علوم و فنون شیلات
سال:1398 | دوره:8 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

اهداف: این مطالعه به منظور تعیین استراتژی غذایی ماهی غیر بومی قزل آلای رنگین کمان فرار کرده از قفس های دریایی مستقر در سواحل مازندران صورت گرفت. مواد و روش ها: تعداد 90 عدد نمونه از این گونه در فاصله زمانی مهر 1396 تا اردیبهشت 1397 از پره های صیادی ماهیان استخوانی غرب و مرکزی سواحل مازندران جمع آوری گردید. نمونه های ماهی زیست سنجی شدند و با استفاده از فلس تعیین سن شدند. یافته ها: به ترتیب فراوانی نسبی اقلام غذایی شامل Balanus glandula، Clupeonella cultriventri، Cerastoderma lamarcki، Neogobius fluviatilis، caspia Atherina، Chelon saliens، hilaris Chinavia، Taxiphyllum barbieri، Rutilus kutum، Cumacea، caspius Syngnathus و Gasterosreus aculeatus بودند. نتایج نشان داد که طیف غذایی این گونه در بخش مرکزی بیشتر از غرب، شاخص سیری در جنس ماده بیشتر از نر و در گروه های سنی بالای + 2 و + 3 بیشتر از گروه سنی بالای یکسال (+ 1) بود(05/0P>). شاخص سیری خصوصا در بهار شدیداً افزایش پیدا نمود، درصد فراوانی B. glandula بیشتر از C. cultriventris بوده، ولی اهمیت نسبی آن کمتر از C. cultriventris بود (05/0P>). نتیجه گیری: این ماهی از رفتار گوشتخواری برخوردار بوده و از طیف گسترده غذایی استفاده نمود، لذا امکان رقابت غذایی این گونه با بسیاری از گونه های ماهیان دریای خزر نظیر Salmo caspius وجود دارد. بدین ترتیب تحت تأثیر سازگاری ها و مکانیزم های رفتاری، فیزیولوژیک و بوم شناختی C. cultriventri و B. glandula در تغذیه ماهی اهمیت بیشتری داشت.

اهداف: ماهی منبع بالقوه ویتامین ها و مواد معدنی است و روش پخت ممکن است نقش مهمی در محتوای نهایی مواد مغذی ماهی داشته باشد. هدف از این تحقیق تاثیر روش های مختلف پخت بر غلظت فلزات سنگین، ترکیب شیمیایی و اسید چرب بافت ماهی کلمه بود. مواد و روش ها: چهار روش پخت شامل بخارپز، کبابی، مایکروویو و سرخ کردن روی فیله خام اعمال شد. تعیین میزان فلزات سنگین نمونه ها با استفاده از دستگاه جذب اتمی انجام گرفت. ترکیب شیمیایی بدن با روش استاندارد و ترکیب اسیدهای چرب ماهی با دستگاه گاز کروماتوگراف تعیین شد. یافته ها: نتایج نشان داد اعمال روش های مختلف پخت منجر به کاهش معنادار رطوبت (سرخ کردن) و خاکستر (مایکروویو) و افزایش معنادار چربی (سرخ کردن) و پروتئین (کبابی) نسبت به نمونه خام گردید. در طبخ به شیوه کبابی میزان اسید چرب PUFA، اسید چرب امگا-3 و نسبت ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) به دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) نسبت به سایر روش های پخت و نمونه خام افزایش یافت. غلظت جیوه درنمونه های سرخ شده نسبت به نمونه خام و سایر روش های پخت افزایش معنی داری یافت. غلظت فلزات سنگین در نمونه های بخارپز نسبت به فیله خام و پخته شده کاهش معنی داری داشت. نتیجه گیری: با توجه به افزایش EPA و DHA و نسبت ω-3/ω-6 در نمونه های کبابی و کاهش غلظت فلزات سنگین در نمونه های بخار پز، این دو شیوه پخت روش مناسبی برای پخت این نوع ماهی و تغذیه سالم می باشد.

