداد افراد را در پرندگان شامل شدند. شاخص های اکولوژیک نشان دادند بیشترین تنوع و یکنواختی گونه ها در سال 1391 بوده و طی سال های اخیر، نه تنها تعداد افراد گونه ها کاهش چشمگیری داشته، بلکه تمام شاخص های تنوع کاهش یافته است و این درحالی است که شاخص غالبیت به طور معنی داری افزایش دارد. نتایج این مطالعه هشداری برای علاقه مندان و دوستداران حفاظت محیط زیست و همچنین کارشناسان و مدیران این حوزه است و ضرورت حفاظت از این مناطق را بیش از پیش آشکار می کند.