اهداف: در این مطالعه اثر سطوح مختلف استفاده از کرم میل ورم (Tenebrio molitor L., TM) بر عملکرد رشد و تغذیه، ترکیب بدن و آنزیم های گوارشی ماهی قزل آلای رنگین کمان Oncorhynchus mykiss بررسی شد. ماهیان (میانگین وزنی 27/0 ± 58/8 گرم) در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تیمار و هر یک با 3 تکرار جایابی شدند. مواد و روش ها: ماهی قزل آلا با سطوح مختلف 0، 15، 30 و 60 درصد (TM60, TM30, TM15, TM0) جیره غذایی (با احتساب 50% رطوبت) از کرم زنده به مدت 30 روز استفاده نمودند. یافته ها: در پایان آزمایش، بین تیمارها در عملکرد رشد و بهره وری تغذیه تفاوت معنی دار وجود داشت. نتایج نشان داد که با افزایش سطح رژیم غذایی از 0 تا 60 درصد پارامترهای رشد و بهره وری غذایی نیز افزایش یافت. ضریب تبدیل غذایی (FCR) به-طور معنی داری در ماهیان تغذیه شده با سطوح بالای کرم (TM60) کاهش یافت. تیمارهای تغذیه شده با TM بیشترین مقدار پروتئین و کمترین مقدار چربی در مقایسه با تیمار شاهد داشتند. آنالیز آنزیم های گوارشی نشان داد که مقادیر آمیلاز، پروتئاز و لیپاز بین تیمار شاهد و سایر تیمارها تفاوت معنی دار آماری دارد. فعالیت پروتئاز و آمیلاز در ماهیان تغذیه شده TM60 (بترتیب 04/4± 30/87 و 10/40± 16/719) در مقایسه با تیمار TM0 بیشتر بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که استفاده از 60 درصد کرم زنده (TM60) به جای جیره پایه می تواند باعث بهبود رشد، ترکیبات لاشه و آنزیم های گوارشی شود.

در این مطالعه برای اولین بار در ایران اثر پوشش خوراکی آلژینات سدیم و پروتئین آب پنیر در ترکیب با کشت تلقیحی باکتری های Pediococcus acidilactici و Lactobacillus plantarum بر کیفیت فیله ماهی قزل آلای رنگین کمان بررسی و اثرات آن بر شاخص های شیمیایی و میکروبی مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه شاخص های شیمیایی (pH، TVB-N و TBA) و شاخص های میکروبی TVC) و (LAB در دوره زمانی صفر، 7، 14 و 21 روز مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج مشاهده شد در تمامی نمونه ها مقادیر pH، TVB-N و TBA با گذشت زمان افزایش یافت. در رابطه با پارامترهای میکروبی، پوشش پروبیوتیکی توانست تعداد TVC را در فیله های دارای پوشش در روز 21 نسبت به تیمار شاهد کاهش دهد (05/0>P)، هرچند میزان TVC در تمامی تیمارها در پایان دوره از حد مجاز برای مصرف انسان بیشتر بود. تعداد باکتری های اسیدلاکتیک (LAB) نیز در طول دوره ی نگهداری افزایش یافت و در تیمارهای دارای پوشش نسبت به تیمار شاهد دارای اختلاف معنادار بود (05/0>P). بیشترین میزان تغییرات مربوط به تیمار شاهد و کمترین میزان تغییرات مربوط به تیمار حاوی پوشش پروبیوتیکی بود. به طور کلی، استفاده از درصدهای بالاتر آلژینات سدیم حاوی باکتری های پروبیوتیکی می تواند برای نگهداری بهتر فیله ها در طول ذخیره سازی در یخچال توصیه شود.

اهداف: هدف مطالعه حاضر استخراج ژلاتین از پوست فیلماهی پرورشی در درجه حرارتهای مختلف، سپس آبکافت توسط آنزیم پروتئازی آلکالاز و در نهایت سنجش دامنه وزن مولکولی پپتیدها، ترکیب اسیدآمینه و ارزیابی فعالیت ضداکسایشی آبکافته ها بوده است. مواد و روشها: ابتدا ژلاتین از پوست پس از حذف رنگدانه ها و پروتئین های غیرکلاژنی، چربی گیری و بازکردن زنجیره های مارپیچ سه گانه کلاژن در درجه حرارتهای 50، 60، 70 و 80oC طی مدت 6 ساعت استخراج و سپس توسط آلکالاز در نسبت آنزیم به پروتئین 1 به 20 (وزنی/وزنی) برای مدت 3 ساعت هیدرولیز شد. دامنه وزن مولکولی پپتیدها، ترکیب اسیدآمینه و فعالیت ضداکسایشی آبکافته ها در مدلهای مختلف بررسی شد. یافته ها: درجه آبکافت در تمامی نمونه ها طی 30 دقیقه اول به بیشترین میزان خود رسید. بالاترین درجه آبکافت مربوط به استخراج در دمای 80oC بود. اختلاف محسوسی بین نمونه های آبکافته ژلاتین از لحاظ ترکیب اسیدآمینه و پروفیل پپتیدی تحت تاثیر دمای استخراج ژلاتین مشاهده نشد. در آبکافته حاصل از استخراج در درجه حرارت 60oC، مقدار پپتیدهای کوچک اندازه (با وزن مولکول کمتر از 0. 5 کیلودالتون) و میزان کل اسیدهای آمینه (گرم در 100 گرم) نسبت به سایر آبکافته ها اندکی بیشتر بود. این امر تا حدی بر فعالیت ضداکسایشی اثر داشت. در دماهای بالاتر استخراج ژلاتین، توانایی آبکافته ها در جلوگیری از کاهش گروه های سولفیدریل کل کاهش یافت (p<0. 05) ولی بر TBARS و آب گریزی سطح تاثیر نداشت (p<0. 05). نتیجه گیری: دمای استخراج ژلاتین بر ویژگی ها و فعالیت ضداکسایشی آبکافته ها اثری محسوس نداشت و آبکافته ژلاتین با فعالیت ضداکسایشی و غنی از پپتیدهای با وزن مولکولی کمتر از 1 کیلودالتون در دمای استخراج 50oC قابل تولید است.

اهداف: این تحقیق با هدف ارزیابی الگوی مکانی کیفیت آب و عوامل کنترل کننده آن در اکوسیستم ساحلی مازندران طی فصل زمستان با استفاده از روش های آماری چند متغیره انجام شد. مواد و روش ها: پارامترهای کیفی آب شامل مواد مغذی، درجه حرارت، هدایت الکتریکی، شوری، اکسیژن محلول، pH، کلروفیل α و کدورت در 16 ایستگاه (44 لایه) در امتداد 4 ترانسکت (بندرامیرآباد، بابلسر، نوشهر و رامسر) بصورت ماهیانه سنجش شدند. برای ارزیابی داده ها از چند روش آماری چند متغیره شامل تحلیل ممیزی، تحلیل خوشه ای و عاملی و همچنین آزمون همبستگی استفاده شد. یافته ها: تحلیل خوشه ای، مکان های نمونه برداری را بر اساس تشابه در ویژگی های کیفی آب به 4 گروه مجزا تفکیک کرد. بر اساس تحلیل ممیزی، 20/93 درصد از مکان ها به درستی طبقه بندی شدند. تحلیل عاملی، 4 مؤلفه اصلی را از ساختار داده استخراج کرد که 05/74 درصد از واریانس کل تغییرات را تشریح کرد. بر اساس این آزمون ها، فسفر آلی، نیتروژن آلی، کدورت، کلروفیل α و درجه حرارت به عنوان مهمترین پارامترهای تاثیرگذار بر تغییرات مکانی کیفیت آب شناسایی شدند. نتیجه گیری: مطالعه حاضر پیشنهاد می کند که تعداد مکان های نمونه برداری در فصل زمستان می تواند به 3 ترانسکت امیرآباد، بابلسر و سواحل غربی (نوشهر و رامسر) و 2 ایستگاه (یک لایه سطحی و یک لایه عمقی) کاهش یابد. انتقال مواد مغذی از خشکی، بستر دریا، پرورش ماهی در قفس از موثرترین عوامل بر تغییرات مکانی کیفیت آب در سواحل مازندران می باشند. بر اساس نتایج این مطالعه، روش های آماری چند متغیره نیز بعنوان یکی از روش های مفید جهت شناسایی الگوی مکانی کیفیت آب معرفی می گردد.

اهداف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش تولیدات اولیه گیاه حرا Avicennia marina به همراه منابع غذایی دیگر در تغذیه گونه Thryssa setirostris در بوم سازگان مانگروی ذخیره گاه زیست کره حرا با استفاده از ایزوتوپ های پایدار کربن (δ 13C) و نیتروژن (δ 15N) بود. مواد و روش ها: منابع غذایی اولیه شامل شامل برگ سبز و زرد گیاه حرا، میکروفیتوبنتوزها، ذرات آلی معلق و ذرات آلی رسوب جمع آوری و مورد سنجش ایزوتوپی قرار گرفتند. همچنین ترکیب ایزوتوپی این گونه به کمک نمونه برداری از بافت عضله بدون چربی آن تعیین گردید. یافته ها: اختلاف معنی داری بین ایزوتوپ های کربن و نیتروژن منابع غذایی اولیه مشاهده شد (p < 0. 05). در حالی که این اختلاف بین برگ های سبز و زرد حرا معنی دار نبود (p < 0. 05). میانگین ایزوتوپ کربن تولیدکنندگان اولیه از 18/28-واحد در هزار برای برگ سبز حرا تا 18/6-واحد در هزار برای ذرات آلی رسوب در نوسان بود. میانگین ایزوتوپ نیتروژن تولیدکنندگان اولیه نیز از 25/3 واحد در هزار برای میکروفیتوبنتوزها تا 11/12 واحد در هزار برای ذرات آلی معلق به دست آمد. میانگین ایزوتوپ کربن و نیتروژن گونه T. setirostris دورترین میانگین به ایزوتوپ کربن و نیتروژن گیاه حرا بود. به کمک مدل سیمر (SIMMR)، میزان مشارکت برگ سبز درخت حرا در تغذیه این گونه درشبکه غذایی بوم سازگان مانگروی مورد مطالعه حدود 10 درصد تعیین گردید. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر همچنین نشان داد که تغذیه این گونه عمدتا وابسته به تولیدات اولیه خارج از بوم سازگان مانگرو و یا تولیدات ثانویه ای است که نقش گیاه حرا در تغذیه آنها بسیار کم است.